1. Τι μας έρχεται ίσως στον νου όταν ακούμε ότι κάποιος είναι ελεήμων;

ΟΤΑΝ ακούμε ότι κάποιος είναι ελεήμων, ίσως φανταζόμαστε πως είναι καλοσυνάτος, τρυφερός, συμπονετικός και γενναιόδωρος. Ίσως μας έρχεται στον νου η ιστορία που είπε ο Ιησούς για τον καλό Σαμαρείτη. Εκείνος ο αλλοεθνής «ενήργησε με έλεος προς» έναν Ιουδαίο που είχε πέσει θύμα ληστών. Ο Σαμαρείτης «σπλαχνίστηκε» τον τραυματισμένο Ιουδαίο και μερίμνησε στοργικά για τη φροντίδα του. (Λουκ. 10:29-37) Αυτή η παραβολή τονίζει μια όμορφη ιδιότητα του Θεού μας​—το έλεος. Η συγκεκριμένη ιδιότητα είναι πτυχή της αγάπης του Θεού, και εκείνος την εκδηλώνει κάθε μέρα στον τρόπο με τον οποίο μας συμπεριφέρεται.

2. Ποια είναι μια άλλη πτυχή του ελέους;

² Ίσως μας έρχεται στον νου και μια άλλη πτυχή του ελέους: η απαλλαγή από την τιμωρία όταν υπάρχει βάση για κάτι τέτοιο. Με αυτή την έννοια, ο Ιεχωβά ασφαλώς μας έχει δείξει έλεος. Ο ψαλμωδός είπε: «Δεν μας μεταχειρίστηκε ανάλογα με τις αμαρτίες μας». (Ψαλμ. 103:10) Άλλες φορές όμως, ο Ιεχωβά ίσως παρέχει σταθερή διαπαιδαγώγηση σε κάποιον που σφάλλει.

3. Ποια ερωτήματα θα εξετάσουμε;

³ Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τρία ερωτήματα: Γιατί δείχνει ο Ιεχωβά έλεος; Υπάρχει σχέση ανάμεσα στη σταθερή διαπαιδαγώγηση και στο έλεος; Και τι μπορεί να μας βοηθήσει να δείχνουμε έλεος; Ας δούμε πώς απαντάει ο Λόγος του Θεού σε αυτά τα ερωτήματα.

4. Γιατί δείχνει ο Ιεχωβά έλεος;

⁴ Ο Ιεχωβά χαίρεται να δείχνει έλεος. Ο απόστολος Παύλος έγραψε υπό θεϊκή έμπνευση ότι ο Θεός είναι «πλούσιος σε  έλεος». Σε αυτά τα συμφραζόμενα, ο Παύλος αναφερόταν στο έλεος που δείχνει ο Θεός προσφέροντας την ελπίδα της ουράνιας ζωής στους ατελείς, χρισμένους υπηρέτες του. (Εφεσ. 2:4-7) Αλλά το έλεος του Ιεχωβά είναι πολύ πιο εκτεταμένο. Ο ψαλμωδός Δαβίδ έγραψε: «Ο Ιεχωβά είναι αγαθός προς όλους, και το έλεός του είναι φανερό σε όλα τα έργα του». (Ψαλμ. 145:9) Επειδή ο Ιεχωβά αγαπάει τους ανθρώπους, εκδηλώνει έλεος οποτεδήποτε βλέπει ότι υπάρχει βάση για αυτό.

5. Πώς έμαθε ο Ιησούς για το έλεος του Ιεχωβά;

⁵ Ο Ιησούς ξέρει καλύτερα από τον καθέναν πόσο χαίρεται ο Ιεχωβά να δείχνει έλεος. Ο Πατέρας και ο Γιος ήταν μαζί στον ουρανό στη διάρκεια χιλιάδων ετών ανθρώπινης ιστορίας. (Παρ. 8:30, 31) Σε πολλές περιπτώσεις, ο Ιησούς είδε τον Πατέρα του να δείχνει έλεος σε αμαρτωλούς ανθρώπους. (Ψαλμ. 78:37-42) Στη διδασκαλία του, ο Ιησούς τόνιζε συχνά αυτή την ελκυστική ιδιότητα του Πατέρα του.

