1-2. Étɛ́ lɛ́ ka hɛn ɔ, yě ná ko gbo kpo nyi ali jí nú Maki kpó Timɔtée kpó bɔ yě ná gɔn mɛsɛntɔ́zɔ́ wa nú mɛ ɖěvo lɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́?

 NƆVÍ súnnu wínnyáwínnyá lɛ́ mi, mi ka ba ná wa nǔ gěgé ɖo sinsɛnzɔ́ Jexóva tɔn mɛ, bo ná nɔ lɛ́ d’alɔ mɛ e ɖo agun mitɔn mɛ lɛ́ é hú gǎn a? É ɖo wɛn ɖɔ mi ba. É sɔ́ akpakpa mɛ tawun ɖɔ è nɔ mɔ dɔ̌nkpɛvú gěgé bɔ yě nɔ ɖo gbesisɔmɛ bo ná wa mɛsɛntɔ́zɔ́ nú mɛ ɖěvo lɛ́! (Ðɛh. 110:3) Amɔ̌, mi sixú mɔ tagba ɖé lɛ́. A ka nɔ xo nǔ kpɔ́n dó ada gbígbló nú sinsɛnzɔ́ towe wú ɖó a nɔ ɖi xɛsi nú mɛ e a ma tuun ǎ lɛ́ é wútu wɛ a? A ka ko dɔn yonu dó gǔdo nú gbe yí nú azɔ̌ ɖé ɖó a ɖeji dó hwiɖée wú ǎ wútu kpɔ́n a? Ényí mɔ̌ hǔn, hwi wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e nǔ cí mɔ̌ ná é ǎ.

² Maki kpó Timɔtée kpó ɖí xwi xá tagba mɔ̌hun lɛ́. Amɔ̌, yě lɔn nú xɛsi ɖi nú mɛ e yě ma tuun ǎ lɛ́ é, alǒ nǔ káká ɖé e yě ma mɔ kpɔ́n ǎ é gbo kpo nyi ali jí nú yě bónú yě gɔn mɛsɛntɔ́zɔ́ wa nú mɛ ɖěvo lɛ́ ǎ. É cí ɖɔ Maki ɔ, nɔ tɔn kpá wɛ é ɖe ɖo xwé ɖaaɖagbe ɖé gbe hwenu e è byɔ́ ɛ ɖɔ é ní wá xwedó mɛsɛ́dó Pɔ́lu kpó Baanabási kpó yi tomɛ ɖo tomɛyiyi mɛsɛ́dó tɔn nukɔntɔn yětɔn hwenu é. (Mɛ. 12:12, 13, 25) Maki jó xwé tɔn dó bo vlɔ́n kan nú sinsɛnzɔ́ tɔn. Jɛ nukɔn hwɛ̌ ɔ, Antyɔ́ci wɛ é sɛ tɛn yi. Énɛ́ gúdo ɔ, é xwedó Pɔ́lu kpó Baanabási kpó yi fí línlín ɖěvo lɛ́. (Mɛ. 13:1-5) Mɔ̌ ɖokpó ɔ, é cí ɖɔ Timɔtée ɔ, mɛjitɔ́ tɔn lɛ́ kpá wɛ é ɖe hwenu e Pɔ́lu byɔ́ ɛ ɖɔ é ní wá xo kpóɖó nú émí ɖo wɛnjíjlázɔ́ ɔ mɛ é. Ðó mɛ wínnyáwínnyá wɛ Timɔtée nyí, bo ma ka ko mɔ nǔ ɖě kpɔ́n ǎ wútu ɔ, é hɛn ɔ, é ná ko lɔn bɔ jimaɖe dó  mɛɖée wú ná ko dɔn ɛ dó gǔdo. (Sɔ́ jlɛ́ dó 1 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 16:10, 11 kpó 1 Timɔtée 4:12 kpó wú.) Amɔ̌, é yí gbe nú gbehwan e Pɔ́lu nyi sɛ́dó è é, bo wá ɖu nyɔ̌ná gěgé sín vǐví.—Mɛ. 16:3-5.

3. (a) Nɛ̌ do Maki kpó Timɔtée kpó sín nǔ ka nɔ su Pɔ́lu nukúnmɛ sɔ? (2 Timɔtée 4:6, 9, 11) (Kpɔ́n ɖiɖe lɛ́ lɔmɔ̌.) (b) Nǔkanbyɔ́ tɛ́ lɛ́ mǐ ka ná gbéjé kpɔ́n ɖo xóta élɔ́ mɛ?

