1, 2. (a) Nso ke Jesus akanam man ediwak owo ẹkeme ndikop se enye etịn̄de? (b) Didie ke mme anam-akpanikọ mbet Christ ẹtiene uwụtn̄kpọ esie, ndien ntak-a?

OTUOWO ẹkan Jesus ẹkụk ke mbeninyan̄, edi enye odụk ubom onyụn̄ awat esisịt odụk akpa. Ntak-a? Enye ọfiọk ke akpa mmọn̄ oro ayanam uyo esie okpon ndien ke emi ayanam otuowo ẹnen̄ede ẹkop etop esie.—Kot Mark 4:1, 2.

² Ediwak isua mbemiso Obio Ubọn̄ ọkọtọn̄ọde ndikara ye ediwak isua ke Obio Ubọn̄ oro ama ọkọtọn̄ọ ndikara, mme anam-akpanikọ mbet Christ ẹma ẹtiene uwụtn̄kpọ esie ke ndida mbufa usụn̄ n̄kwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ nnọ ediwak owo. Edidem ke ada ikọt Abasi usụn̄, anam mmọ ẹsio mbufa usụn̄ ẹdi, ẹnyụn̄ ẹkpụhọ usụn̄ oro mmọ ẹkesidade ẹkwọrọ ikọ ke ini ẹsion̄ode mbufa n̄kpọ ilektrọnik ẹdi. Nnyịn iyom ndisịm ata ediwak owo nte ikekeme mbemiso utịt edide. (Matt. 24:14) Kere ban̄a ndusụk usụn̄ oro isidade ikwọrọ ikọ inọ mme owo, inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹdu ke m̀mọ̀n̄. Kere n̄ko ban̄a mme usụn̄ oro afo ekemede ndikpebe mbuọtidem mbon oro ẹkekwọrọde ikọ ke eset.

3. Didie ke nnyịn ndida mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe n̄kwọrọ ikọ akabiak mme asua akpanikọ?

³ N̄wedmbụk n̄kpọntịbe. Okposụkedi emi Brọda Russell ye mme nsan̄a esie ẹkesimịn̄de Enyọn̄-Ukpeme ke Ikọmbakara toto ke isua 1879 man etop Obio Ubọn̄ ekpesịm ediwak owo, ediwak isua mbemiso isua 1914, etie nte Christ ama anam n̄kpọ man ẹkpekwọrọ eti mbụk ẹnọ ata ediwak owo. Mme n̄kpọ emi ẹketọn̄ọ ke isua 1903. Ke isua oro, Dr. E. L. Eaton, etịn̄ikọ ke ibuot otu mme ọkwọrọ ederi Protestant kiet ke Pennsylvania, ama okot Charles Taze Russell ete edi mmimọ ineni eneni man iwụt m̀mê ukpepn̄kpọ anie oto Bible. Eaton ama ewet leta ọnọ Russell ete: “Etie nte kpukpru owo ẹyema edieke nnyịn mbiba inenide an̄wan̄wa iban̄a ndusụk ukpepn̄kpọ oro nnyịn mbiba inyenede nsio nsio ekikere iban̄a.” Russell ye mme nsan̄a esie ẹma ẹkere ke mme owo ẹyema n̄kpọ emi, ntre mmọ ẹma ẹnam ndutịm man ẹwet se mmọ ẹkenenide ẹban̄a ke akpan n̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro ẹkotde The  Pittsburgh Gazette. Mme owo ẹma ẹsinen̄ede ẹma se ẹkesiwetde ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹma nte Russell akanamde akpanikọ Bible enen̄ede an̄wan̄a tutu mme andinyene n̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro ẹdọhọ ke iyesimịn̄ utịn̄ikọ Russell kpukpru urua. N̄kpọ oro ama abiak mme asua akpanikọ oro etieti!

4, 5. Ewe edu ke Russell ekenyene, ndien didie ke mbon oro ẹkamade ifetutom ẹkeme ndikpebe uwụtn̄kpọ esie?

