1. Etɛ linlin cejɛnnabi tɔn gbɛ̀ ɔ tɔn ka sixu wà dó lee mǐ nɔ sɔ́ mǐɖée hwe gbɔn é wu?

ETƐWU é ka nɔ vɛwǔ nú mǐ, bɔ mǐ na zán nǔ e mǐ kplɔ́n ɖò Xó Mawu tɔn mɛ lɛ é? Hwɛjijɔ ɖokpo wɛ nyí ɖɔ é nɔ byɔ mɛɖesɔhwe cobɔ è na wà nǔ e sɔgbe é, bɔ nǔwukpikpé e mǐ ɖó, bo na nɔ sɔ́ mǐɖée hwe é ka lɛ́ ɖò tɛnkpɔn nu. Ðò “azǎn gudogudo tɔn” elɔ lɛ mɛ ɔ, gbɛtɔ́ ɖěɖee ‘nɔ ba ɖɔ emitɔn jɛn na nyɔ́, nɔ yí wǎn nú akwɛ, nɔ mɔ yeɖée, nɔ yigo, bo ma nɔ sixu ɖu ɖò yeɖée jí ǎ’ lɛ é wɛ lɛlɛ̌ dó mǐ. (2 Tim. 3:1-3) Nú è ɖó gbè cejɛnnabi núwiwa ɖé tɔn, alǒ è tlɛ sɔ́ nǔwiwa mɔhun sù ɔ, é sixu vɛ́ nú mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn ɖé tawun, amɔ̌, nǔ e mɛ é tɔ́n kɔ dó lɛ é sixu jló è. (Ðɛh. 37:1; 73:3) Mɛɖé tlɛ sixu kanbyɔ éɖée ɖɔ: ‘É ka jɛxa ɖɔ má nɔ dó gǎn bo nɔ sɔ́ nǔ e nyí ɖagbe nú mɛ ɖevo lɛ é ɖó nukɔn hú ceɖesunɔ lɛ à? Nú un nɔ “sɔ́ [nyi]ɖée hwe hú mɛ bǐ” ɔ, mɛ lɛ na kpɔ́n nukúnmɛ nú mì vlafo à cé?’ (Luk. 9:48) Nú mǐ na tɛn linlin cejɛnnabi tɔn gbɛ̀ ɔ tɔn bonu é wà nǔ dó mǐ wu ɔ, é sixu hɛn kancica wanyiyi tɔn e sín vivǐ mǐ nɔ ɖu ɖò agun ɔ mɛ é gblé, lobo lɛ́ kɔn cí dó Klisanwun e mǐ nyí é wu. Amɔ̌, kpɔ́ndéwú ɖagbe e mɛ lɛ sɔ́ ɖ’ayǐ ɖò Biblu mɛ lɛ é kpinkplɔn, kpo  kpɔ́ndéwú mɔhun lɛ xwixwedó kpo na hɛn lè wá nú mǐ.

2. Ðagbe tɛ mɛsɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ Mawu tɔn lɛ sín tan ka sixu wà nú mǐ?

² Enyi mǐ jló na sɔ́ gbejinɔtɔ́ lɛ dó ɖó kpɔ́ndéwú e mǐ na xwedó é ɔ, mǐ ɖó na gbéjé nǔ e ye wà bɔ é zɔ́n bɔ nǔ lɛ tɔ́n kɔ dó ɖagbe mɛ nú ye é kpɔ́n. Nɛ̌ ye ka wà gbɔn bo zun xɔ́ntɔn xá Mawu, bɔ nǔ yetɔn nyɔ́ nukún tɔn mɛ, lobɔ ye mɔ hlɔnhlɔn dó wà jlǒ tɔn? Nùkplɔnkplɔn mɔhun nyí akpáxwé taji ɖé ɖò nùɖuɖu gbigbɔ tɔn mǐtɔn mɛ.

