Ιδιωτική Ζωή​—Η Παραδοξότητα

«Ο ΦΤΩΧΟΤΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΒΑ ΤΟΥ ΝΑ ΠΡΟΒΑΛΕΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ».​—ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΠΙΤ, ΒΡΕΤΑΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ, 1759-1806.

ΤΑ ΛΟΓΙΑ του Πιτ μεταδίδουν την ιδέα ότι κάθε άτομο πρέπει να έχει δικαίωμα να διατηρεί κάποια ιδιωτική ζωή, να υψώνει τείχη γύρω από ένα κομμάτι της ζωής του προστατεύοντάς το από ανεπιθύμητη επιτήρηση.

Ιδιωτική ζωή μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για ανθρώπους από ανόμοιους πολιτισμούς. Για παράδειγμα, στα νησιά Σαμόα του Ειρηνικού, συνήθως τα σπίτια δεν έχουν καθόλου τοίχους και μπορεί εύκολα κάποιος που βρίσκεται έξω από το σπίτι να δει τις περισσότερες οικογενειακές δραστηριότητες. Ωστόσο, ακόμη και εκεί, το να μπει κανείς στο σπίτι απρόσκλητος θεωρείται αγένεια.

 Από πολύ παλιά οι άνθρωποι διέκριναν την ανάγκη να διατηρούν κάποιον βαθμό ιδιωτικής ζωής. Χιλιάδες χρόνια πριν από τη φημισμένη δήλωση του Γουίλιαμ Πιτ, η Αγία Γραφή έδειξε ότι είναι αναγκαίο να σεβόμαστε την ιδιωτική ζωή των άλλων. Ο Βασιλιάς Σολομών έγραψε: «Βάζε σπάνια το πόδι σου στο σπίτι του συνανθρώπου σου, για να μη σε βαρεθεί και σε μισήσει». (Παροιμίες 25:17) Ο απόστολος Παύλος συμβούλεψε: «Να το βάλετε στόχο σας . . . να κοιτάζετε τη δουλειά σας».​—1 Θεσσαλονικείς 4:11.

Το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής είναι τόσο σημαντικό ώστε το περιοδικό Δε Ουνέσκο Κούριερ (The UNESCO Courier) το αποκαλεί «θεμελιώδη λίθο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Στο ίδιο πνεύμα, ένας σημαίνων Λατινοαμερικανός πολιτικός είπε: «Κατά μία έννοια, όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πτυχές του δικαιώματος της ιδιωτικής ζωής».

Εντούτοις, σήμερα, σε μια εποχή κλιμάκωσης του εγκλήματος και της παγκόσμιας τρομοκρατίας, οι κυβερνήσεις και οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου πιστεύουν ολοένα και περισσότερο ότι για να προστατέψουν τους πολίτες τους πρέπει να διαρρήξουν τους φραγμούς της ιδιωτικής ζωής. Γιατί; Επειδή τα εγκληματικά στοιχεία της κοινωνίας χρησιμοποιούν το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής ως προκάλυμμα για τη διάπραξη του κακού. Ως αποτέλεσμα, γίνεται μια πάλη για την εξισορρόπηση ανάμεσα στην ευθύνη που έχει το κράτος να προστατεύει τους πολίτες του και στο δικαίωμα του κάθε ατόμου για ιδιωτική ζωή.

