1. Na cava o vakavinavinakataka kina na iVolatabu?

 EDA vakavinavinakataka vakalevu na Kalou o Jiova ni vakarautaka mai na iVolatabu! E rawa kina ni vakasalataki keda, e vukei keda meda vosota na leqa eda sotava nikua. E vakarautaka tale ga na inuinui totoka ena gauna se bera mai. Koya e bibi sara, e vakayagataka o Jiova na iVolatabu me vakaraitaka e levu na nona itovo. Nida vakasamataka vakatitobu na nona itovo talei, ena uqeti keda sara ga, eda vinakata tale ga meda toro voleka vua na Kalou nida veitokani voleka kei koya.—Same 25:14.

2. Na sala cava e vakatakilai koya kina o Jiova vei keda?

² E vinakata o Jiova meda kilai koya. Ena gauna e liu, e vakatakilai koya ena tadra, ena raivotu, e talai ira tale ga na agilosi. (Tiko 12:6; Caka. 10:3, 4) Ia eda na vulica vakacava na tadra qori, raivotu, se itukutuku era tukuna na agilosi ke sega ni volai? Oya na vuna e lesia kina o Jiova eso na tagane mera “vola ena dua na ivola” na ka e vinakata meda kila. (Jere. 30:2) Ni “uasivi na nona ivalavala na Kalou dina,” eda nuidei ni totoka na iwalewale e vakayagataka me vosa kina vei keda, e yaga tale ga.—Same 18:30.

3. Na cava e cakava o Jiova me maroroi kina na nona Vosa? (Aisea 40:8)

³ Wilika Aisea 40:8. E tu ena Vosa ni Kalou na ivakasala yaga vei ira na tagane kei na yalewa yalodina me vica vata na udolu na yabaki. E rawa vakacava qori? Ni se volai sara ena dua na gauna makawa na iVolatabu ena iyaya e vuca se ca rawarawa, e sega gona ni tiko ena gauna qo na ilavelave qori. E raica o Jiova me lavetaki na nona vosa. Era sega ni uasivi o ira na lavetaka, ia era qaqarauni sara mera lavetaka  vakavinaka. Kena ivakaraitaki, e vola e dua na dauvakadidike: “Eda rawa ni tukuna ni sega tale ni dua na ivola makawa e lavetaki sara vakavinaka” me vaka na iVolatabu vakaIperiu. Koya gona ni se volai makawa sara na iVolatabu ena iyaya e ca rawarawa, era sega tale ga ni uasivi o ira na lavetaka, eda nuidei ni veika e tu kina ena gauna qo e vakaraitaka sara ga na nona vakanananu o koya e vakavuna, ya o Jiova.

4. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

⁴ O Jiova e iVurevure ni “iloloma vinaka kece kei na isolisoli uasivi kece.” (Jeme. 1:17) E dua na iloloma vinaka duadua e solia vei keda o Jiova, ya na iVolatabu. Na iloloma, e vakaraitaka e dua na ka me baleti koya e solia, ya ni kilai keda vinaka kei na ka e yaga vei keda. E va tale ga qori o koya e solia mai na iVolatabu. Nida dikeva na iloloma qori, eda na vulica e levu sara na ka me baleti Jiova. Eda vulica ni kilai keda vinaka kei na ka e yaga vei keda. Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo e tolu na itovo i Jiova e vakaraitaki ena iVolatabu: na nona vuku, lewadodonu, kei na nona loloma. Eda na veivosakitaka e liu na nona vuku.

5. Na cava e dua na sala e vakaraitaka kina na iVolatabu na vuku ni Kalou?

⁵ E kila o Jiova ni yaga vei keda na nona ivakasala vuku. E laurai na nona vuku ena nona iloloma, na iVolatabu. Sa yaga tiko na kena ivakasala vei ira e levu. E veisautaka sara ga na noda bula. Ni volai na imatai ni lima na ivola ena iVolatabu, e tukuna o Mosese vei ira na tamata ni Kalou na Isireli: “Ni sega ni vosa wale qo vei kemuni, ni oni na bula kina.” (Vkru. 32:47) O ira na talairawarawa ena Vosa ni Kalou era marautaka na nodra bula. (Same 1:2, 3) A volai makawa sara na iVolatabu ia se yaga tiko ga na kena ivakasala. Me kena ivakaraitaki, e tiko ena jw.org na ulutaga “E Veisautaka na Bula na iVolatabu,” o na raica kina e sivia ni 50 na italanoa dina me baleti ira era cakava na veisau lelevu nira muria na kena ivakasala.—1 Ces. 2:13.