3, 4. (a) Nɛ̌ Jehovah ka nɔ kplɔ́n mǐ ɖò gbigbɔ lixo gbɔn? (b) Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ nùɖuɖu gbigbɔ tɔn byɔ nǔ hú nǔ kplɔnkplɔn bá ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ?

³ Jehovah nɔ ɖè wě ɖagbe gègě xá mǐ, bo nɔ lɛ́ kplɔ́n nǔ gègě mǐ gbɔn Biblu, wema mǐtɔn lɛ, tɛn ɛntɛnɛti tɔn mǐtɔn, Televiziɔn JW tɔn, kplé mǐtɔn lɛ kpo kpléɖókpɔ́ mǐtɔn lɛ kpo gblamɛ. Amɔ̌, sɔgbe xá xó Jezu tɔn e mǐ mɔ ɖò Jaan 4:34 mɛ é ɔ, nùɖuɖu gbigbɔ tɔn nɔ byɔ nǔ hú nǔ kplɔnkplɔn bá ɖó nukúnnúmɔjɛnǔmɛ. Nǔ ɖevo tɛ é ka nɔ byɔ? Jezu ɖɔ: “Nùɖuɖu ce wɛ nyí ɖɔ má bló jlǒ mɛ e sɛ́ mì dó ɔ tɔn, bo ka wà azɔ̌ e é zɔ́n mì ɔ yì kpé.”

⁴ Nú Jezu ɔ, nǔ wiwa sɔgbe xá alixlɛ́mɛ Mawu tɔn lɔ ɖò nùɖuɖu gbigbɔ tɔn ɔ mɛ. Ali tɛ nu é ka cí nùɖuɖu ɖɔhun ɖè? Lee nùɖuɖu ɖagbe ɖuɖu nɔ wà ɖagbe nú agbaza mǐtɔn, bo nɔ zɔ́n bɔ é nɔ ɖò ganji gbɔn é ɔ, mɔ̌ ɖokpo ɔ wɛ alɔɖiɖo ɖò jlǒ Mawu tɔn wiwa mɛ nɔ zɔ́n bɔ ayixa mǐtɔn nɔ ɖó hlɔnhlɔn, bɔ nùɖiɖi e mǐ ɖó ɖɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ na tíìn é nɔ syɛn d’eji gbɔn. Hweɖelɛnu ɔ, lanmɛ mɛtɔn nɔ ɖò ganji ǎ, bɔ è nɔ yì kplé kúnnuɖegbe tɔn, bo ka ɖekúnnu fó ɔ, è nɔ mɔ kɔfánúmɛ kpo hlɔnhlɔn kpo. Nǔ nyí mɔ̌ nú we azɔn gègě à cé?

5. Enyi mǐ wà nǔ kpo nùnywɛ kpo ɔ, lè tɛ mǐ ka nɔ mɔ?

⁵ Nǔ e nùnywɛ sín tinmɛ nyí tawun é wɛ nyí nǔwiwa sɔgbe xá nùkplɔnmɛ Mawu tɔn lɛ. (Ðɛh. 107:43) Enyi è kpɔ́n lè e nùnywɛ ɖiɖó nɔ hɛn wá lɛ é ɔ, é jɛxa ɖɔ è ni xò kàn dó ta tɔn mɛ. “È xò nǔ e nɔ jló we lɛ bǐ kplé ɔ, ye xɔ akwɛ sɔ nùnywɛ ǎ. . . . Nùnywɛ ɔ, atín e nɔ na gbɛ̀ mɛ é wɛ é nyí nú mɛ e ɖó lɛ; nǔ nɔ nyɔ́ nú mɛ e nɔ hɛn nùnywɛ majomajo lɛ.” (Nùx. 3:13-18) Jezu ɖɔ: “Nǔ lɛ bǐ mɛ nɛ mi mɔ nukúnnú jɛ nɛ; enyi mi bló ɖ’eji ɔ, é na nyɔ́ nú mi.” (Jaan 13:17) Enyi ahwanvu lɛ fɔ́n bo ɖò nǔ e Jezu kplɔ́n ye lɛ é bló wɛ ɔ jɛn ye na ɖó awǎjijɛ kaka sɔyi. Ye nɔ tɛ́ dó nùkplɔnmɛ tɔn lɛ kpo kpɔ́ndéwú tɔn lɛ kpo wu, ɖó é nyí xósin e ye mɔ tlolo ɖò ninɔmɛ ɖé mɛ é wu kpowun ǎ. Ye nɔ zán gbɛ̀ sɔgbe xá wɛ.

