Au sucu ena ika19 ni Me, 1940 ena tauni o Amioûn, e Lepanoni. Ni oti ga e vica na yabaki, keitou toki vakavuvale ena siti o Tripoli, au susu ena dua na vuvale vinaka qai dei ni keitou kila na Kalou o Jiova, keitou lomani koya tale ga. Au itini vei keitou na lima na gone, e tolu na yalewa, rua na tagane. Rau sega ni vakaliuca na noqu itubutubu na rawailavo. E vakaliuci ga ena neitou vuvale na vuli iVolatabu, soqoni vaKarisito kei na nodra vukei eso tale mera mai kila na Kalou.

Era tiko ena ivavakoso keitou lewena e vica vata na lumuti. Dua o Michel Aboud, dau nona itavi sara tiko ga na veivakavulici e dau vakatokai me vuli ivola. A tekivuna na ka dina e Lepanoni ena itekitekivu ni veiyabaki ni 1920 ni a vulica qori mai Niu Yoka. Au se nanuma vinaka tu ga nona veidokai, e vukea tale ga vakalevu e rua na tacida goneyalewa rau vuli mai Kiliati, o Anne kei Gwen Beavor. Keitou mai veitokani vinaka sara. Ni oti e vica vata na yabaki, dua na ka noqu marau niu sotavi Anne tale e Merika. Ni oti toka vakalailai qo au sotavi Gwen, rau sa veiwatini tiko kei Wilfred Gooch, rau veiqaravi tiko e Peceli ena valenivolavola mai Lodoni, e Igiladi.

Niu se itabagone e vica wale sara na iVakadinadina i Jiova e Lepanoni. Ia keimami dau gumatua ni tukuna na ka keimami kila mai na iVolatabu. Keimami sega ni soro ena nodra veitusaqati na iliuliu ni lotu. Au se nanuma vinaka tu ga eso na ka e yaco.

Dua na siga keirau vunau tiko ena dua na tabavale kei na ganequ o Sana. E basika sara tu yani e dua na bete. Dua e rairai tukuni keirau vua. E vosataki ganequ. E tini voravora nona itovo ni biliraki Sana qai lutu mai na ikabakaba, mani mavoa. Dua e qirita na ovisa, e gole mai o ovisa qai raica me qaravi vinaka na mavoa nei Sana. E kau o bete ina siteseni ni ovisa, qai lai kilai kina ni tiko vua e dua na dakai. Mani tarogi koya na iliuliu ni ovisa: “Na cava nomu cakacaka? O iliuliu ni lotu se o nodra iliuliu na dauvakacaca?”

Dua tale na gauna au se nanuma tiko ni sauma na ivavakoso e dua na basi me keimami lai vunau ena tauni e tu yawa. Keimami marautaka, me yacova ni rogoca e dua na bete e keri na ka keimami cakava tiko, mani vakasoqoni ira mai e lewe levu. Era veivakasagai, ra vakaviriki keimami tale ga ena vatu, e mavoa sara kina o Tamaqu. Au se nanuma tiko ga qo ni sa dradra tu na matana. E suka ina basi kei tinaqu, keimami qai muri koya rerere yani na kena vo. Au sega vakadua ni guilecava nona kaya vua o tinaqu ni savata tiko na matana: “Yalovinaka Jiova ni vosoti ira. Era sega ni kila na ka era cakava tiko.”

Dua tale na gauna keitou lai sikovi ira na weka era tiko ena neitou yasayasa. Dua na iliuliu ni lotu rogo a toka mai ena vale i tukaqu, e veiqaravi tiko vakabisopi. E kila vinaka ni rau iVakadinadina i Jiova na noqu itubutubu. Au se qai yabaki ono, ia e saga me vakamadualaki au. E kaya: “O iko! Cava o se sega ni papitaiso kina?” Au mani kaya vua niu se gone, ena vinakati meu kila e levu na ka ena iVolatabu, me dei tale ga noqu vakabauta. E sega ni taleitaka na ka au tukuna, qai kaya vei tukaqu niu sega ni veidokai.

Qori e vica ga na ituvaki dredre au donuya. Ia levu na lewe i Lepanoni era dau yalovinaka ra veikauaitaki tale ga. E marautaki gona neimami dau veitalanoa vakaivolatabu, vaka kina na veivakavulici ena iVolatabu.

Niu se vuli tiko, e gade mai Lepanoni e dua na tacida tagane gone mai Venezuela. E dau mai tiko ena soqoni, rau mani veikilai kei na ganequ o Wafa. Oti rau vakamau, rau lai vakaitikotiko e Venezuela. E dau uqeti tamaqu tiko ga mai o Wafa ena nona ivola me keitou toki kece yani vakavuvale e Venezuela. E cakava qori baleta ga ni galili qai dau via raici keitou. Yaco na gauna keitou toki e kea!

