1. Na cava ena yaco nira vakaraitaka eso na yalo ni veiqati?

E LEVU ena vuravura nikua era dau veiqati. Kena ivakaraitaki, dua na daunibisinisi e rawa ni cakava na ka ena vakaleqai ira eso tale me rawaka kina. Dua na dauqito e rawa ni nakita me vakamavoataka e dua tale mai na timi kadua me qaqa kina. Dua na gonevuli e rawa ni lawaki ena veitarogi me rawa ni curu ena dua na univesiti rogo. Eda kila na lotu vaKarisito ni cala na itovo qori, e okati me “vua ni itovo vakayago.” (Kala. 5:19-21) Vakacava e rawa nira sega ni liaca eso na dauveiqaravi i Jiova nira vakavuna tiko na veiqati ena ivavakoso? E taro bibi qori, nida kila ni rawa ni vakaleqa na noda duavata na yalo ni veiqati.

2. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

² Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo na itovo e vakavuna meda qati ira kina na tacida. Eda na veivosakitaka tale ga na nodra ivakaraitaki na tagane kei na yalewa yalodina ena gauna vakaivolatabu era sega ni rawai ena yalo ni veiqati. Meda veivosakitaka mada yani qo na sala meda dikeva kina na noda inaki.

3. Na taro cava meda taroga?

³ E vinaka me tiko na gauna meda dau dikeva kina na noda inaki. Eda rawa ni taroga: ‘Au dau marau ga niu nanuma niu vinaka cake vei ira eso tale? Au dau cakacaka vakaukaua ena ivavakoso niu vinakata ga meu  uasivi ira na kena vo, se vinaka duadua na ka au cakava? Seu cakacaka vakaukaua meu vakamarautaki Jiova?’ Na cava meda taroga kina qori? Raica mada na ka e kaya na Vosa ni Kalou.

4. Me vaka e tukuni ena Kalatia 6:3, 4, na cava meda kua ni vakatauvatani keda kina?

⁴ E uqeti keda na iVolatabu meda kua ni vakatauvatani keda. (Wilika Kalatia 6:3, 4.) Na vuna? Ke da nanuma nida vinaka cake vei ira na tacida, eda rawa ni dokadoka. Ia ke da nanuma nira vinaka cake vei keda, eda rawa ni yalolailai. Ke dau va qori na noda rai, eda sega ni yalomatua. (Roma 12:3) E kaya e dua na tacida o Katerina * mai Kirisi: “Au dau vakatauvatani au kei ira era rairai vinaka cake, era maqosa sara ena cakacaka vakaitalatala, e rawarawa tale ga me levu na nodra itokani. Na kena itinitini au nanuma niu sa tawayaga.” Meda nanuma tiko o Jiova e vagolei keda mai vua, e sega ni cakava qori nida rairai vinaka, gusumacala, se rogo, ia baleta ga nida vinakata meda lomani koya, eda rogoci Luvena tale ga.—Joni 6:44; 1 Kor. 1:26-31.

5. Na cava o vulica ena ivakaraitaki ni tacida o Hyun?

⁵ Dua tale na taro meda taroga, ‘Au kilai niu dau veiyaloni, seu dau vakavuna na veiba?’ Rogoca mada nona ivakaraitaki e dua na tacida tagane mai Sauca Korea, o Hyun. Dua na gauna e vuvutaka eso na tacida tagane era qarava eso na itavi ena ivavakoso. E kaya: “Au dau vakalewai ira na tacida tagane qori, levu na gauna au sega ni duavata kei na ka era kaya.” Na kena itinitini? E kaya tale: “Na ivakarau ni yalo qori e vakavuna na duiyaloyalo ena ivavakoso.” Era vukei Hyun eso na nona itokani me kila na nona malumalumu, mani veisau, nikua sa qase ni ivavakoso tiko. Ke da liaca nida dau vakavuna na veiqati qai sega ni guta na veiyaloni, e bibi meda veisau.

6. Me vaka e tukuni ena Kalatia 5:26, na itovo cava e rawa ni tini ena veiqati?

⁶ Wilika Kalatia 5:26. Na itovo cava ena rawa ni tini ena veiqati? Dua na dokadoka. O koya e dokadoka e nanumi koya ga. Kena ikarua na vuvu. O koya e vuvu e vinakata na ka e taukena e dua tale, e vinakata tale ga me kauta tani mai vua. Kena ibalebale, o koya e dau vuvu e dau veicati. E bibi meda qarauna sara na itovo ca qori!

7. Eda rawa ni vakatauvatana vakacava na ca ni dokadoka kei na vuvu?

⁷ Na dokadoka kei na vuvu e vaka na duka ni waiwai ni waqavuka. E rawa ni vuka na waqavuka, ia na duka e rawa ni tasogo kina na paipo ni waiwai. Ena malumu kina na idini ni bera toka ga ni ro na waqavuka, tini sara me coqa. E va tale ga qori o koya e qaravi Jiova ena dua na gauna balavu. Ke vakaraitaka tiko na dokadoka kei na vuvu, ena leqa kina. (Vkai. 16:18) Ena biuti Jiova, ena vakaleqai koya ga kei na so tale. Eda na qarauna vakacava na dokadoka kei na vuvu?