6. Etɛwu mǐ ka ɖó na dɛ ɖò nùnywɛ ɖiɖexlɛ́ mɛ?

⁶ Didɛ ɖò nǔ e mǐ tuùn ɖɔ é sɔgbe é wiwa kɔn ɖò taji ɖò égbé. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, zokɛkɛblóɖótɔ́ ɖé sixu ɖó azɔ̌wanú lɛ bo lɛ́ tuùn azɔ̌. Amɔ̌, enyi é zán nǔ enɛ lɛ ɔ jɛn é sixu ɖu lè yetɔn. Enyi é ko nɔ bló zokɛkɛ ɖó ɖ’ayǐ bo ko mɔ nǔ gègě kpɔ́n ɖò ali enɛ nu ɔ, é ɖó na kpó ɖò nǔ e é ko kplɔ́n é zán wɛ, enɛ na zɔ́n bɔ alɔnu tɔn na mɛ́, mɔ̌ mɛ ɔ, é na mɔ azɔ̌ gègě wà. Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, nǔ e mǐ xà ɖò Biblu mɛ lɛ é zinzan sixu ko zɔ́n ɖò bǐbɛ̌mɛ bɔ mǐ ɖu vivǐ nyɔna ɖé lɛ tɔn. Amɔ̌, nùkplɔnmɛ Jehovah tɔn lɛ xwixwedó ayihɔngbe ayihɔngbe kpo mɛɖesɔhwe kpo wɛ na zɔ́n bɔ mǐ na mɔ awǎjijɛ e nɔ nɔ ayǐ sɔyi é.

7. Ee mǐ na ɖò nùnywɛ ba dó nùnywɛ jí wɛ é ɔ, nɛ̌ mǐ ka na nɔ wà nǔ gbɔn hwenu e mǐ mɔ kpɔ́ndéwú mɛ e xó Biblu ɖɔ lɛ é tɔn é?

⁷ Mi nú mǐ ni ɖɔ xó dó ninɔmɛ e mɛ mɛɖesɔhwe mǐtɔn sixu gbɔn tɛnkpɔn nu ɖè lɛ é ɖé lɛ jí, lobo kpɔ́n lee gbejinɔtɔ́ hwexónu tɔn lɛ ɖu ɖò ninɔmɛ mɔhun lɛ jí gbɔn é. Hlɔnhlɔn ɖiɖó ɖò gbigbɔ lixo nɔ sín tamɛ linlin dó nǔ e mǐ tuùn lɛ é jí kpowun wu ǎ. Enɛ wu ɔ, lin tamɛ dó lee hwiɖesunɔ sixu zán nǔ enɛ lɛ ɖokpo ɖokpo gbɔn é wu, enɛ gudo hǔn, blǒ ɖ’eji, ma dán lɛjɛlɛjɛ ó.

