1, 2. Πώς μπορούμε να εφαρμόζουμε τη συμβουλή του εδαφίου Παροιμίες 4:25; Δώστε παράδειγμα.

ΦΑΝΤΑΣΤΕΙΤΕ τα ακόλουθα σενάρια. Μια ηλικιωμένη Χριστιανή αναπολεί όμορφες στιγμές από το παρελθόν της. Παρότι η ζωή της είναι πιο δύσκολη τώρα, συνεχίζει να κάνει ό,τι μπορεί για τον Ιεχωβά. (1 Κορ. 15:58) Κάθε μέρα φαντάζεται τον εαυτό της και τα αγαπημένα της πρόσωπα να ζουν μαζί στον υποσχεμένο νέο κόσμο. Μια άλλη αδελφή θυμάται ότι την πλήγωσε κάποιο άτομο από την εκκλησία, αλλά επιλέγει να μην κρατήσει μνησικακία. (Κολ. 3:13) Ένας αδελφός έχει έντονη συναίσθηση των παλιών του σφαλμάτων αλλά εστιάζει στο να μείνει πιστός από εδώ και μπρος.​—Ψαλμ. 51:10.

² Τι κοινό έχουν αυτοί οι τρεις Χριστιανοί; Και οι τρεις θυμούνται τι συνέβη στο παρελθόν, αλλά δεν ζουν σε αυτό. Απεναντίας, “κοιτάζουν ευθεία μπροστά” στο μέλλον.​—Διαβάστε Παροιμίες 4:25.

3. Γιατί χρειάζεται να “κοιτάζουμε ευθεία μπροστά” στο μέλλον;

³ Γιατί είναι σημαντικό να “κοιτάζουμε ευθεία μπροστά” στο μέλλον; Όπως κάποιος δεν μπορεί να περπατήσει ευθεία αν κοιτάζει συνεχώς πίσω του, έτσι και εμείς δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στην υπηρεσία του Ιεχωβά αν κοιτάζουμε συνεχώς στο παρελθόν μας.​—Λουκ. 9:62.

4. Τι θα εξετάσουμε σε αυτό το άρθρο;

⁴ Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τρεις παγίδες που θα μπορούσαν να μας κάνουν να ζούμε στο παρελθόν. * Είναι οι εξής: (1) η νοσταλγία, (2) η μνησικακία και (3) η υπερβολική ενοχή. Σε κάθε περίπτωση, θα δούμε πώς μας βοηθούν οι Βιβλικές αρχές  να μη σκεφτόμαστε συνέχεια «αυτά που βρίσκονται πίσω» αλλά να επεκτεινόμαστε προς «αυτά που βρίσκονται μπροστά».​—Φιλιπ. 3:13.

5. Για ποια παγίδα μάς προειδοποιεί το εδάφιο Εκκλησιαστής 7:10;

⁵ Διαβάστε Εκκλησιαστής 7:10. Προσέξτε ότι αυτό το εδάφιο δεν λέει πως είναι λάθος να ρωτάμε: «Γιατί ήταν οι παλιότερες ημέρες καλές;» Οι ωραίες αναμνήσεις είναι δώρο από τον Ιεχωβά. Αυτό που συμβουλεύει το εδάφιο είναι: «Μη λες: “Γιατί ήταν οι παλιότερες ημέρες καλύτερες από αυτές;”» Με άλλα λόγια, η παγίδα έγκειται στο να συγκρίνουμε τις παλιότερες περιστάσεις μας με τις τωρινές και να συμπεραίνουμε ότι τώρα όλα είναι χειρότερα. Μια άλλη μετάφραση της Γραφής αποδίδει αυτό το εδάφιο ως εξής: «Μη λες: “Γιατί το χτες ήταν καλύτερο από το σήμερα;” Αυτή η ερώτηση δεν είναι φρόνιμη».

6. Γιατί είναι άσοφο να σκεφτόμαστε ότι η ζωή μας ήταν καλύτερη στο παρελθόν; Δώστε παράδειγμα.