6. Na cava eda kaya kina ni duatani duadua na iVolatabu?

⁶ E sega ni dua na ivola e vaka na Vosa ni Kalou. Na vuna? Ni kaukaua duadua o koya e vakavuna na kena volai, na Kalou o Jiova, e bula tu ga, e sega tale ga ni vakatauvatani rawa na nona vuku. Kena ivakaraitaki, levu na ivola e rawa ni wiliki tiko nira sa mate mada ga o ira na vola, ni toso na gauna sa tawayaga na kena ivakasala. Ia na ivakavuvuli vuku ena iVolatabu e tudei, e yaga tu ga ena veitabagauna. Nida wilika qai vakasamataka vakatitobu na ka eda vulica, ena vakayagataka o Jiova na nona yalo tabu me vukei keda meda kila na sala meda muria kina na kena ivakasala. (Same 119:27; Mala. 3:16; Iper. 4:12) Io, me vaka ni bula tiko o koya e vakavuna na volai ni iVolatabu, e vinakata sara ga me vukei iko. Qori e dua na vuna mo wilika kina vakawasoma na iVolatabu!

7. Ena gauna sa oti, e vakaduavatataki ira vakacava na tamata ni Kalou na iVolatabu?

⁷ Dua tale na sala vakasakiti e laurai kina na vuku ni Kalou ena iVolatabu, ya ni vakaduavatataki ira na tamata ni Kalou. Nira butuka na Isireli na Vanua Yalataki, e dua na vanua levu sara era vakaitikotiko kina. Eso era dauqoli, susu bulumakau, eso tale era dauteitei. O ira na Isireli era tiko ena dua na yasana, ena rawarawa sara nodra sega ni kauaitaki ira na nodra itokani Isireli era tiko ena dua tale na  yasana. Ia e tuvanaka o Jiova mera soqoni vata vakavica me rawa nira rogoca na wiliki ni nona Vosa volai kei na kena vakamacalataki. (Vkru. 31:10-13; Niem. 8:2, 8, 18) Vakasamataka mada na ka e vakila e dua na Isireli yalodina ni yaco yani i Jerusalemi qai raica e vica vata na milioni na wekana era gole mai na veiyasana! Qori na sala e vukei ira kina na nona tamata o Jiova mera duavata tiko ga. Toso na gauna ni tauyavu na ivavakoso vaKarisito, era mai lewena na tagane kei na yalewa e duidui na nodra vosa, eso era kilailevu, eso era tauvanua, eso era vutuniyau, eso tale era dravudravua. Ia nira taleitaka na Vosa ni Kalou, era duavata tiko ga mera sokalou vua na Kalou dina. E rawa gona nira mai kila na Vosa ni Kalou o ira na vakabauta ena nodra veivuke na itokani vakabauta kei na nodra dau soqoni vata.—Caka. 2:42; 8:30, 31.

8. E vakaduavatataki keda vakacava na tamata i Jiova nikua na iVolatabu?

⁸ E vakayagataka na iVolatabu na noda Kalou vuku me vakavulici keda tiko ga na nona tamata, meda duavata tale ga. Qori na ivurevure ni kakana vakayalo eda marautaka vakalevu. Eda tiko wasoma ena soqoni ni ivavakoso, soqo ni tabacakacaka, kei na soqo ni veiwasewase meda rogoca ni wiliki na Vosa ni Kalou, vakamacalataki,  kei na kena veivosakitaki. E bibi gona na iVolatabu ena kena vakayacori na inaki i Jiova, ya “mera qaravi koya ena duavata” na nona tamata.—Sefa. 3:9.

