KƐƐMAALƏN 9
Nua da kɛ moi diɛ huwɔɠaa ɓə lɛɛ di maapənəi diɛ kɛ a nukan. Yili ɓə maanɛɛ ŋi laana ?
LƏ ƁƏ Ə́ LI GƐ ?
Ə́ kiliŋahiɛ mɛnii ŋɛi ɓa : Alex kwəi aa pili ma. Mɛnii gwəi pili ma ya ka : Ə həɠə nokolo yələ ɓa ə too la yiihu ɓa, naa Yálá mɛni la ə lɛɛ ə gɔlɔn yɛ Yálá ɓə hɛn gəlee kpɛtɛ. Kəlaa ŋɔ lakwəli kalamɔɔ aa mɛni takpɛli ɓo ma háákələi. Aa mo ma yɛ ma huwɔɠaa ɓə lɛɛ di maapənəi di kɛ a nu. Aa mo hɔlɔmu nwɔnɔ ma yɛ ma, mɛni kɔlɔnnua kpea-kpea daa mɛni tii pulu kwɛli daa gaa a teɲa. Alex ho bɔ məlaa di ho gaa a nwungbɛɛɉumun. Gaa giliŋahiɛi yɛ kɛ diɛ : ‘ Akɛ mɛni kɔlɔnnua daa gaa diɛ huwɔɠaa ɓə lɛɛ di maapənəi di kɛ a nu, gbɛɛ ɓaa ɲáá, yai ŋa di laahea too ’.
Akɛ yɛ́ ɓə tii kɛ a Alex, ə́ li lɔ hwaa mɛnii tii ɓa, maahɔlɔɓo lakwəlitaa hɛɓɛɠaa da mo diɛ ma gaa a teɲa ?
TƆƆ Ə́I KILIŊAHIƐ !
Pələi ma nua di wo kiliŋahiɛ hwa kɛ la tanɔn da kɛi mɛniɠaa taɠaa ɓo, yii di laana di hwa səka-səka moi, ə ma kɛ di ho gɔlɔn, mɛnii gɛi diɛ laana.
-
Nutaɠaa laana diɛ ma Yálá ɓə hɛn gəlee pɛli maahɔlɔɓo yili ɓə da kɛ galan ɉii diɛ, di yəi galan ma.
-
Nutaɠaa laana diɛ ma huwɔɠaa ɓə lɛɛ di maapənəi di kɛ a nu, maahɔlɔɓo yili ɓə da kɛ di maakwɛlii ma nakwəlitaa.
KƐƐMAALƏN MƐIDA YII MAANƐƐ GU GU KILIŊAHIƐ MA
Biblə a mo yɛ : “ Pɛlɛ lɔpee gəlee, nu lɔ ɓə a dɔɔ. Kɛlɛɛ, hɛn gəlee pɛli mun maa a Yálá ” (Hebulu 3:4). Yili ɲaakaa laa nɛɛi ?
Nu taɠaa da mo diɛ ma gɔwɔtɔɔi, hɛnda ɓə pola, ə ɓəla. Yili pulu yɛnɛɛ bili-bili gee mɛi hɛnŋaa kəlee diɛi gu di kɔlɔn háákələi, diɛ kpɛtɛ di kpɔɔ ɓa, ɉɛn tii ɓəla ɉaalai.
1. Lə ɓə gɛ ɉɛn tii yɛ pola, ə lɛɛ yɛ ɓəla ?
2. Mɛni hweelɛi ŋɛi lowai, nɛlɛ ɓə ɲaakaa laa nɛɛ : Yɛnɛɛ hɛnŋaa kəlee di lɛɛ di kpɔɔ ɓa di kulɔ, awala kɛtii, yɛnɛɛ hɛnŋaa kəlee kpɛtɛmun gaa laa ?
Nu taɠaa da mo diɛ ma huwɔɠaa ɓə lɛɛ di maapənəi di kɛ a nu.
3. Akɛ nukan ə kulɔ huwɔ hu yɛ pələi wolo kaa la, lə mɛni ɓa gu nwun gaa gu hu kpɔ kɛnɛ ə tɛɛ wolo ɓa ?
4. Ə ma kɛ nɔɔn-nɔɔn ɉɛnŋaai kpɔ di tikpə, lə mɛni ɓa, gwa di kpɛtɛ pələ maakpɛɛ a neelee, gwa gaa guɔ ma gaa a kwəipilimaa mɛni ?
Nu taɠaa da mo diɛ ma daa gaa a teɲa diɛ, huwɔɠaa ɓə lɛɛ di maapənəi di kɛ a nu.
5. Nui giliŋahiɛi tii, maanu aa mɛnii tii pulu kwɛli yaa kpinii, aa gaa a teɲa ?
6. Nu tamaa laana diɛ ma huwɔɠaa ɓə lɛɛ di maapənəi di kɛ a nu, maahɔlɔɓo daa mo diɛ, diɛ ma, mɛnikɔlɔnua leeleeɠaa laa mɛnii tii la.
“Ə́ kiliŋahiɛ lɔ yɛ́ ya lɛɛ hiɛi wəla ta hu, ə́ kulɔ kələ lɛlɛɛ ta ɓa yii maapuɔ a gwala-laa. Ə́ kaa pai ə́ kiliŋahiɛi yɛ́ ma gwala-laaɠaa di kulɔ gwala wulu hu di kpɔɔ ɓa di pa di pu gələi tii mɛi ? Kpaa, nui kpɔ a mɛni ɲaakaa, maanu hwa pɛli giliŋahiɛ huwu ma yili kɛi. Akɛ kani gaa tii, maahonɛɛli gu ho laana guɔ ma, yɛnɛɛ hɛnŋaa kəlee di lɛɛ di kpɔɔ ɓa di kulɔ ə lɛɛ di kpɛtɛmun və laa ” (Julia).