⁴ Ikebịghike, mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe en̄wen ẹma ẹdọhọ ke iyesimịn̄ utịn̄ikọ Russell. Etisịm isua 1908, Enyọn̄-Ukpeme ama ọtọt ke ẹsimịn̄ ukwọrọikọ emi ke “n̄wedmbụk n̄kpọntịbe duopekiet.” Edi nditọete emi ẹfiọkde n̄kpọ ẹban̄a mbubehe n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ẹma ẹdọhọ ke edieke Russell osiode ọfis N̄ka ke Pittsburgh aka obio emi ẹnen̄erede ẹfiọk, ke ediwak n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ẹkpemịn̄ mme ibuotikọ Bible esie. Ke Russell ama ekekere aban̄a item oro ye mme n̄kpọ en̄wen, enye ama osio ọfis N̄ka aka Brooklyn ke New York, ke isua 1909. Nso ikedi utịp? Ọfiọn̄ ifan̄ ke oro ebede, n̄kpọ nte n̄wedmbụk n̄kpọntịbe 400 ẹma ẹsimịn̄ mme utịn̄ikọ esie, ndien mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe en̄wen ẹma ẹdiana ke usen ke usen. Etisịm ini oro Obio Ubọn̄ ọkọtọn̄ọde ndikara ke isua 1914, se ibede n̄wedmbụk n̄kpọntịbe 2,000 ẹma ẹsimịn̄ ukwọrọikọ ye utịn̄ikọ Russell ke usem inan̄.

⁵ Nso akpan n̄kpọ ke nnyịn ikpep ito emi? Ọfọn mbon oro ẹkamade ifetutom ke esop Abasi mfịn ẹkpebe nsụhọdeidem Russell. Didie? Ke ndikere mban̄a ekikere mbon en̄wen ke ini ẹnamde ikpọ ubiere.—Kot Mme N̄ke 15:22.

6. Didie ke akpanikọ Obio Ubọn̄ oro ẹkemịn̄de ke mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe akan̄wam owo kiet?

⁶ Akpanikọ Obio Ubọn̄ oro ẹkemịn̄de ke mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro ẹma ẹnam mme owo ẹkpụhọde uwem mmọ. (Heb. 4:12) Ke uwụtn̄kpọ, Ora Hetzel, emi akanade baptism ke 1917, ekedi kiet ke otu ediwak owo emi ẹkebọde akpanikọ ke ndikot mme utọ ibuotikọ oro. Ora ọkọdọhọ ete: “Ke mma n̄kanam ndọ, mma n̄ka ndise eka mi ke Rochester ke Minnesota. Ke ini n̄kesịmde do, mma n̄kụt nte enye esịbede mme ibuotikọ osion̄o ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe. Mme ibuotikọ oro ẹkedi ukwọrọikọ Russell. Eka mi ama etịn̄ se enye ekekpepde ke mme ibuotikọ oro ọnọ mi.” Ora ama ọbọ akpanikọ ndien ama ọsọn̄ọ ada ọkwọrọ Obio Ubọn̄ Abasi ke n̄kpọ nte isua 60.

7. Ntak emi mbon oro ẹkedade usụn̄ ẹkefiakde ẹkere m̀mê akpana ẹka iso ẹda n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ẹkwọrọ ikọ?