⁶ Γιατί είναι άσοφο να σκεφτόμαστε ότι η ζωή μας ήταν καλύτερη στο παρελθόν; Επειδή η νοσταλγία μπορεί να μας κάνει να θυμόμαστε μόνο καλά πράγματα από το παρελθόν μας. Ή μπορεί να μας κάνει να μικροποιούμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζαμε τότε. Πάρτε για παράδειγμα τους αρχαίους Ισραηλίτες. Όταν έφυγαν από την Αίγυπτο, ξέχασαν γρήγορα πώς ήταν η ζωή τους εκεί. Εστίαζαν μόνο στα ωραία τρόφιμα που απολάμβαναν τότε. Έλεγαν: «Αχ, πώς θυμόμαστε τα ψάρια που τρώγαμε στην Αίγυπτο δωρεάν, τα αγγούρια και τα καρπούζια και τα πράσα και τα κρεμμύδια και τα σκόρδα!» (Αριθ. 11:5) Αλλά τα έτρωγαν όντως «δωρεάν» όλα αυτά; Όχι. Πλήρωναν πολύ βαρύ τίμημα. Υφίσταντο σφοδρή καταδυνάστευση ως δούλοι στην Αίγυπτο. (Έξοδ. 1:13, 14· 3:6-9) Αργότερα όμως ξέχασαν εκείνες τις κακουχίες και λαχταρούσαν το παρελθόν. Επέλεξαν να εστιάσουν «στις παλιές καλές μέρες» και όχι στα θετικά πράγματα που μόλις είχε κάνει ο Ιεχωβά για αυτούς. Ο Ιεχωβά δεν ευχαριστήθηκε καθόλου με τη στάση τους.​—Αριθ. 11:10.

7. Τι βοήθησε μια αδελφή να αποφύγει την παγίδα της νοσταλγίας;

⁷ Πώς μπορούμε να αποφύγουμε την παγίδα της νοσταλγίας; Σκεφτείτε το παράδειγμα  μιας αδελφής που άρχισε να υπηρετεί στο Μπέθελ του Μπρούκλιν το 1945. Μερικά χρόνια αργότερα, παντρεύτηκε έναν Μπεθελίτη και υπηρέτησαν μαζί εκεί πολλά χρόνια. Ωστόσο, στα μέσα της δεκαετίας του 1970, ο σύζυγός της αρρώστησε. Η αδελφή ανέφερε πως, όταν εκείνος κατάλαβε ότι ο θάνατός του πλησίαζε, της έδωσε ορισμένες καλές συμβουλές για να τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει τη χηρεία. Της είπε: «Είχαμε έναν ευτυχισμένο γάμο. Πολλοί άνθρωποι δεν το γεύονται ποτέ αυτό». Αλλά επίσης την πρότρεψε: «Μη ζεις στο παρελθόν​—αν και οι αναμνήσεις σου θα παραμένουν. Ο χρόνος θα σε βοηθήσει να γιατρευτείς. Μη νιώσεις πικρία και μη λυπάσαι τον εαυτό σου. Να είσαι ευτυχισμένη που είχες αυτές τις χαρές και τις ευλογίες. . . . Οι αναμνήσεις είναι δώρο του Θεού για εμάς». Δεν συμφωνείτε ότι οι συμβουλές του ήταν καλές;

8. Πώς ωφελήθηκε η αδελφή μας επειδή δεν ζούσε στο παρελθόν;

⁸ Η αδελφή μας πήρε στα σοβαρά αυτά τα λόγια. Υπηρέτησε πιστά τον Ιεχωβά μέχρι τον θάνατό της σε ηλικία 92 ετών. Μερικά χρόνια νωρίτερα, είχε πει: «Αναλογιζόμενη τα 63 και πλέον χρόνια ολοχρόνιας υπηρεσίας στον Ιεχωβά, μπορώ να πω ότι έχω απολαύσει μια πραγματικά ικανοποιητική ζωή». Γιατί μπορούσε να το πει αυτό; Όπως εξήγησε η ίδια: «Αυτό . . . που κάνει τη ζωή στ’ αλήθεια ικανοποιητική είναι η υπέροχη αδελφότητά μας και η ελπίδα να ζήσουμε με τους αδελφούς και τις αδελφές μας σε μια παραδεισένια γη, υπηρετώντας τον Μεγαλειώδη Δημιουργό μας, τον μόνο αληθινό Θεό, τον Ιεχωβά, για όλη την αιωνιότητα». * Τι θαυμάσιο παράδειγμα ατόμου που κοίταζε ευθεία μπροστά στο μέλλον!

