Πρωτοπόρος Εκδότης Προωθεί την Αγία Γραφή

Η ΙΣΤΟΡΙΑ των χειρόγραφων βιβλίων και ρόλων ξεκινάει πριν από χιλιάδες χρόνια. Τα τυπωμένα βιβλία, όμως, δεν είναι τόσο παλιά. Από όσο γνωρίζουμε, τα πρώτα τυπωμένα βιβλία εμφανίστηκαν στην Κίνα το 868 Κ.Χ., και για την αποτύπωση των στοιχείων τους χρησιμοποιούνταν ξυλογραφικές πλάκες. Γύρω στο 1455, στη Γερμανία, ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος επινόησε τα κινητά μεταλλικά τυπογραφικά στοιχεία και παρήγαγε την πρώτη τυπωμένη Αγία Γραφή στη λατινική.

 Ωστόσο, η διακίνηση Γραφών και άλλων βιβλίων πήρε διαστάσεις μόνο ύστερα από κάποια χρόνια, όταν πλέον οι εκδόσεις αποτελούσαν εδραιωμένη βιομηχανία. Η Νυρεμβέργη έγινε το κέντρο της γερμανικής εκδοτικής βιομηχανίας, και ο Άντον Κόμπεργκερ, κάτοικος αυτής της πόλης, ίσως υπήρξε ο πρώτος που τύπωνε και εξέδιδε μαζικά Γραφές διοχετεύοντάς τες στη διεθνή αγορά.

Άνθρωποι όλων των πολιτισμών είναι υπόχρεοι στους πρωτοπόρους εκδότες της Γραφής, μεταξύ αυτών και στον Άντον Κόμπεργκερ. Ας ρίξουμε, λοιπόν, μια πιο προσεκτική ματιά στον Κόμπεργκερ και στο έργο του.

«Η Φροντίδα Ιδιαίτερα για Ένα Βιβλίο​—την Αγία Γραφή»

Ο Κόμπεργκερ άνοιξε το πρώτο τυπογραφείο της Νυρεμβέργης το 1470. Όταν ο εκδοτικός του οίκος βρισκόταν στην ακμή του, είχε σε λειτουργία 24 πιεστήρια ταυτόχρονα, απασχολούσε δε 100 τυπογράφους, τεχνίτες και άλλους εργαζόμενους στη Βασιλεία, στο Στρασβούργο, στη Λυών, καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Ο Κόμπεργκερ εξέδιδε μεσαιωνικά λατινικά κείμενα και πολλά από τα επιστημονικά συγγράμματα της εποχής. Σε όλη τη σταδιοδρομία του, παρήγαγε 236 ξεχωριστά έργα. Μερικά αριθμούσαν αρκετές εκατοντάδες σελίδες, και όλα τυπώνονταν ένα ένα σε χειροκίνητα πιεστήρια.

Τα υψηλής ποιότητας τυπογραφικά στοιχεία του Κόμπεργκερ έκαναν τα βιβλία του διάσημα για το ωραίο και ευανάγνωστο κείμενό τους. «Ο Κόμπεργκερ χρησιμοποιούσε πάντοτε στοιχεία που είχαν χυτευτεί πρόσφατα και ήταν ευδιάκριτα», γράφει ο ιστορικός Άλφρεντ Μπόρκελ. «Απαγόρευε τη χρήση φθαρμένων γραμμάτων». Επιπλέον, πολλά βιβλία και Γραφές του Κόμπεργκερ περιείχαν λεπτομερείς ξυλογραφίες.

Από την αρχή ως το τέλος της σταδιοδρομίας του Κόμπεργκερ, «είναι φανερή η φροντίδα ιδιαίτερα για ένα βιβλίο​—την Αγία Γραφή», έγραψε ο Όσκαρ Χάζε, βιογράφος του. Ο Κόμπεργκερ και οι συνεργάτες του κατέβαλλαν μεγάλες προσπάθειες για να εξασφαλίζουν τα πιο ακριβή Βιβλικά κείμενα που ήταν τότε διαθέσιμα. Αυτό δεν πρέπει να ήταν εύκολο, εφόσον πολλά χειρόγραφα σε περγαμηνή φυλάσσονταν ως κόρη οφθαλμού από ορισμένα μοναστήρια τα οποία τα δάνειζαν μόνο για λίγο προκειμένου να αντιγραφούν​—αν τα δάνειζαν καν.

