1. Mókà nu ànà-ànà ní e gã́bug bẹ̀ì ni kpeesĩ́ lóé?

 É KỌ à ié tṍó eo beè noo nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ kilma ló gè fã̀ Bàrì, vaá à tàvàlà ní ló gè teá tùlà? b Beè vó, níì áá ọ̀ọ̀ nì. Dì belí nu dòòmà bá, Philip beè gbĩ́ gè sìm kilsĩ́ mm̀ a tã̀àgã ló Bàrì, nè gã́bug tṍó ea náámá vó, sõò a beè tàvàlàẹ́ ló ge láá noo tṍó nyòòmà. Erika beè noo kọ àé ólòó numàe siè kẽè bìla ló bel gè sì gé kọ́ kpẹa; sõò, a beè olòó dú kpẹ̀ nvée. Tomáš beè piiga boo gè bugi zivè kpoò Kpá Káí lọ̀l. À kọ́ọ̀: “ge bugi Kpá Káí náa beè kpèḿ ló. Taà tóm em ni do gè bugi, sõò áá Lìvítikọ̀s ní em ólò bugi iná ẽ́.”

2. Éé ní ea náa vaá náa bọ́ló kọ lóói á ọọ be è gáà laa teela tùlà nú e beè noo sẹ̀ẹ̀a sĩ́é?

² Be à ié nú eo beè noo sẹ̀ẹ̀a sĩ́ eo gáà láá sìm tùla, lóó ni á gá ọọ. Kọbèè pọ́ì ńkem̀ nú e noò sẹ̀ẹ̀à sĩ́ ólò bĩiná bẹẹ tṍó nè sìà kpóó ló. Ge kọ à gé tan ni gè sìm tùlà gbò nú eo sẹ̀ẹ̀a sĩ́ zógè kọọ̀ ò nveè ka ló gbaa ló eo íe kilma lò Jìhóva, vaá ò gbĩ́ gè pììgà bé eo kpóó sim tùlà naa gè sítóm nèe. Jìhóvà nveè ka ló o pììgà. Mm̀ kà-kà, náa ẹ̀bmà dẽe kọ ó naa nú ea el ni ló. (Ps. 103:14; Máí. 6:8) Vóà naa, tṍó eo gé noo nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́, piiga boo gè noo ní eo é láá teelá tùlà. Tṍó eo ni noo nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ lọ̀l, éé ní eo é náa kọbé ò láá teelá tùlà ẹ? Naanii èé ló bel boo sìgà lọ̀ọ̀gà bùlà.

3. Éé ní ea náa vaá è ié bíi ló nú ea é síèi kpóó ló é?

³ Kọbé é láá teelá tùlà gbò nú e noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́ mm̀ bẹẹ gè fã̀ Bàrì, àé dú bíi kọ é ié gbò nú ea é síei kpóó ló. Beè nen íe nú ea síèe kpóó lò, àé náa kọ á ie agẹbá tàn nyòòmà ge teelá tùlà nú ea sẹẹ̀a sĩ́. Èé láá tú nú ea síèi kpóó ló doolé ló fóóló ea tã́ábá faà sí múú kilma kĩée ea gé kil. Beè fọ́ọ́lọ́í kilsĩ́ gè ùlà, faàa é íná kĩée ea gé kil. Beè fọ́ọ́lọ́á palàge ùlà, àé láá naa kọ à vàlẹ̀bá kọọa kẽ. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, bé e íe gbò nú ea síei kpóó ló naa, níà bé ea é náa kọ e teelà tùlà gbò nú e sẹẹà sĩ́ naa ẽ́. Ene kà vígà págbálà ea bée kọlà David, ea ólò tõó El Salvador kọ́ọ̀: “Tṍó eo íe nú ea síè ni kpóó ló, àé náa kọ ó pììgà bé eo kpóó sim tùlà naa ge mòn kọọ̀ tọ́ọ̀ nu náa oomà ni lọl ló gè teelà tùlà gbò nú eo sẹẹ̀a sĩ́.” Boo béè vó, éé ní eo é láá naa kọbé à síè ni kpóó ló é?

