ΣΕ ΜΙΑ αναπτυγμένη χώρα, ένα σπίτι εξοπλισμένο με όλες τις πολυτέλειες της ζωής μπορεί να δίνει την εντύπωση της άνεσης και της ευημερίας. Αν όμως ανοίξετε την πόρτα, τι μπορεί να αντικρίσετε; Μια παράξενη, δυσάρεστη ατμόσφαιρα. Τα εφηβικής ηλικίας παιδιά απαντούν στους γονείς τους με ένα ξερό «Ναι» ή «Όχι». Η μητέρα αποζητάει την προσοχή του συζύγου της. Και ο πατέρας θέλει απλώς να τον αφήσουν στην ησυχία του. Οι ηλικιωμένοι γονείς αυτού του ζευγαριού, που ζουν κάπου αλλού μόνοι τους, ποθούν τη συντροφιά της οικογένειας, την οποία έχουν να δουν εδώ και μήνες. Ωστόσο, υπάρχουν οικογένειες με παρόμοιες πιέσεις οι οποίες μπόρεσαν να επιλύσουν τα προβλήματά τους και είναι αληθινά ευτυχισμένες. Μήπως αναρωτιέστε ποιος είναι ο λόγος;

² Σκεφτείτε κάποια οικογένεια σε μια αναπτυσσόμενη χώρα, ίσως σε μια άλλη γωνιά του κόσμου. Και τα εφτά μέλη αυτής της οικογένειας ζουν σε μια ετοιμόρροπη παράγκα. Δεν γνωρίζουν πότε θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν τροφή για το επόμενο γεύμα​—μια θλιβερή υπενθύμιση για το ότι ο άνθρωπος δεν έχει αξιωθεί να απαλλάξει τον κόσμο από την πείνα και τη φτώχεια. Εντούτοις, υπάρχουν πολλές οικογένειες στη γη που αντεπεξέρχονται στη φτώχεια με χαρούμενο πνεύμα. Πώς συμβαίνει αυτό;

³ Ακόμα και σε εύπορες χώρες είναι δυνατόν να ανακύψουν οικονομικά προβλήματα. Μια οικογένεια στην Ιαπωνία αγόρασε ένα σπίτι όταν η οικονομική έκρηξη βρισκόταν στο απόγειό της. Νιώθοντας σίγουροι ότι θα γίνονταν αυξήσεις στους μισθούς, ανέλαβαν να πληρώνουν υψηλές δόσεις για στεγαστικό δάνειο. Όταν όμως αναστράφηκε απότομα η πορεία της οικονομίας, δεν μπορούσαν πλέον να πληρώνουν τις δόσεις και έτσι αναγκάστηκαν να πουλήσουν το σπίτι τους πολύ φτηνότερα από όσο το είχαν αγοράσει. Αν και δεν ζουν πια σε αυτό το σπίτι, εξακολουθούν να αποπληρώνουν το δάνειο. Και σαν να μην έφτανε αυτό το φορτίο, αγωνίζονται να πληρώνουν λογαριασμούς που οφείλονται σε άσοφη χρήση των πιστωτικών καρτών. Ο πατέρας στοιχηματίζει στον ιππόδρομο, και η οικογένεια βουλιάζει περισσότερο στα χρέη. Πολλές οικογένειες, ωστόσο, έχουν κάνει προσαρμογές που έχουν φέρει ευτυχία. Θέλετε να μάθετε τον τρόπο;