6. Πώς απεικόνισε ο Ιησούς το έλεος του Πατέρα του;

⁶ Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο, με την παραβολή για τον χαμένο γιο ο Ιησούς σκιαγράφησε μια συγκινητική εικόνα για το πόσο χαίρεται ο Ιεχωβά να δείχνει έλεος. Ο γιος είχε φύγει από το σπίτι και είχε “κατασπαταλήσει την περιουσία του ζώντας άσωτη ζωή”. (Λουκ. 15:13) Αργότερα, μετανόησε για την ανήθικη πορεία του, ταπείνωσε τον εαυτό του και επέστρεψε σπίτι. Ποια θα ήταν η αντίδραση του πατέρα του; Ο νεαρός δεν χρειάστηκε να περιμένει πολύ για να το μάθει. Ο Ιησούς είπε: «Ενώ [ο γιος] ήταν ακόμη μακριά, ο πατέρας του τον είδε και τον σπλαχνίστηκε, και έτρεξε και τον αγκάλιασε και τον φίλησε τρυφερά». Ο πατέρας δεν ταπείνωσε τον γιο του. Απεναντίας, τον συγχώρησε με έλεος και τον καλοδέχτηκε ξανά στην οικογένεια. Οι αμαρτίες του γιου ήταν πολύ σοβαρές, αλλά επειδή μετανόησε, ο πατέρας του τον συγχώρησε. Ο ελεήμων πατέρας στην παραβολή αντιπροσωπεύει τον Ιεχωβά. Με αυτόν τον συγκινητικό τρόπο, ο Ιησούς έδειξε παραστατικά την προθυμία του Πατέρα του να συγχωρεί αμαρτωλούς που μετανοούν ειλικρινά.​—Λουκ. 15:17-24.

7. Πώς σχετίζεται η σοφία του Ιεχωβά με το έλεος που δείχνει;

⁷ Ο Ιεχωβά δείχνει έλεος λόγω της απαράμιλλης σοφίας του. Η σοφία του Ιεχωβά δεν είναι μια ψυχρή, διανοητική ιδιότητα. Απεναντίας, η Γραφή λέει ότι «η σοφία που κατεβαίνει από πάνω» είναι «γεμάτη έλεος και καλούς καρπούς». (Ιακ. 3:17) Σαν στοργικός γονέας, ο Ιεχωβά ξέρει ότι το έλεός του  ωφελεί τα παιδιά του. (Ψαλμ. 103:13· Ησ. 49:15) Το θεϊκό έλεος τους δίνει ελπίδα παρά τις ατέλειές τους. Έτσι λοιπόν, η άπειρη σοφία του Ιεχωβά τον υποκινεί να δείχνει έλεος οποτεδήποτε βλέπει ότι υπάρχει βάση για αυτό. Ταυτόχρονα, το έλεος του Ιεχωβά είναι τέλεια ισορροπημένο. Επειδή είναι σοφός, δεν περνάει ποτέ τη γραμμή που χωρίζει το έλεος από την ανεκτικότητα.

8. Ποια ενέργεια είναι απαραίτητη κάποιες φορές, και γιατί;

⁸ Ας υποθέσουμε ότι ένας υπηρέτης του Θεού αρχίζει εσκεμμένα να ακολουθεί αμαρτωλή πορεία. Τι γίνεται τότε; Ο Παύλος έγραψε υπό θεϊκή έμπνευση: «Να πάψετε να [τον] συναναστρέφεστε». (1 Κορ. 5:11) Οι αμετανόητοι παραβάτες αποκόπτονται από την εκκλησία. Αυτή η ενέργεια είναι απαραίτητη προκειμένου να προστατευτούν οι πιστοί αδελφοί και αδελφές μας και να τηρηθούν οι άγιοι κανόνες του Ιεχωβά. Μερικοί όμως ίσως δυσκολεύονται να δουν την αποκοπή ως έκφραση του ελέους του Θεού. Είναι όντως έτσι; Ας δούμε.