8, 9. Etɛ tan e ɖò Mɛsɛ́dó 14:8-15 mɛ é ka xlɛ́ dó mɛɖesɔhwe mɛsɛ́dó Pɔlu tɔn wu? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

⁸ Jlǒ Mawu tɔn wɛ nyí ɖɔ “gbɛtɔ́ lɛ bǐ ni mɔ hwlɛngán, bo na tuùn nugbǒ ɔ bǐ dégbédégbé.” (1 Tim. 2:4) Etɛ a ka nɔ lin dó gbɛtɔ́ alɔkpa tobutobu e ko kplɔ́n nugbǒ ɔ lɛ é wu? Mɛsɛ́dó Pɔlu nɔ ba mɛ ɖěɖee ko tuùn nùɖé dó Mawu wu lɛ é ɖò kplɔ́ngbasá lɛ có, é ɖò wɛn ɖɔ é kún nyí Jwifu lɛ kɛɖɛ takúnmɛ wɛ é jɛ tagba dó ó. Xósin ɖěɖee mɛ e nɔ sɛ̀n vodun lɛ é na ɛ é tɛ́n lee mɛɖesɔhwe tɔn gɔ́ngɔ́n gbɔn é kpɔ́n.

⁹ Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò tomɛyiyi mɛsɛ́dó tɔn nukɔntɔn Pɔlu tɔn hwenu ɔ, Likawoníinu lɛ sɔ́ é kpo Baanabasi kpo dó mɔ mɛ nukúnɖeji hugǎn lɛ na, ye ɖɔ ɖɔ vodun Zewusi kpo Ɛɛmɛsi kpo wɛ huzu gbɛtɔ́. Pɔlu kpo Baanabasi kpo ka na tɛ́n kpɔ́n, bo gbɔn yɛkan enɛ mɛ bonu mɛ gègě ni tuùn ye wɛ à? Nǔwiwa mɛ lɛ tɔn enɛ ka cí nǔ e na zɔ́n bɔ Pɔlu kpo Baanabasi kpo na mɔ agbɔ̌n kpɛɖé sín ya e è dó nú ye ɖò toxo wè e mɛ ye yì gbɔn gudo dìn é sí ɖɔhun wɛ à? Ye lin ɖɔ mɛ sísɔ́ ɖó ajo enɛ na zɔ́n bɔ wɛnɖagbe ɔ na yì nukɔn wɛ à? Ðebǔ ǎ! Ye gbɛ́ tlolo, bo tlɛ́n awu dó kɔ nú yeɖée, lobo dó wezun byɔ ahwan ɔ mɛ, bo súxó ɖɔ: “Mɛ ce lɛ mi, etɛwu mi ka ɖò mɔ̌ wà wɛ? Gbɛtɔ́ mi ɖɔhun jɛn mǐ lɔ nyí.”—Mɛ. 14:8-15.

10. Ali tɛ nu Pɔlu kpo Baanabasi kpo ka sixu mɔ ɖɔ emi kpo Likawoníinu lɛ kpo ɖò zɛ̌nzɛ̌n ɖè?

¹⁰ Tuùn e Pɔlu kpo Baanabasi kpo tuùn ɖɔ emi lɔ nyí gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ é xlɛ́ ɖɔ ye ɖò ɖiɖɔ wɛ ɖɔ, ali e nu emi nɔ sɛ̀n Mawu ɖè é nyí ɖokpo ɔ kpo pagáwùn enɛ lɛ tɔn kpo ǎ. Mɛ e è sɛ́dó ɖó azɔ̌ bunɔ ɖé wu é wɛ ye bǐ nyí à cé? (Mɛ. 13:2) Gbigbɔ mímɛ́ wɛ ɖè ye, bɔ ye ɖó nukúnɖiɖo jiwǔ ɖé à cé? Ganji, amɔ̌, Pɔlu kpo Baanabasi kpo mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ Likawoníinu lɛ lɔ sixu ɖu lè ɖokpo ɔ, enyi ye yí wɛnɖagbe ɔ ganji ɔ nɛ.