9. Όπως αναφέρεται στο εδάφιο Λευιτικό 19:18, πότε ίσως μας είναι ιδιαίτερα δύσκολο να μην κρατήσουμε μνησικακία;

⁹ Διαβάστε Λευιτικό 19:18. Κάποιες φορές μάς είναι δύσκολο να μην κρατήσουμε μνησικακία αν το άτομο που μας φέρθηκε  άσχημα είναι ομόπιστος, στενός φίλος ή συγγενής μας. Για παράδειγμα, μια αδελφή κατηγορήθηκε άδικα από κάποια άλλη ότι της είχε κλέψει χρήματα. Αργότερα, η αδελφή που είχε διατυπώσει την κατηγορία ζήτησε συγνώμη. Ωστόσο, η αδελφή που είχε κατηγορηθεί άδικα δεν μπορούσε να ξεχάσει το συμβάν. Έχετε νιώσει ποτέ εσείς έτσι; Ακόμα και αν δεν έχουμε αντιμετωπίσει την ίδια κατάσταση, οι περισσότεροι από εμάς πιθανότατα έχουμε νιώσει μνησικακία πιστεύοντας ότι δεν θα το ξεπεράσουμε ποτέ.

10. Τι μπορεί να μας βοηθήσει όταν νιώθουμε μνησικακία;

¹⁰ Τι μπορεί να μας βοηθήσει όταν νιώθουμε μνησικακία; Κατ’ αρχάς, να θυμάστε ότι ο Ιεχωβά βλέπει τα πάντα. Ξέρει όλα όσα περνάμε, μεταξύ αυτών και όποιες αδικίες αντιμετωπίζουμε. (Εβρ. 4:13) Μας συμπονάει όταν υποφέρουμε. (Ησ. 63:9) Και υπόσχεται ότι τελικά θα αναιρέσει οποιαδήποτε βλάβη μάς προξένησαν τυχόν αδικίες.​—Αποκ. 21:3, 4.

11. Πώς ωφελούμαστε όταν παύουμε να κρατάμε μνησικακία;

¹¹ Πρέπει επίσης να θυμόμαστε πως, όταν παύουμε να κρατάμε μνησικακία, ωφελούμαστε και εμείς οι ίδιοι. Αυτό κατάλαβε τελικά η αδικημένη αδελφή. Με τον καιρό, κατάφερε να ξεπεράσει τη μνησικακία της. Αναγνώρισε πως, όταν συγχωρούμε τους άλλους, ο Ιεχωβά συγχωρεί και εμάς. (Ματθ. 6:14) Δεν μικροποίησε ούτε δικαιολόγησε αυτό που της έκανε η αδελφή, αλλά επέλεξε να ξεπεράσει τη μνησικακία της. Ως αποτέλεσμα, ήταν πιο ευτυχισμένη και κατάφερε να εστιάσει στην υπηρεσία της προς τον Ιεχωβά.

12. Τι αναγνωρίζουν τα εδάφια 1 Ιωάννη 3:19, 20;

¹² Διαβάστε 1 Ιωάννη 3:19, 20. Τα αισθήματα ενοχής δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο. Για παράδειγμα, μερικοί νιώθουν ενοχές για πράγματα που έκαναν προτού γνωρίσουν την αλήθεια. Άλλοι νιώθουν ενοχές για σφάλματα που έκαναν μετά το βάφτισμά τους. Αυτά τα αισθήματα είναι αρκετά κοινά. (Ρωμ. 3:23) Ασφαλώς, θέλουμε να κάνουμε το σωστό. Ωστόσο, «όλοι σφάλλουμε πολλές φορές». (Ιακ. 3:2· Ρωμ. 7:21-23) Αν και δεν είναι ευχάριστο να νιώθουμε ενοχές, αυτό τελικά μπορεί και να μας κάνει καλό. Γιατί; Επειδή τα αισθήματα ενοχής μπορούν να μας ωθήσουν να διορθώσουμε την πορεία μας και να το βάλουμε σκοπό να μην επαναλάβουμε τα λάθη μας.​—Εβρ. 12:12, 13.