9, 10. Σε αρμονία με τα εδάφια Εβραίους 12:5, 6, γιατί μπορούμε να πούμε ότι η αποκοπή είναι μια προμήθεια που φανερώνει έλεος; Δώστε παράδειγμα.

⁹ Όταν ακούμε στη συνάθροιση την ανακοίνωση ότι κάποιος που ξέρουμε και αγαπάμε «δεν είναι πια Μάρτυρας του Ιεχωβά», λυπόμαστε βαθιά. Ίσως αναρωτιόμαστε αν ήταν απαραίτητο να αποκοπεί το αγαπημένο μας πρόσωπο. Είναι όντως η αποκοπή έκφραση ελέους; Ναι, είναι. Το να μη δοθεί διαπαιδαγώγηση σε κάποιον που τη χρειάζεται δεν δείχνει ούτε σοφία ούτε έλεος ούτε αγάπη. (Παρ. 13:24) Μπορεί η αποκοπή να βοηθήσει έναν αμετανόητο αμαρτωλό να αλλάξει την πορεία του; Ναι, μπορεί. Πολλοί οι οποίοι έπεσαν σε σοβαρή αμαρτία διαπίστωσαν ότι η σταθερή ενέργεια που έκαναν οι πρεσβύτεροι τους έδωσε το «ταρακούνημα» που χρειάζονταν για να συνέλθουν, να αλλάξουν την πορεία τους και να επιστρέψουν στη ζεστή αγκαλιά του Ιεχωβά.​—Διαβάστε Εβραίους 12:5, 6.

¹⁰ Ας εξετάσουμε ένα παράδειγμα. Κάποιος βοσκός παρατηρεί ότι ένα από τα πρόβατά του είναι άρρωστο. Ξέρει ότι η αντιμετώπιση της συγκεκριμένης αρρώστιας απαιτεί να απομονώσει το άρρωστο πρόβατο από το υπόλοιπο κοπάδι. Τα πρόβατα όμως είναι κοινωνικά πλάσματα. Λαχταρούν να είναι μαζί με το υπόλοιπο κοπάδι και ίσως αναστατώνονται όταν τα κρατούν χώρια. Μήπως όμως αυτό σημαίνει ότι ο βοσκός είναι σκληρός ή βάναυσος επειδή ενεργεί έτσι; Όχι βέβαια. Εκείνος ξέρει ότι, αν αφήσει το άρρωστο πρόβατο να είναι μαζί με τα υπόλοιπα, η αρρώστια θα εξαπλωθεί. Απομονώνοντας το άρρωστο πρόβατο, προστατεύει ολόκληρο το κοπάδι.​—Παράβαλε Λευιτικό 13:3, 4.

11. (α) Από ποιες απόψεις μπορεί ένας αποκομμένος να παρομοιαστεί με άρρωστο πρόβατο; (β) Ποιες προμήθειες και ποια βοήθεια έχουν στη διάθεσή τους οι αποκομμένοι;

¹¹ Όταν ένας Χριστιανός αποκόπτεται, θα μπορούσαμε να τον παρομοιάσουμε με εκείνο το άρρωστο πρόβατο. Είναι άρρωστος με πνευματική έννοια. (Ιακ. 5:14) Η πνευματική αρρώστια, όπως και κάποιες σωματικές ασθένειες, μπορεί να είναι πολύ μεταδοτική. Γι’ αυτό, σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να απομονωθεί το πνευματικά άρρωστο άτομο από την εκκλησία. Αυτή η διαπαιδαγώγηση αποτελεί έκφραση της αγάπης του Ιεχωβά για τα πιστά μέλη του ποιμνίου Του, ενώ μπορεί να αγγίξει την καρδιά του παραβάτη και να τον οδηγήσει σε μετάνοια. Ενόσω είναι αποκομμένος, μπορεί να παρακολουθεί τις συναθροίσεις, όπου θα τρέφεται και θα εποικοδομείται πνευματικά. Έχει επίσης τη δυνατότητα να λαβαίνει έντυπα για προσωπική χρήση και να παρακολουθεί το JW Broadcasting^®. Καθώς οι πρεσβύτεροι παρατηρούν την πρόοδό του,  ίσως του δίνουν κατά καιρούς προσωπικές συμβουλές και κατεύθυνση για να τον βοηθήσουν να ανακτήσει την πνευματική του υγεία ώστε να μπορέσει να επανενταχθεί στις τάξεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά. *