⁷ Ke isua 1916, akpan n̄kpọ iba oro ẹketịbede ẹma ẹnam mbon oro ẹkedade usụn̄ ẹfiak ẹkere m̀mê akpana ẹka iso ẹda n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ẹtan̄a eti mbụk. Akpa kan̄a, akpa ekọn̄ ererimbot ke akan̄wana ini oro, ndien emi ama anam ọsọn̄ ndinyene mme n̄kpọ umịn̄n̄wed. Ke 1916, itieutom nnyịn emi ekesede aban̄a se ẹmịn̄de ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ama ọtọt nte n̄kpọ emi ọkọsọn̄de ke Britain, ete: “Se ibede n̄wedmbụk n̄kpọntịbe 30 esisịt ẹsimịn̄ ukwọrọikọ Russell idahaemi. Etie nte ibat emi eyenen̄ede osụhọde ke mîbịghike ke ntak emi ekọmurua babru ọdọkde.” Ọyọhọ n̄kpọ iba  ekedi n̄kpa Brọda Russell ke October 31, 1916. Ntre, Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke December 15, 1916, ama ọtọt ete: “Ke emi Brọda Russell ama ekebe efep mi, ẹyetre ofụri ofụri ndimịn̄ ukwọrọikọ oro ẹsimịn̄de ke mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe.” Okposụkedi emi owo mîkesidaha aba mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ikwọrọ ikọ, ẹma ẹsida mme usụn̄ en̄wen, utọ nte “Photo-Drama of Creation,” ẹkwọrọ ikọ ẹnọ ata ediwak owo.

8. Ẹkenam didie ẹnyene “Photo-Drama of Creation”?

⁸ Mme fim. Russell ye mme nsan̄a esie ẹma ẹda n̄kpọ nte isua ita ẹnam utom man ẹnam “Photo-Drama of Creation,” emi ẹkesiode ke isua 1914. (N̄ke 21:5) Ẹkesikot fim emi Drama, ndien enye ekedi ndise slide ye ndise emi ẹnamde-nam n̄kpọ ẹwụt, emi enyenede ndiye uduot, ẹnyụn̄ ẹkopde uyo owo. Ata ediwak owo, ye unam, ẹma ẹtiene ẹnam se iketịbede ke eyo Bible man ẹmụm ẹsịn ke fim oro. Ẹketọt ke isua 1930 ẹte:  “Ẹma ẹda ata ediwak unam ke kiet ke otu n̄kponn̄kan itie ubon unam ẹwụt nte mme unam ẹkesan̄ade ẹnyụn̄ ẹnamde uyom ke ini mmọ ẹkedụkde ubom Noah.” Mme ewet ndise ke London, New York, Paris, ye Philadelphia ẹkeda ubọk ẹwet kpukpru ndiye ndise eken oro ẹkesiode ke fim oro.

9. Ntak emi ẹkebiatde ekese ini ye okụk ẹnam “Photo-Drama”?

⁹ Ntak emi ẹkebiatde ekese ini ye okụk ntre ẹnam “Photo-Drama”? Ubiere oro ẹkenamde ke akamba mbono ke isua 1913 ọbọrọ ete: “Sia mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe America ẹnamde mme owo ẹnịm mme mbụk mmọ ke ntak emi ẹnyenede mbuwed ye ndise, ye ke ntak emi mme owo ẹnen̄erede ẹma mme ndise emi ẹnamde-nam n̄kpọ ẹwụt, emi owụt ke enen̄ede odot ẹda mme ndise ẹnam n̄kpọ. Nnyịn imonyụn̄ inen̄ede inịm ke owụt ke se nnyịn mme ọkwọrọ eti mbụk ye mme andikpep inamde enen, ke ndida ndise emi ẹnamde-nam n̄kpọ ẹwụt ye ndiye ndise slide n̄kwọrọ eti mbụk.”

10. Ẹkesio “Photo-Drama” ke m̀mọ̀n̄ ye m̀mọ̀n̄?

¹⁰ Ke isua 1914, ẹma ẹsisio “Photo-Drama” ke ikpọ obio 80 kpukpru usen. N̄kpọ nte miliọn owo itiaita ke United States ye Canada ẹma ẹse ndise emi. Ke isua oro, ẹma ẹsio fim “Photo-Drama” ke Australia, Britain, Denmark, Finland, Germany, New Zealand, Sweden, ye Switzerland. Ẹma ẹsio ekpri esie emi mîkenyeneke mme ndise oro ẹnamde-nam n̄kpọ ẹwụt man ẹkpese ke n̄kpri obio. Ẹkekot enye oro, “Eureka Drama,” ndien enye ikọsọn̄ke urua ndinam nte “Photo-Drama,” ama onyụn̄ emem utom ndikama nsan̄a. Etisịm isua 1916, ẹma ẹkabade “Photo-Drama” m̀mê “Eureka Drama” ke usem Armenian, Dano-Norwegian, French, German, Greek, Italian, Polish, Spanish, ye Swedish.

