1-2. Éé ní ea ólò bọọgẹ̀ naaá tṍó e gbò nen diìa múú ẽ́, vaá éé ní eé ló bel boo é?

 É KỌ o beè mòn gbò e bà gé diia múú? Òé dã́ bé e bà agala boo nú e bà ziga ló naa tṍó e bà gé áálá bàà kà bíb besĩ́ bà kálá dììa múú. Nyíè pá ba tọ nè pá ba kóò ólò ẹẹ. Tṍó e ba ni aa mm̀ múúá dọ bàlà kẽ, ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe ólò naa kọọ̀ pá vígà á kpá bá. Buù sè, gã́bug tõ̀ò nen ólò kìn lóó nè Jìhóvà vaá dììa múú.

² Vaá oloà? Be ò gé bugi togó boo gè diia múú, ò dúù kà kele nen mm̀ nakà pọ́lọ́ bàlà booí boo béè kọ ò “gé gbĩ́ Jìhóvà.” (Ps. 14:​1, 2) Ba beè emí nakà togó belí boo béè olo, kọbèè ò di-dí nvín ãa àbèè o dú kànen mm̀ dee. Sõò dénè bẹ̀ì e ni diia múú gbĩ́ gè sìm kilsĩ́ vaá sí tóm nè Jìhóvà dọ̀ọ̀mà dè-dè. Vóà naa, naanii èé ló bel boo taà kà nú ea náa vaá èé kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà.

3. Éé ní ea náa vaá gbò gyóòlo Jìhóvà à vùlè kà kà bel nè lé lab dògò e? (Psalm 119:​128, 163)

³ Jìhóvà beè kọ́ nè pá a gbò kọ bàá ‘vùlè kà kà bel.’ (Zèk. 8:19) Jíízọ̀s beè kọọ̀ pá a gbò nyòòne nvée á palàge ié tàn nyòòmà lé lab dògò. (Máát. 5:6) Níí tõó dọ̀ kọọ̀ bàé íe kà agẹbá tàn kọbé bà láá naa nú ea lelà, nè nú ea dú lé, vaá õoa kèsĩ́ Bàrì. É kọ ò vulè kà kà bel nè lé lab dògò? È agàla boo naa vó. Ò ọ́bvì ge kpọ́ kyáá bel nè kọ̀láá kà nú ea dú pọ́lọ́. (Bugi Psalm 119:​128, 163.) Nen ea kpọ́ kyáá bel bélí Sétàn, ea dú nen ea gé bẹl bàlà booí. (Jọ́ọ̀n 8:44; 12:31) Ene kà a nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ dú gè tenmà dém ló béè Jìhóvà Bàrì. Sétàn beè dààmà togó gè tenmà dém ló Bàrì lọ̀l gé mm̀ gba beè Ídèna. A beè kpọ́ kyáá bel kọọ̀  Jìhóvà dú neǹ kùlù-kúlù, nen ea gé bẹl e náa ólò ló kà kà bel, vaá à ólò gṍ lé nu lọl ló gbò nen. (Jén. 3:​1, 4, 5) Gbò kyáá bel e Sétàn kpọ́í a náa kọọ̀ gbò nen á ié pọ́lọ́ bùlà kilma ló Jìhóvà. Tṍó e gbò nen náa vulè “kà kà bel,” Sétàn é láá naa kọ bàá labví pọ́lọ́ láb vaá ié pọ́lọ́ dùm.​—Róm̀ 1:​25-31.

4. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà ni zógè kọọ̀ à dúè “Bàrì kà kà bel” é? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁴ Jìhóvà dú “Bàrì kà kà bel,” vaá à ólò tú kà kà bel noomà gbò e bà vulèe. (Ps. 31:5) Tṍó ea náa vó, à ólò dùùlà va vaá naa kọ bàá di pọ́ì aa bá kyáá bel Sétàn. Jìhóvà ólò noomà nàgé pá a gyóòlo ko bàá ló kà kà bel vaá naa nú ea dú lé. Vó ólò naa kọọ̀ bàá nvèè ka ló ba bá vaá ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló. (Pró. 13:​5, 6) É kọ a beè naa kọ o ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló tṍó eo géè nó Kpá Káí? O beè nó kọọ̀ gbò nu e Jìhóvà gbĩ́ kọ ó naa ní ea é palàge leé ló olo nè dõona gbò e. (Ps. 77:13) Boo béè vó, ò gbĩ́ gè naa nú ea léémá Bàrì. (Máát. 6:33) Ò gbĩ́ gè naa kọọ̀ gbò nen á dã́ kà kà belí vaá naa kọ bàá nyimá kọọ̀ gbò bel e Sétàn beè ló kilma ló bẹẹ Bàrì Jìhóvàa, dú kyáá. Mósĩ́ deè ní eo é láá naa vó é?