4. Éé ní eé láá tã̀àgãló Bàrì kilma ló é? (Fílipaì 2:13) (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁴ Bàn Jìhóvà kọ á nè ni gbò nú ea é síè ni kpóó ló. Tení dú ló a nyómá káí, Jìhóvà é láá siè ni kpóó ló naa ní eo é láá sìm tùlà gbò nú eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́. (Bugi Fílipaì 2:13.) Sìgà tṍó, è ólò noo nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ boo béè kọọ̀ è nyímà kọ à dú bíi kọ é naa vó, vaá ge naa vó níì pọ́lọ́ nì. Sõò àé láá dú kọ̀ọ̀ née íè tàn ge teelá tùlà. Níà nú ea beè naaá ló ene kà vígà pábia ea ólò tõó Uganda, ea bée kọlà Norina ẽ. A beè noo ge dààmà togó gè noomà Kpá Káí nen, sõò náa beè íe tàn ge naamá vó boo béè kọ à ẹb a bá belí kọọ̀ náa é láá noomàè nu nen. Éé ní ea beè nvèè bá nèe ẽ́? À kọ́ọ̀: “M̀ beè gbóó dààmà togó gè bàn Jìhóvà buù dee kọ á nvèè bá nèm kọbé m̀ palàge ié tàn nyòòmà ge noomà Kpá Káí nen. Mm̀ gbaaló kilma lo nà tã̀àgãló, m beè gbóó nó gè kpáá palàge noomà nu leevè. Tṍó e sìgà ẽ́ ni téní, m̀ beè nvèè kpíí ló kọọ̀ na tàn beè kpáá boo dọ ló. Tẽ̀ènè gbááá, m̀ beè gbóó noomà Kpá Káí bàà nen.”

5. Éé ní e be è bugi togó boo àé kpáá sièi kpóó ló e?

⁵ Bugi togó boo gbò nu e Jìhóvà ni náa nè ni. (Ps. 143:5) Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè bugi togó boo sàn nyíe e Jìhóvà ie kìlmàé lo, vaá níí beè sièe kpóó ló kọ á tú agẹbá siimá tóm nè Jìhóvà. (1 Kọ́r. 15:​9, 10; 1 Tím. 1:​12-14) Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, bé eo kilsĩ́ gè bugi togó boo gbò nú e Jìhóvà ni náa ne ni naa, níà bé ea é síè ni kpóó ló vaá naa kọ ó láá teelá tùlà gbò nú eo sẹẹ̀a sĩ́ naa ẽ. (Ps. 116:12) Bugi togó boo nú ea beè nvèè bá nè ene kà vígà pábia ea du Honduras kọ á láá sìm tùlà a nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ gè dú neǹ gyà deesĩ́ tóm kọ̀ kpẹa. À kọ́ọ̀: “M beè bugi togó boo bé e Jìhóvà vulèm naa. À náa kọ ḿ dũunà pá a gbò. À ólò ẹ̀b nú ea kilím ló vaá kpènam. Gè bugi  togó boo gbò nuí beè agẹlẹ ló vulè em íè kìlmàé ló vaá kpáá sièm kpóó ló.”

6. Dõona kà éé ní ea é láá sièi kpóó ló?

⁶ Ká bùlà gbẹẹ́ boo gbò tã́áná dee bá eo é íe tṍó eo téèlà tùlà gbò nú eo sẹẹ̀a sĩ́. Nvèè kpíi ló nú ea beè nvèè bá nè Erika, e beè zẹ́ẹ́ kọ́ nu ea kil lóá, kọ á láá téélá tùlà a nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́. À kọ́ọ̀: “M beè moǹ kọọ̀ gã́bug nu géè pèèm tṍó em dúù kpẹ̀ nvée ló bílá ló bel ge aà gé kọ́ kpẹa. Sõò tṍó em numà, m̀ ólò gbóó láá kànà moǹ pá vígà vaá zọ̀ va loá sọ́l. M̀ ólò dã́ gbò lọ̀ọ̀gà bùlà ea é nveè bá nèm kọ ḿ dé kpéè ló nà sìtóm kọ̀ kpẹ̀a.” Erika beè ká bùlà gbẹẹ́ boo bélè ea é íe lọl ló gè nùmà ól tóm kọ kpẹ̀a, vó beè naa kọ á teelá tùlà a nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́. Mókà tã́áná dee bá ní eo é láá ká bùlà gbẹẹ́ boo é? Beè nú eo sẹ̀ẹ̀a sĩ́ du gè bugi Kpá Káí àbèè ge kpáá palàge tãagã ló Bàrì, bugi togo boo bé ea é láá agẹlẹ ló o gbaa ló kilma ló Jìhóvà naa. (Ps. 145:​18, 19) Beè nú eo sẹẹ̀a sĩ́ dú gè toní kpãà neǹ Kráìst, Bugi togó boo bé eo é láá ié lé gbaa ló kilma ló dõona gbò naa. (Kọ́l. 3:14) Òé láá emí gbò nú eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́, nè nú ea náa vaá ò gbĩ́ gè teelá tùlà? Lọl tṍó tẹlẹ tṍó, olòó tení boo gbò nú eo beè emí ã́. Tomáš, e beè zẹ́ẹ́ kọ́ nú ea kil lóá kọ́ọ̀: “Lóóm náa ólò ọọ boo beè kọ m̀ nyímà kọọ̀ m̀é láá teelá tùlà gbò nú em noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́.”