Keitou yaco e Venezuela ena 1953, keitou lai tiko sara e Caracas, volekata nona itikotiko na peresitedi. Niu se gone, au dau taleitaka meu raica ni pasi na motoka saulevu ni  peresitedi. Ia e dredre toka vei rau noqu itubutubu na bula ena dua na vanua vou, ni rau sega ni matau ena kena vosa, itovo vakavanua, kakana kei na draki. Ni rau sa matau ena bula e kea, e yaco e dua na ituvaki rarawataki.

E tekivu tauvimate o tamaqu. E kurabuitaki sara qo ni turaga kaukaua, e bulabula tale ga. E sega ni dau tautauvimate. Sa qai dikevi ni kenisa nona yatekia, mani sele kina. Ka ni rarawa ni mai takali ni oti ga e dua na macawa.

E sega ni vakamacalataki rawa na levu ni neitou rarawa ena ka keitou sa mai sotava tu qo. Au se qai yabaki 13 ga. Sega sara ga ni keitou namaka qori, keitou nanuma ni sa na oti vakadua neitou marau. Dua toka na gauna me qai ciqoma o Na ni sa takali o Ta. Ia keitou raica ni dodonu me toso ga neitou bula, keitou vosota rawa ga ena veivuke i Jiova. Niu se qai yabaki 16, au tuvaitutu mai na sekeniri e Caracas, au via vukei ratou sara ga e vale.

Na ganequ o Sana e vakawatitaki Rubén Araujo, e vuli mai Kiliati, mani lesu i Venezuela. Rau vakatulewataka me rau toki i Niu Yoka. E vakatulewataka gona noqu vuvale meu vuli ena univesiti, au rawa sara ga ni lai tiko vei rau, sega ni leqa na vanua meu na tiko kina. Rau dau vukei au vakalevu ena noqu toso vakayalo na ganequ kei tavalequ ena gauna au tiko kina vei rau. E levu tale ga na tacida tagane matua ena ivavakoso vosa vakaSipeni keitou lewena e Brooklyn. Rua au kila, au taleitaki rau vakalevu o Milton Henschel kei Frederick Franz, rau veiqaravi ruarua tiko ena Peceli e Brooklyn.

Ni voleka ni cava na imatai ni yabaki ena univesiti e Niu Yoka, vaka meu lomalomaruataka na ka meu cakava ena noqu bula. Au wilika qai vakasamataka vakatitobu na ulutaga ena Vale ni Vakatawa e baleti ira na lotu vaKarisito e nodra isausau na qaravi Jiova. Au dau raica nodra mamarau na painia kei na lewe ni vuvale e Peceli ena noqu ivavakoso, au vinakata sara ga me va qori noqu bula. Ia au se bera ni papitaiso. Sega ni dede au sa kila na bibi ni yalayala vei Jiova. Au mani vakayacora qori, au papitaiso sara ena ika30 ni Maji, 1957.

Ni oti noqu vakayacora na vakatulewa bibi qori, au vakasamataka tale dua na ka au via cakava, oya meu cakacaka vakaitalatala vakatabakidua. Au vinakata sara ga meu cakava qori, ia au raica ni sega ni rawarawa. Au na rawata vakacava na veiqaravi qori kei na noqu ituvatuva ena univesiti? Totolo wale ga na vakau ni ivola kei na kena saumi mai niu saga meu vakamacalataka vei tinaqu kei ratou na tuakaqu niu sa vakatulewataka meu sa kua ni vuli, meu lesu i Venezuela meu painia kina.

 Au lesu gona i Caracas ena June 1957. Ia au raica ni sega tu ni vinaka nodratou bula vakailavo mai vale. Ena vinakati me dua tale e cakacaka. Meu na veivuke vakacava? E tukuni vei au e dua na cakacaka ena baqe, ia au se vinakata tiko ga meu painia, ni qori ga na vuna au lesu yani kina. Au mani saga meu cakava ruarua. Vica vata na yabaki noqu cakacaka tudei tu ena baqe, au painia tale ga. Au osooso au marau tale ga vakalevu!

E vu tale ga ni noqu marau noqu sotavi Sylvia, e dua na tacida yalewa totoka ni Jamani, e dau lomani Jiova, keirau qai vakamau. A toki yani Venezuela kei rau na nona itubutubu. Oti qori e rua sara na luvei keirau, na tagane o Michel (Mike) kei na yalewa o Samira. Au tekivu qaravi tinaqu tale ga ni toki mai vei keitou. Au sa sega ni painia meu rawa ni qarava vinaka na noqu vuvale, ia au gumatua tiko ga na cakacaka vakavunau. Keirau veiqaravi vakapainia veivuke kei Sylvia ke donuya na gauna ni gade.