12. Τι απαιτεί η αγάπη και το έλεος να κάνουν οι πρεσβύτεροι για έναν αμετανόητο αμαρτωλό;

¹² Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι μόνο οι αμετανόητοι αμαρτωλοί αποκόπτονται. Οι πρεσβύτεροι ξέρουν ότι αυτό είναι σοβαρό ζήτημα και δεν το παίρνουν στα ελαφρά. Ξέρουν ότι ο Ιεχωβά διαπαιδαγωγεί «όσο ακριβώς χρειάζεται». (Ιερ. 30:11) Αγαπούν τους αδελφούς τους και δεν θέλουν να κάνουν τίποτα που θα τους προξενήσει πνευματική βλάβη. Μερικές φορές όμως, η αγάπη και το έλεος απαιτούν να απομακρυνθεί ο παραβάτης από την εκκλησία για κάποιο χρονικό διάστημα.

13. Γιατί χρειαζόταν να αποκοπεί ένας Χριστιανός στην Κόρινθο;

¹³ Προσέξτε ποια οδηγία έδωσε ο απόστολος Παύλος για κάποιον αμετανόητο αμαρτωλό τον πρώτο αιώνα. Ένας Χριστιανός στην Κόρινθο ζούσε ανήθικα με τη γυναίκα του πατέρα του. Τι σκανδαλώδης διαγωγή! Σημειωτέον ότι ο Ιεχωβά είχε πει στους αρχαίους Ισραηλίτες: «Ο άντρας που πλαγιάζει με τη σύζυγο του πατέρα του ντροπιάζει τον πατέρα του. Και οι δύο πρέπει εξάπαντος να θανατωθούν». (Λευιτ. 20:11) Βέβαια, ο Παύλος δεν μπορούσε να διατάξει τη θανατική ποινή για εκείνον τον άνθρωπο. Αλλά έδωσε στους Κορινθίους την οδηγία να τον αποκόψουν. Η ανήθικη διαγωγή εκείνου του ανθρώπου επηρέαζε και άλλους στην εκκλησία, μερικοί εκ των οποίων δεν ντρέπονταν καν για την εξοργιστική συμπεριφορά του!​—1 Κορ. 5:1, 2, 13.

14. Πώς έδειξε ο Παύλος έλεος στον αποκομμένο άντρα στην Κόρινθο, και γιατί; (2 Κορινθίους 2:5-8, 11)

¹⁴ Λίγο καιρό αργότερα, ο Παύλος έμαθε ότι είχαν γίνει πραγματικές αλλαγές. Ο αμαρτωλός είχε μετανοήσει αληθινά! Αν και εκείνος ο άνθρωπος είχε ντροπιάσει την εκκλησία, ο Παύλος είπε στους πρεσβυτέρους ότι δεν ήθελε να είναι «υπερβολικά σκληρός». Τους έδωσε την εξής οδηγία: «Να τον συγχωρήσετε με καλοσύνη και να τον παρηγορήσετε». Προσέξτε το σκεπτικό του Παύλου: «Ώστε να μην τον καταβάλει η υπερβολική λύπη». Ο Παύλος σπλαχνίστηκε εκείνον τον μετανοημένο άνθρωπο. Δεν ήθελε να νιώθει τόσο καταβεβλημένος, τόσο  συντετριμμένος από αυτό που έκανε ώστε να πάψει να επιζητεί τη συγχώρηση.​—Διαβάστε 2 Κορινθίους 2:5-8, 11.