7. Éé ní ea beè nvèè bá nè Julio nè a va kọ bàá láá teelá tùlà ba nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́é?

⁷ Zọ̀ gbò e bàé síè ni kpóó ló naaá nu. (Pró. 13:20) Bugi togó boo nú ea beè nvèè bá nè Julio nè a va kọ bàá láá sìm tùlà ba nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́, tṍó e ba beè noo gè bọ̀ọ̀vẹ̀ gbàà ba sìtóm kọ̀ kpẹ̀a. À kọ́ọ̀: “E beè bã̀àà kóò gbò e bà nveèi sãa kúm vaá è ólò zọ̀ va lóa sọ́l boo gbò nú e sẹẹ̀a sĩ́. Gã́bug ọ̀và beè teelá tùlà gbò nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ ea belí nágé ńbeéle, vaá bà ólò nèi gbò lọ̀ọ̀gà bùlà ea é nveè bá nèi. Bà ólò bĩinái bé e bẹẹ nòònù meà naa, vaá sièi kpóó ló tṍó ea dú bíi.”

8. Éé ní ea é láá naaá be è sí tóm nyòòmà gbò nú e sẹẹ̀a sĩ́ áá tṍó e íè gbò nú ea síèi kpóó ló é? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁸ À dú kà-kà kọọ̀, à íe deé e lóói ólò ọọ. É kọ níí tõó dọ̀ kọọ̀ née é láá teelá tùlà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́? Ẽ́èe. Dì belí nu dòòle ló, fọ́ọ́lọ́ ólò bã mm̀ válà vaá faalá faà sĩ́ múú kilma kĩée ea ge kil. Sõò, à íe sìgà tṍó e fọ́ọ́lọ́ náa ólò bọọgẹ̀ ùlà, vaá sìgà dee fọ́ọ́lọ́ náa ólò zẹ́ẹ́ di sĩ́ múú. É kọ níí tõó dọ̀ kọọ̀ nen ea di tõ̀ò tẽ́ faàa náa é ọ́ví kilma kĩée e bà gé kil? Níí vó nì. Dì belí nu dòòmà bá, sìgà faà ólò ié ńzì ea di tẽ́, vaá sìgà tṍó bà ólò tú loò ọbmá. Nen ea di tõ̀ò tẽ́ faàí e láá tu ńzì àbèè loò ọbmá kilma kĩée e bà gé kil. Èé láá tú gbò nú ea síèi kpóó ló doolé fọ́ọ́lọ́; bé e íè sìà kpóó ló naa é láá dú kele-kele. Sìgà dee née ólò  ié tàn nyòòmà ge teelá tùlà gbò nú e sẹẹ̀a sĩ́. Boo béè vó, be è sí tóm nyòòmà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ áá tṍó e íè nu ea síèi kpóó ló, née é láá teelá tùlà tọ́ọ̀ dee. Sõò, dì belí bé e neǹ tõ̀ò tẽ́ faà ólò gbĩ́ dõona sĩ́deè ge ọbmá faàa kilma kĩée e bà gé kil naaá, níà bé e beéle é láá sí tóm nyòòmà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ kọbèè tṍó e née íè nú ea é síèi kpóó ló naa ẽ́. À dú kà-kà kọ àé láá tàvàlàí ló, sõò nyíéi é ẹ́ẹ tṍó e láà teelá tùlà gbò nu e sẹẹ̀a sĩ́. Besĩ́ è kálá ló sọ́l boo gbò nú eé láá naa, naanii èé lo bel boo ene kà bíb ea é láá bã kẽ.

9. É kọ à dú bíi kọ é kilsĩ́ gè sí tóm nyòòmà ge teelá tùlà gbò nú e sẹẹ̀a sĩ́ kọbèè tṍó e née íè tàn ge naa vó? Baatẽ́.