11, 12. “Photo-Drama” akanam akparawa kiet anam nso, ndien nso uwụtn̄kpọ ke enye ekenịm?

¹¹ “Photo-Drama” usem French ama enen̄ede enem Charles Rohner, akparawa emi ekedide isua 18. Charles ọdọhọ ete: “Ẹma ẹtiene ẹsio fim oro ke obio nnyịn emi ekerede Colmar ke Alsace ke France. Toto ke ntọn̄ọ, mma mma nte ẹkenemede akpanikọ Bible ke in̄wan̄-in̄wan̄ usụn̄.”

¹² Emi ama anam Charles ana baptism, ndien ke isua 1922 enye ama ọtọn̄ọ utom uyọhọ ini. Kiet ke otu akpa utom oro ẹkenọde enye ekedi ndisio “Photo-Drama” nnọ mme owo ẹse ke France. Charles etịn̄ nte utom oro eketiede ete: “Ekenọ mi ediwak utom—ndibre ndido, ndise mban̄a okụk, ndinyụn̄ nse mban̄a mme n̄wed. Ẹma ẹdọhọ n̄ko nsinam otuowo ẹdop uyo mbemiso ẹtọn̄ọde ndisio fim oro. Ke ini nduọkodudu, ima isinọ mme owo n̄wed. Ẹma ẹsidọhọ eyenete eren m̀mê n̄wan edeme n̄wed ke ikpehe kiet kiet ke ufọk mbono. Owo kiet kiet ama esikama ediwak n̄wed ke ubọk edeme ọnọ mme owo ke ikpehe esie. Ke adianade do, ima ibon okpokoro oro ikodoride ata ediwak n̄wed ke enyịnusụn̄ ufọkmbono oro.” Ke isua 1925, ẹma ẹkot Charles edinam utom ke Bethel Brooklyn ke New York. Do ẹkedọhọ enye esida usụn̄ ke n̄kaikwọ oro ẹkesikwọde  ikwọ oro ẹbrede ke itieutom usuanetop WBBR oro ẹketọn̄ọde obufa. Ke ima ikekere iban̄a uwụtn̄kpọ Brọda Rohner, ọfọn ibụp idem nnyịn ite, ‘Ndi mmesinyịme ndinam utom ekededi oro ẹnọde mi man ntiene nsuan etop Obio Ubọn̄?’—Kot Isaiah 6:8.

13, 14. Didie ke ẹkeda ekebe utịn̄ikọ ẹsuan eti mbụk? (Se n̄ko ekebe oro “ Se Ẹkesinamde ke WBBR” ye “ Enịm-Mbụk Mbono.”)

¹³ Ekebe ukopikọ. Ke mme iduọk isua 1920, utom usio “Photo-Drama” ama ọtọn̄ọ ndisụhọde ubọk, edi ẹma ẹtọn̄ọ ndida itieutom usuanetop nte akpan usụn̄ ndida nsuan eti mbụk Obio Ubọn̄. Ke April 16, 1922, Brọda Rutherford ama ada ke itieutom usuanetop ke Metropolitan Opera House ke Philadelphia ke Pennsylvania ọnọ akpa utịn̄ikọ ke ekebe ukopikọ. N̄kpọ nte owo 50,000 ẹkekop utịn̄ikọ oro ibuotikọ ekedide, “Ediwak Miliọn Owo Emi Ẹdude Uwem Idahaemi Idikpaha Tutu Amama.” Ẹkesịn se ẹkenamde ke mbono ke ekebe ukopikọ ke akpa ini ke isua 1923. Ke adianade ye mme ufọkutom oro ẹkebọde ke ukpeokụk, mbon oro ẹdade usụn̄ ẹma ẹbiere ke ọkpọfọn inyene itieutom usuanetop idem nnyịn. Ẹkebọp itieutom emi ke Staten Island ke New York, ẹnyụn̄ ẹsịn enyịn̄ esie ke n̄wed ukara nte WBBR. Akpa ini oro ẹkenọde utịn̄ikọ do ekedi ke February 24, 1924.