11. Enyi mǐ ɖò wɛnɖagbe jla wɛ ɔ, nɛ̌ mǐ ka sixu xwedó kpɔ́ndéwú mɛɖesɔhwe tɔn Pɔlu tɔn gbɔn?

¹¹ Nɛ̌ mǐ ka sixu xwedó kpɔ́ndéwú mɛɖesɔhwe tɔn Pɔlu tɔn gbɔn? Nukɔntɔn ɔ, nú hlɔnhlɔn Jehovah tɔn zɔ́n bonu mǐ wà nùɖé ɔ, mǐ ɖó na lɔn ɖò ali ɖebǔ nu bo ɖó nukún, alǒ yí gbè ɖɔ mɛ ɖevo lɛ ni kpa susu nú mǐ ǎ. É na nyɔ́ ɖɔ ɖokpo ɖokpo mǐtɔn ni kanbyɔ mǐɖée ɖɔ: ‘Nukún tɛ un ka nɔ sɔ́ dó kpɔ́n mɛ e un nɔ ɖekúnnu na lɛ é? Ðò manywɛ mɛ ɔ, un ka nɔ ɖó linlin agɔ dó gbɛtɔ́ hǔnmɛ ɖé lɛ wu, lee mɛ lɛ nɔ bló gbɔn kpaà ɖò xá ce mɛ é wɛ à?’ Nǔ e nyɔ́ é wɛ nyí ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é nɔ lɛ́ vɔ́ fí e ye ko nɔ ɖekúnnu ɖè lɛ é gbɔn, bo nɔ kpɔ́n ɖɔ mɛɖé na lɛ́ yí wɛn ɔ à jí. Hweɖelɛnu ɔ, é sixu byɔ ɖɔ mǐ ni kplɔ́n gbè kpo aca mɛ ɖěɖee mɛ lɛ nɔ sɔ́ nukún kpɛví dó kpɔ́n kpaà lɛ é tɔn kpo. Kúnnuɖetɔ́ ɖěɖee nɔ yì mɛ mɔhun lɛ gɔ́n é ɖó na mɔ ɖɔ emi hugǎn ye ɖò ali ɖebǔ nu ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ ba na mɔ nukúnnú jɛ ninɔmɛ mɛ ɖokpo ɖokpo tɔn mɛ, bo na mɔ tɛn dó bló bɔ wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn na byɔ ayixa yetɔn mɛ.

12. Nɛ̌ Epaflasi ka xlɛ́ ɖɔ nǔ mɛ ɖevo lɛ tɔn ɖu ayi mɛ nú emi, bɔ é kún ka sín cejɛnnabi wu ó gbɔn?

¹² Ali ɖevo e nu mǐ na xlɛ́ ɖè ɖɔ mǐ nɔ xwedó alixlɛ́mɛ Mawu tɔn kpo mɛɖesɔhwe kpo ɖè é wɛ nyí ɖɔ mǐ na nɔ xoɖɛ dó mɛ ɖěɖee “è na nùɖiɖi xɔ akwɛ mǐtɔn ɖɔhun” lɛ é takúnmɛ. (2 Pi. 1:1) Epaflasi wà mɔ̌. Azɔn atɔn géé wɛ Biblu ɖɔ xó dó wutu tɔn, bɔ bǐ ka ɖò wema e Mawu sɔ́ d’ayi mɛ nú Pɔlu bɔ é wlan lɛ é mɛ. Hwenu e Pɔlu ɖò ganmɛ ɖò Hlɔma é ɔ, é wlan nǔ sɛ́dó Klisanwun ɖěɖee ɖò Kolosi lɛ é, bo ɖɔ ɖɔ Epaflasi ‘kún nɔ gɔn ɖɛ xò, kpodo ayi tɔn bǐ sésé kpan dó ta yetɔn mɛ ó.’ (Kolo. 4:12) Epaflasi tuùn nɔví lɛ ganji, bɔ nǔ yetɔn nɔ ɖu ayi mɛ n’i tawun. Ninɔmɛ e mɛ é ɖè, bo “ɖò gan sɛ̀n wɛ” xá  Pɔlu é zɔ́n bɔ é wɔn hudo gbigbɔ tɔn mɛ ɖevo lɛ tɔn ǎ. (File. 23) É lɛ́ wà nùɖé dó d’alɔ ye. Xlɛ̌ cejɛnnabi ma ɖó tɔn ɖé nɛ à cé? Ðɛxixo dó mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn hàtɔ́ mǐtɔn lɛ takúnmɛ ɖó hlɔnhlɔn tawun, ɖò taji ɔ, hwenu e mǐ flín ye mɛ ɖokpo ɖokpo bo ylɔ nyikɔ yetɔn é.—2 Kɔ. 1:11; Ja. 5:16.