⁹ Jìhóvà gbĩ́ kọ é ié ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe vaá é siè tóm neèe lọa mm̀ bẹẹ bùlà. (Ps. 100:2; 2 Kọ́r. 9:7) Vóà naa, é kọ à bọ́ló kọ é kilsí gè sí tóm nyòòmà gbò nú e sẹẹ̀a sĩ́ be náa taníi? Bugi togó boo nu dòòmà bá nen tóm Pọ́ọ̀l. A bee kọọ̀: “M̀ neà kpọ̀ té vaá lẹ̀ẹ̀là bel ló nà bá belí nen ea tú kpọ̀g bòmmà a lóó agẹlẹ.” (1 Kọ́r. 9:​25-27, study note ea di ló a 27 gã́bel) Kọbèè tṍó e Pọ́ọ̀l náa beè ié tàn ge naa nú e Jìhóvà kọ́ á naa, a beè piiga boo gè naa. É kọọ̀ nyíè Jìhóvà beè ẹẹ́ ló tóm e Pọ́ọ̀l beè sí nèe? Ẽei! Vaá Jìhóvà beè tãanèe dee bá.​—2 Tím. 4:​7, 8.

10. Mókà bélè ní eé íe lọl ló gè sí tóm nyòòmà gbò e nú e sẹẹ̀a sĩ́ bã̀àna tṍó e née íè tàn kilma ló é?

¹⁰ Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, nyíè Jìhóvà ólò ẹẹ tṍó ea mon kọọ̀ è gé piigà boo gè sìm tùlà nú e sẹẹ̀a sĩ́ bã̀àna tṍó e née íè tàn ge naamá. Nyíée ólò ẹẹ boo béè kọọ̀ náa kal ló béè kọọ̀ tómá náa taníi gè sì, è síì boo béè kọọ̀ è vulèe. Dì belí bé e Jìhóvà beè tãanè dee bá Pọ́ọ̀l naaá, níà bé ea é tã́ànè dee bá bẹẹ pììgà naa ẽ́. (Ps. 126:5) Vaá tṍó e monì bé e Jìhóvà tã́ànèi dee bá naa, èé gbóó láá dààmà togó gè ié tàn. Ene kà vígà pábia ea dú Poland, ea bée kọlà Lucyna kọ́ọ̀: “Sìgà tṍó, náa ólò tànim gè kọ́ kpẹ̀a, bọọ èlmà tõ̀ò tṍó e lóóm ọọ. Sõò, nyíém ólò palàge ẹẹ tṍó em ni sí dù.” Vóà naa, naanii é ẹb nú eé láá naa tṍó e née íè tàn.

11. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà é láá nvèè bá nèi kọ é lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ lóó é?

¹¹ Bàn Bàrì kọ á naa kọọ̀ ó láá lẹ̀ẹ̀là bel ló o bá. Ge lẹ̀ẹ̀la bel ló o bá tõó dọ̀ gè láá lẹ̀ẹ̀là bel ló bé e nu tọ́a ní ló naa, nè bé eo lábvì láb naa. Bà ólò bọọgẹ̀ tú moǹ belá loomá bel nyòòmà ge sii bẹẹ lóó lọl ló gè naa nú ea dú pọ́lọ̀. Sõò ge lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ bá dú nagé bíi kọbé è láá naa nú ea dú lé, bọọ èlmà tõ̀ò, tṍó e tóm e gé sí tavàlà àbèè kọọ̀ náa taníi. Kẽea boo kọọ̀ gè lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ bá dṹùnà báàsĩ́ ea di ló ból súú nyómá káí Bàrì, vóà naa bàn Jìhóvà kọ á nveenìè bá neè ni kọbé ò láá toní nakà kpãa ea dú bíií. (Lúùk 11:13; Gàl. 5:​22, 23) David, e beè zẹ́ẹ́ kọ́ nú ea kil lóá kọ́ bé e tã̀àgã ló Bàrì beè nveenìè bá neèe naa. A beè gbĩ́ gè olòó nó nu boo a lóó. À kọ́ọ̀: “M beè bàn Jìhóvà kọ á nvèè bá nèm kọbé m̀ láá lẹ̀ẹ̀là bel ló nà bá. Tení dú ló a nvèè bá, m beè gbóó dààmà togó gè olòó nó nu boo nà lóó.”