9. Na itovo cava e vinakati me kilai kina na itukutuku ena iVolatabu? (Luke 10:21)

⁹ Dikeva e dua tale na ivakaraitaki ni vuku i Jiova. E raica me volai e dua na iwase levu ni iVolatabu me rawa nira kila na yalomalumalumu. (Wilika Luke 10:21.) Levu mai na veivanua era wilika na iVolatabu. Me vaka e tukuna e dua na dauvakadidike, na iVolatabu “e dua na ivola e wiliki vakalevu duadua, e wiliki tale ga vakavinaka ni vakatauvatani kei na so tale na ivola.” Ia o ira ga na yalomalumalumu era kila vinaka na kena ibalebale ra qai muria.—2 Kor. 3:15, 16.

10. Na sala cava tale e vakaraitaka kina na iVolatabu na vuku i Jiova?

¹⁰ Qo e dua tale na sala eda vulica kina na vuku i Jiova ena iVolatabu. E vakayagataka o Jiova na iVolatabu me vakavulici keda vakailawalawa, e vakavulici keda yadua tale ga qai vakacegui keda. Nida wilika na Vosa i Jiova, eda vakila sara ga nona kauaitaki keda yadudua. (Aisea 30:21) Ni o sotava na leqa, vakacava o dau cega na iVolatabu qai wilika e dua na tikina e ganiti iko sara ga? Io, e volai na iVolatabu mera kila vinaka e vica vata na milioni. E rawa vakacava ni tiko kina na itukutuku e ganiti iko sara ga? E rawa ga qori ni vakavuna o koya e vuku duadua.—2 Tim. 3:16, 17.

11. E vakaraitaka vakacava na Kalou ni sega ni veivakaduiduitaki ena kena volai na iVolatabu?

¹¹ E dua tale na itovo i Jiova oya na lewadodonu. (Vkru. 32:4) E veisemati voleka na lewadodonu kei na sega ni veivakaduiduitaki. Ia o Jiova e sega ni dau veivakaduiduitaki. (Caka. 10:34, 35; Roma 2:11) Kena ivakaraitaki, e laurai nona sega ni veivakaduiduitaki ena vosa e volai kina na iVolatabu. Na imatai ni 39 na ivola e volai vakalevu ena vosa vakaIperiu, era kila vinaka na tamata ni Kalou ena gauna ya. Ia ena imatai ni senitiuri G.V., sa vakayagataki raraba na vosa vaKirisi, mani volai ena vosa qori na iotioti ni 27 na ivola ena iVolatabu. E sega ni yalana o Jiova me dua ga na vosa e volai kina na iVolatabu. Nikua, e rauta ni walu na bilioni na lewe i vuravura e duidui na nodra vosa. E rawa vakacava nira mai vulica na veika me baleti Jiova?

12. Na cava e dua na sala e vakayacori kina ena iotioti ni veisiga na Taniela 12:4?

¹² E vola na parofita o Taniela na ka e yalataka o Jiova me baleta na gauna ni icavacava, ya ni na “vakalevutaki” na “kilaka dodonu” ena iVolatabu. Levu era na kila vinaka. (Wilika Taniela 12:4.) Dua na sala e vakalevutaki kina na kilaka qori, oya ni vakadewataki, tabaki qai veisoliyaki na iVolatabu kei na ivola vakaivolatabu. E vakadewataki vakalevu duadua na iVolatabu, e veisoliyaki tale ga vakalevu e vuravura. Eso na gauna, e saulevu sara na iVolatabu era tabaka na veibisinisi. Ia o ira na tamata i Jiova era vakadewataka taucoko se vakatikina na Vosa ni Kalou ena sivia ni 240 na vosa, e sega tale ga ni saumi. Oya na vuna era vulica kina e levu mai na veivanua na “itukutuku vinaka . . . ni Matanitu ni Kalou” ni bera na icavacava. (Maciu 24:14) E vinakata na noda Kalou lewadodonu mera mai kilai koya e levu tale nira wilika na nona Vosa. Na vuna? Ni lomani keda vakalevu.

13. Na cava eda kaya kina ni vakaraitaka na iVolatabu na loloma ni Kalou? (Joni 21:25)

¹³ E vakaraitaka na iVolatabu na itovo talei duadua e kilai kina o koya e vakavuna na kena volai, ya na loloma. (1 Joni 4:8) Vakasamataka mada na ka e vinakata o Jiova me lewe ni iVolatabu, kei na ka e sega ni vinakata me tiko kina. E vakarautaka ga na ka e bibi me rawa nida veivolekati kina kei koya, meda marau ena gauna qo qai nuitaka na bula tawamudu. Ia ni lomani keda o Jiova, e sega ni sivia tale na itukutuku e vakarautaka mai.—Wilika Joni 21:25.