³ È kplɔ́n nǔ xɔ akwɛ́ lɛ́ Maki kpó Timɔtée kpó bɔ yě lɛ́ kplɔ́n bo dó kɔ azɔ̌ kpinkpɛn lɛ́ mɛ ɖo wínnyáwínnyá mɛ yětɔn. Mɛ wínnyáwínnyá énɛ́ lɛ́ sín nǔ su Pɔ́lu nukúnmɛ sɔmɔ̌ bɔ ɖo nukɔnmɛ ɔ, é ba ɖɔ yě ní ɖo akpá émítɔn hwenu e é ɖó ayi wú ɖɔ émí ná kú ɖo malínmálín mɛ é. (Xa 2 Timɔtée 4:6, 9, 11.) Jijɔ tɛ́ lɛ́ Maki kpó Timɔtée kpó ka ɖó b’ɛ dɔn Pɔ́lu? Nɛ̌ mi mɛ nɔví súnnu wínnyáwínnyá lɛ́ ka sixú xwedó kpɔ́ndéwú yětɔn gbɔn? Gɔ́ ná ɔ, nɛ̌ dɔ̌nkpɛvú lɛ́ ka sixú ɖu le wě e Pɔ́lu ɖe xá mɛ tɔ́ ɖé ɖɔhun lɛ́ é tɔn gbɔn?

NƆ ÐO GBESISƆMƐ BO NÁ WA MƐSƐNTƆ́ZƆ́ NÚ MƐ ÐĚVO LƐ́ MAKI ÐƆHUN

4-5. Nɛ̌ Maki ka xlɛ́ ɖɔ émí ɖo gbesisɔmɛ bo ná wa mɛsɛntɔ́zɔ́ nú mɛ ɖěvo lɛ́ gbɔn?

⁴ Sɔgbe xá wěma alɔdlɛ́ndónǔ tɔn ɖé ɔ, mɛsɛntɔ́zɔ́ wiwa nú mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ byɔ́ ɖɔ è ní tɛ́n kpɔ́n bo d’alɔ yě “kpó kanɖódónǔwú kpó, bo ka nɔ fɔ́n bo nɔ ɖo mɔ̌ wa wɛ.” Maki sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖ’ayǐ ɖo ali énɛ́ nu. Hwenu e Pɔ́lu gbɛ́ ɖɔ Maki kún ná xwedó émí ɖo tomɛyiyi mɛsɛ́dó tɔn émítɔn wegɔ́ ɔ hwenu ó é ɔ, é sixú ko vɛ́ nú Maki bɔ awakanmɛ lɛ́ kú i. (Mɛ. 15:37, 38) Amɔ̌, énɛ́ zɔ́n bónú awakanmɛ kú Maki dó mɛsɛntɔ́zɔ́ wiwa nú nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó tɔn lɛ́ wú ǎ.

⁵ Maki yí gbe bo ná wa sinsɛnzɔ́ ɖó kpɔ́ xá hɛ̌nnumɔ tɔn Baanabási. Xwe 11 mɔ̌ gúdo ɔ, Maki ɖo mɛ ɖěɖěe nɔ gǔdo nú Pɔ́lu hwenu e è sú i dó ganxó azɔn nukɔntɔn ɔ ɖo Hlɔ̌ma lɛ́ é mɛ. (File. 23, 24) Nǔgbó ɔ, gǔdo e Maki nɔ nú Pɔ́lu é su Pɔ́lu nukúnmɛ sɔmɔ̌ bɔ é ɖɔ dó Maki wú ɖɔ “jɔtɛn gbɔdónúmɛ tɔn ɖaxó ɖé” wɛ é nyí nú émí.—Koló. 4:10, 11.

6. Nɛ̌ Maki ka ɖu le xɔ́ntɔn e é zun xá klisánwun e zin lɛ́ é tɔn gbɔn? (Kpɔ́n tínmɛ e ɖo do é.)

⁶ Xɔ́ntɔn vívɛ́ e Maki zun xá klisánwun e zin lɛ́ é hɛn le wá n’i. Ée Maki nɔ kpɔ́ xá Pɔ́lu nú hwenu ɖé ɖo Hlɔ̌ma gúdo é ɔ, é xo kpóɖó nú mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖo Babilɔ́nu. Yě vɛ́ sɔmɔ̌ bɔ Piyɛ́ɛ ylɔ́ Maki ɖɔ “vǐ ce Maki.” (1 Pi. 5:13) Ée yě ɖo azɔ̌ wa ɖó kpɔ́ wɛ é ɔ, Piyɛ́ɛ sixú ko ná mɔjɛmɛ e sɔ́ akpakpa mɛ lɛ́ é gěgé xɔ́ntɔn  tɔn wínnyáwínnyá ɔ dó gbɛzán Jezu tɔn kpó sinsɛnzɔ́ tɔn kpó wú, bɔ Maki wá wlán dó Wɛnɖagbewéma tɔn mɛ ɖo nukɔnmɛ. a