¹⁴ Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke December 1, 1924 ama etịn̄ ntak emi ẹketọn̄ọde WBBR ete: “Imenịm ke itieutom usuanetop edi usụn̄ ndida ntan̄a akpanikọ, emi ememde urua onyụn̄ ọfọnde akan, emi owo mîdaha kan̄a itan̄a akpanikọ.” Ekem enye ama adian do ete: “Edieke Ọbọn̄ okụtde ke ofọn ẹbọp mme itieutom usuanetop en̄wen man ẹda ẹtan̄a akpanikọ, enye ayanam ẹnyene okụk ke usụn̄ emi enye emekde.” (Ps. 127:1) Etisịm 1926, ikọt Jehovah ẹma ẹbọp itieutom usuanetop itiokiet. Ẹkebọp iba ke United States—WBBR ke New York ye WORD ke mbọhọ Chicago. Inan̄ eken ẹkedu ke mme obio Canada emi: Alberta, British Columbia, Ontario, ye Saskatchewan.

15, 16. (a) Nso ke mme ọkwọrọ ederi ke Canada ẹkenam ke ini mmọ ẹkefiọkde ke imesida ekebe utịn̄ikọ itan̄a akpanikọ Bible? (b) Didie ke utịn̄ikọ Bible oro ẹkesinọde ke ekebe utịn̄ikọ ye ẹdisan̄a ke ufọk ke ufọk n̄kwọrọ ikọ ẹkenyene ufọn?

¹⁵ Mme ọkwọrọ ederi Christendom ẹma ẹfiọk ke ata ediwak owo ẹsikop akpanikọ Bible ke ekebe ukopikọ. Albert Hoffman emi ekemehede ye utom oro ẹkenamde ke itieutom usuanetop nnyịn ke Saskatchewan ke Canada ọkọdọhọ ete: “Ata ediwak owo ẹdifiọk Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible [nte ẹkesikotde Mme Ntiense Jehovah ini oro]. Ẹma ẹnen̄ede ẹnọ ikọ ntiense tutu isua 1928, emi mme ọkwọrọ ederi ẹkenamde ikpọ owo ukara ẹbọ Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible kpukpru unen oro ẹkenọde mmọ ndinyene itieutom usuanetop ke Canada.”

¹⁶ Okposụkedi emi nnyịn mîkenyeneke aba itieutom usuanetop ke Canada, ima ika iso inọ utịn̄ikọ Bible ke mme itieutom usuanetop oro ikesikpede-kpe. (Matt. 10:23) Ẹma ẹsiwet enyịn̄ mme itieutom usuanetop emi ikesibọde ke ukpe okụk ida itan̄a akpanikọ Bible ke Enyọn̄-Ukpeme ye The Golden  Age (emi ẹkotde Ẹdemede! idahaemi) man ke ini mme asuanetop ẹkwọrọde ikọ ke ufọk ke ufọk, ẹkpeda ẹsịn udọn̄ ẹnọ mme enyeneufọk ẹkpan̄ utọn̄ ẹkop mme utịn̄ikọ oro ke ufọk mmọ. Nso ikedi utịp? Bulletin eke January 1931 ọkọdọhọ ete: “Usuanetop ke ekebe ukopikọ ama enen̄ede esịn udọn̄ ọnọ nditọete emi ẹnamde utom ukwọrọikọ ke ufọk ke ufọk. Ediwak n̄kpọ emi ẹkewetde ẹnọ ẹdi ọfis ẹkewụt ke mme owo ẹma ẹkpan̄ utọn̄, ndien ke ntak emi mmọ ẹkekopde mme utịn̄ikọ Brọda Rutherford, ke mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹyom ndibọ mme n̄wed oro ẹkenọde mmọ.” Bulletin ọkọdọhọ ke ekebe ukopikọ ye utom eke ufọk ke ufọk ẹdi “akpan usụn̄ iba emi esop Abasi adade asuan etop Ọbọn̄.”