“Ə́ kiliŋahiɛ lɔ yɛ nuta a mo yɛ́, yɛ diɛ di kɛ hɛɓɛ kóló kɛi ta, hɛɓɛ-yá kɛnɛ ə lɛɛ daa hu ə ɓəla, ɲá ə taɠa-taɠa bɛlɛn naa kəlee. Ɉɛɓɛ-yá kɛnɛi tii taɠa-taɠa bɛlɛn naa kəlee, ə maapənə a hɛɓɛ yili kɛnɛ ta, yii ɉu mɛniɠaa kəlee pɛɛn pələ heɛ gbaŋa kpɔ yɛlɛ tɛtɛ. Da mɛni huwu mai tii ɓo yɛ́, ya pɛli laana ? ” (Gwen).
LƏ MƐNI ƁA MAANƐƐ Ə́ LAA YÁLÁ MƐNI LA ?
Hebulu 5:14). Yili mukulaa ɓaa ə́ laa mɛni Yálá la, kɔwɔ ho kɛ lɔ a vilɛnŋaa
Biblə a ə́ hwaŋalɔ ə́ laa Yálá mɛni la a ə́ wɔ ‘ mɛni hu kpɛ kili ’ (-
Ə́ KWƏI MƐNIƓAA MƐI (Gwə́i mɛniɠaa da nɛ kpɔ máá a ɉu ponoɔ diɛ ma Yálá kaa laa, vaŋa kɛnɛi dɛɛ máá).
-
NU TAKPƐLIƓAA KILIŊAHIƐ PƏLƏ MƐI (Kalan mɛni lɔ ɓə gɛnɛ ɓɛ bɔ́ taai, ya ɓə aa gɛ, gɛ́ laa Yálá mɛni la).
-
NU TAKPƐLIƓAA MAAMƐNI ƁA (Gáánua di mo máá diɛ ma ŋi laa Yálá mɛni la. Ɲáá gbinii leelee hwəi yili giti tee gwə́i).
Kəlaa ə́ laa mɛni Yálá la kɔwɔ ə kɛ a vilɛnŋaa mɛni ta mɛi yii yɛ́ kpinii yaa ɉu pili ə lɛɛ yaa ɲaakaa kpɔ a neelee.
“ Ŋa kɛ nakwəli kələ mu, gɛ́ nakwəli kalamɔɔ woo mɛn yɛ ɉukulɔ pələi gu kɔlɔ dɔɔ-tɔɔɠaa da kɛ kóló kɛi la, gwə́i pələ, ŋa mo kpɔ gɛ́ diɛ volomaa ho ɉu, Yálá kaa laa. Gu kɔlɔ dɔɔ-tɔɔ lɔpee gəlee kɛ kóló kaa ma, ə ma kɛ gu tɔɔ-tɔɔ yiiɠaai gu ɲɛi tɛɠɛɓoɔ di hu. Kɛlɛ-kɛlɛ hu, gólóɠaa tii kəlee a kɛ kɛi gu tɛɠii. Nukan gbɛtɛ pələ kaa kpɔ a Yálá ŋɔ kpalo mɛni leelee ! ” (Teresa).
“ Ŋa pɛlɛ kɛnɛ kaa tɔɔ ni awala kɛtii, kələn gɛnɛ, awala nwɔnɔ kɛtii mɔbili, giliŋahiɛ toloo a pa máá ya ɓaa, ŋi gbɔ́ɔ́ maaləngɛ gɛ́ diɛ : Gbɛɛ ŋɔ kóló kɛɛ ɓəi ? Gwa gɔɔmaa həɠə mɔbili ɓa, nwungɛɉunua ɓə da hee di gbɛtɛ. Kwɛli pɛlɛɛ tamaa katii da ɉee gee la a yɛlɛ, yɛ kɛ a mɔbili. Akɛ nuta ɓə a hee ə giliŋahiɛ, ə mɔbili kpɛtɛ, bələ lɔ ɓə gaa la a nukan. Gu kpɛtɛmun gaa laa ” (Richard).
“ Ŋi kɛi lɔ tɛ tɔwɔ ŋɔ́ lakwəli mɛni hu, gɛ́ gbaɠala kaa gɛ́ kɛ diɛ huwɔɠaa di hwa pɛli di maapənəi di ho kɛ a nu. [...] Gɛ laa walaai gu laana guɔ ma huwɔɠaa ɓə di maapənə di kɛ a nu, kəlaa gɛ laa nɛi gu laana guɔ ma Yálá ɓə gu kpɛtɛ ” (Anthony).
Ə́ KILIŊAHIƐ MƐNII ŊƐI ƁA
Lakwəli kɛnɛ kɛ nua daa mɛni tamaa hupili aa kɛ kea a kwəlan damaa. Kəlaa di woo tɔɔ ho tanɔn yii hwilɛn na huwɔɠaa maapənə mɛni ɓa diɛ kɛ a nu. Akɛ lakwəli kɛnɛ kɛ nua woo tɔɔ ho tanɔn yɛ hwilɛn na mɛnii ŋɛi ɓa, teɲa ho mɔɔn ə́ pɔ yɛ́ kpɛli ə́ yili ɉea too ?