Ibuot 43

Nyayama Obio Oro

N̄kukụt 16—Ediyarade 21:9–22:5

Ibuotikọ: Editịn̄ nte Obufa Jerusalem etiede

Ini edisu: Ke akwa ukụt ye edikọbi Satan ke editụn̄ọ ukpe ẹma ẹkebe

1, 2. (a) M̀mọ̀n̄ ke angel kiet ada John aka man okokụt Obufa Jerusalem, ndien nso ukpụhọde n̄kpọ ke nnyịn ikụt mi? (b) Ntak emi edide ubọn̄ ubọn̄ ata-utịt Ediyarade-e?

 ANGEL kiet ama emen John aka ke wilderness ndiwụt enye Akwa Babylon. Idahaemi kiet ke otu ukem udịm mme angel oro ada John aka edikon̄ obot kiet. Nso ukpụhọde n̄kpọ ke enye okụt ntem! Mi idịghe oburobụt obio oro mîsanake, eke ebietde akpara Babylon, edi edi Obufa Jerusalem—edisana, eti obio eke spirit—ndien enye osụhọde oto heaven ke idemesie.—Ediyarade 17:1, 5.

² Idem Jerusalem eke isọn̄ akananam inyeneke ubọn̄ eke etiede ntem. John asian nnyịn ete: “Ekem kiet ke otu mme angel itiaba, ẹmi ẹnyenede eso itiaba oro ẹyọhọde ye akpatre ufen itiaba, edi edidọhọ mi ete, Di ken, nyewụt fi n̄wan-ndọ, n̄wan Eyen-erọn̄. Ndien enye emen mi ke Spirit adaha aka ke akwa edikon̄ obot, onyụn̄ owụt mi Jerusalem, edisana obio, emi otode Abasi osụhọde ke heaven edi, emi enyenede ubọn̄ Abasi.” (Ediyarade 21:9, 10) Ke enyọn̄ edikon̄ obot oro, John okụt ediye obio oro ke ofụri uyai esie. Mbon mbuọtidem ẹma ẹtie ye ọkpọsọn̄ udọn̄ ẹbet enye ndidi tọn̄ọ nte ubonowo ọkọduọ odụk idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. Ke akpatre sese enye mi! (Rome 8:19; 1 Corinth 15:22, 23; Mme Hebrew 11:39, 40) Enye edi ediye obio eke spirit, emi mme anam-akpanikọ mbon nsọn̄ọnda owo 144,000 ẹnamde, ayamade ke edisana idaha esie onyụn̄ owụtde ata ubọn̄ Jehovah. Emi edi ubọn̄ ubọn̄ ata-utịt Ediyarade!

3. Didie ke John obụk aban̄a uyai Obufa Jerusalem?

 ³ Obufa Jerusalem edi n̄kpọ n̄kpaidem ke uyai esie: “Uyama esie ebiet ata ọsọn̄-urua itiat, etie nte itiat jasper, asak nte crystal. Obio enyene ibibene emi okponde onyụn̄ okon̄de; onyụn̄ enyene inua-otop duopeba, ye angel duopeba ke inua-otop oro; ẹnyụn̄ ẹwet enyịn̄ ẹsịn ke esịt, emi edide enyịn̄ esien nditọ Israel duopeba. Ke edem usiaha-utịn, inuaotop ita ẹdu; ke edem edere, inua-otop ita; ke usụk-usụk, inua-otop ita; ke edem usop-utịn, inua-otop ita. Ibibene obio onyụn̄ enyene itiat-idak-isọn̄ duopeba, ẹnyụn̄ ẹwet enyịn̄ mme apostle Eyen-erọn̄ duopeba ẹsịn ke mme itiat oro.” (Ediyarade 21:11-14) Odot didie ntem nte ke akpa mbụk oro John ewetde aban̄a nsem nsem uyama! Ke ayamade nte obufa an̄wanndọ, Obufa Jerusalem edi n̄kemn̄kem nsan̄a Christ. Enye ayama in̄wan̄în̄wan̄, nte odotde ye edibotn̄kpọ ‘Ete mme un̄wana eke enyọn̄.’—James 1:17.

4. Nso iwụt ite ke Obufa Jerusalem idịghe idụt Israel eke obụk?

⁴ Ke inuaotop esie 12, ẹwet enyịn̄ esien Israel 12. Ke ntre, owo 144,000, oro “ẹsiode ke kpukpru esien nditọ Israel” ẹfịk idiọn̄ọ ẹnam ndamban̄a obio emi. (Ediyarade 7:4-8) Ke n̄kemuyo ye emi, enyịn̄ mme apostle 12 eke Eyenerọn̄ ẹdu ke itiat idakisọn̄ ẹmi. Ih, Obufa Jerusalem idịghe idụt Israel eke obụk oro ẹkesiakde ẹto nditọ Jacob 12. Enye edi Israel eke spirit, oro ẹkesiakde ẹto “mme apostle ye mme prophet.”—Ephesus 2:20.