⁴ Όπου και αν ζείτε, οι ανθρώπινες σχέσεις είναι δυνατόν να αποτελούν πηγή συνεχούς στενοχώριας, κάνοντας τη ζωή κάθε  άλλο παρά ικανοποιητική. Στην εργασία μπορεί να γίνετε στόχος κακόβουλων σχολίων. Τα επιτεύγματά σας ίσως κάνουν άλλους να ζηλεύουν και να εκτοξεύουν άδικες επικρίσεις εναντίον σας. Κάποιος με τον οποίο έρχεστε σε επαφή καθημερινά θα μπορούσε να σας προκαλεί εκνευρισμό με την ισχυρή του προσωπικότητα. Στο σχολείο το παιδί σας ίσως γίνεται αντικείμενο επιθέσεων, πειραγμάτων ή περιφρόνησης. Αν είστε μεμονωμένος γονέας, γνωρίζετε ότι η κατάστασή σας δεν σας βοηθάει στις σχέσεις σας με τους άλλους. Όλα αυτά τα προβλήματα των ημερών μας προσθέτουν άγχος στη ζωή πολλών αντρών και γυναικών.

⁵ Οι συνέπειες του άγχους μπορεί να συσσωρεύονται ανεπαίσθητα με την πάροδο του χρόνου, μέχρι να φτάσει κανείς απροειδοποίητα στα όριά του και να καταρρεύσει. Γι’ αυτό και έχουν αποκαλέσει το άγχος σιωπηλό δολοφόνο, το δε χρόνιο άγχος, αργό δηλητήριο. «Σήμερα, το άγχος και οι συνεπαγόμενες αρρώστιες επηρεάζουν τους εργαζομένους σχεδόν σε κάθε γωνιά του κόσμου», λέει ο καθηγητής Ρόμπερτ Λ. Βενίνγκα του Πανεπιστημίου της Μινεσότα. Αναφέρεται ότι οι παθήσεις που σχετίζονται με το άγχος, ή αλλιώς στρες, κοστίζουν στην οικονομία των ΗΠΑ 200 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο (περ. 75 τρισ. δρχ.). Μάλιστα το στρες αποκαλείται το πιο πρόσφατο «προϊόν» που εξάγει η Αμερική, και η λέξη «στρες» έχει ενσωματωθεί σε πολλές από τις κύριες γλώσσες του κόσμου. Όταν είστε αγχωμένοι και δεν κατορθώνετε να ολοκληρώσετε τα πράγματα που είναι στο πρόγραμμα, μπορεί να αναπτύξετε αισθήματα ενοχής. Μια πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι το μέσο άτομο περνάει περίπου δύο ώρες την ημέρα νιώθοντας ενοχές. Μολαταύτα, ορισμένοι μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν στο άγχος και να έχουν επιτυχία στη ζωή τους.

⁶ Πώς μπορείτε να αντεπεξέλθετε σε τέτοια καθημερινά προβλήματα και να έχετε ικανοποιητική ζωή; Μερικοί συμβουλεύονται βιβλία αυτοβοήθειας και εγχειρίδια γραμμένα από εμπειρογνώμονες. Μπορείτε να στηριχτείτε σε τέτοιου είδους βιβλία; Ο Δρ Μπέντζαμιν Σποκ, συγγραφέας ενός βιβλίου για την ανατροφή των παιδιών το οποίο έχει μεταφραστεί σε 42 γλώσσες και έχει κυκλοφορήσει σε σχεδόν 50 εκατομμύρια αντίτυπα, είπε κάποτε ότι «η ανικανότητα των γονέων να είναι σταθεροί αποτελεί . . . το συχνότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι γονείς στην Αμερική». Στη συνέχεια είπε ότι οι ειδήμονες αυτού του χώρου, περιλαμβανομένου και του ιδίου, φέρουν την κύρια ευθύνη: «Συνειδητοποιήσαμε πολύ αργά», παραδέχτηκε, «πόσο υπέσκαπτε η δική μας στάση παντογνωσίας την αυτοπεποίθηση των γονέων». Επομένως, θα μπορούσαμε κάλλιστα να ρωτήσουμε: ‘‘Τίνος τη συμβουλή μπορούμε να ακολουθήσουμε με ασφάλεια για να έχουμε ικανοποιητική ζωή σήμερα και στο μέλλον;’’