Ιδιωτική Ζωή Εναντίον Ασφάλειας

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που συγκλόνισαν τον κόσμο στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 άλλαξαν τη στάση πολλών αναφορικά με το δικαίωμα που έχει το κράτος να επεμβαίνει σε κάποιες πτυχές της ιδιωτικής ζωής. «Η 11η Σεπτεμβρίου άλλαξε τα πράγματα», είπε στο περιοδικό Μπίζνες Γουίκ (BusinessWeek) ένας πρώην ομοσπονδιακός επίτροπος εμπορίου στις ΗΠΑ, και παρατήρησε: «Οι τρομοκράτες επιβιώνουν σε μια κοινωνία στην οποία προστατεύεται η ιδιωτική τους ζωή. Αν χρειάζεται να γίνονται κάποιες επεμβάσεις στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων για να αποκαλυφτούν οι τρομοκράτες, οι περισσότεροι θα πουν: “Εντάξει, κάντε ό,τι χρειάζεται”». Το περιοδικό αναφέρει: «Οι δημοσκοπήσεις που έχουν γίνει μετά την 11η Σεπτεμβρίου δείχνουν ότι το 86% των Αμερικανών επιδοκιμάζουν την ευρύτερη χρήση συστημάτων αναγνώρισης προσώπου, το 81% επιθυμούν τη στενότερη παρακολούθηση των τραπεζικών συναλλαγών και των συναλλαγών που γίνονται μέσω πιστωτικής κάρτας και το 68% υποστηρίζουν τη δημιουργία ταυτοτήτων σε εθνικό επίπεδο».

Οι ταυτότητες που μελετούν κάποιες κυβερνήσεις της Δύσης θα έχουν τη δυνατότητα να αποθηκεύουν τα δακτυλικά αποτυπώματα και τη μορφή του αμφιβληστροειδούς και να παρέχουν πρόσβαση σε οποιοδήποτε ποινικό και οικονομικό μητρώο του κατόχου. Από τεχνολογικής άποψης είναι δυνατόν να συνδέονται οι πληροφορίες της ταυτότητας με πληροφορίες της πιστωτικής κάρτας και να συσχετίζονται με στοιχεία από κάμερες που διαθέτουν σύστημα αναγνώρισης προσώπου. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούν να συλλαμβάνονται εγκληματίες μετά την αγορά αντικειμένων που προορίζονται για τις εγκληματικές τους ενέργειες.

Ακόμη και αν οι εγκληματίες προσπαθήσουν να περάσουν απαρατήρητοι κρύβοντας βόμβες, όπλα ή μαχαίρια κάτω από τα ρούχα τους ή και πίσω από τους συμπαγείς τοίχους ενός σπιτιού, είναι δυνατόν να συλληφθούν. Μερικές υπηρεσίες ασφαλείας διαθέτουν συσκευές που μπορούν να δείχνουν οτιδήποτε έχετε κάτω από τα ρούχα σας. Συσκευές ραντάρ τελευταίας τεχνολογίας επιτρέπουν στην αστυνομία να εντοπίζει άτομα που κινούνται ή απλώς αναπνέουν στο διπλανό δωμάτιο. Αλλά μήπως οι αυξημένες δυνατότητες παρακολούθησης οδηγούν απαραιτήτως σε χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας;

Αποτρέπουν οι Κάμερες τους Εγκληματίες;

Όταν τα ποσοστά εγκληματικότητας ανέβηκαν στα ύψη στο Μπερκ, μια πόλη στην ενδοχώρα της Αυστραλίας, οι αρχές εγκατέστησαν τέσσερις τηλεοπτικές κάμερες κλειστού κυκλώματος (CCTV). Ως αποτέλεσμα μειώθηκε δραστικά το ποσοστό εγκληματικότητας. Ωστόσο, δεν σημειώνεται παντού τέτοια επιτυχία. Προκειμένου να μειωθεί το ποσοστό εγκληματικότητας στη Γλασκώβη της Σκωτίας, οι αρχές εγκατέστησαν  32 κάμερες κλειστού κυκλώματος το 1994. Μια μελέτη της Κεντρικής Μονάδας του Γραφείου Ερευνών της Σκωτίας αποκάλυψε ότι έναν χρόνο αργότερα το ποσοστό ορισμένων τύπων εγκλημάτων είχε μειωθεί. Εντούτοις, η έκθεση σημείωνε: «Τα αδικήματα προσβολής της δημοσίας αιδούς, όπως η πορνεία, αυξήθηκαν κατά 120, οι ανέντιμες πράξεις αυξήθηκαν κατά 2.185 και διάφορες παραβάσεις (όπως αυτές που σχετίζονται με τα ναρκωτικά) αυξήθηκαν κατά 464».

