Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ agɔ: Hwenu e Mawu gbɔjɛ ɖò azǎn tɛnwegɔ́ ɔ gbè é wɛ é ɖó Gbɔjɛzán ɔ ayǐ.

 Nǔgbo: Biblu ɖɔ: “É xoɖɛ dó azǎn tɛnwegɔ́ ɔ jí, bo ɖè ɖó vo, ɖó ee é wà azɔ̌ tɔn lɛ bǐ fó ɔ, azǎn enɛ ɔ gbè wɛ é gbɔjɛ.” (Bǐbɛ̌mɛ 2:3) Sɛ́n e è dó nú gbɛtɔ́ é ɖé wɛ ɖò wemafɔ enɛ mɛ ǎ, loɔ, xó e kúnkplá nǔ e Mawu wà ɖò azǎn tɛnwegɔ́ nǔ lɛ dídá tɔn gbè é ɖé wɛ. Biblu ɖɔ mɛ ɖebǔ sín xó b’ɛ nyi Gbɔjɛzán ɔ jɛ nukɔn nú Mɔyizi sín táan ǎ.

 Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ agɔ: Izlayɛli-ví lɛ ko ɖò Gbɔjɛzán sɛ́n ɔ glɔ́ cobɔ è wá na ye Mɔyizisɛ́n ɔ.

 Nǔgbo: Mɔyizi ɖɔ nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ: “Mawu Mavɔmavɔ, Mawu mǐtɔn jɛ akɔ xá mǐ ɖò Holɛbu,” fí ɖé wɛ bo lɛlɛ̌ dó Sinayíi Só ɔ. Gbɔjɛzán sɛ́n ɔ ɖò akɔjijɛ enɛ mɛ. (Sɛ́nflínmɛ 5:2, 12) Linlin e Izlayɛli-ví lɛ ɖó dó Gbɔjɛzán ɔ wu é xlɛ́ ɖɔ nǔ yɔyɔ̌ wɛ é nyí nú ye. Enyi Izlayɛli-ví lɛ ko ɖò Gbɔjɛzán sɛ́n ɔ glɔ́ hwenu e ye ɖò Ejipu é wɛ ɔ, nɛ̌ é ka na lɛ́ flín ye ɖè e è ɖè ye tɔ́n sín Ejipu é, lee Mawu ɖɔ gbɔn é gbɔn? (Sɛ́nflínmɛ 5:15) Etɛwu é ka na lɛ́ byɔ ɖɔ è ni ɖɔ nú ye ɖɔ ye ni ma bɛ́ mana ɖò azǎn tɛnwegɔ́ ɔ jí ó? (Tíntɔ́n 16:25-30) Gɔ́ na ɔ, azɔn nukɔntɔn e mɛɖé gbà Gbɔjɛzán sɛ́n ɔ é ɔ, aniwu ye ma ka tuùn lee ye na ɖeɖɛ xó ɔ gbɔn é ǎ?—Kɛ́nsisɔ́ 15:32-36.

 Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ agɔ: Gbɔjɛzán ɔ, akɔjijɛ e na nɔ ayǐ kaka sɔyi é ɖé wɛ, enɛ wu ɔ, è ɖó na kpò ɖò nyinyi wɛ.

 Nǔgbo: Lilɛdógbeɖevomɛ ɖé lɛ ɖɔ dó Gbɔjɛzán ɔ wu ɖɔ “akɔjijɛ ɖé wɛ é nyí, bo ɖ’ayǐ kaka sɔyi.” (Tíntɔ́n 31:16) É ɖò mɔ̌ có, xókwín Ebléegbe tɔn e è lilɛ dó “kaka sɔyi” é sín tinmɛ sixu lɛ́ nyí ɖɔ “è kún ɖɔ hwenu e é na fó dó é ó,” é nyí nú hwenu mavɔmavɔ dandan ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Biblu zán xókwín ɖokpo ɔ dó ɖɔ xó dó vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ Izlayɛli-ví lɛ tɔn e Mawu wá ɖó te ɖò xwè 2 000 mɔ̌ ɖíe é wu.—Tíntɔ́n 40:15; Eblée lɛ 7:11, 12.

 Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ agɔ: Klisanwun lɛ ɖó na nyi Gbɔjɛzán ɔ, ɖó Jezu lɔ wà mɔ̌.

