I BON ikawairake i Graz i Austria. Ngke ai itiua au ririki, I a karinaki n reirein te Aro. I nora te bwai ae rangi ni kamwara bwa a wewene ni bure taama ma tiina. Ibukin anne, e a kariaia tinau bwa N na kitana te reirei aei imwin teuana te ririki.

Imwina riki, I a karinaki n te tabo n reirei ae a mamaeka iai ataei. Ma n te tairiki teuana, e a roko tamau ni kairainako ibukin te kabwaka boom i Graz. Ti kamanoira n te kaawa ae Schladming. Imwin raoi touan te buriiti iroura ao e a bwakaraki naba n te boom. N te taina, I katiiaki ma tibu te unnaine ni wanikiba aika kiba i nano ngke ti mena n ara katawanang. N tokin te buaka, e taraa n ae bon akea kamanoara man te Aro ao te tautaeka.

N 1950, e taekina te rongorongo man te Baibara temanna Ana Tia Kakoaua Iehova nakon tinau. I kakauongo n aia maroro ao I irira naba tinau nakoni bobotaki tabeua n te ekaretia. E kakoauaa tinau bwa bon te koaua ae irouia Ana Tia Kakoaua Iehova, ao e a bwabetitoaki n 1952.

N te tai anne, e taraa n ae te ekaretia n ara kaawa bon aia botaki unnaine. Ma imwina riki, ti a kawara te ekaretia ae a bati iai rooro n rikirake ao irou ai tiaki aia botaki unnaine! Ngke ti a okira Graz, I a iririi bobotaki ni kabane, ao I a waekoa n ataia bwa a koaua baike I reiakin. I a kinaa naba Iehova bwa bon te Atua ae teimatoa ni buokiia ana toro. E boni karaoa naba anne e ngae ngkana ti namakinna ae ti a kaaitarai kangaanga aika ti aki kona n tokanikai i aoia i bon iroura.—TaiAre. 3:5, 6.

I rangi ni kan tibwaa te koaua nakoia tabemwaang. I moani kataia irouia tariu ma mwaaneu. A a kamani kitanira tariu aika aman aika ikawai riki ibukin aia mwakuri, bwa taan reirei ngaiia. Ma I kakawariia n aia kaawa aika kaokoro ao I kaungaia bwa a na reirei n te  Baibara. N tokina, a a bane n reirei n te Baibara ao a riki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova.

N au kauoua ni wiki n uarongorongo man te auti teuana ma teuana, I a kaitiboo ma te aine ae ai 30 tabun ana ririki, ao I a waakina te reirei n te Baibara ma ngaia. E bon ririkirake ni karokoa ae e a bwabetitoaki, ao imwina riki a a manga reirei ao ni bwabetitoaki buuna ma natina mwaane aika uoman. E kakorakoraaki au onimaki man reireinan neienne n te Baibara. Bukin tera? Ibukina bwa akea ae e reirei ma ngai n te Baibara. I riai ni katauraoi raoi imwain au reirei ni kabane. I karaoa anne bwa N na reireinai moa ao imwina I a kona n reireina temanna! E a rikirake au atatai n te koaua n arou anne. N Eberi 1954, I a katabua maiuu nakon Iehova rinanoni bwabetitoau n te ran.

N 1955, I kaei bwabwaro ibukin aaba aika kakaokoro i Tiaman, Buranti, ao Engiran. N tikuu i London, I a kaitiboo ma Albert Schroeder. Bon te tia reirei n te Kuura ni Kireata, ao e a riki imwina bwa kaain te Rabwata n Tautaeka. Ngke ti neweaba n te British Museum, e kaotii nakoira Brother Schroeder taiani Baibara ni koroboki nikawai tabeua. Iai aran te Atua iai ni manin koroboki n te taetae n Ebera, ao e kabwarabwaraa bwa e aera ngkai a kakawaki. E ringaki nanou iai ao e a kakorakoraa riki tangiran Iehova ao te koaua irou, ao I a kairaki iai bwa N na kabatiaa riki tataekinan te koaua man Ana Taeka te Atua.

I moana kabwaninan au tai ni bwaiania n Tianuare 1, 1956. Aua te namwakaina imwina, I a kaoaki bwa N na beku bwa te bwaiania ae okoro i Austria. N te tai anne, bon akea taani Kakoaua i Mistelbach, ae te kaawa are N na mwakuri iai. Ma I kaaitara ma te kangaanga teuana. E rangi ni kaokoro arou ma toau ni bwaiania. E a kaani koro 19 au ririki ao I kaikawaaki n te kaawa ae bubura, ma neiei bon 25 ana ririki ao e kaikawaaki i buki. I kani mamatunako n te moaningabong, ma e ututimwaaka neiei. Ngkana e moantairiki, I kan teimatoa n taratara, ma neiei e kani moantaai ni matu. Ma ti raoiakin arora aika kakaokoro mani maiuakinan ana taeka n reirei te Baibara ao ti kaai ni mwakuri ma te kukurei.