13. Nɛ̌ mǐ ka sixu xwedó kpɔ́ndéwú Epaflasi tɔn hwenu e mǐ ɖò ɖɛ xò wɛ é gbɔn?

¹³ Lin tamɛ dó mɛ ɖěɖee sín nyikɔ a sixu ylɔ ɖò ɖɛ mɛ lɛ é jí. Epaflasi ɖɔhun ɔ, nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo gègě ɖò ɖɛ xò dó mɛ e ɖò agun yetɔn mɛ lɛ é tamɛ wɛ. Ye nɔ lɛ́ xoɖɛ dó xwédo e agban gègě ɖò kɔ jí nú ye, alǒ ye mɛ ɖěɖee ɖó na wá gbeta syɛnsyɛn lɛ kɔn, alǒ kpannukɔn mɛtɛnkpɔn syɛnsyɛn lɛ é é lɔ tamɛ. Mɛ gègě nɔ lɛ́ xoɖɛ dó mɛ ɖěɖee sín nyikɔ è slɛ́ dó xota jw.org tɔn e nyí “Témoins de Jéhovah emprisonnés en raison de leur foi” é glɔ́ é tamɛ. (Zǐn SALLE DE PRESSE > VEILLE JURIDIQUE.) Gɔ́ na ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ mǐ ni nɔ flín mɛ ɖěɖee mɛvívɛ́ yetɔn lɛ kú é, mɛ ɖěɖee gán ɖò adla j’ayǐ, alǒ ahwan hwenu ɖò agaɖanu dìn lɛ é kpo mɛ ɖěɖee ɖò didɛ wɛ ɖò akwɛyózó nu lɛ é kpo. É ɖò wɛn ɖɔ nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo gègě tíìn bo ɖó ɖɛ mǐtɔn lɛ sín hudo bo sixu lɛ́ ɖu lè yetɔn. Enyi mǐ nɔ xoɖɛ dó mɛ enɛ lɛ sín tamɛ ɔ, mǐ nɔ xlɛ́ ɖɔ é kún nyí nǔ miɖesunɔ tɔn lɛ kɛɖɛ wɛ nɔ ɖu ayi mɛ nú mǐ ó, amɔ̌, yeɖesunɔ sín nǔ nɔ lɛ́ ɖu ayi mɛ nú mǐ. (Fili. 2:4) Jehovah nɔ sè ɖɛ mɔhun lɛ.

14. Nɛ̌ Jehovah ka sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe hugǎn ɔ ɖ’ayǐ ɖò tóɖíɖó mɛ ɖevo lɛ linu gbɔn?

¹⁴ Ali ɖevo e nu mǐ nɔ xlɛ́ ɖè ɖɔ mǐ nɔ sɔ́ mǐɖée hwe tawun é wɛ nyí gbesisɔmɛ e mǐ nɔ ɖè bo nɔ ɖótó mɛ ɖevo lɛ é. Jaki 1:19 ɖɔ mǐ ɖó na “ɖò gbesisɔmɛ, bo na nɔ [ɖótó mɛ].” Jehovah ɖesu zé kpɔ́ndéwú ɖaxó hugǎn ɔ ɖ’ayǐ ɖò ali enɛ nu. (Bǐb. 18:32; Joz. 10:14) Mǐ ni kpɔ́n nǔ e xó e é ɖɔ ɖó kpɔ́ xá Mɔyizi ɖò Tíntɔ́n 32:11-14 mɛ é sixu kplɔ́n mǐ é é. (Xà.) Jehovah ɖó hudo Mɔyizi sín linlin tɔn ǎ, amɔ̌, é hun ali nú Mɔyizi bɔ é ɖɔ lee nǔ cí n’i é. Enyi mɛɖé ɖò xó ɖɔ wɛ ɔ, é nɔ ɖò linlin e masɔgbe ǎ lɛ é ɖetɔ́n wɛ ɔ, mɛɖé ka sixu ɖótó è, bo lɛ́ wà nǔ sɔgbe xá xó e é ɖɔ é à? Amɔ̌, Jehovah nɔ ɖó suúlu bo nɔ ɖótó mɛ ɖěɖee nɔ ylɔ ɛ kpo nùɖiɖi kpo lɛ é.