 Nǔgbo: Jezu nyi Gbɔjɛzán ɔ ɖó Jwifu ɖé wɛ n’i bɔ é ɖò dandan ɖɔ é ni setónú nú Mɔyizisɛ́n ɔ sín hwenu e è jì i é. (Galatinu lɛ 4:4) Ee Jezu kú gudo é ɔ, Akɔjijɛsɛ́n enɛ e mɛ Gbɔjɛzán sɛ́n ɔ ɖè é sɔ́ w’azɔ̌ ǎ.—Kolosinu lɛ 2:13, 14.

 Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ agɔ: Ee mɛsɛ́dó Pɔlu huzu Klisanwun é ɔ, é nyi Gbɔjɛzán ɔ.

 Nǔgbo: Pɔlu yì kplɔ́ngbasá lɛ ɖò Gbɔjɛzángbe, amɔ̌, é nyí bo na dó xò kpóɖó nú Jwifu lɛ ɖò nǔwiwa yetɔn lɛ mɛ wɛ ǎ. (Mɛsɛ́dó 13:14; 17:1-3, nwt; 18:4) É nyɔ́ wà ɔ, é xwedó aca hwe ɔ nu tɔn, bo yì jlá wɛnɖagbe ɔ mɛ lɛ ɖò kplɔ́ngbasá lɛ, ɖó è sixu ylɔ́ xóɖɔtɔ́ jonɔ lɛ bɔ ye na xwlé xóɖiɖɔ mɛ ɖěɖee kplé bá sɛn Mawu lɛ é. (Mɛsɛ́dó 13:15, 32) Pɔlu jlá wɛn ɔ “ayihɔngbe ayihɔngbe,” é nyí Gbɔjɛzángbe kɛɖɛ ǎ.—Mɛsɛ́dó 17:17, nwt.

 Nukúnnúmɔjɛnǔmɛ agɔ: Aklunɔzángbe wɛ nyí Gbɔjɛzán Klisanwun lɛ tɔn.

 Nǔgbo: È ɖegbe nú Klisanwun lɛ ɖò fí ɖě ɖò Biblu mɛ ɖɔ ye ni sɔ́ Aklunɔzángbe dó ɖó azǎn e gbè ye na gbɔjɛ bo sɛn Mawu é ǎ. Nú Klisanwun bǐbɛ̌mɛ tɔn lɛ ɔ, azɔ̌zán wɛ Aklunɔzángbe nyí azǎn ɖě lɛ ɖɔhun. The International Standard Bible Encyclopedia ɖɔ: “Xwè kanweko 4gɔ́ ɔ mɛ wɛ Aklunɔzángbe wá jɛ Gbɔjɛzán ɖɔhun cí jí, hwenu e Constantin [ee nyí dada Hlɔma tɔn pagáwun ɖé é] ɖè gbeta tɔ́n ɖɔ è kún ɖó na nɔ wà azɔ̌ ɖé lɛ ɖò Aklunɔzángbe ó é.” a

 Bɔ wemafɔ ɖěɖee ka ba nǔ mɛ na xlɛ́ ɖɔ Aklunɔzángbe nyí azǎn bǔnɔ ɖé lɛ é ka lo? Biblu ɖɔ ɖɔ mɛsɛ́dó Pɔlu ɖu nǔ ɖó kpɔ́ xá nǔɖitɔ́ hatɔ́ tɔn lɛ ɖò “azǎn nukɔntɔn e ɖò aklunɔzán gblamɛ ɔ” gbè, é wɛ nyí Aklunɔzángbe. Amɔ̌, enɛ sɔgbe ɖó Pɔlu ɖó na gosin gɔ̌n yetɔn ayihɔngbe tɔn. (Mɛsɛ́dó 20:7) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, è ɖɔ nú agun ɖé lɛ ɖɔ “azǎn nukɔntɔn e ɖò aklunɔzán gblamɛ é tɛgbɛ,” enɛ wɛ nyí Aklunɔzángbe lɛ ɔ, ye ni nɔ ɖè akwɛ ɖó vo nú sɔhɛnmɛzɔ́ lɛ. Amɔ̌, wěɖexámɛ ɖé kpowun wɛ nyí enɛ dó lee è na bló akwɛzinzan mɛɖesunɔ tɔn lɛ sín tuto gbɔn é wu. Ye nɔ sɔ́ akwɛ enɛ lɛ wá jó ɖò fí e ye nɔ bló kplé ɖè é ǎ, xwégbe wɛ ye nɔ hɛn ɖó.—1 Kɔlɛntinu lɛ 16:1, 2.