Ti boni kaaitara naba ma kangaanga aika kakaiaki riki. Ti bwainikirinaki, ma “tiaki n ae ti katukaki n aki buokaki.” (2Kor. 4:7-9) N te taina ngke ti uarongorongo n te kaawa ae tionako, a a kabwarai naba aia kamea aomata. N te tai ae waekoa, ti a otabwaniniaki irouia kamea aika rangi ni bubura, a kaukau nakoira, ao a kaurei wia bwa a nang tenaira. Ti taubai ao I tataro ni kangai: “Iehova, taiaoka ti bia waekoa ni mate ngkana a tenaira!” Ngke a nang bon roko iroura, a a tei naba, a ioioi bukia, ao a kitanira. Ti bon namakinna bwa e kamanoira Iehova. Imwin anne, ti a uarongorongo ni kabutaa te kaawa, ao ti rangi ni kukurei bwa a rangi ni kan ongora aomata. Tao a mimi ngke a aki tenaira kamea ke ibukin ae ti teimatoa n uarongorongo imwin te bwai are riki are kakamaaku. Iai tabeman i buakoia ake a a riki imwina bwa taani Kakoaua.

Iai riki te bwai ae riki ae kakamaaku. N te bong teuana, e okira ana auti teuare ti kabooa tangoan ana auti, ao e a koro ni manging. E kakamaakuira bwa e na tiringira ao e taekinira  bwa ti urua mweraoia kaain ana kaembwa. E kataia buuna n tautaua ma e teimatoa n un. Ti bon ongongo man ara ruu i eta. Ti waekoa ni kaaki kaintekateka i matan te mataroa ao ti a boboti ara bwai n ara bwauti. Ngke ti kauka te mataroa, e a tei teuaei n te kaintamwarake are te kabanea mai eta ma te biti ae bubura i baina. Ngaia are ti a birinako man te mataroa are mai buki. Ti ruo rikaaki ao n rinanoni kawain te onnaroka ae abwabwaki ma ara bwai ao ti aki manga oki.

Ti nakon te outero teuana ao ni bubutii ara ruu iai. Ti tiku ikanne e kaania teuana te ririki, ao e rangi n nakoraoi ara mwakuri ni minita iai. N te aro raa? E mena te outero i nukan raoi te kaawa ao tabeman ara reirei n te Baibara a kan reirei ikanne. Imwin te tai ae aki maan, ti a kakaraoa ara reirei n te boki ao te reirei n te Taua-n-Tantani ni katoa wiki n ara ruu n te outero, ao tao 15 aika roroko.

Ti tiku i Mistelbach teuana tabun te ririki. Imwina, I a manga kamwaingaki nako Feldbach, i maiakimainikun Graz. E a manga bitaki toau ni bwaiania, ma bon akea naba ikai te ekaretia. Ti maeka n te ruu ae uarereke n te kauoua ni borauatao ae karaoaki man te kai. E rin te ang man taiani bwangabwanga i marenani kain te auti, ao ti kataia ni bonotii n taian nuutibeeba. Ti ititiran naba man te mwanibwa. Ma e boni materaoi ara kakorakora. I nanon tabeua te namwakaina, e a tei te kurubu. N tokina, a a riki bwa kaain te koaua tao 30 mai buakoia kaain te utu are ti reirei ma ngaiia!

E kakorakoraaki nanou ni baika riki aikai bwa N na kakaitau nakon Iehova ibukin ana ibuobuoki ae teimatoa nakoia naake a ukoukora te Tautaeka n Uea. E ngae ngke a aikoa konaa aomata ni buokira, ma e tatauraoi Iehova ibukira.—TaiAre. 121:1-3.

N 1958 ao e na karaoaki te bwabwaro ibukia aaba aika kakaokoro i New York City, n te Yankee Stadium and Polo Grounds. I bubutii bwa N na iria, ma e titiraki te aobiti n tararua i Austria bwa I kani kaea te ka-32 ni koraki n te Kuura ni Kireata ke I aki. N na kangaa n rawa nakon te kakabwaia ae aekan anne? I a kaeka naba ngkekei ni kangai, “Eng!”

I tekateka i rarikin Martin Poetzinger n tain te reirei n te Kireata. E a tia n rinanoni baika  rangi ni karawawata n ana tabo ni kaikain te Nazi. Imwina riki, e beku naba bwa kaain te Rabwata n Tautaeka. N tain te reirei, e wirikiriki n tabetai Martin nakoiu ni kangai, “Erika, tera nanon anne n te taetae n Tiaman?”