5. Obufa Jerusalem ndinyene “ibibene emi okponde onyụn̄ okon̄de” owụt nso ye akpanikọ oro nte ke ẹnịm mme angel ke inuaotop kiet kiet?

⁵ Ndamban̄a obio emi enyene akwa ibibene. Ke eyo eset, ẹkesibọp mme ibibene obio ndinọ ukpeme mbak mme asua ẹdidụk. “Ibibene” Obufa Jerusalem emi “okponde onyụn̄ okon̄de” owụt nte ke enye enyene ukpeme ke n̄kan̄ eke spirit. Mme asua edinen ido ndomokiet, owo ndomokiet oro mîsanake m̀mê oro mînamke akpanikọ tutu amama ikemeke ndibe ndụk. (Ediyarade 21:27) Edi amaedi mbon oro ẹyakde ẹdụk, ndidụk ediye obio emi etie nte ẹkpedụkde Paradise. (Ediyarade 2:7) Ke ẹma ẹkebịn Adam ẹsio do, ẹma ẹnịm mme cherub ke iso akpa Paradise oro ndibiọn̄ọ mme ndedehe owo ndidụk. (Genesis 3:24) Ke ukem usụn̄ oro, ẹnịm mme angel ke inuaotop kiet kiet ke edisana obio Jerusalem ndikụt nte ke obio oro enyene ukpeme ke n̄kan̄ eke spirit. Ke akpanikọ, ke ofụri ukperedem ini ẹmi, mme angel ke ẹkekpeme esop mme Christian oro ẹyetde aran, emi akabarede edi Obufa Jerusalem, mbak edisabade eke Babylon.—Matthew 13:41.

Ndidomo Obio Oro

6. (a) Didie ke John etịn̄ aban̄a edidomo oro ẹdomode obio oro, ndien nso ke edidomo emi owụt? (b) Nso ikeme ndinam an̄wan̄a nte ke udomo oro ẹkedomode ekedi “nte ekemde ye udomo eke owo, ke ukem ini oro, nte eke angel”? (Se ikọ idakisọn̄.)

⁶ John akaiso ke mbụk esie ete: “Ndien enye emi enemede nneme ye ami onyụn̄ akama eto idomo o-gold ndida ndomo obio oro, ye inua-otop esie ye ibibene esie. Obio ana ukem-ukem ke n̄kan̄ mbinan̄; uniọn̄ esie onyụn̄ okpon nte ubom esie. Ndien enye ada eto odomo obio, mile ikie efụt [“furlong tọsịn duopeba,” NW]: uniọn̄ ye ubom ye ukon̄ esie ẹdi ukem-ukem. Enye onyụn̄ odomo ibibene, ibio idomo okụk ikie ye aba ye inan̄, nte owo, oro edi angel, odomode [“nte ekemde ye udomo eke owo, ke ukem ini oro, nte eke angel,” NW].” (Ediyarade 21:15-17) Ke ini ẹkedomode temple, emi ama ọnọ ubiọn̄ edisu mme uduak Jehovah ke se iban̄ade enye. (Ediyarade 11:1) Idahaemi, angel oro ndidomo Obufa Jerusalem owụt nte mme uduak Jehovah mîkemeke ndikpụhọde ke se iban̄ade ubọn̄ ubọn̄ obio emi. a

7. Nso idi n̄wọrọnda kaban̄a mme udomo obio oro?

⁷ Nso n̄wọrọnda obio ke emi edi ntem! Ata ukem ukem udomo ke n̄kan̄ mbitiokiet ẹdide furlong 12,000 (n̄kpọ nte itiat 1,380) ke uniọn̄, emi ibibene oro edide ibio idomo okụk 144, m̀mê ikpat 210 ke ukon̄, akanarede okụk. Ata obio baba kiet idụhe oro ekpenyenede mme utọ udomo oro. Enye ekpemen ebiet okponde ke n̄kpọ nte utịm ike-14 akan Israel eyomfịn, ndien enye okpokon̄ ekpere ndisịm itiat 350 ke ikpaenyọn̄! Ẹkenọ Ediyarade ke mme idiọn̄ọ. Ntre, nso ke mme  udomo ẹmi ẹtịn̄ ẹnọ nnyịn ẹban̄a Obufa Jerusalem enyọn̄?

8. Nso ida iban̄a (a) mme ibibene obio oro, emi ẹkon̄de ke ibio idomo okụk 144? (b) udomo obio oro edide furlong 12,000? (c) obio oro ndidi ata ukem ukem udomo ke n̄kan̄ mbitiokiet?