15. Nɛ̌ mǐ ka sixu wlí yɛ̌yi nú mɛ ɖevo lɛ Jehovah ɖɔhun gbɔn?

¹⁵ Mǐ bǐ ɖó na kanbyɔ mǐɖée ɖɔ: ‘Enyi Jehovah nɔ dɔn éɖée wá gbɛtɔ́ lɛ há jí, bo nɔ wà nǔ xá ye bo nɔ lɛ́ ɖótó ye lee é wà gbɔn nú Ablaxamu, Hlacɛli, Mɔyizi, Jozuwée, Manɔwaxi, Elíi, kpo Ezekiyasi kpo é ɔ, un ɖó na nɔ ɖó sísí nú nɔví ce lɛ bǐ, wlí yɛ̌yi nú ye, ɖótó linlin yetɔn lɛ bo tlɛ wà nǔ sɔgbe xá linlin yetɔn ɖagbe lɛ à cé? Mɛɖé ɖò agun ce mɛ alǒ xwédo ce mɛ b’ɛ byɔ ɖɔ má sɔ́ ayi ce ɖó jǐ tɔn dìn wɛ à? Etɛ un ka ɖó na bló dó d’alɔ ɛ?’—Bǐb. 30:6; Hwɛ. 13:9; 1 Axɔ. 17:22; 2 Tan 30:20.

16. Nɛ̌ Axɔsu Davidi ka wà nǔ gbɔn, hwenu e Cimɛyi ba nǔɖɔ ɛ é?

¹⁶ Mɛɖesɔhwe sixu lɛ́ d’alɔ mǐ, bɔ mǐ na ɖu ɖò mǐɖée jí hwenu e è ba nǔɖɔ mǐ é. (Efɛ. 4:2) Mǐ sixu mɔ kpɔ́ndéwú nukúnɖeji enɛ tɔn ɖé ɖò 2 Samuwɛli 16:5-13 mɛ. (Xà.) Cimɛyi e nyí hɛnnumɔ Axɔsu Sawulu tɔn ɖé é mɔ xó ɖɔ dó Davidi kpo mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ kpo wu, bo lɛ́ tlɔ́ kpé nú ye. Davidi ɖó hlɔnhlɔn bo na ɖó nǔ ninɔmɛ enɛ nu có, é ka dɛ ɖ’enu. Nɛ̌ Davidi ka mɔ hlɔnhlɔn bo ɖu ɖò lee nǔ cí n’i é jí gbɔn? Mǐ na mɔ nukúnnú jɛ enɛ mɛ, hwenu e mǐ na gbéjé Ðɛhan atɔngɔ ɔ kpɔ́n é.

17. Ðɔ nǔ e d’alɔ Davidi bɔ é ɖu ɖò éɖée jí é. Nɛ̌ mǐ ka sixu xwedó kpɔ́ndéwú tɔn gbɔn?