7. Nɛ̌ nɔví súnnu wínnyáwínnyá e nɔ nyí Seung-Woo é ka xwedó kpɔ́ndéwú Maki tɔn gbɔn? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

⁷ Maki kpo ɖo alɔnu tɔn hɛn ján wɛ ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ, bo tɛ́ dó nɔví súnnu e zin lɛ́ é wú. Nɛ̌ a ka sixú xwedó kpɔ́ndéwú Maki tɔn gbɔn? Ényí a ko ba wǔjɔmɛzɔ́ sinsɛnzɔ́ tɔn ɖé kpo kpɔ́n hǔn, ɖǒ suúlu dó hwiɖée wú bo kpo ɖo ali ɖěvo ɖěɖěe nu a ná sɛn Jexóva bo lɛ́ wa mɛsɛntɔ́zɔ́ ɖo agun ɔ mɛ ɖe lɛ́ é ba wɛ. Nǔ e jɛ dó Seung-Woo, éé ko nyí mɛxó agun tɔn din é jí é nɛ́. Hwenu e é ɖo wǐnnyáwínnyá mɛ tawun é ɔ, é nɔ jlɛ́ éɖée dó nɔví súnnu wínnyáwínnyá ɖěvo lɛ́ wú. Yě mɛ ɖé lɛ́ mɔ wǔjɔmɛzɔ́ lɛ́ jɛ nukɔn nú éyɛ́. É vɛ́ nú Seung-Woo, bɔ awakanmɛ lɛ́ kú i, wǎgbɔ tɔn ɔ, é ɖɔ lěe nǔ cí n’i é nú nɔví súnnu e zin lɛ́ é. Mɛxó agun tɔn ɖokpó ɖe wě xá ɛ ɖɔ é ní ɖo nǔ e wú é kpé é wa dó wa mɛsɛntɔ́zɔ́ nú mɛ ɖěvo lɛ́ wɛ, ényí hweɖélɛ́nu ɔ, è ná bo ma tlɛ ɖó ayi nǔ ɖagbe e wa wɛ é ɖe lɛ́ é wú ǎ ɔ nɛ́. Wěɖexámɛ énɛ́ sísɛ́ Seung-Woo b’ɛ sɔ́ éɖée jó bo nɔ d’alɔ mɛxómɔ lɛ́ kpó mɛ ɖěɖěe é byɔ́ ɖɔ è ní nɔ sɔ́ yě wá kplé lɛ́ é kpó. Ée é kpɔ́n gǔdo sɛ́dó é ɔ, é ɖɔ: “Un wá mɔ nǔ jɛ nǔ e mɛsɛntɔ́zɔ́ wiwa nú mɛ ɖěvo lɛ́ nyí é mɛ bǐ mlɛ́mlɛ́. Un mɔ awǎjijɛ e nɔ tɔ́n sín alɔ dídó mɛ ɖěvo lɛ́ ɖo ali tawun tawun lɛ́ nu mɛ é.”

XWEDÓ KPƆ́NDÉWÚ TIMƆTÉE TƆN BÓNÚ NǓ MƐ ÐĚVO LƐ́ TƆN NÍ NƆ ÐU AYI MƐ NÚ WE DÓ NǓJƆNǓ MƐ

8. Étɛ́wú Pɔ́lu ka sɔ́ Timɔtée b’ɛ nyí tomɛyitɔ́gbɛ́ tɔn? (Filípunu lɛ́ 2:19-22)