13. Γιατί χρειάζεται να φυλαγόμαστε από την υπερβολική ενοχή;

¹³ Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η πιθανότητα να νιώθουμε υπερβολική ενοχή​—δηλαδή να συνεχίζουμε να νιώθουμε ένοχοι ακόμα και αφού έχουμε μετανοήσει και ο Ιεχωβά έχει δείξει ότι μας έχει συγχωρήσει. Αυτό το είδος ενοχής μπορεί να είναι επιβλαβές. (Ψαλμ. 31:10· 38:3, 4) Γιατί το λέμε αυτό; Σκεφτείτε το παράδειγμα μιας αδελφής που πάλευε με ενοχές για αμαρτίες του παρελθόντος. Η ίδια είπε: «Ένιωθα ότι θα μπορούσα να μην ασχολούμαι τόσο πολύ στην υπηρεσία του Ιεχωβά επειδή, έτσι και αλλιώς, για εμένα ήταν πιθανώς πολύ αργά». Πολλοί από εμάς συμμερίζονται τα αισθήματά της. Είναι λοιπόν ζωτικό να φυλαγόμαστε από την παγίδα της υπερβολικής ενοχής. Άλλωστε, σκεφτείτε πόσο θα χαιρόταν ο Σατανάς αν θεωρούσαμε τον εαυτό μας χαμένη υπόθεση​—παρότι ο Ιεχωβά δεν μας βλέπει έτσι!​—Παράβαλε 2 Κορινθίους 2:5-7, 11.

14. Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά δεν μας θεωρεί χαμένη υπόθεση;

¹⁴ Εντούτοις, ίσως αναρωτιόμαστε: “Πώς μπορώ να είμαι βέβαιος ότι ο Ιεχωβά δεν με θεωρεί χαμένη υπόθεση;” Κατά μία έννοια, κάνοντας αυτή την ερώτηση, δίνουμε και την απάντηση. Πριν από δεκαετίες, Η Σκοπιά δήλωσε: «[Ίσως] βρίσκουμε τον εαυτό μας να προσκόπτη και να πίπτη πολλές φορές σε κάποια κακή συνήθεια που έχει εισχωρήσει στο προηγούμενό μας υπόδειγμα ζωής  πιο βαθιά από ό,τι είχαμε νομίσει. . . . Μην απελπίζεσθε. Μη συμπεραίνετε ότι έχετε διαπράξει την αμαρτία που δεν μπορεί να συγχωρηθή. Έτσι ακριβώς θα ήθελε ο Σατανάς να διαλογισθήτε. Το γεγονός ότι αισθάνεσθε λυπημένος και εξωργισμένος με τον εαυτό σας είναι αυτό καθ’ εαυτό απόδειξις ότι δεν έχετε απομακρυνθή πολύ. Ποτέ μη διστάζετε να στραφήτε ταπεινά και ένθερμα στον Θεό, ζητώντας να σας συγχωρήση, να σας καθαρίση και να σας βοηθήση. Πηγαίνετε σ’ αυτόν όπως ένα παιδί πηγαίνει στον πατέρα του όταν βρίσκεται σε θλίψι, αδιάφορο πόσο συχνά βρίσκεσθε στην ίδια αδυναμία, και ο Ιεχωβά θα σας δώση φιλάγαθα τη βοήθεια λόγω της παρ’ αξίαν χάριτός του». *

15, 16. Πώς ένιωσαν κάποια άτομα όταν συνειδητοποίησαν ότι ο Ιεχωβά δεν τους θεωρούσε χαμένη υπόθεση;

¹⁵ Πολλοί αδελφοί παρηγορήθηκαν όταν συνειδητοποίησαν ότι ο Ιεχωβά δεν τους θεωρούσε χαμένη υπόθεση. Για παράδειγμα, πριν από μερικά χρόνια, ένας αδελφός συγκινήθηκε από μια εμπειρία που δημοσιεύτηκε στη σειρά άρθρων «Η Αγία Γραφή Αλλάζει Ζωές». Στο συγκεκριμένο άρθρο, μια αδελφή αναγνώριζε πως, εξαιτίας του παρελθόντος της, δυσκολευόταν να πιστέψει ότι ο Ιεχωβά μπορούσε να την αγαπήσει. Πάλευε με αυτά τα αισθήματα ακόμα και χρόνια μετά το βάφτισμά της. Ωστόσο, καθώς έκανε στοχασμούς γύρω από το λύτρο, άρχισε να βλέπει τα πράγματα διαφορετικά. *

