1. Na cava e sega ni vakatauvatani keda kina o Jiova?

E TALEITAKA o Jiova na duidui. E laurai qo ena veika totoka e bulia, okati kina na kawatamata. E sega ni dua e tautauvata kei iko. E sega gona ni vakatauvatani iko o Jiova kei na dua tale. E raica na lomamu, e kilai iko vinaka. (1 Sam. 16:7) E kila tale ga na ka o rawa ni cakava, na ka o sega ni rawa ni cakava kei na nomu isususu. E vinakata mo cakava na ka o rawata. E bibi meda vakatotomuri Jiova ni tiko vei keda nona rai me baleti keda. Eda na “yalomatua” nida cakava qori ni sega ni sivia se lailai na ka eda nanuma me baleti keda.—Roma 12:3.

2. Na cava e sega ni vinaka kina noda vakatauvatani keda?

² E macala ni na yaga noda dikeva nona ivakaraitaki vinaka e dua na tacida yalodina e vuavuaivinaka nona cakacaka vakaitalatala. (Iper. 13:7) Eda rawa ni raica na sala me laulau kina noda cakacaka vakaitalatala. (Fpai. 3:17) Ia e tiko na duidui ni noda vakatotomuria nona ivakaraitaki vinaka kei na noda vakatauvatani keda kei koya. Nida cakava qori ena vakavuna ga meda vuvu, meda yalolailai, se da nanuma nida tawayaga. Kena ikuri, me vaka eda vulica ena ulutaga sa oti, noda qati ira eso ena ivavakoso ena veivakaleqai ga vakayalo. E uqeti keda kina vakayalololoma o Jiova: “Me dikeva na tamata yadua na nona cakacaka, ena qai marau ga kina vakalevu, ena sega ni vakatauvatani koya kei na dua tale.”—Kala. 6:4.

3. Na toso vakayalo cava o marautaka?

³ E vinakata o Jiova mo marautaka nomu toso vakayalo. Me kena ivakaraitaki, ke o sa papitaiso, mo marau ni o sa yacova na isausau qori! E nomu vakatulewa sara  ga. E yavutaki ena nomu lomana na Kalou. Vakasamataka mada nomu toso me tekivu mai na gauna qori. Me kena ivakaraitaki, o sa taleitaka vakalevu nomu wili iVolatabu kei na vuli vakataki iko? Sa vu mai lomamu nomu masu? (Same 141:2) Vakacava sa rawarawa nomu tekivuna na veivosaki ena cakacaka vakaitalatala qai laulau nomu vakayagataka na ivukevuke ni veivakavulici? Ke o vakavuvale, e vukei iko o Jiova mo dua na tagane vakawati, yalewa vakawati, se itubutubu vinaka? O na marautaka sara ga na nomu toso.

4. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

⁴ Eda rawa ni vukea eso tale mera marautaka na nodra toso vakayalo. Eda rawa ni vukei ira tale ga mera kua ni vakatauvatani ira. Ena ulutaga qo, eda na raica na sala mera vukei luvedra kina na itubutubu, nodra veivukei na veiwatini, kei na nodra vukei ira na tacidra na qase ni ivavakoso kei na so tale. Kena itinitini, eda na veivosakitaka eso na ivakavuvuli vakaivolatabu me vukei keda ena isausau eda rawa ni rawata, me vakatau ena keda ituvaki.

5. Me vaka e tukuni ena Efeso 6:4, na cava mera kua ni cakava na itubutubu?

⁵ Mera qarauna na itubutubu mera kua ni vakatauvatani luvedra se mera namaka vakasivia na ka. Nira cakava qo, era na yalolailai kina na gone. (Wilika Efeso 6:4.) E kaya e dua na tacida yalewa o Seniana *: “Era vinakata noqu qasenivuli me vinaka noqu ka ni vuli vei ira na lewe ni noqu kalasi. Kena ikuri, e vinakata tale ga o tinaqu me vinaka noqu ka ni vuli, meu ivakaraitaki vinaka vei noqu qasenivuli kei na tamaqu e sega ni tiko ena dina. E vinakata mada ga meu rawata e 100 na pasede ena noqu veitarogi, ia sa bau dredre meu rawata qori. Sa oti qo e vica vata na yabaki noqu biu vuli, ia au dau lomatarotarotaka ena so na gauna ke marautaka o Jiova noqu veiqaravi, keu solia mada ga noqu vinaka.”