⁸ Pɔ́lu ɖó hudó tomɛyitɔ́gbɛ́ akɔ́nkpantɔ́ lɛ́ tɔn hwenu e é lɛ́ kɔ xwe toxo ɖěɖěe mɛ è klán gbe xá ɛ ɖe lɛ́ é mɛ é. Silási e nyí klisánwun e ko mɔ nǔ kpɔ́n é ɖé wɛ é sɔ́ jɛ nukɔn b’ɛ ná xwedó è. (Mɛ. 15:22, 40) Nukɔnmɛ ɔ, Pɔ́lu wá sɔ́ Timɔtée lɔmɔ̌ b’ɛ wá xo kpóɖó n’i. Étɛ́ ka dɔn ɛ ɖo Timɔtée gɔ́n? Nǔ ɖokpó wɛ nyí ɖɔ é ɖó nyǐkɔ ɖagbe ɖo ta. (Mɛ. 16:1, 2) Nǔ mɛ lɛ́ tɔn nɔ lɛ́ ɖu ayi mɛ n’i tawun.—Xa Filípunu lɛ́ 2:19-22.

9. Nɛ̌ Timɔtée ka ɖe xlɛ́ ɖɔ nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó émítɔn lɛ́ sín nǔ nɔ ɖu ayi mɛ nú émí nǔgbó nǔgbó gbɔn?

⁹ Tlóló e Timɔtée jɛ sinsɛnzɔ́ wa ɖó kpɔ́ xá Pɔ́lu jí é jɛ́n é ɖe xlɛ́ ɖɔ nǔ mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú émí hú émíɖésúnɔ tɔn lɛ́. Énɛ́ wú wɛ Pɔ́lu ɖeji bo jó è dó nyi Belée bónú é ná dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú ahwanvú yɔ̌yɔ́ e ɖo fínɛ́ lɛ́ é. (Mɛ. 17:13, 14) Ðo ninɔmɛ énɛ́ mɛ ɔ, é ɖo wɛn ɖɔ Timɔtée ɖu le kpɔ́ndéwú Silási e é lɔmɔ̌ cí Belée é tɔn. Amɔ̌, ɖo nukɔnmɛ ɔ, Pɔ́lu sɛ́ Timɔtée  ɖokpónɔ dó Tɛsaloníki bónú é ná dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú klisánwun e ɖo toxo énɛ́ mɛ lɛ́ é. (1 Tɛ. 3:2, tínmɛ e ɖo do é.) Nǔ ɖi xwe 15 e bɔ d’é wú lɛ́ é mɛ ɔ, Timɔtée kplɔ́n bo “nɔ y’avǐ xá mɛ e ɖo avǐ ya wɛ lɛ́ é,” énɛ́ wɛ nyí ɖɔ é nɔ se wǔvɛ́ xá mɛ ɖěbǔ e ɖo wǔvɛ́ se wɛ é. (Hlɔ̌. 12:15; 2 Tim. 1:4) Nɛ̌ nɔví súnnu wínnyáwínnyá lɛ́ ka sixú xwedó kpɔ́ndéwú Timɔtée tɔn gbɔn?

10. Nɛ̌ nɔví súnnu e nɔ nyí Woo Jae é ka kplɔ́n bɔ nǔ mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ n’i hú gǎn gbɔn?

¹⁰ Nɔví súnnu ɖé nɔ nyí Woo Jae bo kplɔ́n bɔ nǔ mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ n’i hú gǎn. Hwenu e Woo Jae ɖo wǐnnyáwínnyá mɛ tawun é ɔ, é nɔ vɛ́ wǔ n’i bónú é ná ɖɔ xó ɖó kpɔ́ xá nɔví súnnu kpó nɔví nyɔ̌nu kpó e hú xwe è lɛ́ é. Énɛ́ wú ɔ, gbe jɛ́n é nɔ dó yě kpowun ɖo kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn mɛ bo nɔ ɖidó. Mɛxó agun tɔn ɖé ɖe wě xá Woo Jae ɖɔ é ní nɔ bɛ́ xóɖɔɖókpɔ́ xá nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn lɛ́ gbɔn nǔ e é yí wǎn ná ɖo yě gɔ̌n é ɖiɖɔ nú yě gblamɛ. Mɛxó agun tɔn ɔ lɛ́ ɖe wě xá ɛ ɖɔ, é ní nɔ lin tamɛ dó nǔ e sixú nyɔ́ mɛ ɖě ɔ nukúnmɛ é jí. Woo Jae zán wě énɛ́ e è ɖe xá ɛ é hwenu e é nɔ ɖo nǔ wa ɖó kpɔ́ xá mɛ ɖěvo lɛ́ wɛ é. Égbé ɔ, mɛxó agun tɔn ɖé wɛ Woo Jae nyí; é ɖɔ: “Din ɔ, é nɔ bɔ wǔ nú mì hú gǎn bɔ un nɔ bɛ́ xóɖɔɖókpɔ́ ɖaaɖagbe lɛ́ xá mɛ e ɖó xwe vovo lɛ́ é. É nɔ víví nú mì din ɖɔ un nɔ mɔ nukúnnú jɛ nǔ e ɖo linkpɔ́n nyí nú mɛ ɖěvo lɛ́ wɛ é mɛ hú gǎn. Énɛ́ nɔ d’alɔ mì tawun hwenu e un nɔ ɖo alɔ dó nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ ce lɛ́ wɛ é.”