12. Mósĩ́ deè ní e nòòkúu ea di mm̀ kpá Ẹ̀klìzíástìs 11:4 é láá nveè bá nèi kọ é teá tùlà gbò nú e sẹẹ̀a sĩ́é?

¹² Ò gá elá bànà tṍó e nu é palàge lee ní ló. Nu náa é láá bọọgẹ̀ leéí ló mm̀ nakà bàlà booí. Be è élá bànà tṍó e nu é palàge leéí ló, née é láá teá tùlà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́. (Bugi Ẹ̀klìzíástìs 11:4.) Ene kà vígà págbálà ea bée kọlà Dayniel kọ́ọ̀: “Náa íe tṍó e nu é palàge leéí ló. Vóà naa, à bọ́ló kọ é dààmà togó ge naa gbò nú ea dú bíi.” Ene kà vígà págbálà ea dú Uganda ea bée  kọlà Paul kọ́ dõona kà bug ea náa vaá náa dú bíi kọ é dàlà tṍó ló nu e gbĩ́ gè naa, à kọ́ọ̀: “Tṍó e dààmà togó enè íb nu gbẹá kèbá tàvàlà dìtõ̀ò, è náà kọọ̀ Jìhóvà á ié nú ea é tã́ànè dee bá.​—Mál. 3:10.

13. Mókà bélè ní ea di ló gè noo pọ́ì ńkem̀ nu sẹẹ̀a sĩ́é?

¹³ Dààmà togó dú ló pọ́ì ńkem̀ nu. Tṍó e née láà teá tùlà gbò nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́, àé láá naa kọọ̀ é gá ié tàn nyòòmà. Be à meà naa vó ló olo, é kọ òó láá dùùlà bá lọl ló? Be o nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ dú gè toní enè íb kpãa, òé láá dààmà togó tení dú gè labví láb ea zógè gbò kpãaá. Be o nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ dú gè bugi zivè kpoò Kpá Káí lọ̀l, é kọ òé láá dààmà togó tení dú ló gè noo ńkem̀ tṍó eo é bugmà? A beè tavala ló Tomáš e beè kọ́ nú ea kilíé lóá ge bugi Kpá Káí lọl mm̀ enè gbáá. À kọ́ọ̀: “M beè gbóó nyimá kọọ̀ kĩée e em beè noo gè bugi beè bọọ́ tõ̀ò. M beè gbóó beeláfùl ge kpáá dààmà togó, sõò kátogóí, m beè noo gè bugi pọ́ì ńkem vaá bugi togó boo. Níí beè naa kọ ḿ dé kpéè ló gbò nú em bugì.” Bé e Tomáš dé kpéè ló nu ea bugi naa, níà bé ea beè kpáá tú gã́bug tṍó bùgmà naa ẽ́. Tṍó e tṍó téní, a beè gbóó bugi zivè kpoò Kpá Káí lọ̀l. c

14. Éé ní ea é láá naa kọ á tàvàlàí ló gè teelá tùlà gbò nú e beè noo sẹ̀ẹ̀a sĩ́é?

¹⁴ Mm̀ kà-kà, kọ̀láá bé e piigà naa, à íe gbò nú ea é láá kpègàí deè. Dì belí nu dòòmà bá, “gbò nú e nen náa beè ẹ̀bmà dẽe” é láá naa kọ é gá ié tṍó eé naamá gbò nú e beè noo sẹ̀ẹ̀a sĩ́. (Ẹ̀klì. 9:11) Èé láá kpeesĩ́ ló tàvàlà dìtõ̀ò ea é ọọvẹ́i ló. (Pró. 24:10) Ge kọ née gbõomà é láá naa kọ é labví láb ea é náa kọ á tàvàlàí ló gè teelá tùlà gbò nú e beè noo sẹ̀ẹ̀a sĩ́. (Róm̀ 7:23) Àbèè kọọ̀ lóói é láá ọọ. (Máát. 26:43) Éé ní ea é láá nvèè bá nèi kọ é bé èlbá gbò nú ea é láá ọọvéi lóí é?

