1-3. Na cava na yaga ni noda vakatotomuria na ivakaraitaki ni loloma i Jiova?

 “E MARAU vakalevu o koya e solia na ka, vakalailai o koya e taura na ka.” (Cakacaka 20:35) E macala mai na veivosa qo e dua na ka dina: E dau vakaicovitaki na loloma. Eda dau marau nida lomani se soli vei keda na ka, ia e vakavu marau vakalevu cake na noda solia na ka se noda vakaraitaka na loloma.

² Sega tale ni dua e kila vinaka cake na ka qo me vakataki koya na Tamada vakalomalagi. Me vaka eda sa raica ena itekitekivu ni vica na wase ena iwasewase qo, o Jiova na ivakaraitaki levu duadua ni loloma. E sega tale ni dua e tautauvata kei koya ena levu ni nona loloma, kei na balavu ni gauna e vakaraitaka voli mai kina na itovo qo. Sa rauta me tukuni ni o Jiova e “Kalou mamarau”!—1 Timoci 1:11.

³ E vinakata na noda Kalou dauloloma meda ucui koya, vakauasivi ena loloma. E kaya na Efeso 5:1, 2: “Moni vakatotomuria na Kalou ni oni luvena lomani, moni veilomani tiko ga.” Eda na vakila na marau e vu mai na solika ke da vakatotomuria nona dauloloma o Jiova. Ena vakacegui keda tale ga na noda kila ni vakadonui keda o Jiova, ni uqeti keda na nona Vosa meda “veilomani.” (Roma 13:8) Ia e tiko tale eso na vuna meda “veilomani” kina.

4, 5. Na cava e bibi kina meda lomani ira na tacida vakayalo, da qai vakaliuci ira?

⁴ Na cava e bibi kina meda dau lomani ira na tacida vakayalo? Na vuna levu ga qo, ni loloma e ivakatakilakila ni lotu vaKarisito dina. E sega ni rawa nida veivolekati kei ira na tacida vaKarisito ke sega vei keda na loloma, ena sega tale ga ni vakadonui keda o Jiova. Raica se vakabibitaki vakacava na ka dina qo ena Vosa ni Kalou.

 ⁵ A kaya o Jisu vei iratou na nona imuri ena iotioti ni bogi ni nona bula e vuravura: “Au solia vei kemudou e dua na ivunau vou, mo dou veilomani, mo dou veilomani me vaka ga na noqu lomani kemudou. Na ka qo era na kila kece kina ni dou noqu tisaipeli, ke dou veilomani.” (Joni 13:34, 35) Io, eda vakaroti meda dau loloma ‘me vaka na nona lomani keda’ o Jisu. Eda raica mai ena Wase 29 ni a ivakaraitaki vinaka dina o Jisu ena nona loloma, baleta ni dau vakaliuci ira eso tale. E dodonu meda vakaraitaka tale ga na loloma va ya, meda vakaraitaka sara mada ga vei ira era sega ni lewe ni ivavakoso vaKarisito. Io, na loloma eda vakaraitaka vei ira na tacida ena noda vakaliuci ira, ena vakatakila nida imuri i Karisito.

6, 7. (a) Eda kila vakacava ni Vosa ni Kalou e vakabibitaka na veilomani? (b) Na cava e vakabibitaka na veivosa i Paula ena 1 Korinica 13:4-8 me baleta na loloma?

⁶ Vakacava ke da sega ni vakaraitaka tiko na loloma? “[Ke] . . . sega vei au na loloma,” e kaya na yapositolo o Paula, “Au sa vaka ga na rorogo karakaraivisa ni varasa kei na tatamosamosa ni sibali.” (1 Korinica 13:1) Eda sega ni dau taleitaka na rorogo tatamosamosa ni kaukamea. Vakacava na rorogo karakaraivisa? E veiganiti dina na vakatautauvata qo! Na tamata e sega ni dauloloma e vaka e dua na iyaya ni vakatagi e tatamosamosa wale ga qai vakasosa. E sega ni taleitaki na kena rorogo, e veivakasavi. Sa na sega tu ga ni dua e via volekata na tamata va qo! E kaya tale ga o Paula: “Ke tu . . . vei au na vakabauta meu tosoya kina na veiulunivanua qai sega vei au na loloma, au sa sega ni dua na ka.” (1 Korinica 13:2) Vakasamataka mada, na tamata e sega vua na loloma e sega ni okati me dua na ka, e “ka wale ga,” veitalia ke mani vakacava sara na ka e rawata! E vakadeitaka qori ni bibi ena Vosa ni Kalou na bulataki ni loloma.