11. Nɛ̌ nɔví súnnu wínnyáwínnyá lɛ́ ka sixú tɛ́n kpɔ́n bo ná nɔ ɖe xlɛ́ ɖɔ mɛ ɖěvo e ɖo agun émítɔn mɛ lɛ́ é sín nǔ nɔ ɖu ayi mɛ nú émí gbɔn? (Kpɔ́n ɖiɖe ɔ lɔmɔ̌.)

¹¹ Mi mɛ nɔví súnnu wínnyáwínnyá lɛ́ lɔ sixú kplɔ́n bo ná ɖe xlɛ́ ɖɔ nǔ mɛ ɖěvo lɛ́ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú mi. Mi yi kplé lɛ́ hǔn, mi nɔ ɖe xlɛ́ mɛ e ɖó xwe vovo, bo lɛ́ gosín xá vovo mɛ lɛ́ é ɖɔ nǔ yětɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú mi. Mi nɔ kan lěe yě ɖe gbɔn é byɔ́ bo nɔ ɖótó yě. Hwenu ɖo yiyi wɛ ɔ, mi sixú wá ɖó ayi lěe mi ná d’alɔ yě gbɔn é wú. Bóyá mi ná ɖó ayi wú ɖɔ é byɔ́ ɖɔ è ní d’alɔ asú kpó asi kpó mɛxómɔ ɖé bónú yě ná zán JW Library^®. Alǒ mi sixú ɖó ayi wú ɖɔ yě kún ɖó mɛ e yě ná wa azɔ̌ xá ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é ó. Mi ka sixú d’alɔ mɛ mɔ̌hun lɛ́ bónú yě ná nɔ zán alǒkan alǒ tablɛ́ti yětɔn, abǐ bló tito bo ná nɔ wa azɔ̌ ɖó kpɔ́ xá yě ɖo wɛnjíjlázɔ́ ɔ mɛ a? Ényí mi nɔ ɖe afɔ nukɔntɔn ɔ, bo nɔ d’alɔ mɛ ɖěvo lɛ́ ɔ, mi ná nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe nú mɛ lɛ́ bǐ.

ÐU LE WĚ E PƆ́LU ÐE XÁ MƐ TƆ́ ÐÉ ÐƆHUN É TƆN

12. Nɛ̌ dɔ̌nkpɛvú lɛ́ ka sixú ɖu le wě e Pɔ́lu ɖe xá Timɔtée é tɔn gbɔn?

¹² Pɔ́lu ɖe wě tawun tawun lɛ́ xá Timɔtée dó d’alɔ ɛ bónú é ná mɔ gbɛ tɔn nu, bónú  sinsɛnzɔ́ tɔn ná lɛ́ yi ta. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Mi mɛ nɔví súnnu wínnyáwínnyá lɛ́ lɔ sixú ɖu le wě e Pɔ́lu ɖe xá mɛ tɔ́ ɖé ɖɔhun é tɔn. Gbɔn nɛ̌ é? Xa wěma we e Pɔ́lu wlán sɛ́dó Timɔtée lɛ́ é cí nǔ ɖɔ hwi wɛ è wlán yě sɛ́dó ɖɔhun, bo kpɔ́n wěɖexámɛ e a sixú zán ɖo gbɛzán towe mɛ é. Mǐ ní kpɔ́n kpɔ́ndéwú ɖé lɛ́.

13. Étɛ́ tíntɛ́nkpɔ́n bá zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá Jexóva ka nɔ byɔ́?