6. Na cava era vulica na itubutubu ena Same 131:1, 2?

⁶ E dua na ka bibi era vulica na itubutubu ena Same 131:1, 2. (Wilika.) E  kaya o Tui Tevita ni sega ni “guta na veika sa rui cecere,” se na veika e sega ni rawata. Nona yalomalumalumu e “maravu qai vakanomodi” kina nona bula, oya ni marau se lomavakacegu. Na cava era vulica na itubutubu ena vosa i Tevita? Era yalomalumalumu na itubutubu nira sega ni namaka vakasivia na ka me baleti ira kei na luvedra. E rawa nira vakamareqeti luvedra nira kila na ka e rawa nira cakava kei na ka era sega ni rawa ni cakava, qai vukei ira mera sauva na isausau e rawa nira rawata. E kaya e dua na tacida yalewa o Marina: “E sega vakadua ni vakatauvatani au o tinaqu kei ratou na tolu na ganequ, se so tale na gone. E vakavulici au ni duidui na noda taledi qai mareqeti keda yadudua o Jiova. Ena vuku ni nona veituberi, au sega kina ni dau vakatauvatani au.”

7-8. Ena rokovi watina vakacava na tagane vakawati?

⁷ E bibi me rokovi watina o tagane vakawati. (1 Pita 3:7) Na veirokovi e okati kina noda veikauaitaki vakalevu kei na noda veidokai. Me kena ivakaraitaki, ena rokovi watina o tagane ni dokai koya vakalevu. E sega ni namaka vakasivia vua na ka, ena sega tale ga ni vakatauvatani koya kei na so tale na yalewa. Na cava nona rai na yalewa ke cakava qori o watina? Dua na tacida yalewa o Rosa, e dau vakatauvatani koya na watina e sega ni tiko ena dina kei na so tale na yalewa. Nona vosa mosimosi e vakavuna me rarawa kina o Rosa qai nanuma ni sega ni dua e lomani koya. E kaya, “Au dau vinakata na veivakadeitaki ni lomani au o Jiova.” Ia na tagane vakawati lotu vaKarisito ena rokovi watina. E kila ni bibi qo me vinaka kina nona veiwekani kei watina, vaka kina o Jiova. *

⁸ Na tagane vakawati e rokovi watina ena tukuna na veika vinaka me baleta koya, e vakaraitaka vua ni lomani koya qai vakacaucautaki koya. (Vkai. 31:28) Qori sara ga na ka e cakava na wati Katerina, e cavuti mai na ulutaga sa oti, e vukei koya ena gauna e nanuma kina ni sega ni yaga. Ni se gone o Katerina, e dau vakalewai koya o tinana, e dau vakatauvatani koya kei na so tale na goneyalewa okati kina o ira na nona itokani. E tekivu vakatauvatani koya o Katerina, e cakava tiko ga qori ena gauna mada ga sa mai dua kina na iVakadinadina i Jiova! Ia e vukei koya na watina lotu vaKarisito me valuta na rai qori, me bucina tale ga na rai donu. E kaya: “E lomani au, e vakacaucautaki au ena ka vinaka au cakava, qai masulaki au. E dau tukuna vei au na itovo vinaka i Jiova qai vukei au meu vakadodonutaka noqu rai cala.”

9-10. Era vukea vakacava na qase ni ivavakoso dau veikauaitaki e dua na tacida yalewa me kua ni dau vakatauvatani koya?

⁹ Rawa vakacava vei ira na qase ni ivavakoso mera vukei ira na dau vakatauvatani ira? Vakasamataka mada na ivakaraitaki ni dua na tacida yalewa, na yacana o Hanuni e sega ni dau vakacaucautaki ni se gone. E kaya: “Au dau mamadua qai nanuma nira vinaka cake vei au na vo ni gone. Au tekivu vakatauvatani au sara mai na gauna qori.” Ni sa mai kila na ka dina o Hanuni, e dau vakatauvatani  koya tiko ga. Kena itinitini, e nanuma ni sega ni yaga ena ivavakoso. Ia qo sa veiqaravi tiko vakapainia qai mamarau. Na cava e vukei koya me veisautaka nona rai?