⁷ Ia meda vakaraitaka vakacava na itovo qo ena noda veimaliwai? Me rawa nida sauma oya, meda raica mada na vosa i Paula e volai ena 1 Korinica 13:4-8. E sega ni vakabibitaki tiko kina na nona lomani keda na Kalou se na noda lomani koya na Kalou. A vakamacalataka tiko ga kina o Paula na sala e rawa  nida dau veilomani kina. E vakamacalataka eso na ka e okati me loloma, kei na veika e sega ni okati me loloma.

8. Ena vukei keda vakacava ena noda veimaliwai na noda dau vosota vakadede?

⁸ “Na loloma e vosovoso.” O koya e dauvosota vakadede ena sega ni yavalati ena ka era cakava vua eso tale. (Kolosa 3:13) Vakacava e bibi me tu tale ga vei keda na vosota va qo? Nida tamata ivalavala ca ga, da qai veiqaravi vata voli kei ira na tacida, e macala ga ni so na gauna era na vakacudrui keda, se da vakacudrui ira. Ia na vosota kei na yalomalua ena vukei keda meda tudei tu ga ni yaco eso na duidui lalai kei na duiyaloyalo ena noda veimaliwai—ena sega ni vakaleqai kina na bula veiyaloni ena ivavakoso.

9. Sala cava soti e rawa nida vakaraitaka kina noda yalovinaka?

⁹ “Na loloma e . . . yalovinaka.” E kilai na tamata yalovinaka  ena veika vinaka e cakava, kei na vosa ni veinanumi e tauca. Ena uqeti keda na loloma meda qara na sala eso meda yalovinaka kina, vakauasivi vei ira era leqa tu. Kena ivakaraitaki, ena rawa ni galili tu e dua na itabaqase ena ivavakoso, ena diva tu me sikovi, me vakayaloqaqataki. Ena vinakata tu na veivuke e dua na tina e itubutubu le dua, se dua na tacida yalewa e sega ni tiko ena dina na watina. Ke dua e tauvimate se sotava voli e dua na ka rarawa, ena vinakata tu me rogoca na nona vosa vakayalovinaka e dua na nona itokani dauveinanumi. (Vosa Vakaibalebale 12:25; 17:17) Nida vakaliuliu meda vakaraitaka na yalovinaka ena gauna va qo, eda sa vakaraitaka tiko kina na dina ni noda loloma.—2 Korinica 8:8.

10. Ena uqeti keda vakacava na loloma meda tabea cake tiko ga na ka dina, meda tukuna tale ga, e dina ni sega ni rawarawa vei keda?

¹⁰ “Na loloma . .  e marautaka ga na dina.” E kaya e dua tale na vakadewa: “Na loloma . . . e dau tovaka ena marau na ka dina.” E uqeti keda na noda loloma meda tovaka na dina, da qai “tukuna na ka dina.” (Sakaraia 8:16) Kena ivakaraitaki, ke cala bibi e dua noda itokani, na noda lomani Jiova kei na noda lomani koya e cala ena vukei keda meda tabea tiko ga na ivakatagedegede i Jiova. Eda na sega ga ni vunitaka na ca, vakaiulubale, se lasu. De dua ena sega ni rawarawa vei keda na noda vakayacora qo. Ia nida kauaitaki koya na noda itokani, eda na vinakata me vakadodonutaki koya vakayalololoma na Kalou. (Vosa Vakaibalebale 3:11, 12) Nida lotu vaKarisito dauloloma tale ga, eda na vinakata meda “dina ena ka kece.”—Iperiu 13:18.

11. Ni “ubia na ka kece” na loloma, na cava meda cakava ena nodra malumalumu na tacida vakayalo?

¹¹ “Na loloma . . . e ubia na ka kece.” Na matavosa qo e kena ibalebale, “e ubia na ka kece ga.” (Kingdom Interlinear) E kaya na 1 Pita 4:8: “Ni ubia e levu na ivalavala ca na loloma.” Na lotu vaKarisito dau loloma ena sega ni via vakavotuya na nodra malumalumu kece ga na tacina lotu vaKarisito. Levu na nodra cala na tacida era cala lalai ga, na cala va qo e rawa nida ubia ga ena loloma.—Vosa Vakaibalebale 10:12; 17:9.

