رهایی از بردگی از گذشته تا به امروز
بِتی * از کشور خود رهسپار اروپا شد. به او وعده داده بودند که در آنجا میتواند به کار آرایشگری بپردازد. اما وقتی به آنجا رسید به مدت ده روز او را مورد ضرب و شتم قرار دادند و تهدیدش کردند که به سراغ خانوادهاش نیز میروند. آنان به این شکل او را وادار به فاحشگی کردند.
مسئول فاحشهخانه، بِتی را مجبور کرده بود تا هر شب از طریق کار فاحشگی مبلغ ۲۰۰ تا ۳۰۰ یورو به او بپردازد. او به این شکل میخواست بیش از ۴۰٬۰۰۰ یورو را که هزینهٔ سفر بِتی به اروپا بود از او بگیرد. * بِتی میگوید: «حسابی گیر افتاده بودم. چند بار خواستم فرار کنم، اما نمیدانستم آنان چه بلایی بر سر خانوادهام میآورند.» امروزه حدود چهار میلیون نفر در سراسر جهان مانند بِتی قربانی بردهداری جنسی شدهاند.
حدود ۴٬۰۰۰ سال پیش، نوجوانی به نام یوسف توسط برادرانش فروخته شد و پس از مدتی بردهٔ یکی از مقامات سرشناس مصری شد. برخلاف تجربهٔ بِتی، ارباب یوسف در ابتدا با او برخوردی خوب و ملایم داشت. بعدها زمانی که یوسف تقاضای همسر اربابش را برای برقراری رابطهٔ جنسی رد کرد، به او تهمت زدند که قصد تجاوز به همسر اربابش را داشته است. سپس او را به زندان انداختند و به زنجیر کشیدند.—پیدایش ۳۹:۱-۲۰؛ مزمور ۱۰۵:۱۷، ۱۸.
یوسف بردهای در زمان باستان بود و بِتی بردهای در قرن بیست و یکم. اما هر دوی آنان قربانی تجارتی غیرانسانی بودهاند؛ یعنی تجارتی که در آن مردم را مانند کالایی خرید و فروش میکنند و تنها به فکر پر کردن جیب خود هستند.
جنگها عامل افزایش بردهداری
تاریخ نشان داده است که افراد بسیاری در طی جنگها به بردگی گرفته شدهاند. توتموس سوم، یکی از پادشاهان مصر طی یک عملیات نظامی ۹۰٬۰۰۰ کنعانی را به اسارت و بردگی گرفت. مصریان
آنان را به کارهایی همچون استخراج معادن، ساخت معابد و حفاری واداشتند.در امپراتوری روم نیز افراد بسیاری در جنگها به بردگی گرفته میشدند. حتی گاهی اوقات ارتش روم با ملتهای دیگر میجنگید تا بردگان بیشتری به دست آورد. این روند تا حدّی افزایش یافته بود که تا قرن اول حدود نیمی از جمعیت روم را بردگان تشکیل میدادند. در مصر و روم بسیاری از بردگان به شکل فجیعی استثمار میشدند؛ برای مثال بردگانی که در معادن روم کار میکردند فقط حدود ۳۰ سال میتوانستند دوام بیاورند و زنده بمانند.
گذشت زمان شرایط را بهتر نکرد. طی قرنهای شانزدهم تا نوزدهم خرید و فروش برده بین قارهٔ آمریکا و آفریقا بالاترین درآمد را در جهان داشت. یکی از گزارشات یونسکو نشان میدهد که طی آن سالها «حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیون زن و مرد و کودک ربوده شده و به عنوان برده فروخته شدند.» در این میان، صدها هزار برده هنگام عبور از اقیانوس اطلس کشته شدند. اُلودا اِکیوانو یکی از بردگانی که زنده ماند گفت: «ضجههای زنان و نالههای کسانی که در حال مرگ بودند به قدری دلخراش بود که قابل وصف نیست.»
متأسفانه خرید و فروش برده تنها فاجعهای در گذشته نبوده، بلکه امروزه نیز ادامه دارد. طبق آمار سازمان بینالمللی کار حدود ۲۱ میلیون زن و مرد و کودک، بدون دستمزد یا با حقوقی بسیار ناچیز به بردگی گرفته میشوند. آنان در مکانهایی همچون معادن، تولیدیها، کارگاههای آجرپزی، فاحشهخانهها و یا خانههای شخصی کار میکنند. با این که امروزه بردهداری غیر قانونی میباشد، روزبهروز در حال افزایش است.