8. Eda na qarauna vakacava na dokadoka?

⁸ Eda na qarauna vakacava na dokadoka? Nida nanuma tiko nona ivakasala na yapositolo o Paula vei ira e Filipai: “Moni kua ni cakava e dua na ka ena  veileti se yalo ni nanumi koya ga, ia moni yalomalumalumu ena nomuni okati ira na kena vo mera uasivi kemuni.” (Fpai. 2:3) Ke da okati ira na tacida mera uasivi keda, eda na sega ni qati ira e levu na nodra taledi kei na ka era rawata. Ia eda na marautaka na ka era rawata, vakabibi ke ra vakayagataka nodra taledi mera vakacaucautaki Jiova kina. Ke ra muria tiko na tacida qori na nona ivakasala na yapositolo o Paula, era na raica tale ga na noda itovo vinaka. Qori ena uqeta na veiyaloni kei na duavata ena ivavakoso.

9. Eda na qarauna vakacava na vuvu?

⁹ Eda na qarauna vakacava na vuvu? Nida vakaraitaka na yalomalumalumu, nida kila ni vakaiyalayala ga na ka eda rawata. Ke da yalomalumalumu eda na sega ni vakaraitaka ni levu cake na noda taledi, se levu cake na ka eda rawata. Ia eda na saga meda vuli vei ira na tacida era rawa ni cakava e levu na ka. Kena ivakaraitaki, kaya mada ke vakarautaka vinaka e dua na tacida na nona ivunau soqovi levu, o rawa ni kerei koya me vakaraitaka vei iko na iwalewale ni nona vakavakarau. Ke dua na tacida yalewa e matai ena vakasaqa, o rawa ni kerea nona vakatutu mo kenadau tale ga ena vakasaqa. Ke dua na itabagone lotu vaKarisito e dau dredre me kunea eso na nona itokani, e rawa ni kere ivakasala vua e dua e rawarawa me veitokani kei na so tale. Nida cakava qori, eda na sega kina ni vuvu, ena vakavinakataka tale ga na noda taledi.

10. Na leqa cava e sotava o Kitioni?

¹⁰ Vakasamataka mada na ka e yacovi Kitioni mai na yavusa o Manasa kei ira na yavusa o Ifireimi. Ena veivuke i Jiova e vakasakiti nona qaqa ena ivalu o Kitioni kei na 300 na nona tamata, a rawa sara ga nira dokadoka kina. Era mani lako na Ifireimi vei Kitioni ra qai katakatataki koya, era sega  mada ga ni vakavinavinaka vua. Era rairai cudru ni sega ni sureti ira e liu o Kitioni mera veitomani ena nodra valuti na meca ni Kalou. Era kauaitaka vakalevu na Ifireimi na irogorogo ni nodra yavusa. Era guilecava ni ka e cakava o Kitioni e dokai kina na yaca i Jiova, era taqomaki tale ga na nona tamata.—Dvei. 8:1.

11. Na cava e tukuna o Kitioni vei ira na Ifireimi?

¹¹ E yalomalumalumu o Kitioni me tukuna vei ira na Ifireimi: “Na cava au sa cakava me vakatauvatani kei kemuni?” Oti, e qai vakamatatataka na sala e vakalougatataki ira kina o Jiova. Na cava e yaco? “E ruru sara na nodra cudru.” (Dvei. 8:2, 3) A yalomalumalumu o Kitioni me rawa nira veiyaloni tiko ga na tamata ni Kalou.

12. Na cava eda vulica ena nodra ivakaraitaki na Ifireimi kei Kitioni?

¹² Na cava eda vulica ena italanoa qo? Eda vulica ena nodra ivakaraitaki na Ifireimi, meda kua ni kauaitaka vakasivia na noda dokai, ia meda dokai Jiova ga. Era vuli tale ga na ulunivuvale kei na qase ni ivavakoso ena ivakaraitaki i Kitioni. Ke dua e rarawataka na ka eda cakava, meda saga ni kila na vuna e rarawa kina. Eda rawa tale ga ni vakavinavinakataka na ka vinaka e cakava. E vinakati kina na yalomalumalumu, vakabibi ke cala tiko na tacida qori. Ia e bibi ga na noda veiyaloni, sega ni noda dokai.

13. Na ituvaki dredre cava e sotava o Ana? Cava e cakava?

¹³ Vakasamataka tale ga na ivakaraitaki nei Ana. E veiwatini kei na dua na Livai o Elikana, e lomani koya vakalevu. O Elikana e dua tale tiko na watina o Penina. E lomani Ana vakalevu o Elikana mai vei Penina. E “vakaluveni o Penina, ia e sega ni vakaluveni o Ana.” Oya na vuna e dau vakalialiai Ana ‘tiko ga o Penina me vakararawataki koya.’ Na cava e cakava o Ana? E rarawa sara ga, e “tagi kina qai sega ni kana.” (1 Sam. 1:2, 6, 7) E sega ni tukuni ena iVolatabu ni saga o Ana me caka ca vei Penina. Ia e talaucaka na lomana vei Jiova qai nuitaka nona veivuke. Vakacava e veisautaka o Penina nona ivakarau vei Ana? E sega ni tukuni ena iVolatabu. Na ka ga eda kila ni a lomavakacegu tale o Ana, sa sega ni cudru. “E sega tale ni laurai e matana na lomaleqa.”—1 Sam. 1:10, 18.