Ακόμη και αν η παρακολούθηση μειώνει το έγκλημα σε μια περιοχή, ίσως δεν μειώνει τα συνολικά ποσοστά εγκληματικότητας. Η εφημερίδα Δε Σίντνεϊ Μόρνινγκ Χέραλντ (The Sydney Morning Herald) επισήμανε ένα φαινόμενο το οποίο η αστυνομία και οι εγκληματολόγοι ονομάζουν «μετατόπιση». Σύμφωνα με την εφημερίδα, «όταν οι εγκληματίες βλέπουν ότι μπορεί να συλληφθούν επειδή υπάρχουν κάμερες ή επειδή περιπολούν αστυνομικοί σε μια περιοχή, μετακινούνται σε άλλον τόπο για να διαπράξουν κάποια εγκληματική ενέργεια». Ίσως αυτό σας θυμίζει κάτι που είπε η Γραφή πριν από πολλά χρόνια: «Εκείνος που πράττει απαίσια πράγματα μισεί το φως και δεν έρχεται στο φως, για να μην ελεγχθούν τα έργα του».​—Ιωάννης 3:20.

 Η πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου είναι ότι ακόμη και το πιο εξελιγμένο ραντάρ ή σύστημα παρακολούθησης με ακτίνες Χ δεν μπορεί να ανιχνεύσει τι βρίσκεται στο μυαλό και στην καρδιά κάποιου ατόμου. Εντούτοις, εκεί πρέπει να δοθεί η πραγματική μάχη για την καταπολέμηση του εγκλήματος, του μίσους και της βίας.

Ωστόσο, διενεργείται ήδη μια μορφή παρακολούθησης η οποία είναι πολύ πιο διεισδυτική από οποιοδήποτε ανθρώπινο τεχνολογικό επίτευγμα μέχρι τώρα. Στο επόμενο άρθρο θα εξετάσουμε αυτή τη μορφή παρακολούθησης καθώς και τη θετική επιρροή που μπορεί να ασκήσει στη συμπεριφορά του ανθρώπου.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]

«Οι τρομοκράτες επιβιώνουν σε μια κοινωνία στην οποία προστατεύεται η ιδιωτική τους ζωή»

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 7]

Πόσο Εμπιστευτικό Είναι το Ιατρικό σας Αρχείο;

Πολλοί ίσως νομίζουν ότι είναι εγγυημένο πως το ιατρικό τους αρχείο​—το ιστορικό των επισκέψεών τους στο γιατρό τους και στο νοσοκομείο—​θα παραμείνει εμπιστευτικό. Ωστόσο, όπως προειδοποιεί το Γραφείο Παρακολούθησης Δικαιωμάτων Ατομικών Απορρήτων, μια οργάνωση για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, «ίσως έχετε κάποια ψευδαίσθηση ασφάλειας». Στο βιβλίο του Έθνος Βάσης Δεδομένων—Η Απώλεια της Ιδιωτικής Ζωής τον 21ο Αιώνα (Database Nation—The Death of Privacy in the 21st Century), ο Σίμσον Γκάρφινκελ αναφέρει: «Σήμερα, τα ιατρικά αρχεία έχουν διευρυμένο ρόλο . . . Τα συμβουλεύονται εργοδότες και ασφαλιστικές εταιρίες για να αποφασίσουν ποιον θα πρέπει να προσλάβουν και ποιον να ασφαλίσουν. Τα χρησιμοποιούν νοσοκομεία και θρησκευτικές οργανώσεις για να συγκεντρώνουν δωρεές. Ακόμη και αυτοί που ασχολούνται με τις πωλήσεις αγοράζουν ιατρικά αρχεία αναζητώντας στοιχεία που θα αυξήσουν τις πωλήσεις τους».