¹⁰ E kaya o Hanuni nira vukei koya na qase dau veikauaitaki. Era vakaraitaka nira nuitaki koya ra qai vakacaucautaki koya ena nona yalodina. E kaya: “Sa vakavica nodra kerei au na qase meu vakayaloqaqataka eso na tacida yalewa. Na ilesilesi qo au vakila kina ni tiko na kequ yaga. Au nanuma nodra vakacaucautaki au eso na qase niu vakayaloqaqataka eso na tacida yalewa gone. Era qai wilika vei au na 1 Cesalonaika 1:2, 3. Dua na ka noqu marau! Ena vukudra na ivakatawa vinaka qo, au sa qai kila ni tiko na kequ yaga ena isoqosoqo i Jiova.”

11. Eda na vukei ira vakacava na “yalolailai kei ira na yalobibivoro” me vaka e tukuni ena Aisea 57:15?

¹¹ Wilika Aisea 57:15. O Jiova e kauaitaki ira vakalevu na “yalolailai kei ira na yalobibivoro.” E noda itavi kece meda vakayaloqaqataki ira qo, sega ni o ira ga na qase. Dua na sala eda cakava kina qori noda kauaitaki ira vakalevu. E vinakata o Jiova meda vakaraitaka vei ira nona sipi mareqeti na levu ni nona lomani ira. (Vkai. 19:17) Eda rawa ni vukei ira tale ga na mataveitacini nida yalomalumalumu. Eda sega ni vinakata meda vakalevulevui keda ni rawa ni vakavuna mera vuvu na tacida. Eda na vakayagataka ga noda taledi kei na kilaka me veivakayaloqaqataki kina.—1 Pita 4:10, 11.

12. Na cava era torovi Jisu kina na yalomalumalumu? (Raica na iyaloyalo ena waqana.)

¹² Levu na ka eda vulica vei Jisu nida vakasamataka nona veimaliwai kei ira nona imuri. E tamata rogo duadua me bau bula. Ia e ‘yalomalumalumu, e yalomalua tale ga.’ (Maciu 11:28-30) E sega ni sakitaka nona vuku se na levu ni ka e kila. E veivakavulici ni vakayagataka na vosa rawarawa kei na vosa vakatautauvata veiuqeti me uqeti ira kina na yalomalumalumu. (Luke 10:21) O Jisu e sega ni vakataki ira na iliuliu ni lotu dokadoka. Na ka e cakava vei ira na lewenivanua, era vakila kina nira vakamareqeti. (Joni 6:37) E rokovi ira tale ga na lewenivanua.

13. E laurai vakacava na yalovinaka i Jisu kei na nona loloma vei ratou nona tisaipeli?

¹³ E laurai nona yalovinaka o Jisu kei na loloma ena nona veimaliwai kei ratou nona tisaipeli. E kila ni duidui nodratou taledi kei na kedratou ituvaki. Ena sega gona ni tautauvata na itavi ratou rawa ni qarava, ena duidui tale ga na ka ratou rawata ena cakacaka vakaitalatala. Ia e vakavinavinakataka nodratou veiqaravi mai vu ni lomadratou. E laurai na ivakarau ni yalo i Jisu ena vosa vakatautauvata ni taledi. Ena vosa vakatautauvata qori, e lesia na cakacaka na turaga vei ratou na dauveiqaravi “me vakatau ena ka ratou dui rawata.” Dua vei rau na dauveiqaravi gugumatua qori e levu cake na ka e rawata. Ia e tautauvata na ka e tukuna vei rau na turaga: “Vinaka vakalevu. O iko na dauveiqaravi vinaka o qai yalodina!”—Maciu 25:14-23.

14. Eda na vakatotomuri Jisu vakacava ena ka eda cakava vei ira eso tale?

¹⁴ E laurai na yalovinaka i Jisu kei na nona loloma ena ka e cakava vei keda. E kila ni duidui na ka eda rawa ni cakava kei na keda ituvaki, e marautaka nida solia noda vinaka. Meda vakatotomuri Jisu ena ka eda cakava vei ira eso tale.  Meda kua ni cakava na ka mera nanuma kina na tacida nira tawayaga se ra madua ni sega ni rawa nira cakava e levu na ka ni vakatauvatani kei na so tale. Meda dau vakacaucautaki ira na tacida nira solia nodra vinaka mera qaravi Jiova.