 ¹⁷ Nùwlanwlan e ɖò aga nú Ðɛhan 3gɔ́ ɔ é xlɛ́ ɖɔ hwenu e Davidi “ɖò hinhɔn ɖò vǐ tɔn Abusalɔmu nukɔn wɛ é” wɛ é kpa. Wemafɔ 2gɔ́ ɔ kpo 3gɔ́ ɔ kpo sɔgbe kpo nǔ e jɛ bɔ è tinmɛ ɖò Samuwɛli wegɔ wemata 16 mɛ lɛ é kpo. Enɛ gudo ɔ, Ðɛhan 3:5 tɛɖɛ̌ jiɖe e Davidi ɖó é jí: ‘Un súxó ylɔ Jehovah, bɔ é nɔ yí gbè nú mì sín só mímɛ́ tɔn jí.’ Mǐ lɔ sixu xoɖɛ hwenu e è tɔ́n ahwan mǐ é. Jehovah sixu na sìnkɔn nú ɖɛ mǐtɔn bo na mǐ gbigbɔ mímɛ́ tɔn, ee sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na dɛ é. A ka flín ninɔmɛ ɖé, b’ɛ byɔ ɖɔ a ni ɖè mɛɖéejiɖuɖe xlɛ́, alǒ a ni sɔ́ jlǒ dó sɔ́ nǔ e è wà xá we dó daka mɛ é sɔ́ kɛ mɛ à? A ka kudeji ɖɔ Jehovah sixu mɔ wuvɛ̌ e mɛ a ɖè é, lobo kɔn nyɔna ɖé dó jǐ we à?

18. Enyi mǐ nɔ ɖò nùkplɔnmɛ Mawu tɔn lɛ xwedó wɛ ɔ, nɛ̌ mǐ ka na ɖu lè tɔn gbɔn?

¹⁸ Nǔ e mǐ tuùn ɖɔ é sɔgbe é wiwa nɔ hɛn nyɔna gègě wá. É kpaca mɛ ǎ ɖɔ Nùnywɛxó 8:11 ɖɔ ɖɔ “nùnywɛ . . . xɔ akwɛ hú nǔ e nɔ jló mɛ lɛ bǐ sín kplékplé”! Nugbǒ wɛ ɖɔ nùnywɛ jinjɔn nukúnnúmɔjɛnǔmɛ jí, amɔ̌, gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ é wɛ nɔ ɖè è xlɛ́ hugǎn, é nyí nǔ e mɛ mǐ mɔ nukúnnú jɛ lɛ é ǎ. Nǔwiwa ayǐsínzɛn lɛ tɔn tlɛ nɔ ɖè nùnywɛ xlɛ́. Ye nɔ ɖè nùnywɛ e ye jɔ kpo é kpo ɔ xlɛ́ gbɔn nǔsisɔ nú nùɖuɖu yetɔn lɛ ɖò nǔkún-yiya hwenu gblamɛ. (Nùx. 30:24, 25) Klisu “nùnywɛ Mawu tɔn” ɔ nɔ wà nǔ e nyɔ́ Tɔ́ tɔn nukúnmɛ é hwebǐnu. (1 Kɔ. 1:24; Jaan 8:29) Mawu tuùn vogbingbɔn e ɖò gbeta e sɔgbe é kɔn wiwa kpo nǔ wiwa sɔgbe xá gbeta enɛ kpo tɛntin é. É nɔ d’ajɔ mɛ ɖěɖee nɔ sɔ́ yeɖée hwe, bo nɔ dɛ, lobo nɔ wà nǔ e ye tuùn ɖɔ é nyí nugbǒ lɛ é é. (Xà Matie 7:21-23.) Enɛ wu ɔ, dǒ gǎn bo wlíbò nú ninɔmɛ gbigbɔ tɔn e mɛ mɛɖesɔhwe adodwé ɔ sixu vun kàn ɖè é. Nǔ e mǐ tuùn ɖɔ é nyí nugbǒ é wiwa nɔ byɔ hwenu kpo suúluɖiɖo kpo, amɔ̌, xlɛ̌ mɛɖesɔhwe tɔn e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖó awǎjijɛ dìn bo na lɛ́ ɖó kaka sɔyi é ɖé wɛ.