12. E vakaraitaka vakacava na yapositolo o Paula ni vakabauta na ka vinaka duadua me baleti Filimoni, ia na cava eda vulica ena ivakaraitaki i Paula?

 ¹² “Na loloma . . . e vakabauta na ka kece.” Na vakadewa i Moffatt e kaya ni loloma e “tu vakarau me vakabauta na ka vinaka kece.” Eda sega ni vinakata meda dau kasamitaki ira na tacida vakayalo, meda vakatitiqataka na ka kece era cakava. Na loloma ena uqeti keda meda “vakabauta na ka vinaka duadua” me baleti ira na tacida, da qai nuitaki ira. a Dikeva e dua na kena ivakaraitaki ena ivola i Paula vei Filimoni. E volavola vei Filimoni o Paula ena nona uqeti koya me ciqomi Onisimo na nona bobula a dro tu, ia e sa lai yaco me lotu vaKarisito. E sega ni vakasaurarataki Filimoni o Paula, ia a yavutaka ga nona veivakamasuti ena loloma. E vakaraitaka nona nuidei ni na cakava na ka dodonu o Filimoni ni kaya: “Au nuidei tu ni o na duavata kei na noqu gagadre, au volavola yani kina niu kila ni na uasivi sara na ka o cakava ni vakatauvatani kei na ka e kerei vei iko.” (Tikina e 21) Nida vakaraitaka na loloma ena noda nuitaki ira na tacida, eda na qai raica na ka era vinaka kina.

13. Eda na vakaraitaka vakacava nida nuitaka tu ga na ka vinaka vei ira na tacida?

¹³ “Na loloma . . . e nuitaka na ka kece.” E dau veinuitaki na loloma me vaka ga na nona dau veivakabauti. Ni tu vei keda na loloma, eda na dau nuitaki ira na tacida. Kena ivakaraitaki, “ke dua e sega ni liaca ni sa butucala tiko,” eda na saga meda vukei koya da qai nuitaka ni na vakadodonutaka na nona ilakolako. (Kalatia 6:1) Eda nuitaka tale tu ga nira na kaukaua tale o ira e sa malumalumu tu na nodra vakabauta. Eda sega ni namaka mera na veisau totolo o ira qo, ia eda na solia ga noda vinaka kece ena noda vukei ira me qaqaco tale nodra vakabauta. (Roma 15:1; 1 Cesalonaika 5:14) Ke mani lako  sese e dua noda itokani, eda na sega ni yalolailai. Eda na nuitaka tu ga ni dua na siga ena qai kilai yalona me lesuvi Jiova tale, vakataki koya ga na gone cidroi ena vosa vakatautauvata i Jisu.—Luke 15:17, 18.

14. Sala cava e rawa ni vakatovolei kina noda vakabauta ena loma ni ivavakoso, ia na cava eda na cakava ke tiko vei keda na loloma?

¹⁴ “Na loloma . . . e vosota na ka kece.” Na vosota ga e rawa nida tudei kina nida yalolailai se sotava na veika dredre. E sega ni vakatovolei wale ga noda vakabauta ena taudaku ni ivavakoso. So na gauna e rawa ni vakatovolei keda sara ga na ka eda sotava ena loma ni ivavakoso. E rawa nira vakayalolailaitaki keda na tacida, nida tamata ivalavala ca ga. De dua ena mosi na lomada ena dua na vosa e tau mai vakasabalia. (Vosa Vakaibalebale 12:18) Se dua na ka ena ivavakoso e sega ni caka ena kena icakacaka eda nanuma. E veivakacudrui na ka e cakava e dua na tacida eda dau doka, da lai vakasamataka kina se ‘Rawa vakacava ni cakava oya e dua na lotu vaKarisito?’ Nida sotava na ituvaki va qori, vakacava eda na biuta na ivavakoso, sa na cegu noda qaravi Jiova? Eda na sega ni cakava qo ke tiko vei keda na loloma! Ena taqomaki keda na loloma mai na noda rawa ni vakamatabokotaki ena nona malumalumu e dua na tacida, meda nanuma kina ni sa sega vua na ka vinaka, sa sega tale ga na ka vinaka ena ivavakoso. Eda na yalodina tu ga vua na Kalou ke tiko vei keda na loloma, eda na tokona tiko ga na ivavakoso veitalia na ka e tukuna se cakava e dua na tacida.—Same 119:165.