15. Πώς εξισορροπούν οι πρεσβύτεροι τη σταθερότητα με το έλεος;

¹⁵ Μιμούμενοι τον Ιεχωβά, οι πρεσβύτεροι χαίρονται να δείχνουν έλεος. Δείχνουν σταθερότητα όταν είναι απαραίτητο, αλλά έλεος όταν είναι δυνατόν αν υπάρχει πραγματική βάση για αυτό. Ειδάλλως, δεν πρόκειται για έλεος αλλά για ανεκτικότητα. Μήπως όμως οι πρεσβύτεροι είναι οι μόνοι που χρειάζεται να δείχνουν έλεος;

16. Σύμφωνα με το εδάφιο Παροιμίες 21:13, πώς αντιμετωπίζει ο Ιεχωβά εκείνους που δεν δείχνουν έλεος;

¹⁶ Όλοι οι Χριστιανοί επιζητούν να μιμούνται το έλεος του Ιεχωβά. Γιατί; Ένας λόγος είναι ότι ο Ιεχωβά δεν ακούει εκείνους που δεν δείχνουν έλεος στους άλλους. (Διαβάστε Παροιμίες 21:13) Κανείς από εμάς δεν θα ήθελε να αρνείται ο Ιεχωβά να ακούει τις προσευχές του, γι’ αυτό προσέχουμε να μην αναπτύξουμε σκληρόκαρδο πνεύμα. Αντί να κωφεύουμε στον πόνο ενός συγχριστιανού μας, πρέπει πάντοτε να είμαστε πρόθυμοι να ακούμε την «κραυγή του ασήμαντου». Παρόμοια, παίρνουμε στα σοβαρά την εξής θεόπνευστη συμβουλή: «Αυτός που δεν δείχνει έλεος θα κριθεί χωρίς έλεος». (Ιακ. 2:13) Αν θυμόμαστε ταπεινά πόσο πολύ χρειαζόμαστε έλεος, θα είναι πιο πιθανό να δείχνουμε έλεος. Πρέπει ιδιαίτερα να δείχνουμε έλεος όταν ένας μετανοημένος παραβάτης επιστρέφει στην εκκλησία.

17. Πώς έδειχνε ο βασιλιάς Δαβίδ εγκάρδιο έλεος;

¹⁷ Υπάρχουν Βιβλικά παραδείγματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να δείχνουμε έλεος και να αποφεύγουμε τη σκληρότητα. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον βασιλιά Δαβίδ. Εκείνος συχνά έδειχνε εγκάρδιο έλεος. Παρότι ο Σαούλ ήθελε να τον σκοτώσει, ο Δαβίδ φέρθηκε με έλεος στον χρισμένο βασιλιά του Θεού, χωρίς ίχνος εκδικητικότητας ή μνησικακίας.​—1 Σαμ. 24:9-12, 18, 19.

18, 19. Σε ποιες δύο περιπτώσεις δεν έδειξε έλεος ο Δαβίδ;

¹⁸ Υπήρξαν όμως και περιπτώσεις που ο Δαβίδ δεν έδειξε έλεος. Για παράδειγμα, όταν ο Νάβαλ, ένας άνθρωπος εκ φύσεως σκληρός, μίλησε προσβλητικά και αρνήθηκε να προσφέρει τρόφιμα στον Δαβίδ και στους άντρες του, εκείνος εξοργίστηκε και αποφάσισε να σκοτώσει τόσο τον Νάβαλ όσο και όλους τους άντρες στο σπιτικό του. Χάρη στη γρήγορη αντίδραση της Αβιγαίας, της μακρόθυμης συζύγου του Νάβαλ, ο Δαβίδ δεν έγινε ένοχος αίματος.​—1 Σαμ. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Σε μια άλλη περίπτωση, ο προφήτης Νάθαν είπε στον Δαβίδ για κάποιον πλούσιο που έκλεψε από τον φτωχό γείτονά του το αγαπημένο του πρόβατο. Εξοργισμένος, ο Δαβίδ είπε: «Όσο βέβαιο είναι ότι ζει ο Ιεχωβά, ο άνθρωπος που το έκανε αυτό είναι άξιος θανάτου!» (2 Σαμ. 12:1-6) Ο Δαβίδ γνώριζε τον Μωσαϊκό Νόμο. Κάποιος που έκλεβε ένα πρόβατο έπρεπε να δώσει τετραπλάσια αποζημίωση. (Έξοδ. 22:1) Αλλά θανατική ποινή; Αυτή ήταν πολύ σκληρή κρίση. Στην πραγματικότητα, ο Νάθαν χρησιμοποίησε αυτό το υποθετικό σενάριο ως παράδειγμα για κάποια  πολύ χειρότερα εγκλήματα​—αυτά που είχε διαπράξει ο ίδιος ο Δαβίδ! Ο δε Ιεχωβά αποδείχτηκε πολύ πιο ελεήμων απέναντι στον Δαβίδ από ό,τι θα ήταν ο Δαβίδ απέναντι στον κλέφτη του προβάτου στο παράδειγμα του Νάθαν!​—2 Σαμ. 12:7-13.