¹³ “Kplɔ́n azɔ̌ hwiɖée bo nya gbejíninɔ nú Mawu sín gbě.” (1 Tim. 4:7b) Étɛ́ ka nɔ nyí gbejíninɔ nú Mawu? Tɛ́ e mɛɖé nɔ tɛ́ dó Jexóva wú bo nɔ ba ná wa nǔ e nɔ nyɔ́ nukún tɔn mɛ é wɛ. Ðó è ma ji mǐ kpó jijɔ énɛ́ kpó ǎ wútu ɔ, é byɔ́ ɖɔ mǐ ní tɛ́n kpɔ́n bo ɖó. Gbɔn nɛ̌ é? Xókwín Glɛ̌kigbe tɔn e è tínmɛ dó “kplɔ́n azɔ̌ hwiɖée” é ɔ, è nɔ zán hwɛhwɛ dó tínmɛ azɔ̌ e lɔ̌nyijǐ-fɔnkan-yihúndatɔ́ lɛ́ nɔ kplɔ́n yěɖée dó nǔjɔnǔ mɛ dó sɔ́ nǔ nú yěɖée nú agbahwlɛ́nhwlɛ́n ɖé é. Lɔ̌nyijǐ-fɔnkan-yihúndatɔ́ énɛ́ lɛ́ ɖó hudó nǔ gbɛ́ nú mɛɖée tɔn. Mǐ lɔ ɖó hudó nǔ gbɛ́ nú mɛɖée tɔn bá dó tɛ́n kpɔ́n bo ɖó jijɔ ɖěɖěe ná zɔ́n bɔ mǐ ná sɛkpɔ́ Jexóva lɛ́ é.

14. Étɛ́ gbé mǐ ka ɖó ná nya hwenu e mǐ ɖo Biblu xa wɛ é? Jlɛ̌ dó nǔɖé wú.

¹⁴ Ée a ná ɖo tíntɛ́nkpɔ́n wɛ bɔ Biblu xixa ná húzú tɛgbɛ sín nǔ nú we é ɔ, hɛn dó ayi mɛ ɖɔ nǔ e gbé nya wɛ émí ɖe é wɛ nyí ɖɔ émí ná sɛkpɔ́ Jexóva d’é jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, étɛ́ xó e Jezu ɖɔ ɖó kpɔ́ xá dɔ̌nkpɛvú dɔkunnɔ ɖé é ka sixú kplɔ́n we? (Mak. 10:17-22) Dɔ̌nkpɛvú ɔ ɖi nǔ ɖɔ Jezu wɛ nyí Mɛsíya ɔ, amɔ̌, nǔɖiɖi e é ná ɖó bo ná xwedó è é hwedó è. É ɖo mɔ̌ có, Jezu “yí wǎn n’i.” Lěe Jezu ɖɔ xó nú dɔ̌nkpɛvú énɛ́ gbɔn é byɔ́ lanmɛ nú we ǎ cé? É ɖo wɛn ɖɔ Jezu ba ɖɔ é ní wá gbeta e nǔnywɛ́ kpé é ɖé kɔn. Wǎn e Jexóva yí nú dɔ̌nkpɛvú ɔ é wɛ Jezu lɛ́ ɖo ɖiɖexlɛ́ wɛ. (Jaan 14:9) Ée a ná ɖo tamɛ lin dó tan énɛ́ kpó ninɔmɛ towe lɛ́ kpó jí wɛ é ɔ, kanbyɔ́ hwiɖée ɖɔ: ‘Étɛ́ un ka ɖó ná wa bá sɛkpɔ́ Jexóva d’é jí, bo lɛ́ wa mɛsɛntɔ́zɔ́ nú mɛ ɖěvo lɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́?’

15. Étɛ́wú nɔví súnnu wínnyáwínnyá ɖé ka ɖó ná ɖó ayi te dó kpɔ́ndéwú e sɔ́ ɖ’ayǐ wɛ é ɖe é wú? Jlɛ̌ dó nǔɖé wú. (1 Timɔtée 4:12, 13)