15. Be à íe nú ea kpegàí deè, é kọ à tõó dọ̀ kọọ̀ née é láá teelá ná tùlà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́? Baatẽ́. (Psalm 145:14)

 ¹⁵ Kẽ̀èa boo kọọ̀ gè kọ à tavàlà ní ló náa tõó dọ̀ kọọ̀ nóo é láá teelá tùlà. Kpá Káí náa kọ é nyimá kọọ̀ èé téní bá tã̀àgã̀. Sõò, à kó nágé kọọ̀ èé láá kpáá aa boo tení dú ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà. (Bugi Psalm 145:14.) Vígà Philip, e beè kọ́ nu ea kil lóá kọ́ọ̀: “Ním ólò ká bùlà gbẹẹ́ boo gã́bug tṍó e ním láà teelá tùlà nà nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́. Tãa vó, m̀ ólò ká bùlà gbẹẹ́ boo bé em é láá kpáá noo gè teelá tùlà.” David, e beè kọ́ nu ea kil lóá kọ́ọ̀: “Ním ólò ẹ̀b tã̀àgã̀ em kpeèsĩ́ ló naamá nú ea kpegàḿ deè, tãa vó, m̀ ólò ẹ̀b naamá nèà deè ge naa kọọ̀ Jìhóvà á nyimá bé em vulèe naa.” Mm̀ kà-kà, tṍó e née zigà kọọ̀ tọ́ọ̀ nu á kpègii lọl ló gbò nú e beè noo sẹ̀ẹ̀a sĩ́, è zógè kọ è gbĩ́ gè naa nú ea léémá Jìhóvà. Nyíè Jìhóvà é palàge ẹẹ tṍó ea mon kọọ̀ è gé piiga boo gè teelá tùlà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́!

16. Éé ní eé láá nó lọl ló nú ea beè naa kọ é gá teelá tùlà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́é?

¹⁶ Nó nu lọl ló gbò nú ea beè naa kọ ó gá láá teelá tùlà o nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́. Bugi togó boo nú ea beè naa kọ á mèà naa vó, vaá ò bĩ́íná o bá kọọ̀, ‘É kọ à íe nú em é láá naa kọbé m̀ láá teelá tùlà?’ (Pró. 27:12) Sìgà tṍó, ge kọọ̀ nóo láà teelá tùlà nú eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́, zógè kọ à tavàlà. Be níà bé ea meà ní ló naa ẽ́, kpáá èb o nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ be òé láá teá tùlà. d Jìhóvà náa é ẹb kọ nóo náà leevè be nóo láà teá tùlà o nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́.​—2 Kọ́r. 8:12.

17. Éé ní ea náa vaá èé kẽea boo gbò nú e ni náa ẽ́?

¹⁷ Olòó bugi togó boo gbò nú eo ni téélá tùlà. Kpá Káí kọ́ọ̀ “Bàrì náa ólò ììà. Tóm eo beè sii . . . náa é táẹ́ nyíe.” (Híb. 6:10) Vóà naa, tóm eo ni sí á gá tá ní nyíe. Bugi togó boo gbò nú eo ni náa​—àé láá dú gè zọ̀ Jìhóvà ié kà lé gbaa ló, ge kọ́ nu ea kilíé ló nè dõona gbò, àbèè ge dììa múú. Dì belí bé eo beè sìm kilsĩ́ vaá teelá tùlà gbò nú eo beè noo sẹ̀ẹ̀a sĩ́ kilma ló gè fã̀ Bàrì tṍó ea kil nvéeá naaá, òé láá sìm kilsĩ́ vaá teelá tùlà gbò nú eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́ kátogóí.​—Fíl. 3:16.

18. Éé ní ea bọ́ló kọ é kẽ̀èa boo tṍó e gé sí tóm nyòòmà gbò nu e beè noo sẹ̀ẹ̀a sĩ́é? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁸ Tení dú ló nvèè bá Jìhóvà, òé láá teelá tùlà gbò nú eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́, dì belí bé e nyíè nen ea di tõ̀ò tẽ́ faà ólò ẹẹ tṍó ea tú faà kọọla kẽ naaá. Sõò kẽea boo kọọ̀, nyíè gã́bug gbò e bà gé ọ́ví faà sĩ́ múú ólò ẹẹ gbẹá boo kyẽè. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́ deèá, tṍó eo gé sí tóm nyòòmà gbò nú eo noò sẹ̀ẹ̀a sĩ́ ea kil ló gè fã̀ Bàrì, bé e Jìhóvà é nveè bá vaá tãanè ni dee bá naa á gá tá ní nyíe. (2 Kọ́r. 4:7) Beè lóó ni náa ọọ, òé íe gã́bug tã́áná dee bá.​—Gàl. 6:9.