¹⁶ Πώς επηρέασε η εμπειρία της τον αδελφό; Ο ίδιος έγραψε: «Όταν ήμουν νέος, προσπαθούσα να καταπολεμήσω τον εθισμό μου στην πορνογραφία. Πρόσφατα, είχα μια υποτροπή. Ζήτησα τη βοήθεια των Χριστιανών πρεσβυτέρων, και έκανα πρόοδο στην υπερνίκηση του προβλήματός μου. Οι πρεσβύτεροι με διαβεβαίωσαν για την αγάπη και το έλεος του Θεού. Ωστόσο, πότε πότε νιώθω ακόμη άχρηστος, λες και δεν είναι δυνατόν να με αγαπάει ο Ιεχωβά. Η εμπειρία της [αδελφής] με βοήθησε πολύ. Τώρα, καταλαβαίνω πως, όταν σκέφτομαι ότι δεν είναι δυνατόν να με συγχωρήσει ο Θεός, στην ουσία λέω ότι η θυσία του Γιου του δεν αρκεί για να καλύψει τις αμαρτίες μου. Κράτησα το άρθρο για να το διαβάζω και να κάνω στοχασμούς  όποτε με κατακλύζουν αισθήματα αχρηστίας».

17. Πώς απέφευγε ο απόστολος Παύλος την παγίδα της υπερβολικής ενοχής;

¹⁷ Εμπειρίες όπως αυτές μας θυμίζουν τον απόστολο Παύλο. Προτού γίνει Χριστιανός, διέπραξε αρκετές σοβαρές αμαρτίες. Θυμόταν όσα είχε κάνει, αλλά δεν τα σκεφτόταν συνεχώς. (1 Τιμ. 1:12-15) Θεωρούσε το λύτρο προσωπικό δώρο από τον Θεό. (Γαλ. 2:20) Έτσι ο Παύλος απέφευγε την παγίδα της υπερβολικής ενοχής και εστίαζε στο να δίνει στον Ιεχωβά το καλύτερο από εκεί και έπειτα.

18. Τι μάθαμε σε αυτό το άρθρο;

¹⁸ Τι μάθαμε εξετάζοντας τις παγίδες που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο; (1) Οι ωραίες αναμνήσεις είναι ευλογία από τον Ιεχωβά. Αλλά όσο καλή και αν ήταν η ζωή μας στο παρελθόν, το μέλλον μας στον νέο κόσμο θα είναι καλύτερο. (2) Οι άλλοι μπορεί να μας πληγώσουν, αλλά όταν επιλέγουμε να συγχωρήσουμε, είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε. (3) Η υπερβολική ενοχή μπορεί να μας εμποδίσει να υπηρετούμε τον Ιεχωβά με χαρά. Γι’ αυτό, όπως ο Παύλος, έτσι και εμείς πρέπει να πιστεύουμε ότι ο Ιεχωβά μάς έχει συγχωρήσει.

19. Πώς ξέρουμε ότι στον νέο κόσμο δεν θα βασανιζόμαστε από τύψεις για το παρελθόν;

¹⁹ Έχουμε την προοπτική να ζήσουμε για πάντα. Στον νέο κόσμο του Θεού, δεν θα βασανιζόμαστε από τύψεις για το παρελθόν. Όσον αφορά εκείνον τον καιρό, η Γραφή λέει: «Τα παλιά δεν θα έρχονται στη μνήμη». (Ησ. 65:17) Σκεφτείτε: Μερικοί από εμάς έχουμε γεράσει στην υπηρεσία του Ιεχωβά, αλλά στον νέο κόσμο θα είμαστε πάλι νέοι. (Ιώβ 33:25) Ας είμαστε λοιπόν αποφασισμένοι να μη ζούμε στο παρελθόν. Απεναντίας, ας αποβλέπουμε στο μέλλον και ας ζούμε για αυτά που είναι μπροστά μας!