Rau se vuli tiko na gone ena gauna au vakamacalataka kina na itekivu ni noqu italanoa ena ulutaga qo. Toso vinaka sara tu na bula, era dokai au tale ga vakalevu na cakacaka tiko ena baqe. Ia au se vinakata tiko ga mera raica niu italai nei Jiova. E dei tiko ga na ka au vakasamataka tiko ena siga qori. Keirau mani dabe vakaveiwatini me keirau veivosakitaka neitou bula vakailavo. Keu kere vakacegu mai na baqe, ena dua na iwase ni ilavo levu e soli vei au. Ni sega tu neitou dinau, keirau vakasamataka me keitou bula rawarawa, ena veirauti tiko ga na ilavo me keitou bula kina ena dua na gauna balavu.

Sega toka ni rawarawa na vakatulewa qori, ia rau tokoni au kina o watiqu kei tinaqu. Au sa na tomana tale noqu veiqaravi vakapainia. Dua na ka noqu marau! Sega tale na ka me vakalatilati vei au. Sega ni dede e yaco mai e dua na itukutuku tawanamaki.

Dua na siga e tukuna mai neitou vuniwai ni sa bukete tiko o Sylvia. Keirau sega sara tu ga ni namaka qori! E marautaki, ia au vakasamataka lesu na noqu vakatulewa meu sa na painia. Vakacava au se rawa ni painia tiko ga? Keirau mani ciqoma ga na veika sa mai yaco qo, keitou vakanamata tale ga ni sa na dua tale na lewe ni neitou vuvale vou. Ia vakacava na noqu lalawa ni painia?

 Ni oti neirau veivosaki, vakatulewataki sara meu na painia ga. E sucu na luvei keirau tagane o Gabriel ena Epereli ni 1985. Au kere vakacegu mai na baqe, tekivu painia tudei sara ena June 1985. Yaco tale ga na gauna meu lewe kina ni Komiti ni Tabana. Ia e sega ni tiko e Caracas na valenivolavola ni tabana, kena ibalebale qo niu na lakova ena rua se tolu na siga e rauta ni 80 na kilomita ena dua na macawa.

E tiko na valenivolavola ni tabana ena tauni o La Victoria, keitou mani vakatulewa vakavuvale me keitou toki e kea, me voleka o Peceli. Dua na veisau levu qori. Dua na ka noqu vakavinavinakataki ratou noqu lewenivuvale, au dokai ratou tale ga. Vukei au vakalevu nodratou ivakarau ni rai. E tu vakarau na ganequ o Baha me qaravi Na. Sa vakawati o Mike, ia rau se tiko ga e vale o Samira kei Gabriel. Kena ibalebale nira sa biu tu yani nodrau itokani e Caracas. Ena saga o Sylvia me vakamatauni koya na bula ena tauni lailai mai na koroturaga osooso keitou a tiko kina e liu. Sa na lailai tale ga na vale keitou mai tawana qo. Io, levu sara na veisau ena neitou toki qori mai Caracas i La Victoria.

Ia e dua tale na veisau. E vakawati o Gabriel, biubiu tale ga e vale o Samira. Keirau mani sureti kei Sylvia me keirau lewe ni vuvale e Peceli ena 2007, na ilesilesi keirau se marautaka tiko ga qo. E qase ni ivavakoso tiko na neirau ulumatua o Mike, rau painia tale tiko ga kei na watina o Monica. O Gabriel e qase ni ivavakoso, rau veiqaravi tiko kei watina o Ambra mai Itali. E painia o Samira e veivuke tale ga e Peceli, ia e tiko ga ena nona vale.

Io levu sara na vakatulewa bibi au vakayacora ena noqu bula. Ia au sega ni veivutunitaka. Au na sega tale ga ni veisautaka e dua na vakatulewa qori. Dua na ka noqu marautaka na levu ni noqu ilesilesi vakayalo kei na itavi au veiqaravi kina vei Jiova. Au raica ena veiyabaki sa sivi ni bibi meda dei ena noda veiwekani voleka kei Jiova. Se mani vakatulewa lalai se vakatulewa lelevu, ena vakarautaka o koya na vakacegu e “uasivia na vakasama kece.” (Fpai. 4:6, 7) Keirau marautaka kei Sylvia na neirau veiqaravi tabu e Peceli, keirau kila ni vakalougatataki na neirau vakatulewa ni nanumi kina o Jiova.