5. Mósĩ́ deè ní eo é láá zogè kọọ̀ ò vulèè nú ea lelà vaá dú kà kà ẹ?

⁵ Òé láá sà ge tõó dùm ea bélí nú eo gé kọ́ọ̀: “M̀ kiǹ gbò kyáá bel ea aa bá Sétàn vaá vùlè kà kà bel. M̀ gbĩ́ì kọọ̀ Jìhóvà á bẹ̀lim, vaá m̀ gbĩ́ gè naa nú ea kọ́ à lelà.” Mósĩ́ deè ní eo é láá naa vó é? Òé láá naa vó tení dú ló gè tãagã ló Jìhóvà, vaá naa kọọ̀ gbò nen á nyimá kọ o beè kìn lóó nèe tení dú ló gè diia múú. Ge vùlè nú ea lelà vaá dú kà kà ní ea é nveè bá nèi kọ é láá dììa múú ẽ́.

6. Mókà gbò bug ea di mm̀ kpá Psalm 45:4 ní ea náa kọ ó vùlè Jíízọ̀s Kráìst e?

⁶ Éé ní ea náa vaá ò vùlè Jíízọ̀s Kráìst e? Sìgà bug ea náa vaá è vùlèe di mm̀ kpá Psalm 45:4. (Bugi.) Jíízọ̀s beè vùlè kà kà bel, kìlmà kpá ló kẽ, vaá ié lé lab dògò. Be ò vulè kà kà bel nè lé lab dògò, ò vulè nàgé Jíízọ̀s Kráìst. Bugi togó boo bé e Jíízọ̀s beè tú agẹ ló loomá bel ea dú kà kà vaá lèlà naa. (Jọ́ọ̀n 18:37) Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè zogè kọọ̀ à kilmàè kpá ló kẽé?

7. Éé ní ea léémá ni kilma ló bé e Jíízọ̀s kilmà kpá ló kẽ naa ẽ́?

 ⁷ Nu dòòmà bá Jíízọ̀s zógè kọ à ólò kìlmà kpá ló kẽ. Dì belí nu dòòmà bá, náa beè tú ka nèà a bá, tãa vó a beè tú dénè ka nè a Tẹ̀. (Máàk 10:​17, 18; Jọ́ọ̀n 5:19) Ib nakà kìlmà kpá ló kẽá tọ́a ní ló naa vàẹ? É kọọ̀ náa síè ni kpóó ló kọ ó vùlè Sã́áná Bàrì vaá nyoonée nvée? Kà lèlà vó. Éé ní ea náa vaá Jíízọ̀s à kìlmà kpá ló kẽé? Boo béè kọọ̀ à nó vaá vùlè a Tẹ̀, ea dú neǹ kìlmà kpá ló kẽ. (Ps. 18:35; Híb. 1:3) É kọ náa tan ní gè nó Jíízọ̀s, e a dùm zógè kọọ̀ à íe gbò kpãà Jìhóvà mm̀ sĩ́deè ea gbõoma?

8. Éé ní ea náa vaá èé vulè Jíízọ̀s ea dú bẹẹ Méné ẽ́?

⁸ È vulè Jíízọ̀s ea dú bẹẹ Méné boo béè kọọ̀ ẹlẹ ní ea lela ló kọ á bẹ̀lii é. Jìhóvà ní ea beè bumá a Sã́áná vaá íe bá ló kọ á bẹ̀lii é. (Àìz. 50:​4, 5) Bugi nagé togó boo bé e Jíízọ̀s íe dùm ge tú lóó vaamá gyọ́ọ naa. (Jọ́ọ̀n 13:1) Boo béè kọọ̀ Jíízọ̀s dú bẹẹ Méné, à bọ́ló kọ è palàge vùlèe. A beè kọọ̀ gbọ̀ e bà aa deè vulèèe​—gbò e ẹlẹ kólí va pá ńlẹ́ẹ̀ kóò​—é zógè kọ bà vulèèe tení dú ló gè gbàntṍ ló gbò à log. (Jọ́ọ̀n 14:15; 15:​14, 15) Ge dú kóò Sã́áná Jìhóvà dú kà pọ̀bkà nèà deè e íè!