نجات از بردگی
رفتارهای بیرحمانه با بردگان، بسیاری از آنان را بر آن داشت تا برای رسیدن به آزادی دست به شورش بزنند. در قرن اول قبل از میلاد، گلادیاتور اسپارتاکوس و ۱۰۰٬۰۰۰ برده بر علیه امپراتوری روم شورش کردند، اما شورش آنان سرکوب شد. در قرن هجدهم نیز بردگان هیسپانیولا، یکی از جزایر کارائیب، بر علیه اربابانشان دست به شورش زدند. زجر و شکنجهای که آنان در مزارع شکر متحمّل میشدند جرقهٔ جنگی داخلی در هائیتی را زد. این جنگ ۱۳ سال به طول انجامید و نتیجهٔ آن استقلال کشور هائیتی در سال ۱۸۰۴ بود.
در طول تاریخ، نجات حدود سه میلیون بردهٔ اسرائیلی از مصر موفقیتآمیزترین شکل رهایی از بردگی بوده است. کتاب مقدّس درباره نحوهٔ برخورد مصریان با اسرائیلیان میگوید: «در هر کارِ اجباری خروج ۱:۱۱-۱۴) حتی یکی از فراعنهٔ مصر به منظور کنترل جمعیت اسرائیلیان، اقدام به کشتن تمام نوزادان اسرائیلی کرد.—خروج ۱:۸-۲۲.
. . . با ایشان بیرحمانه رفتار میکردند.» (به راستی که رهایی اسرائیلیان از مصر در طول تاریخ واقعهای بینظیر بود؛ زیرا یَهُوَه خدا بود که آنان را از بردگی نجات داد. یَهُوَه در این باره به موسی چنین گفت: ‹من تیرهروزی قوم خود را در مصر دیدهام . . . پس اکنون نزول میکنم تا آنان را . . . برهانم.› (خروج ۳:۷، ۸) تا به امروز یهودیان در سراسر جهان هر ساله عید پِسَح را که سالروز رهایی اسرائیلیان از مصر است جشن میگیرند.—خروج ۱۲:۱۴.
رهایی کامل از بردگی
کتاب مقدّس دربارهٔ یَهُوَه خدا میگوید: «نزد یهوه خدای ما هیچ بیعدالتی نیست.» (۲تواریخ ۱۹:۷) همچنین کتاب مقدّس به ما اطمینان میدهد که یَهُوَه هرگز تغییر نمیکند. (مَلاکی ۳:۶) خداوند، عیسی مسیح را فرستاد تا ‹آزادی را به اسیران . . . اعلام کند و رنجدیدگان را رهایی بخشد.› (لوقا ۴:۱۸) آیا این بدین معناست که عیسی تکتک بردگان را آزاد ساخت؟ خیر. در واقع، عیسی مسیح فرستاده شد تا مردم را از بردگی گناه و مرگ رها سازد. او بعدها گفت: «حقیقت شما را آزاد خواهد ساخت.» (یوحنا ۸:۳۲) حقیقتی که عیسی مسیح تعلیم داد، حتی امروزه نیز ما را از انواع مختلف بردگی آزاد میسازد.—کادر « رهایی از نوع دیگری از بردگی» را ملاحظه نمایید.
یَهُوَه خدا یوسف را از بردگی نجات داد. نحوهٔ رهایی شگفتانگیز یوسف را میتوانیم در بابهای ۳۹ تا ۴۱ کتاب پیدایش در کتاب مقدّس بخوانیم. یَهُوَه به بِتی نیز کمک کرد و او را به شکلی خارقالعاده از بردگی آزاد ساخت.
پس از این که بِتی را از یکی از کشورهای اروپایی بیرون کردند، به اسپانیا رفت. او در آنجا مطالعهٔ کتاب مقدّس را با کمک شاهدان یَهُوَه آغاز کرد. بِتی واقعاً مصمم بود زندگیاش را تغییر دهد. به همین دلیل شغلی مناسب پیدا کرد و مسئول فاحشهخانه را قانع کرد تا ماهیانه مبلغ کمتری بابت بدهیاش به او بپردازد. یک روز مسئول فاحشهخانه با بِتی تماس گرفت؛ او گفت که از مابقی طلبش صرفنظر کرده است و از بِتی طلب بخشش کرد! چه چیز او را به این کار برانگیخت؟ او نیز مطالعهٔ کتاب مقدّس را با کمک شاهدان یَهُوَه شروع کرده بود! بِتی میگوید: «به راستی که حقیقت ما را آزاد میسازد.»
سختی و مشقّت اسرائیلیان در دوران بردگیشان، باعث غم و اندوه یَهُوَه بود. یَهُوَه خدا نسبت به بیعدالتیهای دنیای امروز نیز احساس مشابهی دارد. در واقع برای ریشهکن شدن انواع مختلف بردگی باید تغییراتی اساسی در دنیای امروز صورت گیرد؛ یَهُوَه خدا وعده داده است که به زودی وارد عمل میشود و عدالت را برقرار میسازد. کتاب مقدّس در این باره میگوید: «ما مطابق وعدهٔ او در انتظار آسمانهایی جدید و زمینی جدید هستیم که در آنها عدالت برقرار خواهد بود.»—۲پِطرُس ۳:۱۳.