Raica sara na lewena

Raica na lewenivola

Vakayagataki na Lightbearer me Vakatetea na ka Dina ena Cevaicake kei Esia

Vakayagataki na Lightbearer me Vakatetea na ka Dina ena Cevaicake kei Esia

 Ena itekitekivu ni 1930, era se sega ni vunautaka na iVakadinadina i Jiova na itukutuku vinaka ena veivanua e Idonisia, Malesia, kei Papua Niu Kini. Ia era na rogoca vakacava na itukutuku vinaka? E volia na valenivolavola ni tabana e Ositerelia (gauna qo sa kilai me valenivolavola ni tabana e Australasia) e dua na waqa vakaidini e 16 na mita kena balavu, qai rua na kena laca. E vakatokai na Lightbearer, ni ratou painia a kece na kena kaimua. Ratou vakayagataka na waqa qori me vakatetei kina na ka dina ena veivanua yawa.—Maciu 5:14-16.

Vunau e Papua Niu Kini

 Ena Feperueri 1935, ratou soko na le vitu na tacida painia ena vualiku kei Serene me ratou gole i Port Moresby, e Papua Niu Kini. Ni ratou soko tiko ratou siwa ika, ratou kele tale ga ena vica na wavu me tawa na waiwai ni waqa, voli kakana, vakavinakataki tale ga na waqa. Ena ika10 ni Epereli, 1935 ratou soko i Cooktown, e Queensland. Ratou vakayagataka na laca kei na idini me ratou takosova kina na Ba kei Ositerelia (Great Barrier Reef). Ia e leqa vakalailai na idini mani nanumi me kua ni vakayagataki. Vakacava ratou na lesu i Ositerelia se soko tiko ga i Papua Niu Kini? E kaya na kavetani o Eric Ewins, “keitou sega ni via lesu tale.” Ena ika28 ni Epereli, 1935 ratou yaco bula sara e Port Moresby

Ratou na kaimua ni Lightbearer, mai na imawi: William Hunter, Charles Harris, Alan Bucknell (toka e liu), Alfred Rowe, Frank, Dewar, Eric Ewins, kei Richard Nutley

 Ni ratou yaco yani e Port Moresby, e vakavinakataka na mekeniki na waqa, ratou lai vunau sara na tacida vakavo ga o Frank Dewar. Dau kilai o Frank me dua na “painia yaloqaqa.” E kaya, ‘au taubaletaka na ibinibini ivola rairai rauta e 32 na kilomita se sivia vei ira na tiko e loma ni vanua.’ Ena nona igolegole lesu, e muria e duatani na sala e takosova tale ga e dua na uciwai lailai era tu kina na korokotaile. Ia e qaqarauni vinaka me yaco bula e tauni. E yaga sara ga nodratou cakacaka vakaitalatala na kaimua qori. Eso era taleitaka na ivola vakaivolatabu ena gauna ya, ra qai iVakadinadina i Jiova.

Vunau e Java

 Ni sa vinaka na idini, e biubiu sara na waqa me soko ena yanuyanu o Java ena Dutch East Indies (kilai nikua me o Idonisia). E vica na vanua e kele kina me voli iyaya, ia ena ika15 ni Julai 1935 sa kabi na waqa ena siti o Batavia (o Jakarta tiko nikua).

 E tala e kea o Charles Harris qai tiko ga e Java, na vanua e vunautaka kina ena gumatua na itukutuku vinaka. b E kaya: “Na gauna qori keitou kauaitaka ga vakalevu me soli na ivola vakaivolatabu, oti keitou toki ena tauni tarava. Au dau kauta tiko na ivola ena vosa vakaArapea, vakaJaina, vakaValagi kei na vakaIdonisia. Era dau taleitaka noda ivola, ena veiyabaki au rawa ni solia e 17, 000 na ivola.”

Soko tiko na Lightbearer

 Era kauaitaka na vakailesilesi ni matanitu e Necaladi nona gugumatua ena vunau o Charles. E mani taroga na vakailesilesi e dua na tacida na kedra iwiliwili na mataveitacini era vunau tiko e East Java, na vanua e tiko kina o Charles. E kaya sara na tacida qori: “Dua ga.” E cudruvi koya na ivakalesilesi qai kaya: “O nanuma meu vakabauti iko? “Dua na iwiliwili vinaka era cakacaka tiko e kea na levu ni nomu ivola e veisoliyaki tiko kina.”

Vunau e Sigapoa kei Malesia

 Ena ika7 ni Okosita e yaco i Sigapoa na Lightbearer. Na vanua kece e kele kina, ratou vakarogoya na tacida vei ira na tu e kea na ivunau katoni ni vakayagataki na gusunivosa rogolevu, kei na misini ni kakaburaki. Na iwalewale ni vunau qori era kauai sara kina e levu. E volatukutukutaka na niusiveva na Singapore Free Press “e rogo levu dina e dua na domo mai wai ena bogi ni Vukelulu.” E tomana: “E duatani dina na vunau qo . . . ni rogo tiko mai . . . ena ‘Lightbearer,’ e vakarogoya tale ga na ivunau katoni me tekivu ena gauna e yaco kina e Sigapoa.” E tukuni tale ga “ke draki vinaka ena rogolevu qai matata mai wai . . ., kena yawa e rauta ni tolu ina va na kilomita.”