9. Mósĩ́ deè ní e dììa múú gbò nyòòne nvéè Kráìst bélí níí Kráìst e?

⁹ Jíízọ̀s beè nè log kọọ̀ pá a gbò nyòòne nvée á dììa múú. (Máát. 28:​19, 20) Ẹlẹ beè zogè nakà nu dòòmà báí. Mm̀ sìgà sĩ́deè, a dììa múú dú kele ló níí pá a gbò nyòòne nvée. (Ẹ̀b ńkpó ea kọ́ọ̀ “ Kele Ea Di Zẹ̀ẹ̀ Dììa Múú Jíízọ̀s Nè Níí Pá A Gbò Nyòòne Nvée.”) Sõò à bélá mm̀ sìgà sĩ́deè. Tṍó e Jíízọ̀s beè dììa múú, a beè zogè kọọ̀ à gbĩ́ gè naanìè bùlà a Tẹ̀. (Híb. 10:7) Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, tṍó e gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst diìa múú gbẹá kèsĩ́ gbò nen, bà zógè kọọ̀ ba beè kinìè lóó neè Jìhóvà Bàrì. Bà ólò gbóó ká bùlà gbẹẹ́ boo gè naa bùlà Jìhóvà, níì baálà bùlà nì. Vóà naa, bà gé nó nu dòòmà bá ba Tẹ̀ Íe.

10. Éé ní ea náa vaá vulè eo íè kilma ló Jíízọ̀s é náa kọ ó dììa múú ẽ́?

¹⁰ Ò zigà kọọ̀ Jíízọ̀s ní ea dú áá kà nvín e Jìhóvà íeé, vaá nyíé ni ẹ́ẹ kọọ̀ à íe bá ló kọ á dú Méné ea é bẹlíí boo. O mon kọọ̀ Jíízọ̀s dú neǹ kìlmà kpá ló kẽ vaá à ólò nó a Tẹ̀ mm̀ sĩ́deè ea gbõoma. O nyímá kọọ̀ a beè nè gyã́á gbò e tá kói di ló, nvèè nyíé gbàà gbò e nyíé va biilà, vaá bo nágé gbò zọ̀ló. (Máát. 14:​14-21) O mon bé ea gé túlè a bõ̀ònatõ̀ò deè nieí naa. (Máát. 23:10) Vaá o nyímá kọọ̀ dì belí Méné ea é bẹl boo Boǹ Méné Bàrì, àé náa èlmà vó dì deèsĩ́. Mósĩ́ deè ní eo é láá zogè kọọ̀ ò vulèèe é? Òé láá naa vó tení dú ló gè nó a nu dòòmà bá. (Jọ́ọ̀n 14:21) Òé láá dààmà togó tení dú ló gè kìn lóó nè Jìhóvà vaá dììa múú.

11. Òé láá kọọ̀ mókà bug ní ea náa vaá à dú bíi kọ ó dììa múú ẽ́, vaá éé ní ea náa ò kọ́ vó é?

¹¹ Mókà bug ní ea náa vaá à dú bíi kọ é dììa múú ẽ́? Jíízọ̀s beè tú log Bàrì ea bọọ lọ̀l vaá à lee tẹlẹ bàlà kẽ, a beè kọọ̀: “Tú dénè o nyíe, nè dénè o nyómá, nè dénè o bùlà, nè dénè o kói vùlmà Dõò ea dú o Bàrì.” (Máàk 12:30) É kọọ̀ gbò belí baatẽ́ bé eo vulè Bàrì naa?

12. Éé ní ea náa vaá ò vùlè Jìhóvà ẹ? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹² À íe gã́bug nú ea náa vaá èé vulè Jìhóvà. Dì belí nu dòòmà bá, o dã́ ból ló kọọ̀ ẹlẹ ní e “dùm aa bá ẹ́,” nè ge kọọ̀ ẹlẹ  “ní ea beè dõo kọ̀láá kà lé nu e kọ̀bèl á gé ló nèi ẽ́.” (Ps. 36:9; Jém̀z 1:17) Kọ̀láá kà lé nu eo déè kpéè ló aa bá bẹẹ Bàrì ea vulèi, ea ólò dõo nu taalẹ bá.

13. Éé ní ea náa vaá nu ààaá à dú dõ̀ònù ea palàge bọọ ẹ́?