15-16. E yaga vakacava vua e dua na tacida yalewa nona biuta eso na isausau e rawa ni sauva?

¹⁵ Eda na marau qai vakainaki noda bula ni tiko noda isausau vakayalo. Ia na tikina bibi meda nanuma tiko qo, meda biuta na isausau eda rawa ni rawata, me vakatau ena keda ituvaki. Meda kua ni saga na isausau era sauva tale tiko eso. Ke da cakava qori eda na rarawa qai yalolailai kina. (Luke 14:28) Dikeva mada na ivakaraitaki ni dua na tacida yalewa e painia, na yacana o Midori.

¹⁶ E sega ni tiko ena dina na tamai Midori, e dau vakamadualaki koya ni se gone ni vakatauvatani koya kei rau na tacina kei ira na lewe ni nona kalasi. E kaya o Midori, “Au vakila niu tawayaga.” Ia ni tubu cake tiko, sa tekivu nuidei. E kaya, “Au dau wilika e veisiga na iVolatabu me rawa ni vakacegu na lomaqu. Au vakila tale ga ni lomani au o Jiova.” Kena ikuri, e biuta eso na isausau me rawa ni sauva qai masulaka me rawata. Kena itinitini, e marautaka o Midori nona toso vakayalo.

17. Sala cava eda na vakavoui tiko ga ena igu e lewa noda vakarau ni vakasama? Cava na kena itinitini?

¹⁷ Ena taura na gauna meda biuta laivi na rai cala. E uqeti keda gona o Jiova: “Moni qai vakavoui tiko ga ena igu e lewa na nomuni vakarau ni vakasama.” (Efeso 4:23, 24) Meda cakava qori, ena vinakati  meda masu, vulica na Vosa ni Kalou qai vakasamataka vakatitobu. Mo gumatua ni vakayacora qori qai kerei Jiova tiko ga me vakaukauataki iko. Ena vukei iko nona yalo tabu mo kua ni vakatauvatani iko. Ena vukei iko tale ga o Jiova mo kila ke sa tiko e lomamu na vuvu kei na dokadoka, mo qai cavuraka vakatotolo.

18. E vakacegui iko vakacava na 2 Veigauna 6:29, 30?

¹⁸ Wilika 2 Veigauna 6:29, 30. E kila o Jiova na lomada kei na noda sasaga meda valuta na yalo ni vuravura kei na noda malumalumu. Ni raica o Jiova noda saga vakaukaua meda valuta qori, sa na qai lomani keda ga vakalevu.

19. E vakamacalataka vakacava o Jiova nona kauaitaki keda?

¹⁹ E vakamacalataka o Jiova nona kauaitaki keda ni tukuna nodrau veivolekati e dua na tina kei na luvena dramidrami. (Aisea 49:15) Vakasamataka mada na ivakaraitaki ni dua na tina o Rachel. E vola: “E sucudole na luvequ yalewa o Stephanie. Niu raici koya ena imatai ni gauna, e ka lailai qai malumalumu. Ia e vakadonuya na valenibula meu keveti koya tiko e veisiga ena imatai ni vula e tiko kina ena misini (incubator). Na gauna qori keirau veivolekati kina vakalevu. Sa yabaki ono qo qai ka lailai ni vakatauvatani kei na so era yabaki vata. Ia au lomani koya vakalevu ni saga me bula, e vakavu marau sara ga vei au!” E veivakacegui dina ni va sara ga qori nona lomani keda vakalevu o Jiova ni raica noda saga tiko meda qaravi koya mai vu ni lomada!

20. Ni o dauveiqaravi i Jiova, na cava mo marau kina?

²⁰ Nida dauveiqaravi i Jiova, eda lewe ni vuvale mareqeti i Jiova. E sega tale ni dua e vakataki keda. E sega ni vagolei iko mai o Jiova ni o vinaka cake vei ira tale eso. E vagolei iko mai ni raica na lomamu, ni o yalomalumalumu, ni o yalorawarawa mo vakavulici. (Same 25:9) Mo nuidei ni marautaka ni o solia nomu vinaka mo qaravi koya. Nomu vosota kei na yalodina e vakaraitaka ni ‘vinaka na lomamu.’ (Luke 8:15) Koya gona, mo solia tiko ga nomu vinaka ni o qaravi Jiova. Ena tiko na vuna mo ‘marau kina’ vakalevu.