20. Τι μαθαίνουμε από το παράδειγμα του Δαβίδ;

²⁰ Προσέξτε πως, όταν ο Δαβίδ ενέδωσε στην οργή του, έκρινε τον Νάβαλ και όλους τους άντρες του άξιους θανάτου. Και αργότερα, ο Δαβίδ ήταν έτοιμος να κρίνει άξιο θανάτου τον άνθρωπο στο παράδειγμα του Νάθαν. Στη δεύτερη περίπτωση, ίσως αναρωτηθούμε γιατί ένας κατά κανόνα καλόκαρδος άνθρωπος θα εξέφερε τέτοια σκληρή κρίση. Ας δούμε τις συνθήκες υπό τις οποίες συνέβη αυτό. Εκείνον τον καιρό, ο Δαβίδ είχε ένοχη συνείδηση. Το σκληρό, επικριτικό πνεύμα δεν είναι ένδειξη καλής πνευματικής υγείας. Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Ο Ιησούς έδωσε την εξής ισχυρή προειδοποίηση στους ακολούθους του: «Μην κρίνετε για να μην κριθείτε· διότι με όποια κρίση κρίνετε θα κριθείτε». (Ματθ. 7:1, 2) Ας φυλαγόμαστε λοιπόν από τη σκληρότητα και ας αγωνιζόμαστε να είμαστε “πλούσιοι σε έλεος” όπως ο Θεός μας.

21, 22. Ποιοι είναι μερικοί πρακτικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να δείχνουμε έλεος;

²¹ Το έλεος δεν είναι απλώς ένα συναίσθημα. Μάλιστα, το έλεος έχει οριστεί ως «συμπόνια στην πράξη». Όλοι μας λοιπόν μπορούμε να παρατηρούμε προσεκτικά τις ανάγκες που υπάρχουν στην οικογένειά μας, στην εκκλησία μας και στην τοπική κοινωνία. Σαφώς, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες να δείχνουμε έλεος! Μήπως κάποιος χρειάζεται παρηγοριά; Μπορούμε να δώσουμε πρακτική βοήθεια, προσφέροντας ίσως κάποια τρόφιμα ή κάνοντας κάποια στοχαστική πράξη; Μήπως ένας Χριστιανός που έχει επανενταχθεί χρειάζεται παρηγορητική, εποικοδομητική συναναστροφή; Μπορούμε να μεταδίδουμε το παρηγορητικό άγγελμα των καλών νέων στους άλλους; Αυτός είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να δείχνουμε έλεος σε όλους όσους συναντούμε.​—Ιώβ 29:12, 13· Ρωμ. 10:14, 15· Ιακ. 1:27.

²² Αν είμαστε άγρυπνοι για να διακρίνουμε τέτοιες ανάγκες, θα βλέπουμε ότι ολόγυρά μας υπάρχουν ευκαιρίες για να δείχνουμε έλεος. Όταν δείχνουμε έλεος, χαροποιούμε πολύ τον ουράνιο Πατέρα μας, τον Θεό που είναι «πλούσιος σε έλεος»!