Ο Γκάρφινκελ τονίζει επίσης: «Αυτό που περιπλέκει τα πράγματα σε σχέση με την εχεμύθεια είναι το γεγονός ότι σε μια συνηθισμένη επίσκεψη του ασθενούς στο νοσοκομείο χρειάζεται να έχουν πρόσβαση στο ιατρικό αρχείο του 50 έως 75 άτομα». Σε μερικά μέρη ίσως οι ίδιοι οι ασθενείς ασυναίσθητα παραιτούνται από το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής υπογράφοντας τα ανάλογα έγγραφα ή έντυπα γενικής συναίνεσης κατά την εισαγωγή τους σε κάποιο νοσοκομείο. Υπογράφοντας αυτά τα έντυπα, «επιτρέπετε στο γιατρό να κοινοποιήσει ιατρικές πληροφορίες για το άτομό σας σε ασφαλιστικές εταιρίες, σε κρατικές υπηρεσίες και σε άλλους», αναφέρει το Γραφείο Παρακολούθησης Δικαιωμάτων Ατομικών Απορρήτων.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 8]

Ιδιωτική Ζωή Εναντίον Εμπορικών Συμφερόντων

Οι χρήστες του Ιντερνέτ είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην ανεπιθύμητη παρακολούθηση. Το Γραφείο Παρακολούθησης Δικαιωμάτων Ατομικών Απορρήτων αναφέρει: «Στην ουσία, δεν υπάρχουν δραστηριότητες ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο οι οποίες να εγγυώνται απολύτως το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής. . . . Οι χρήστες του Ιντερνέτ ίσως παίρνουν πληροφορίες ή έγγραφα από ιστοσελίδες . . . , ή ίσως απλώς επισκέπτονται τους χώρους όπου υπάρχουν αυτές οι υπηρεσίες χωρίς να δίνουν καμία άλλη εντολή. Πολλοί θεωρούν ότι αυτές οι δραστηριότητες γίνονται ανώνυμα. Αυτό δεν ισχύει. Είναι δυνατόν να καταγράφονται πολλές δραστηριότητες στο διαδίκτυο, περιλαμβανομένων των ομάδων συζήτησης καθώς και των αρχείων και των ιστοσελίδων που έχει επισκεφτεί κάποιος συνδρομητής. . . . Τα στοιχεία που δείχνουν ποιες σελίδες συνηθίζει να επισκέπτεται ο συνδρομητής . . . μπορεί να γίνουν πολύτιμη πηγή εσόδων . . . Αυτές οι χρήσιμες πληροφορίες αποτελούν οδηγό για όσους ασχολούνται με τις πωλήσεις καθώς τις χρησιμοποιούν ως βάση για τη δημιουργία πολύ εξειδικευμένων καταλόγων με χρήστες του διαδικτύου που έχουν παρόμοια ενδιαφέροντα και συμπεριφορά».

Με ποιους άλλους τρόπους θα μπορούσε να βρεθεί το όνομά σας σε καταλόγους ταχυδρομικών πωλήσεων; Αυτό μπορεί να γίνει όταν κάνετε κάτι από τα ακόλουθα:

◼ Συμπληρώνετε κάποια εγγύηση ή κάρτα καταχώρισης προϊόντος.

◼ Γίνεστε μέλος ή δωρίζετε χρήματα σε λέσχες, οργανισμούς ή φιλανθρωπικές οργανώσεις.

◼ Γίνεστε συνδρομητής σε περιοδικά και σε λέσχες βιβλίων ή μουσικής.

◼ Έχετε καταχωρισμένα το όνομα και τη διεύθυνσή σας στον τηλεφωνικό κατάλογο.

◼ Παίζετε λαχεία ή συμμετέχετε σε άλλους διαγωνισμούς.

Επιπρόσθετα, όταν χρησιμοποιείτε κάρτα χρέωσης, πιστωτική κάρτα ή κάρτα επιταγών για να πληρώσετε στο σούπερ μάρκετ, είναι δυνατόν να συσχετίζει η εταιρία το όνομα και τη διεύθυνσή σας με τον κατάλογο των προϊόντων που αγοράζετε, καθώς αυτά περνούν από τη συσκευή ελέγχου των τιμών. Έτσι μπορεί να συνταχθεί μια λεπτομερής βάση δεδομένων αναφορικά με τις αγοραστικές σας συνήθειες η οποία πιθανόν να χρησιμοποιηθεί για εμπορικούς σκοπούς. a

[Υποσημείωση]

[Εικόνες στη σελίδα 6, 7]

Μειώνει το έγκλημα η παρακολούθηση;