15. Na vuvu cava e ca? Ena vukei keda vakacava na loloma me kua kina ni tiko vei keda na yalo dau vakavuleqa qo?

¹⁵ “Na loloma e sega ni vuvu.” O koya e tiko vua na vuvu e ca ena sisivotaki ira eso tale ena ka era taukena, itavi e lesi vei ira, se na veika era rawata. Na vuvu va qo e vakavu veiqati, e kauta mai na leqa. Ke sega ni caka kina e dua na ka, ena rawa ni vakacacana na bula veiyaloni ena ivavakoso. Eda na vorata vakacava na vuvu? (Jemesa 4:5) Ena loloma. Ni tiko vei  keda na itovo talei qori, eda na marau vata kei ira e vaka me levu cake na ka vinaka era taukena se vakila ena nodra bula. (Roma 12:15) Ni dua e vakacaucautaki ena vuku ni nona maqosa se ka e rawata, ena sega ni ca vei keda ke tiko vei keda na loloma.

16. Ke da lomani ira dina na tacida, na cava eda na sega kina ni sakitaka wavoki na ilesilesi eda qarava tiko?

¹⁶ “Na loloma . . . e sega ni tukutukuni koya, e sega ni dokadoka.” Ke da dau loloma, eda na sega ni sakitaka wavoki na noda taledi se veika eda rawata. Eda na sega ni sakitaka na ka eda rawata ena cakacaka vakaitalatala se noda itavi ena ivavakoso! Na tukutukuni keda va qori ena vakavuna na yalolailai, era na nanuma kina eso nira sega ni yaga. Ke da dau loloma, eda na sega ni dokadokataka na ilesilesi ni veiqaravi e tataunaka vei keda na Kalou. (1 Korinica 3:5-9) Na loloma e “sega ni . . . dokadoka,” se vaka e kaya na New Testament in Modern English, e sega ni dau “uvu davui.” Ni tu vei keda na loloma, eda na sega ni nanumi keda vakasivia.—Roma 12:3.

17. Ena vakacava na noda veikauaitaki ke da dauloloma? Na itovo vakacava eda na cata?

¹⁷ “Na loloma . . . e sega ni cakava na ka e sega ni rakorako.” O koya e cakava na ka e sega ni kilikili e dau torosobu se velavela na nona ivalavala. E laurai ga na itovo qo vei ira era sega ni dauloloma, baleta ni yavutaki ena sega ni veikauaitaki kei na veibeci. Ena dua tale na yasana, e ka totoka na loloma baleta ni dau vuataka na veikauaitaki. Na loloma ena laurai ena itovo vinaka, ivalavala vakalou, kei na nodra dokai na tacida vakayalo. Na loloma tale ga ena sega ni cakava “na itovo vakamadua”—se itovo cava tale era na madua se sokonu kina na tacida ena ivavakoso.—Efeso 5:3, 4.

18. Na cava ena sega ni saga kina na tamata dau loloma me yaco ga na lomana?

¹⁸ “Na loloma . . . e sega ni kauaitaka ga na ka e baleti koya.” E kaya va qo na Revised Standard Version: “Na loloma e sega ni dau dre ga nona mua.” Na tamata dauloloma ena sega ni vinakata me yaco ga na lomana, me sa donu tu ga na nona rai.  Ena sega ni vakayaco lomana, se vosa kamica vei ira e duatani nodra rai mera duavata kina kei koya. Na tamata va qo e rawa ni tukuni tale ga ni tamata viavialevu. E kaya na iVolatabu: “E liu na dokadoka e tarava na rusa.” (Vosa Vakaibalebale 16:18) Ke da lomani ira dina na tacida, eda na doka na nodra rai, eda na dau yalorawarawa tale ga. Na yalorawarawa e salavata kei na ka e tukuna o Paula: “Me kua ni dua e qara na ka e yaga ga vua, me qara tale ga na ka e yaga vei ira tale eso.”—1 Korinica 10:24.

