علم و کتاب پیدایش
بسیاری از مردم بر این باورند که علم، گزارش کتاب مقدّس از آفرینش را رد میکند. اما تضاد حقیقی نه میان علم و کتاب مقدّس، بلکه میان علم و نظرات برخی مسیحیان خلقتگراست. آنان بر این باورند که طبق کتاب مقدّس، تمام خلقت فیزیکی حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش در شش روزِ ۲۴ ساعته رخ داده است.
اما کتاب مقدّس از چنین باوری حمایت نمیکند. اگر چنین بود، بسیاری از اکتشافات علمیای که در صد سال گذشته انجام گرفته است، واقعاً نشان میداد که آنچه کتاب مقدّس میگوید، نادرست است. برعکس، مطالعهٔ دقیق کتاب مقدّس نشان میدهد که هیچ تضادی میان واقعیتهای ثابتشدهٔ علمی و کتاب مقدّس وجود ندارد. به همین دلیل شاهدان یَهُوَه با نظرات بسیاری از مسیحیان خلقتگرا موافق نیستند. در ادامه خواهیم دید که کتاب مقدّس در حقیقت چه تعلیم میدهد.
کتاب پیدایش تعلیم نمیدهد که زمین و کیهان تنها چند هزار سال پیش، طی شش روزِ ۲۴ ساعته خلق شده است
«آغاز» چه زمانی بود؟
آیهٔ اول کتاب پیدایش چنین میگوید: «در آغاز، خدا آسمانها و زمین را آفرید.» (پیدایش ۱:۱) سپس از آیهٔ ۳ به بعد به بررسی آنچه ‹روزهای آفرینش› خوانده میشود، میپردازد. قابل توجه است که مطابق نظر شماری از محققان کتاب مقدّس، «آغاز» آفرینش و آنچه در آیات ۳ به بعد آمده است، به دو واقعهٔ مجزا اشاره دارد. بنابراین کتاب مقدّس مشخص نکرده است که فاصلهٔ زمانی میان آفرینش کیهان منجمله سیّارهٔ ما زمین و آغاز ‹روزهای آفرینش› چه مدت بوده است.
زمینشناسان تخمین میزنند که عمر زمین چهار میلیارد سال است و طبق محاسبهٔ ستارهشناسان عمر کیهان احتمالاً به پانزده میلیارد سال میرسد. آیا این یافتهها یا هر تخمین دیگری که در آینده زده شود، با پیدایش ۱:۱ در تضاد است؟ خیر. کتاب مقدّس سن «آسمانها و زمین» را مشخص نکرده است. آری، علم و کتاب مقدّس با هم در تضاد نیستند.
روزهای آفرینش چه مدت بوده است؟
آیا طول مدت هر یک از روزهای آفرینش ۲۴ ساعت بوده است؟ برخی چنین استدلال میکنند که چون موسی، نویسندهٔ کتاب پیدایش، اشاره کرد که مبنای روز هفتم هفته (شَبّات یا سَبَّت) در واقع روز بعد از شش روزِ آفرینش است، در نتیجه هر روز آفرینش ۲۴ ساعت به طول انجامیده است. (خروج ۲۰:۱۱) اما آیا کتاب پیدایش از این نظریه حمایت میکند؟
خیر. قابل ذکر است که کلمهٔ عبریای که «روز» ترجمه شده است، گاه به دورهای ۲۴ ساعته اشاره دارد، * (پیدایش ۲:۴) به علاوه، در نخستین روز آفرینش، «خدا روشنایی را ‹روز› و تاریکی را ‹شب› نامید.» (پیدایش ۱:۵) در اینجا همان واژهٔ عبری تنها به بخشی از ۲۴ ساعت روز اشاره دارد. بنابراین، از روی آیات کتاب مقدّس نمیتوان ثابت کرد که هر روز آفرینش ۲۴ ساعت به طول انجامیده است.
گاه به مدت زمانی متفاوت. برای مثال، موسی از همین واژهٔ عبری نه تنها در اشاره به هر یک از روزهای آفرینش، بلکه در اشاره به مجموع شش روزِ آفرینش نیز استفاده کرد.پس هر یک از روزهای آفرینش چه مدت بوده است؟ کتاب مقدّس چیزی در این مورد نمیگوید، اما با توجه به کلمات و عبارات کتاب پیدایش بابهای ۱ و ۲ متوجه میشویم که مدت آن بسیار طولانی بوده است.
شش دورهٔ آفرینش
موسی گزارش خود را به زبان عبری نگاشت و آن را از جایگاه کسی به نگارش درآورد که از زمین به وقایع مینگرد. با در نظر گرفتن این دو موضوع و این که کیهان پیش از آغاز روزها یا دورههای آفرینش به وجود آمد، بسیاری از مسائل بحثانگیز پیرامون گزارش آفرینش دیگر مطرح نخواهد بود. چرا میتوان چنین گفت؟
با مطالعهٔ دقیق گزارش کتاب پیدایش متوجه میشویم برخی وقایع که در یک «روز» آفرینش آغاز شد، تا «روز» بعد و حتی «روزهای» بعد از آن ادامه داشته است. برای مثال، خورشید پیش از آغاز اولین «روز» آفرینش وجود داشت، اما نور آن احتمالاً به دلیل انبوه ابرها به سطح زمین نمیرسید. (ایّوب ۳۸:۹) در طی «روز» اول این مانع به تدریج کمتر شد و نور خورشید به صورتی پراکنده از میان جو زمین عبور کرد. *
در «روز» دوم، با ایجاد فاصلهای بزرگ میان ابرهای ضخیم و اقیانوس ظاهراً جو زمین شفافتر گشت. در «روز» چهارم، جو زمین تا اندازهای شفاف شد که ماه و خورشید «در فَلَک آسمان» قابل رؤیت شد. (پیدایش ۱:۱۴-۱۶) به عبارت دیگر، از جایگاه شخصی که بر زمین است، ماه و خورشید قابل دیدن شد. این وقایع به تدریج رخ داد.