14. Na cava eda vulica vei Ana?

¹⁴ Na cava eda vulica ena ivakaraitaki nei Ana? Ke dua e via qati iko ena dua na ka, nanuma tiko ni o rawa ni lewai iko vinaka. Kua ni saga mo drau veisisivi. Kua tale ga ni via sauma na ca, saga mo  drau veiyaloni. (Roma 12:17-21) Ke sega mada ga ni veisau, o na marau tiko ga.

15. Erau tautauvata vakacava o Apolosa kei Paula?

¹⁵ Kena iotioti, dikeva mada na ka eda vulica vua na tisaipeli o Apolosa kei na yapositolo o Paula. E levu sara na ka erau kila mai na iVolatabu. Erau qasenivuli maqosa, rau kilai levu, erau vukea tale ga e levu mera mai tisaipeli. Ia erau sega ni veivuvutaki.

16. Na cava e kilai kina o Apolosa?

¹⁶ Na cava e kilai kina o Apolosa? E turaga ni “Alekisadria,” e vanua rogo ena imatai ni senitiuri nira lai vuli kina e levu. Kena irairai ni dau gusumacala, e “bau kila vinaka tale ga na iVolatabu.” (Caka. 18:24) Ni tiko mai Korinica o Apolosa, era vakaraitaka eso ena ivavakoso nira taleitaki koya vakalevu ni vakatauvatani kei na so tale na mataveitacini, me vakataki Paula. (1 Kor. 1:12, 13) Vakacava e uqeta o Apolosa na duiyaloyalo? Sega. Dua na gauna ni biubiu mai Korinica o Apolosa, e uqeti koya o Paula me lesu tale i kea. (1 Kor. 16:12) Ena sega ni cakava qori o Paula ke nanuma ni dau vakavuna o Apolosa na duiyaloyalo ena ivavakoso. E macala ni vakayagataka o Apolosa na nona taledi ena sala yaga me kacivaka na itukutuku vinaka, me vakayaloqaqataki ira tale ga na mataveitacini. Eda vakadeitaka tale ga ni turaga yalomalumalumu o Apolosa. Kena ivakaraitaki, e sega ni tukuni ena iVolatabu ni a cudru ni rau “vakamacalataka vakadodonu vua na sala ni Kalou” o Akuila kei Pirisila.—Caka. 18:24-28.

17. E uqeta vakacava o Paula na veiyaloni?

 ¹⁷ E kila vinaka na yapositolo o Paula na cakacaka vinaka e qarava o Apolosa. Ia e sega ga ni lomaleqa kina. E kilai na yalomalumalumu kei na yalorawarawa i Paula ena nona ivakasala vei ira ena ivavakoso e Korinica. A sega ni vinakata mera tukuna eso, “Au nei Paula,” ia e vinakata ga me vakalagilagi na Kalou o Jiova kei Jisu Karisito.—1 Kor. 3:3-6.

18. Me vaka e tukuni ena 1 Korinica 4:6, 7, na cava eda vulica ena ivakaraitaki i Apolosa kei Paula?

¹⁸ Na cava eda vulica ena ivakaraitaki i Apolosa kei Paula? De dua eda cakacaka vakaukaua ena vuku i Jiova, eda rairai vukea tale ga e levu mera toso mera papitaiso sara. Ia eda kila ni rawa kece ga qori ena veivuke i Jiova. E dua tale na ka eda vulica vei Apolosa kei Paula. Na levu ga ni itavi eda qarava ena ivavakoso, e bibi meda uqeta tiko ga na veiyaloni. Eda vakavinavinaka nira vukei keda na qase kei na dauveiqaravi ni ivavakoso meda veiyaloni, meda duavata tiko ga. Era cakava qori nira yavutaka nodra ivakasala ena Vosa ni Kalou, era sega ni vakalevulevui ira. Era vukei keda ga meda talairawarawa vei Karisito Jisu, na noda ivakaraitaki!—Wilika 1 Korinica 4:6, 7.

19. Na cava eda rawa ni cakava yadudua? (Raica tale ga na kato “ Qarauna na Yalo ni Veiqati.”)

¹⁹ O keda yadua e tiko na noda taledi e solia na Kalou. Eda rawa ni vakayagataka qori meda “veiqaravi” kina. (1 Pita 4:10) Eda na rairai nanuma ni sega ni bibi na ka eda cakava. Ia na ka lalai eda cakava meda uqeta kina na duavata, e vaka na waniculacula lalai e taura vata tu na isulu sa cula oti. Meda sasaga tiko ga ni cavuraka na yalo ni veiqati. Meda vakadeitaka nida na uqeta tiko ga na veiyaloni kei na duavata ena ivavakoso.—Efeso 4:3.