Γραφές στη Λατινική και στη Γερμανική

Ο Κόμπεργκερ έκανε 15 ξεχωριστές εκτυπώσεις της Μπίμπλια Λατίνα (Biblia Latina), με την πρώτη έκδοση να εμφανίζεται το 1475. Σε μερικές εκδόσεις απεικονίζονταν η κιβωτός του Νώε, οι Δέκα Εντολές και ο ναός του Σολομώντα. Το 1483, ο Κόμπεργκερ τύπωσε την Μπίμπλια Γκερμάνικα (Biblia Germanica) σε περίπου 1.500 αντίτυπα​—μεγάλος αριθμός για εκείνη την εποχή. Σε αυτή τη Γραφή συμπεριέλαβε 100 και πλέον ξυλογραφίες για να αφυπνίζει το ενδιαφέρον των αναγνωστών, να διασαφηνίζει το κείμενο και να θυμίζει σε όσους δεν ήξεραν ανάγνωση γνωστές Βιβλικές ιστορίες. Οι εικόνες αυτής της Γραφής επηρέασαν σημαντικά μεταγενέστερους Βιβλικούς εικονογράφους, ιδιαίτερα όσον αφορά τις Γραφές στη γερμανική.

Η έκδοση της Γραφής στη γερμανική από τον Κόμπεργκερ το 1483 γνώρισε ευρεία αποδοχή αλλά, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, αποτέλεσε τη μόνη γερμανική έκδοση που θα έθετε ποτέ σε κυκλοφορία ο Κόμπεργκερ. Μολονότι οι επιμελητές του είχαν τροποποιήσει προσεκτικά τη φρασεολογία της ώστε να συμφωνεί με την εγκεκριμένη από την εκκλησία λατινική Βουλγάτα, το κείμενό της βασιζόταν σε μια απαγορευμένη μετάφραση που είχαν κάνει οι Βαλδένσιοι το 14ο αιώνα. * Το επόμενο έτος, ο Πάπας Ιννοκέντιος Η΄ έβαλε στόχο να διαλύσει τις κοινότητες των Βαλδένσιων. Έκτοτε, η εναντίωση της εκκλησίας προς τις εκδόσεις της Γραφής στην καθομιλουμένη κλιμακωνόταν. Στις 22 Μαρτίου 1485, ο Αρχιεπίσκοπος Μπέρτολντ του Μάιντς, στη Γερμανία, εξέδωσε διάταγμα με το οποίο καταδίκαζε τη μετάφραση της Γραφής στη γερμανική γλώσσα. Στις 4 Ιανουαρίου του επόμενου έτους, ο Μπέρτολντ ανανέωσε το διάταγμα. Μέσα σε αυτό το ιδιαίτερα εχθρικό κλίμα, ο Κόμπεργκερ δεν τόλμησε ποτέ πια να τυπώσει τη Γραφή στη γερμανική.

Παρ’ όλα αυτά, ο Άντον Κόμπεργκερ δεν μόχθησε μάταια. Πρωτοστάτησε στη χρήση της νέας τότε τέχνης της τυπογραφίας με σκοπό την οικονομικότερη και ευρύτερη διάθεση πολλών ειδών βιβλίων στην Ευρώπη. Επομένως, το έργο του Κόμπεργκερ συνέβαλε στο να φτάσει η Αγία Γραφή στα χέρια των κοινών ανθρώπων.

[Υποσημείωση]

[Εικόνες στη σελίδα 26]

Αριστερά προς τα δεξιά: Ξυλογραφία του Δανιήλ στο λάκο των λιονταριών· Χρυσότυπο αρχικό γράμμα· Ευδιάκριτα στοιχεία

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Κόμπεργκερ

[Εικόνες στη σελίδα 26]

Εικονογραφήσεις και σχόλιο για το εδάφιο Γένεση 1:1 από τις Γραφές του Κόμπεργκερ στη Λατινική και στη Γερμανική

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 26]

All Bible photos: Courtesy American Bible Society Library; Koberger: Mit freundlicher Genehmigung des Linotype GmbH