¹³ Nu ààa dú kà lé nu e Jìhóvà dõo nèi. Éé ní ea náa vaá èé láá kọ́ vó é? Bugi togó boo íb gbaa ló ea di zẹ̀ẹ̀ Jìhóvà nè a Sã́áná. Jíízọ̀s beè kọọ̀: ‘Na Tẹ̀ vulèm’ vaá ‘nda à vùlè nà Tẹ̀.’ (Jọ́ọ̀n 10:17; 14:31) Ba gbaa ló beè palàge aga ló boo béè kọọ̀ baa tú gã́bug dẹ̀ gbáá dììma kpàn ene. (Pró. 8:​22, 23, 30) Dòòmà dẽe ló bé ea beè palàge zọ̀ Bàrì naa tṍó ea sọtọ́ deè kọọ̀ a Sã́áná á mòn tã̀àgã̀ vaá ù. Jìhóvà vulè gbò nen​—kọbèè olo​—níà nú ea naa vaá a beè di kpènà ló gè lẹ̀ẹ̀là a Sã́áná kọ á vaaái gyọ́ọ́ boo kọbé olò nè dõòna gbò láá tõó dùm dọ̀ọ̀mà dè-dè e. (Jọ́ọ̀n 3:16; Gàl. 2:20) Níà nú ea náa vaá à palàge dú bíi kọ é vùlè Bàrì e.

14. Mókà lé nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ ní eo é láá sà ge naa ẽ́?

¹⁴ Tṍó eo nóò nu ea kil ló Jìhóvà, o vulè kìlmàèé ló é palàge aga ló. È agàla boo kọọ̀ ò gbĩ́ gè tõo bã̀é ló lọl kátogóí dọ̀ọ̀mà dè-dè. Vaá òé láá naa vó. À síè ni kpóó ló kọ ó naa nú ea é ẹ́ẹ̀lẹ̀ẹ̀ẹ nyíe. (Pró. 23:​15, 16) Vaá òé láá naa vó tení dú ló bel eo lóò nè bé eo lábvì láb naa. Bé eo  tõò dùm naa é zógè kọọ̀ ò palàge vùlè Jìhóvà. (1 Jọ́ọ̀n 5:3) Níà kà lé nu gè sẹ̀ẹ̀a sĩ́ eo é láá sà ẹ.

15. Mósĩ́ deè ní eo é láá zogè kọ ò vulèè Jìhóvà ẹ?

¹⁵ Mósĩ́ deè ní eo é láá zogè kọ ò vulèè Jìhóvà ẹ? Túá kà, òé kin o lóó nè kà kà Bàrì mm̀ o kele íb tã̀àgã̀ ló Bàrì. (Ps. 40:8) Tṍóá, ò gbóó naa kọọ̀ gbò nen á nyimá tení dú ló gè diia múú. Dì belí bé e ni nó naa, o dììa múú é dú deè ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe nè dee ea palàge bọọ́ mm̀ o dùm. O daamà togó ãa dùm, níì ge tõo nè o bá nì, sõò ge tõo nè Jìhóvà. (Róm̀ 14:8; 1 Pít. 4:​1, 2) Níà kà lé béèlàfùl. À kuulà èèlè nè ni kọ ó láá tõó dùm ea dú lé lọ̀l vaá à lee. Mósĩ́ deè e?

16. Dẹ̀ẹ̀a boo nu e kpá Psalm 41:12 kọ́, mósĩ́ deè ní e Jìhóvà é ne kpẽ́ gbò e bà tú ba dùm fã̀àmàe ẽ́?

¹⁶ Jìhóvà ní ea dú Nen ea ólò dõo nu taalẹ bá lọ̀l vaá à lee é. Kọ̀láá kà nú eo neèe, àé né ni èlmà vó. (Máàk 10:​29, 30) Àé né ni dùm ea palàge dú lé vaá kpe ló mm̀ nakà pọ́lọ́ bàlà booí, nè dì deèsĩ́. Vaá níà pọ́ì dààà togó. Náa dú bíi kọọ̀ kyẽè eo ni daamà togó tṍó eo ni diia múú lọ̀lí á iná kùbmà. Òé láá kilsĩ́ gè fã̀ o Tẹ̀ eo palàge vùlèí dọ̀ọ̀mà dè-dè. Vulè ea di zẹ̀ẹ̀ o Tẹ̀ nè ọ̀ọ̀ é kilsĩ́ gè bọọ dọ ló, vaá òé láá zọ̀ẹ tõó dùm dọ̀ọ̀mà dè-dè.​—Bugi Psalm 41:12.

17. Éé ní e Jìhóvà náa íe e olo é láá nèe ẽ́?