Ngke ti a roko i nukan ara kataneiai, e a katanoatai taabo ake ti na mwakuri iai Nathan Knorr. N na mwakuri ngai i Paraguay. Ma ibukina bwa I bon ataei, I riai ni karekea ana kariaia tamau bwa N na rin n te aba anne. Imwini karekean te kariaia anne, I a roko i Paraguay ni Maati 1959. I mwiokoaki bwa N na maeka n aia auti mitinare i Asunción ma toau ae boou.

Imwin te tai ae aki maan, I a kaitiboo ma Walter Bright, ae te mitinare ae ira te ka-30 ni koraki. Imwina riki, ti a mare ao ti a kona n uaia ni kaaitarai kangaanga ni maiura. Ngkana ti kaaitara ma te kangaanga teuana, ti wareka ana berita Iehova n Itaia 41:10 ae kangai: “Tai maaku bwa I memena iroum. Tai raraoma bwa bon Atuam ngai. N na kakorakorako.” A karauaki nanora n aei bwa ngkana ti kakorakoraira n teimatoa ni kakaonimaki nakon te Atua ao ni moanibwaia ana Tautaeka n Uea, e na teimatoa naba ni buokira.

Imwina riki, ti a mwiokoaki bwa ti na mwakuri n te aono ae uakaan ma tian Brazil. Ma te mataniwi n te Aro ikanne e kaungaia rooro n rikirake bwa a na karekarea ara auti ni mitinare are e aki rangi ni matoatoa. Imwina e a reirei n te Baibara Walter ma te mataniwi ni bureitiman. E taraia raoi teuaei bwa a na teina rarikin ara auti i nanon teuana te wiki bureitiman, ao ai akea ara kangaanga mairouia taani kakaaitaraira. Teutana te tai imwina, ti a kamwaingaki nakon auti aika raoiroi riki n iteran tian Brazil are teuana. E a raoiroi riki aei bwa ti a kona ni karaoi ara bobotaki i Paraguay ao Brazil. Imwaini kitanan ara tabo ni mwakuri anne ao ai uoua ekaretia aika uarereke iai.

A tuangai au taokita bwa I aki kona ni kariki ma ti mimi ngke I a bikoukou n 1962! N tokina, ti a maeka i Hollywood i Florida, i rarikia ana utu Walter. I a aki kona ni bwaiania ma Walter i nanon ririki aika bati, bwa ti a riai n tararuaa ara utu. Ma ti teimatoa ni moanibwaia te Tautaeka n Uea.—Mat. 6:33.

Ngke ti roko i Florida n Nobembwa 1962, ti kubanako n nora te aroaro ae kariaiakaki n te tabo anne ibukin te kakaokoroaki. A tangiria kaain te aba bwa a na kaokoroaki aia tai n taromauri taari aika bwatabwata ma aika mainaina, ao a na uarongorongo naba n taabo aika kakaokoro. Ma akea kakaokoroia reeti iroun Iehova, ao imwin te tai ae aki maan a a katiteuanaaki ekaretia aika kaokoro aia reeti. E otara raoi ana ibuobuoki Iehova n te babaire aei, bwa a a bati ngkai ekaretia n te tabo anne.

E kananokawaki bwa e mate Walter n 2015 man te kaentia n ana kaburoro. Bon te buu te mwaane ae tamaroa aroarona i nanon 55 te ririki, e tangira Iehova ao e a tia ni buokiia taari mwaane aika bati. I ingainga ni kani manga noria ngkana e a kautaki ao e a marurung raoi.—Mwa. 24:15.

I rangi ni kakaitau ngkai I a tia ni beku ni kabwanina au tai i nanon 40 tabun te ririki ma te kimwareirei ae bati ao ni karekei kakabwaia iai. N te katoto, ti noriia ngai ma Walter naake ti reirei ma ngaiia n te Baibara aika 136 ngke a bwabetitoaki. Bon iai naba kangaanga tabeua. Ma ti aki tarai kangaanga aikai bwa te anga ae ti na katoka iai ara beku ibukin Atuara ae kakaonimaki. N oneani mwin anne, ti kaania riki Iehova ao ti onimakinna bwa e na boni kaetii kangaanga n te tai are e baireia, ao n aron are e tangiria. Ao e boni karaoa anne!—2Tim. 4:16, 17.

I rangi n nanokawaki n ururingan Walter, ma e buokai n tokanikai te mwakuri ni bwaiania. I kunea bwa e rangi n ibuobuoki reireinaia tabemwaang ao taekinan te kantaninga ibukin te mangauti nakoia. Eng, I a aki kona ni wareki mwaitin taai ake e teimatoa ni buokai iai Iehova. E kakoroi bukin ana berita ni kateimatoaai, ni kakorakoraai, ao e tauai ni ‘baina ae te atai ae raoiroi.’—Ita. 41:10.