Cava na iVunau e Tini ni Kalou?
Kena isau vakaivolatabu
Na iVunau e Tini na lawa a solia na Kalou ina matanitu o Isireli makawa. E vakatokai tale ga na lawa qori me Tini na vosa, na vakadewa taumada ni vosa vakaIperiu na ʽaseʹreth had·deva·rimʹ. E basika vakatolu na vosa qori ena Penitatuki (Tora), oya na imatai ni lima na ivola ena iVolatabu. (Lako Yani 34:28; Vakarua 4:13; 10:4) Na kena ivosavosa ena vosa vaKirisi, deʹka (tini), loʹgous (yatuvosa), e qai vakatokai me “Decalogue.”
E ceuta na Kalou na iVunau e Tini ena rua na vatu raraba qai solia vua na nona parofita o Mosese ena Ulunivanua o Saineai. (Lako Yani 24:12-18) E volai na iVunau e Tini ena Lako Yani 20:1-17, kei na Vakarua 5:6-21.
Na iVunau e Tini
Sokaloutaki Jiova na Kalou duadua ga.— Lako Yani 20:3.
Kua ni qaravi matakau.— Lako Yani 20:4-6.
Kua ni vakayagataka vakaveitalia na yaca ni Kalou.— Lako Yani 20:7.
Vakatabuya na Siga ni Vakacecegu.— Lako Yani 20:8-11.
Rokovi rau nomu itubutubu.— Lako Yani 20:12.
Kua ni laba.— Lako Yani 20:13.
Kua ni veibutakoci.— Lako Yani 20:14.
Kua ni butako.— Lako Yani 20:15.
Kua ni veibeitaki vakailasu.— Lako Yani 20:16.
Kua ni dau kocokoco.— Lako Yani 20:17.
Cava e duidui kina na iVunau e Tini?
E sega ni vakamatatataka na iVolatabu na veitaravi ni kena tuvai na ivakaro yadua. E vakatau ga ena duidui ni nodra rai e levu me baleta na tikina qori. Sa matau gona vei ira e levu na ituvatuva e toka e cake, ia eso e duidui na nodra tuvana na iVunau e Tini. Na duidui qori e laurai vakalevu ena kena tuvani ena imatai, ikarua kei na iotioti ni ivunau. a
Cava na inaki ni iVunau e Tini?
E okati ena Lawa a soli vei Mosese na iVunau e Tini. E tiko ena Lawa qori e sivia na 600 na ivunau qai okati me veidinadinati, se veiyalayalati e cakava na Kalou ina matanitu o Isireli makawa. (Lako Yani 34:27) E yalataka na Kalou vei ira nira na rawaka ke ra muria na Lawa a soli vei Mosese. (Vakarua 28:1-14) Ia na inaki bibi ni Lawa me vakarautaki ira na Isireli ena nona basika mai na Mesaia se Karisito.—Kalatia 3:24.
E dodonu mera muria na lotu vaKarisito na iVunau Tini?
Sega. A solia vakatabakidua na Kalou nona Lawa vei Isireli makawa, e okati kina na iVunau e Tini. (Vakarua 5:2, 3; Same 147:19, 20) Era sega ni vauci ena lawa qori na lotu vaKarisito, se o ira na Jiu lotu vaKarisito era sa “sereki mai na Lawa.” (Roma 7:6) b Na Lawa a soli vei Mosese sa sosomitaka na “lawa i Karisito.” E okati kina na veika kece e vakarota o Jisu mera cakava na nona imuri.—Kalatia 6:2; Maciu 28:19, 20.
Se yaga tiko ga nikua na iVunau e Tini?
Io. Ena yaga vei keda ni vakavotui kina na ivakarau ni nona rai na Kalou. (2 Timoci 3:16, 17) E yaga tawamudu na ivakavuvuli e yavutaki kina na iVunau e Tini. (Same 111:7, 8) E levu gona na ivakavuvuli ena Veiyalayalati Vou e yavutaki ga ena iVunau e Tini.—Raica “ iVakavuvuli ni iVunau e Tini e laurai ena Veiyalayalati Vou.”
A vakavulica o Jisu ni yavutaki na Lawa a soli vei Mosese, kei na iVunau e Tini ena rua na ivakaro bibi. E kaya: “‘Mo lomani Jiova na nomu Kalou ena lomamu taucoko, ena nomu vinaka taucoko, kei na nomu vakasama taucoko.’ Qo na ivunau levu duadua, na kena imatai tale ga. E vaka kina na kena ikarua, ‘Mo lomana na kainomu me vaka nomu lomani iko.’ E yavutaki na Lawa kece kei na ka era vola na Parofita ena rua na ivunau qo.” (Maciu 22:34-40) E sega ni namaki vei ira na lotu vaKarisito mera muria voleka na Lawa a soli vei Mosese, era vakaroti ga mera lomana na Kalou kei ira na tamata kece.—Joni 13:34; 1 Joni 4:20, 21.
iVakavuvuli ni iVunau e Tini e laurai ena Veiyalayalati Vou
iVakavuvuli |
Tikinivolatabu ena Veiyalayalati Vou |
|---|---|
Sokaloutaka ga na Kalou o Jiova |
|
Kua ni qaravi matakau |
|
Vakarokorokotaka na yaca ni Kalou |
|
Wasoma na nomu qaravi Kalou |
|
Rokovi rau nomu itubutubu |
|
Kua ni laba |
|
Kua ni veibutakoci |
|
Kua ni butako |
|
Kua ni veibeitaki vakailasu |
|
Kua ni dau kocokoco |
a Era dau tuvana na Jiu ena gauna makawa “na Lako [Yani] xx. 2 me imatai ni ‘vosa,’ kei na tikina e 3-6; viz., na ikarua.” (The Jewish Encyclopedia) Ia era okata na lotu Katolika na Lako Yani wase 20, tikina e 1-6, me dua ga na ivunau. Koya gona na lawa ni sega ni rokovi na yaca ni Kalou sa ikarua ni ivunau. Me rawa ni maroroi tiko ga na ivunau era wasea rua kina na lawa, kua ni domona na watina e dua tale, kua tale ga ni vinakata na veika e taukena.
Rawa ni o Wilika Tale ga
SAUMI NA TARO VAKAIVOLATABU
Mera Muria na Lotu vaKarisito na Siga ni Vakacecegu?
Ke sega, na cava ga e vakatoka kina na iVolatabu na Siga ni Vakacecegu me dua na veiyalayalati tawamudu?
SAUMI NA TARO VAKAIVOLATABU
Na Cava na Torah?
O cei e vola? E dei na kena ivakavuvuli, me kua kina ni tauri vakabibi?
VAKAMACALATAKI NA TIKINIVOLATABU
iVakamacala ni Lako Yani 20:12—“Rokova na Tamamu kei na Tinamu”
Dua tale na vuna e vinakata na Kalou meda muria na ivakaro qori, ni yalataka kina na ka eda na vakila nida muria nona ivakaro.
ESSENTIAL BIBLE TEACHINGS
E Vakadonuya na Kalou na Sokalou Kece?
Levu era vakabauta ni sega ni bibi na lotu o digia.
IVAKAVUVULI VAKAIVOLATABU
Tovolea na Vuli Qo
Na vuli iVolatabu qo ena sega ni saumi qai tiko e dua mo drau na veivosakitaka na iVolatabu.