¹⁵ “Hǔzú kpɔ́ndéwú nú gbejínɔtɔ́ lɛ́.” (Xa 1 Timɔtée 4:12, 13.) Pɔ́lu ɖɔ nú Timɔtée ɖɔ é ní tɛ́n kpɔ́n bo ɖó nǔwúkpíkpé ɖé lɛ́ ɖi nǔwúkpíkpé nǔxixa kpó mɛkplɔ́nkplɔ́n kpó tɔn, amɔ̌, é lɛ́ ɖɔ n’i ɖɔ é ní tɛ́n kpɔ́n bo ɖó jijɔ ɖé lɛ́ ɖi wǎnyíyí kpó nǔɖiɖi kpó, bo lɛ́ nɔ mǐmɛ́ jí. Étɛ́wú? Kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé nɔ kplɔ́n nǔ mɛ hú nǔ e è ɖɔ sín nu mɛ é. Mǐ ní ɖɔ ɖɔ è ɖe xóɖiɖɔ ɖé nú we dó lěe mǐ ná bló gbɔn bɔ akpakpa ná lɛ́ sɔ́ mǐ hú gǎn ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é wú. Ényí a nɔ wa nǔ e wú a kpé é bǐ ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ ɔ, a ná vo hú gǎn bo ná ɖɔ xó dó xóta énɛ́ wú. Kpɔ́ndéwú towe ná zɔ́n bɔ xó towe lɛ́ ná ɖó agbɔ̌n.—1 Tim. 3:13.

16. (a) Ðɔ ali e nu klisánwun wínnyáwínnyá lɛ́ sixú nyí kpɔ́ndéwú ɖe é atɔ́ɔ́n. (b) Nɛ̌ nɔví súnnu wínnyáwínnyá ɖé ka sixú húzú kpɔ́ndéwú ɖo “xóɖiɖɔ mɛ” gbɔn?

¹⁶ Ðo 1 Timɔtée 4:12 mɛ ɔ, Pɔ́lu ɖɔ xó dó ali ɖěɖěe nu nɔví súnnu wínnyáwínnyá ɖé sixú nyí kpɔ́ndéwú ɖé ɖe é atɔ́ɔ́n wú. Ðo nǔkplɔ́nkplɔ́n mɛɖésúnɔ tɔn towe hwenu ɔ, étɛ́wú a ma ka ná kplɔ́n nǔ dó ali énɛ́ lɛ́ ɖokpó ɖokpó wú ǎ? Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mǐ ní ɖɔ ɖɔ a ba ná nyí kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖo “xóɖiɖɔ mɛ.” Lin tamɛ dó ali ɖěɖěe nu a sixú bló bɔ xó towe lɛ́ ná nɔ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mɛ ɖěvo lɛ́ ɖe é jí. Ényí a kpo ɖo mɛjitɔ́ towe lɛ́ kpá wɛ ɔ, a ka sixú nɔ ɖe nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ hwɛhwɛ hú gǎn nú nǔ e wa nú we wɛ yě ɖe lɛ́ é a? Ényí kplé fó gúdo ɔ, a ka sixú ɖɔ nǔ e a yí wǎn ná ɖo azɔ̌ e mɛɖé wa é mɛ é n’i a? A sixú nɔ lɛ́ tɛ́n kpɔ́n bo nɔ ná xósin lɛ́ dó xógbe hwiɖésúnɔ tɔn lɛ́ mɛ ɖo kplé lɛ́ jí. Gǎn e dó wɛ a ɖe bo ná húzú kpɔ́ndéwú ɖé ɖo xóɖiɖɔ mɛ é ná xlɛ́ ɖɔ a ɖo nukɔn yi wɛ ɖo gbigbɔ lixo.—1 Tim. 4:15.

17. Étɛ́ ka ná d’alɔ nɔví súnnu wínnyáwínnyá ɖé b’ɛ ná kpé nǔ e gbé nya wɛ é ɖe ɖo gbigbɔ lixo lɛ́ é wú? (2 Timɔtée 2:22)

 ¹⁷ “Hɔn nú jlǒ wǐnnyáwínnyáhwenu tɔn lɛ́, loɔ, nya nǔjlɔ́jlɔ́wiwa . . . gbé.” (Xa 2 Timɔtée 2:22.) Pɔ́lu ɖɔ nú Timɔtée ɖɔ é ní tɔ́n ahwan jlǒ ɖěɖěe sixú fɛ́ ayi tɔn sín nǔ ɖěɖěe gbé nya wɛ é ɖe ɖo gbigbɔ lixo, bo sixú lɛ́ wa nǔ dó xɔ́ntɔn e é zun xá Jexóva é wú lɛ́ é jí. A sixú lɛ́ ɖó ayi wú ɖɔ nǔɖé lɛ́ tíin bo kún nylá ó, amɔ̌, yě sixú xo hwenu e a ná zán dó nya nǔ gbigbɔ tɔn lɛ́ gbé é yí sín así we. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, lin tamɛ dó hwenu nabí e a nɔ zán dó ba lanmɛ kpɔ́n é, hwenu nabí e a nɔ zán ɖo Ɛntɛnɛ́ti jí é, alǒ hwenu nabí e a nɔ zán ɖo ayihúndida video jí tɔn lɛ́ kɔn é jí. A ka sixú nɔ zán hwenu énɛ́ lɛ́ ɖě dó nǔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn lɛ́ takúnmɛ a? Bóyá a sixú byɔ́ ɖɔ émí ná d’alɔ bɔ è ná hɛn kpléxɔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn mitɔn ɖó mǐmɛ́ jí, alǒ nɔ gǔdo nú tito e è bló bo ná nɔ zán kɛkɛ́ví dó ɖɔ mawuxó ɖo agbawungba é. Ényí a nɔ ɖó alɔ ɖo azɔ̌ mɔ̌hun lɛ́ mɛ ɔ, a ná ɖibla zun xɔ́ntɔn yɔ̌yɔ́ ɖěɖěe ná d’alɔ we bɔ a ná nya nǔɖé lɛ́ gbé ɖo gbigbɔ lixo bo ná lɛ́ kpé yě wú lɛ́ é.