17, 18. Okposụkedi oro mme n̄kpọ ẹkekpụhọrede, didie ke ekebe utịn̄ikọ akaka iso edi akpan usụn̄ oro ẹkedade ẹtan̄a etop Obio Ubọn̄?

¹⁷ Ke mme iduọk isua 1930, ẹma ẹdomo ndibiọn̄ọ nnyịn man ikûda mme itieutom usuanetop oro isibọde ke ukpeokụk isuan etop. Ntre, ke utịt utịt isua 1937, ikọt Jehovah ẹma ẹtre ndikwọrọ ikọ ke itieutom usuanetop ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹsịn idem ke ndikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk. * Edi ekebe utịn̄ikọ okosụk ededi akpan usụn̄ oro ẹkedade ẹtan̄a etop Obio Ubọn̄ ke ndusụk ikpehe isọn̄ oro ẹdude nsannsan. Ke uwụtn̄kpọ, ọtọn̄ọde ke 1951 esịm 1991, ẹma ẹsisuan etop Bible ke itieutom usuanetop kiet ke West Berlin ke Germany, ẹnọ mbon oro ẹkedụn̄de ke mme ikpehe oro ẹkediọn̄ọde ini oro nte East Germany. Ke se ibede isua 30 ọtọn̄ọde ke isua 1961, itieutom usuanetop kiet ke Suriname emi odude ke Edem Usụk America ama esisuan etop Bible ke minit 15 kpukpru urua. Ọtọn̄ọde ke isua 1969 esịm isua 1977, esop Abasi ama omụm se ibede utịn̄ikọ 350 ọdọn̄ ke n̄kpọ umụmikọ man ẹkpebre ke ini edinam oro ẹkotde “All Scripture Is Beneficial” ke itieutom usuanetop. Itieutom usuanetop 291 ke stet 48 ke United States ẹkesuan etop emi. Ke isua 1996, itieutom usuanetop ke Apia emi edide ibuot obio Samoa ke South Pacific ama esisuan etop oro ẹkekotde “Mme Ibọrọ Mbụme Bible Fo.”

¹⁸ Nte iduọk isua 1900 akasan̄ade ekpere utịt, owo ikenen̄ekede ida aba itieutom usuanetop isuan eti mbụk. Edi obufa usụn̄ usuanetop ama ọwọrọ edi emi akanamde ẹkeme ndikwọrọ ikọ nnọ ata ediwak owo.

19, 20. Ntak emi ikọt Jehovah ẹketọn̄ọde ndida jw.org nnam n̄kpọ, ndien nso idi ufọn esie? (Se n̄ko ekebe oro “ JW.ORG.”)

¹⁹ Intanet. Ke isua 2013, se ikperede ndisịm biliọn owo ita, emi ẹdide n̄kpọ nte owo inan̄ ke otu kpukpru owo duop ke ofụri ererimbot, ẹkesidụk Intanet. Ẹdọhọ ke n̄kpọ nte biliọn owo iba ẹsida n̄kpri kọmputa oro ẹkamade ke ubọk, ye mme n̄kpọ nte fon, ẹdụk Intanet. Ibat emi ke aka iso ọdọk ke ofụri ererimbot. Edi ebiet emi mme owo ẹdade n̄kpọ ntem ẹdụk Intanet ẹkan edi ke Africa, emi n̄kpọ nte owo miliọn 90 ẹsidụkde Intanet. N̄kpọ emi enen̄ede okpụhọde akpan usụn̄ oro ediwak owo ẹdade ẹbọ etop.