¹⁷ Tṍó eo kin lóó nè Bàrì vaá dììa múú, ò íè nèà deè ge tú nú eo palàge nvèè ka ló nè o Tẹ̀. Ẹlẹ ní ea né ni kọ̀láá kà lé nu, nè gbò nu ea náa kọọ̀ nyíé ni á ẹẹ, vaá naa kọ ó ṍ kààgàẹ. Olo é láá tú nu e Nen ea beè dèm káála nè kunukẽ̀ náa íe nèe​—vaá níà o fã̀ ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. (Jóòb 1:8; 41:11; Pró. 27:11) Níà kà lé sĩ́deè ge tõ̀òmà dùm ẽ! Mm̀ kà kà, vulè eo íè kilma ló Jìhóvà ní ea é náa kọ ó dììa múú ẽ́.

18. Mókà gbò bíb ní eo é láá bĩiná o bá ẹ́?

¹⁸ Òé láá aalá bíbví naa vàẹ, é kọ òé diia múú? Áá olo ní eo é láá aalá nakà bíbví é.  Sõò àé dú lé be ò bĩ́íná o bá kọọ̀, ‘Éé ní em gé élá bànà ẽ?’ (Tóm 8:36) Kẽ̀èa boo taà kà nú e ni ló bel booá. Túá kà, ò vulè kà kà bel nè lé lab dògò. Bĩiná o bá kọọ̀, ‘É kọọ̀ m̀ gbĩ́ gè mòn dee e kọ̀láá nen é ló kà kà bel vaá naa nú ea lelà?’ Ní ea égè bàà, ò vulè Jíízọ̀s Kráìst. Bĩiná o bá kọọ̀, ‘É kọ m̀ gbĩ́ì kọọ̀ Sã́áná Bàrì á dú nà Méné vaá gbĩ́ gè nyoone a nu dòòmà bá?’ Vaá ní ea égè taa, ea dú ní ea bọọ èl dénè dú kọọ̀, ò vulè Jìhóvà. Bĩiná o bá kọọ̀, ‘É kọ m̀ gbĩ́ì kọọ̀ nyíè Jìhóvà á ẹẹ tení dú ló gè fã̀e naamá ńdáà Bàrì?’ Be ò áàlà gbò bíbví naa ẽei, éé ní ea náa vaá ò gáà dììa múú ẽ́? Éé ní eo gé élá bànà ẽ?​—Tóm 16:33.

19. Éé ní ea náa vaá náa dú bíi kọ ó pee tṍó ló gè diia múú ẽ́? Nè nu dòòle ló. (Jọ́ọ̀n 4:34)

¹⁹ Be ò gáà kpènà ló gè diia múú, bugi togó boo ene kà nu dòòle ló e Jíízọ̀s beè nvee mm̀ a lòbèl. (Bugi Jọ́ọ̀n 4:34.) Nvèè kpíí ló kọọ̀ Jíízọ̀s beè tú gè naa bùlà a Tẹ̀ doolé ló gyã́á ea dé. Ló éé? Boo béè kọọ̀ gyã́á dú lé. Jíízọ̀s nyímá kọọ̀ kọ̀láá kà nú e Jìhóvà gbĩ́ kọ é naa é léeí ló. Jìhóvà náa gbĩ́ kọ é naa tọ́ọ̀ kà nu ea é nveèi kom ló. É kọ à dú bùlà Jìhóvà kọ ó dììa múú? Ẽei. (Tóm 2:38) Vóà naa, òé láá àgala boo kọọ̀ ge gbàntṍ ló log ea kọ́ọ̀ ó dììa múúí é dọ bélè nè ni. Be ò gbĩ́ gè dé kà lé gã́ gyã́á ea dú lé lọ̀l vaá à lee, éé ní ea náa vaá ò gáà diia múú ẽ́?

20. Éé ní eé lo bel boo mm̀ togó bel ea bẽene níí ẽ́?

²⁰ Éé ní ea náa vaá sìgà nen gáà diia múú ẽ́? Sìgà nen é láá aalá kọọ̀, “M̀ gáà kpènà ló.” Kà kà bel ea dì dú kọọ̀, béèlàfùl eo neè kilma ló gè kìn lóó nè Jìhóvà, ní ea dú lé lọ̀l vaá à lee eo é láá nèe. Vóà naa, à dú bíi kọ ó palàge tú ọ̀ẹ̀ dẽe bùgmà togó besĩ́ ò kálá nè nakà béèlàfùlí, vaá à bĩ́íná tṍó nè sìà kpóó ló kọbé ò láá naa vó. Sõò be à tan ni gè diia múú, éé ní eo é láá naa ẽ́? Èé áálá bíbvá mm̀ togó bel ea bẽene níí.