MƐSƐNTƆ́ZƆ́ WIWA NÚ MƐ ÐĚVO LƐ́ NƆ HƐN NYƆ̌NÁ LƐ́ WÁ

18. Étɛ́wú mǐ ka sixú ɖɔ ɖɔ Maki kpó Timɔtée kpó ɖó awǎjijɛ ɖo gbɛzán yětɔn mɛ, bo lɛ́ mɔ nǔ e sɔ́ akpakpa mɛ lɛ́ é kpɔ́n?

¹⁸ Maki kpó Timɔtée kpó sá vɔ̌ lɛ́ dó wa mɛsɛntɔ́zɔ́ nú mɛ ɖěvo lɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́, bɔ énɛ́ zɔ́n bɔ yě ɖó awǎjijɛ ɖo gbɛzán yětɔn mɛ bo lɛ́ mɔ nǔ e sɔ́ akpakpa mɛ lɛ́ é kpɔ́n. (Mɛ. 20:35) Bónú Maki ná dó wa mɛsɛntɔ́zɔ́ nú nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ tɔn lɛ́ ɔ, é yi awa vovo gbɛ ɔ tɔn lɛ́ xwé. É lɛ́ wlán tan e sɔ́ akpakpa mɛ é ɖé dó gbɛzán Jezu tɔn kpó sinsɛnzɔ́ tɔn kpó wú. Timɔtée d’alɔ Pɔ́lu bɔ è ɖó agun lɛ́ ayǐ, bo lɛ́ bló bɔ nɔví súnnu lɛ́ kpó nɔví nyɔ̌nu lɛ́ kpó lí dǒ. É ɖo wɛn ɖɔ gbigbɔ mɛɖée sísɔ́ dó sá vɔ̌ tɔn e Maki kpó Timɔtée kpó ɖe xlɛ́ é dó xomɛhunhun nú Jexóva.

19. Étɛ́wú nɔví súnnu wínnyáwínnyá lɛ́ ka ɖó ná ɖó ayi wě e Pɔ́lu ɖe xá Timɔtée é wú? Ényí yě wa mɔ̌ ɔ, gbɛzán alɔkpa tɛ́ yě ka ná ɖó?

¹⁹ Wǎn e Pɔ́lu yí nú Timɔtée é jɛ wě vaan ɖo wěma ɖěɖěe é wlán sɛ́dó xɔ́ntɔn tɔn wínnyáwínnyá énɛ́ é mɛ. Wěma énɛ́ lɛ́ e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ n’i bɔ é wlán lɛ́ é lɛ́ xlɛ́ ɖɔ Jexóva yí wǎn nú mi mɛ dɔ̌nkpɛvú lɛ́ tawun. É ba ɖɔ mi ní mɔ gbɛ mitɔn nu. Énɛ́ wú ɔ, mi hɛn wě e Pɔ́lu ɖe xá mɛ tɔ́ ɖé ɖɔhun é ayi mɛ bo tɛ́n kpɔ́n bo nɔ wa mɛsɛntɔ́zɔ́ nú mɛ ɖěvo lɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́. Ényí mi wa mɔ̌ ɔ, mi ná ɖu gbɛzán ɖaaɖagbe ɖé sín vǐví din, bo ná ‘zunfán gbɛ jɔ gbɛ e ja wě é gbánwúngbánwún.’—1 Tim. 6:18, 19.