گزارش کتاب پیدایش همچنین شرح میدهد که با شفافتر شدن جو زمین، پرندگان در «روز» پنجم بهتدریج به وجود آمدند. البته، در زبان عبری پرندگان تمام موجودات بالدار، منجمله حشرات را شامل میشود.
نحوهٔ بیان کتاب مقدّس به گونهای است که میتوان این استنباط را نیز کرد که برخی وقایع مهم آفرینش طی هر یک از روزها یا دورههای آفرینش، نه به صورت ناگهانی، بلکه تدریجی انجام گرفته است. شاید حتی برخی از آنها تا روزهای دیگر آفرینش نیز ادامه داشته است. *
بر حسب گونههایشان
آیا این امر که گیاهان و جانوران به صورت تدریجی به وجود آمدهاند، به این مفهوم است که خدا توسط تکامل این تنوع عظیم حیات را به وجود آورده است؟ خیر. گزارش کتاب پیدایش بهروشنی نشان میدهد که تمام «گونههای» ابتدایی گیاهان و جانوران مستقیماً به دست خدا خلق شدند. (پیدایش ۱:۱۱، ۱۲، ۲۰-۲۵) حال آیا این «گونههای» ابتدایی گیاهان و جانوران طوری برنامهریزی شدهاند تا بتوانند خود را با شرایط متغیّر محیط وفق دهند؟ «گونههای» حیات تا چه حد میتوانند تغییر کنند؟ کتاب مقدّس پاسخ این دو پرسش را نمیدهد. اما تأکید میکند که موجودات زنده «بر حسب گونههایشان» به وجود آمدند. (پیدایش ۱:۲۱) این گفته نشان میدهد که میزان تنوع در یک «گونه» محدود است. تحقیقات پژوهشگران و مجموعهٔ فسیلها هر دو تأیید میکند که در گروههای اصلیِ گیاهان و جانوران در یک دورهٔ زمانی طولانی تنها اندکی تغییر صورت گرفته است.
برخلاف ادعای برخی گروههای مذهبی خلقتگرا، کتاب پیدایش تعلیم نمیدهد که کیهان، زمین و تمام موجودات زنده در آن، در گذشتهای نه چندان دور و در یک دورهٔ زمانی کوتاه خلق شده است. در عوض، شرح کتاب پیدایش از آفرینش کیهان و حیات بر زمین با کشفیات اخیر علمی هماهنگ است.
بسیاری از دانشمندان به دلیل باورهای فلسفی خود گفتههای کتاب مقدّس را مبنی بر این که خدا همه چیز را خلق کرده است، رد میکنند. اما جالب است که در کتاب باستانی پیدایش، موسی نوشت که کیهان آغازی داشته است و حیات به صورت تدریجی در دورههای زمانی مشخصی به وجود آمده است. موسی چگونه میتوانست حدود ۳۵۰۰ سال پیش به چنین اطلاعات دقیق علمی دست یافته باشد؟ تنها توضیح منطقی این است که همان کس که قدرت و حکمتِ آفرینش آسمانها و زمین را داراست، چنین اطلاعات دقیق علمیای را به موسی داده باشد. این نکته گواه دیگری است بر این امر که کتاب مقدّس «از خدا الهام شده است.» *—۲تیموتائوس ۳:۱۶.
شاید از خود بپرسید: «آیا مهم است که به گزارش آفرینش در کتاب مقدّس اعتقاد داشته باشم؟» به دلایلی توجه کنید که توضیح میدهد چرا این امر اهمیت دارد.
^ بند 9 این واژهٔ عبری در پیدایش ۲:۴ «هنگام» ترجمه شده است.
^ بند 13 در توصیف آنچه در «روز» اول اتفاق افتاد، کلمهٔ عبری اُهْر به کار رفته است که واژهای کلّی برای نور است؛ اما در رابطه با «روز» چهارم، کلمهٔ مااُهْر استفاده شده است که به منشأ نور اشاره دارد.
^ بند 16 برای مثال طی روز ششم آفرینش، خدا به انسانها فرمان داد: «بارور و کثیر شوید و زمین را پر سازید.» (پیدایش ۱:۲۸، ۳۱) با این حال، آغاز این واقعه در «روز» بعد به وقوع پیوست.—پیدایش ۲:۲.
^ بند 20 برای اطلاعات بیشتر، ویدیوی کوتاه چگونه میتوانیم از درستی کتاب مقدّس یقین یابیم؟ را در سایت jw.org/fa مشاهده کنید.