 Ni se tiko e Sigapoa na Lightbearer, sa biubiu o Frank Dewar ena dua na ilesilesi vou. E nanuma lesu: “Keitou tekivu painia e Sigapoa ni keitou vakavale ga ena waqa. Ia na gauna me keitou tekivu soko tale kina, au kidacala ni kaya vei au o Eric Ewins: ‘Frank, o digi Siam (sa Tailadi tiko nikua) me nomu yalava. O na biu toka mai ke. Sobu, o sa na tiko mai!’ Au cegulevu qai kaya: ‘Oilei, au sega mada ga ni kila meu na yaco vakacava e Siam!’” E kaya sara o Eric vei Frank me vodo sitimanivanua mai Kuala Lumpur, sa Malesia tiko nikua. E yalorawarawa o Frank me lako i Kuala Lumpur, oti e vica na vula qai yaco e Tailadi. c

 Ni soko cake na Lightbearer ena ra kei Malesia, e kele e Johore Bahru, Muar, Malacca, Klang, Port Swettenham (sa Port Klang tiko nikua), kei Penang. Na vanua kece qori e vakarogotaki kina na ivunau vakaivolatabu e katoni ni vakayagataki na gusunivosa rogolevu ni waqa. E kaya o Jean Deschamp e dua na tacida e veiqaravi tiko e Idonisia: “Dua na ka nodra qoroqoro na vakarorogo.” Ni rogoci oti na ivunau, era solia na ivola vakaivolatabu vei ira na tataleitaki.

Vunau e Sumatra

 Ni biu mai o Penang, ratou soko sara ena Strait of Malacca me yaco i Medan, e Sumatra (sa wili e Idonisia ena gauna qo). E nanuma lesu o Eric Ewins: “Keitou taleitaka neitou tiko ena yasayasa o Medan, era taleitaka kina e levu na itukutuku vinaka.” Ratou solia rawa na tacida e rauta ni 3,000 na ivola.

 Ni tomana nona soko na Lightbearer ina sauca, ratou vunau ena wavu lelevu ni isi kei Sumatra. Ena Noveba 1936, e lesu i Sigapoa na waqa, me lai biu o Eric Ewins. Oti ga e vica na macawa e vakamautaki Irene Struys e dua na iVakadinadina i Jiova e tiko e Sigapoa. Rau tomana nodrau veiqaravi vakaitalatala e Sumatra. Ia e vinakati me dua na kavetani vou ni Lightbearer.

Vunau e Borneo

 E kavetani vou ni waqa o Norman Senior, ni vulica sara ga na cakacaka qori. E biuti Serene ena Janueri 1937, oti ratou soko mai Sigapoa i Borneo vaka kina e Celebes (sa Sulawesi tiko nikua), levu na vanua ratou vunau kina, so mada ga e 480 na kilomita na kena yawa e lomanivanua.

 Ni yaco na Lightbearer ena wavu o Samarinda, e Borneo, e sega ni vakatara e dua na vakailesilesi ena wavu me ratou vunau na tacida. Ia ni vakamacalataka vakavinaka o Norman na inaki ni cakacaka, dua na ka nona veitokoni na vakailesilesi qori, e taura tale ga eso na ivola.

 Dua tale na gauna e sureti Norman e dua na italatala e kea me vosa ena nona lotu. Ia e sega ni cakava qori, mani vakayagataka na qaramavoni me vakarogoya kina e lima na ivunau vakaivolatabu e katoni. E taleitaka qori na italatala, e taura tale ga eso na ivola me solia vei ira nona itokani. E tataleitaki na italatala, ia o ira na kena vo era sega ni taleitaka noda cakacaka vakavunau. Era cudruvaka nodra doudou ni vunau na tacida ena waqa, ra cikevi ira tale ga na vakailesilesi mera vakarota me kua ni kele na Lightbearer ena so tale na wavu.

Vanua ena mape e soko kina na Lightbearer, na yaca ni vanua ena gauna ya

Lesu i Ositerelia

 Ena Tiseba 1937, e soko lesu na Lightbearer i Ositerelia nira sa cikeva tiko na italatala me vakatabui noda cakacaka. Ena Epereli 1938, e kele na waqa ena Sydney Harbor, ratou donuya tale ga na tacida na soqo ni tikina e vakayacori e Ositerelia. Sa sivia toka e tolu na yabaki me qai kele e Serene na Lightbearer. Oti ga na kena vakatabui noda cakacaka e Ositerelia, e volitaki na waqa qori ena itekitekivu ni 1940. E kaya o Brother Ewins me baleta na Lightbearer: “Levu sara na cakacaka yaga e qarava, dua dina na gauna marautaki ena noqu bula.”

Guiguilecavi Dredre na Lightbearer

 Ratou kaburaka na sore ni ka dina ni Matanitu ni Kalou o ratou na kaimua ni Lightbearer ena vanua vakaitamera, e le levu tale ga ra tiko kina. Ratou tusaqati, ia e vuavuaivinaka nodratou cakacaka. (Luke 8:11, 15) Na vanua ratou vunau kina sa tiko kina nikua e sivia na le 40,000 na dautukutuku ni Matanitu ni Kalou. Dua dina na cakacaka totoka ratou cakava na tacida tagane yaloqaqa qori, kei na nodratou waqa vakalaca. E ivakaraitaki vakasakiti vei keda nikua!

a Qo o ira na iVakadinadina i Jiova era cakacaka vakaitalatala vakatabakidua.

b E tiko na italanoa ni nona bula o Charles Harris ena Vale ni Vakatawa, June 1, 1994.

c Raica na 1991 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, tabana e 187.