19. Ke da dau loloma, na cava eda na cakava nida vakacudrui?

¹⁹ “Na loloma . . . e sega ni cudrucudru. E sega ni katona na ca.” Na tamata dau loloma e sega ni dau cudru totolo—me dua ga na ka lailai e yaco sa cudru sara. Eda dau rarawa nida vakacudrui. Ia ke da cudru mada ga, na tamata dauloloma ena sega ni cudru tiko ga. (Efeso 4:26, 27) Eda na sega ni saga meda nanuma tiko na vosa yadua se veika matailalai e caka vei keda, se me dede na noda lomaca voli. Ena yasana kadua, na loloma ena uqeti keda meda ucui koya noda Kalou dauloloma. Me vaka eda sa raica mai ena Wase 26, e dau veivosoti o Jiova ke raica ni tiko na kena yavu. Ni sa vosoti keda, e guilecava, ena sega tale ni lai kauta lesu tiko mai. Eda marau ni sega ni dau ceuta lesu mai o Jiova na noda cala! Eda vakavinavinakataka ni sega ni dau katona na ca o Jiova.

20. Na cava meda cakava ke coriti ena ivalavala ca e dua na tacida vakayalo, sotava sara kina eso na ka rarawa?

²⁰ “Na loloma . . . e sega ni marautaka na ka e sega ni dodonu.” E kaya na vakadewa ni New English Bible: “Na loloma . . . e sega ni ka ni lasa vua na nodra valavala ca na tani.” E kaya na vakadewa nei Moffatt: “E sega ni marau na loloma nira cala na tani.” E sega ni marautaka na loloma na ka e sega ni dodonu, o koya gona, eda sega ni raica vakamamada na ivalavala vakasisila. Na cava eda cakava ke coriti ena ivalavala ca e dua na tacida vakayalo, sotava sara eso na ka rarawa? Na loloma ena sega ni vakavuna meda marau, meda kaya lo ‘Vinaka! Drau sota!’ (Vosa Vakaibalebale 17:5) Eda marau ga ni lialiaci e dua na tacida a lako sese, qai saga me kaukaua tale vakayalo.

21-23. (a) Ni kaya o Paula, e “sega vakadua ni seavu na loloma,” na cava e vakaibalebaletaka? (b) Cava eda na dikeva ena iotioti ni wase?

²¹ “E sega vakadua ni seavu na loloma.” Na cava e vakaibalebaletaka o Paula ena veivosa qo? A vakamacalataka tiko o Paula na isolisoli ni yalo tabu ni Kalou vei ira na lotu vaKarisito taumada. Na isolisoli oya e vakaraitaka ni Kalou e vakadonuya na ivavakoso se qai tauyavu vou. Ia era sega ni rawa ni veivakabulai kece na lotu vaKarisito ena gauna oya, se mera parofisai, se duivosavosa. E sega ni bibi oya baleta na isolisoli kece ni cakamana qori sa na vakarau oti. Ia dua na ka ena sega ni oti, qo e dodonu me laurai vei ira kece na lotu vaKarisito. E uasivi cake, e tudei tale ga ni vakatauvatani kei na  isolisoli ni cakamana cava ga. E vakatoka sara mada ga o Paula me “ivakarau e uasivi.” (1 Korinica 12:31) Na “ivakarau e uasivi” cava qo? Na loloma.

²² Io, e “sega vakadua ni seavu” na loloma vaKarisito a vakamacalataka o Paula, ena sega ni oti rawa. Me yacova mai nikua, na loloma ni veinanumi qo e sa kedra ivakatakilakila sara tiko ga na imuri dina i Jisu. Vakacava eda sega ni raica na ivakadinadina ni loloma qo ena nodra ivavakoso na tamata i Jiova ena veiyasa i vuravura? Ena tawamudu na loloma qo, ni yalataka o Jiova na bula tawamudu vei ira na nona tamata yalodina. (Same 37:9-11, 29) Meda solia mada ga na noda vinaka taucoko ena noda “veilomani tiko ga.” Nida cakava qo, eda na vakila na marau levu e vu mai na solika. Qai kena ilutua, sa na rawa nida bula tiko ga—meda veilomani tiko ga me tawamudu, meda vakatotomuri koya kina na noda Kalou dauloloma, o Jiova.

²³ Ni mai cava noda veivosakitaka na loloma ena wase qo, sa da raica na sala meda veilomani kina. Ia nida vakasamataka na levu na sala eda vakila kina na loloma ni Kalou—vaka kina nona kaukaua, lewadodonu, kei na vuku—e dodonu meda taroga, ‘Au na vakaraitaka vakacava vei Jiova niu lomani koya dina?’ Eda na dikeva na kena isau ena iotioti ni wase.