 ²⁰ Ọtọn̄ọde ke isua 1997, ikọt Jehovah ẹma ẹtọn̄ọ ndida n̄kpọ emi ẹsidade ẹsuan etop ẹnọ ata ediwak owo mi nsuan etop. Ke isua 2013, ikpehe Intanet jw.org okodu ke n̄kpọ nte usem 300, ndien ẹma ẹdọn̄ mme n̄kpọ Ikọ Abasi ẹbe usem 520 man mme owo ẹkpesion̄o. Kpukpru usen, n̄kpọ nte owo 750,000 ẹsidụk ikpehe emi. Kpukpru ọfiọn̄, mme owo ẹsidụk Intanet ẹkese mme vidio ẹnyụn̄ ẹsion̄o se ibede n̄wed miliọn 3, magazine miliọn 4, ye n̄kpọ miliọn 22 eken oro ẹkotde ẹdọn̄.

21. Nso ke mbụk Sina ekpep fi?

²¹ Ikpehe Intanet emi akabade edi okopodudu usụn̄ oro ẹdade ẹsuan eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi, idem ke mme idụt oro ẹkpande utom ukwọrọikọ nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 2013, ete kiet emi ekerede Sina ama okụt ikpehe Intanet jw.org onyụn̄ okot ibuot itieutom ofụri ererimbot nnyịn emi odude ke United States, obụp mme mbụme efen efen oro enye ekenyenede aban̄a Bible. Nso ikanam ikot emi edi n̄wọrọnda? Mbon edem mme Sina ẹdi mme Muslim ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke nsannsan obio-in̄wan̄ emi odude ke idụt oro ẹnen̄erede ẹkpan utom Mme Ntiense Jehovah. Ke ntak ikot emi, ẹma ẹnam ndutịm man Ntiense emi odụn̄de ke United States esikpep Sina Bible ikaba ke urua. Ẹkeda Intanet ẹnịm ukpepn̄kpọ emi.

22, 23. (a) Ndi usụn̄ oro ẹdade ẹkwọrọ ikọ ẹnọ ediwak owo ada itie ẹdisan̄a ke ufọk ke ufọk n̄kwọrọ ikọ? (b) Didie ke Edidem ọdiọn̄ ukeme oro isịnde ke utom emi?

²² Idụhe ndomokiet ke otu usụn̄ oro ẹdade ẹkwọrọ ikọ ẹnọ ediwak owo, utọ nte n̄wedmbụk n̄kpọntịbe, “Photo-Drama,”  ekebe ukopikọ, ye Intanet, emi ọfọnde nte edika ufọk mme owo kiet kiet n̄kọkwọrọ ikọ nnọ mmọ. Ntak-a? Sia ikọt Jehovah ẹkpebe Jesus. Enye ikesikwọrọke ikọ inọ otuowo kpọt, edi ama esikwọrọ ọnọ owo kiet kiet. (Luke 19:1-5) Jesus ama ekpep mbet esie ndinam ntre n̄ko, onyụn̄ eteme mmọ se ẹditịn̄de. (Kot Luke 10:1, 8-11.) Nte ikenemede ke Ibuot 6, nditọete oro ẹdade usụn̄ ẹsisịn udọn̄ ẹnọ asan̄autom Jehovah kiet kiet ẹte ẹtịn̄ ikọ ye owo iso ye iso.—Utom 5:42; 20:20.

²³ Isua ikie edi emi tọn̄ọ Obio Ubọn̄ Abasi ọkọtọn̄ọ ndikara, ndien se ikperede ndisịm miliọn owo itiaita ke ẹsịn ifịk ẹkpep mme owo n̄kpọ ẹban̄a uduak Abasi. Ke akpanikọ, Edidem ke ọdiọn̄ mme usụn̄ oro idade itan̄a etop Obio Ubọn̄. Nte idikụtde ke ibuot oro etienede, enye n̄ko ọnọ nnyịn mme n̄kpọutom oro iyomde man isuan eti mbụk emi ke kpukpru idụt, esien, ye usem.—Edi. 14:6.