14. Na sala cava tale e laurai kina na loloma ni Kalou ena ka e tu ena iVolatabu?

¹⁴ E vakaraitaka tale ga o Jiova na loloma ni vosa vei keda ena sala e dokai keda kina. E sega ni biuta mai e levu na lawa ena iVolatabu, me tukuna vakamatailalai na ka meda cakava se kua ena noda bula kece. Ia e uqeta na noda vakasama ni vakayagataka na italanoa dina, na parofisai veiuqeti, kei na ivakasala yaga. Ena sala qori e uqeti keda na Vosa ni Kalou meda lomani koya, meda talairawarawa tale ga vua mai vu ni lomada.

15. (a) E kauaitaki ira vakacava era wilika na nona Vosa o Jiova? (b) Ena iyaloyalo, o cei ena iVolatabu e vakasamataka vakatitobu na goneyalewa lailai qo, na tacida tagane, kei na tacida yalewa itabaqase? (Vkte. 39:1, 10-12; 2 Tui 5:1-3; Luke 2:25-38)

¹⁵ E vakaraitaka na iVolatabu ni kauaitaki keda vakalevu o Jiova. Ena sala cava? E tiko ena nona Vosa na itukutuku e vakaraitaka na ivakarau ni loma ni tamata. Eda kila na ivakarau ni lomadra o ira na tukuni  ena iVolatabu nira “tamata ga vakataki keda.” (Jeme. 5:17) Koya e bibi sara, nida raica na ka e cakava o Jiova vei ira era vakataki keda, e matata kina ni “dau veikauaitaki qai dau yalololoma.”—Jeme. 5:11.

16. Na cava eda vulica me baleti Jiova nida wilika ena iVolatabu me baleti ira era cala? (Aisea 55:7)

¹⁶ E vakaraitaka na iVolatabu e dua tale na sala e lomani keda kina o Jiova. E vakadeitaka tale ga ni na sega ni biuti keda nida cala. Levu na gauna era valavala ca vei Jiova na Isireli, ia nira veivutuni mai vu ni lomadra, e vosoti ira. (Wilika Aisea 55:7.) Era kila tale ga na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri ni lomani ira vakalevu na Kalou. E uqeti vakalou na yapositolo o Paula me uqeti ira na nona itokani vakabauta mera ‘vosota’ na tagane e valavala ca bibi ia e sa veivutuni, mera “vakacegui koya” tale ga. (2 Kor. 2:6, 7; 1 Kor. 5:1-5) E totoka dina ni sega ni biuti ira na nona tamata o Jiova ena gauna era cala kina! Ia e yalololoma me vukei ira, e vakadodonutaki ira, e sureti ira tale ga mera lesu vua. E yalataka me cakava tale ga qori vei ira na veivutunitaka dina na nodra ivalavala ca ena gauna qo.—Jeme. 4:8-10.

17. Na cava e iloloma totoka kina na iVolatabu?

¹⁷ E solia vei keda o Jiova e dua na iloloma totoka. Na cava e duatani kina na nona Vosa? Me vaka eda sa vulica mai, e vakaraitaka na iVolatabu na vuku ni Kalou, nona lewadodonu, kei na nona loloma. E vakaraitaka na ivola qo ni vinakata na Kalou meda kilai koya. E vinakata meda nona itokani.

18. Eda na vakaraitaka vakacava nida vakavinavinakataka na iVolatabu, na “iloloma vinaka” i Jiova?

¹⁸ Eda sega ni via vakawalena na “iloloma vinaka” ni Kalou, na nona Vosa. (Jeme. 1:17) Koya gona meda vakaraitaka tiko ga nida vakavinavinakataka. Eda na cakava qori nida masu, wilika qai vakasamataka vakatitobu. Eda nuidei kina ni na vakalougatataka na noda sasaga o koya e vakavuna na kena volai, eda na “kila” tale ga “na ka e baleta na Kalou.”—Vkai. 2:5.