⁸ Mme ibibene oro ẹkon̄de ke ibio idomo okụk 144 ẹti nnyịn nte ke nditọ Abasi owo 144,000 oro ẹbonde ke spirit ẹnam obio emi. Nọmba oro 12, emi odude ke udomo obio oro edide furlong 12,000—emi uniọn̄, ubom, ye ukon̄ edide ukem ukem—edi se ẹdade ke ndamban̄a usụn̄ ke ndutịm esop ke prọfesi Bible. Ntem, Obufa Jerusalem edi mfọnn̄kan ndutịm esop oro ẹtịmde man ẹyọhọ nsinsi uduak Abasi. Obufa Jerusalem, adianade ye Edidem Jesus Christ, edi esop Obio Ubọn̄ Jehovah. Ndien ẹwụt idaha obio emi: ukem ukem udomo ke n̄kan̄ mbitiokiet. Ke temple Solomon, Ata Edisana Ebiet emi ọkọdọn̄ọde uwụtn̄kpọ edidu Jehovah, ekedi ata ukem ukem udomo ke n̄kan̄ mbitiokiet. (1 Ndidem 6:19, 20) Odot didie ntem, ndien, nte ke ẹmekụt Obufa Jerusalem, emi ubọn̄ Jehovah ke idemesie anamde ayama, nte edide ata ukem ukem akwa udomo ke n̄kan̄ mbitiokiet! Kpukpru udomo esie ẹda ata ukem ukem. Enye edi obio oro ananade ndudue m̀mê ndo.—Ediyarade 21:22.

Mme Ọsọn̄urua N̄kpọ Ubọpufọk

9. Didie ke John etịn̄ aban̄a mme n̄kpọ ubọpufọk obio oro?

⁹ John akaiso ye mbụk esie ete: “Ẹma ẹbọp ibibene oro ke jasper; obio edi ata eti gold, ebiet nsak-nsak edisana glass. Ẹbana itiat-idak-isọn̄, emi ibibene obio owụhọde ke esịt ye kpukpru orụk ọsọn̄-urua itiat. Akpa itiat-idak-isọn̄ edi jasper; udiana edi sapphire; ọyọhọ ita edi chalcedony; ọyọhọ inan̄ edi emerald; ọyọhọ ition edi sardonyx; ọyọhọ itiokiet edi sardius; ọyọhọ itiaba edi chrysolite; ọyọhọ itiaita edi beryl; ọyọhọ usụkkiet edi topaz; ọyọhọ duop edi chrysoprase; ọyọhọ duopekiet edi jacinth [“hyacinth,” NW]; ọyọhọ duopeba edi amethyst. Inua-otop duopeba ẹdi pearl duopeba, ẹnam inua-otop kiet ke pearl kiet. Efak obio onyụn̄ edi edisana gold, ebiet edisana glass.”—Ediyarade 21:18-21.

10. Akpanikọ oro nte ke ẹda jasper, gold, ye “kpukpru orụk ọsọn̄-urua itiat” ẹbọp obio oro owụt nso?

¹⁰ Ndutịm ubọp obio oro ke akpanikọ edi nyayama. Utu ke ọsọ n̄kpọ ubọpufọk eke isọn̄ nte mbat m̀mê itiat, nnyịn imokot iban̄a jasper, gold oro ẹtemde asana, ye “kpukpru orụk ọsọn̄-urua itiat.” Didie ke ẹmi nte odotde ẹwụt mme n̄kpọ ubọpufọk eke enyọn̄ ntem! Idụhe n̄kpọ baba kiet oro ekpeyede akan oro. Edisana gold ke ẹkeda ẹfụk ekebe ediomi eke eset oro, ndien ke Bible n̄kpọ emi  esiwak ndida mban̄a mme n̄kpọ oro ẹdide eti ẹnyụn̄ ẹsọn̄de urua. (Exodus 25:11; Mme N̄ke 25:11; Isaiah 60:6, 17) Edi ofụri Obufa Jerusalem, ye idem efak obio esie, ẹdi se ẹdade “edisana gold, ebiet[de] edisana glass” ẹbọp, owụtde ediye ye ata ọsọn̄urua n̄kpọ oro ayan̄ade owo ifiọk.

11. Nso isọn̄ọ nte ke mbon oro ẹnamde Obufa Jerusalem ẹyeyama ke n̄kon̄n̄kan eti uduot edisana eke spirit?

¹¹ Idụhe etem-o-gold ndomokiet emi ekemede ndinam utọ edisana gold oro. Edi Jehovah edi Akwa Etem-o-gold. Enye osụhọde etie nte ‘anditem ye andinam silver,’ enye onyụn̄ anam owo kiet kiet ke otu mme anam-akpanikọ nditọ Israel eke spirit asana “nte gold ye silver,” osion̄ode kpukpru ndek ke idem mmọ efep. Sụk mbon oro ke akpanikọ ẹma ẹketem ẹnyụn̄ ẹnam ẹsana ẹdinam Obufa Jerusalem ke akpatre, ndien ke usụn̄ emi Jehovah amada mme odu-uwem n̄kpọ ubọpufọk oro ẹnọde uyama ke n̄kon̄n̄kan eti uduot edisana eke spirit, ọbọp obio emi.—Malachi 3:3, 4.

12. Akpanikọ oro nte ke (a) ẹda mme ọsọn̄urua n̄kpọuto 12 ẹbana mme itiat idakisọn̄ obio oro owụt nso? (b) mme inuaotop obio oro ẹdi pearl owụt nso?

¹² Idem itiat idakisọn̄ obio oro edi ndiye n̄kpọ, ẹdade mme ọsọn̄urua n̄kpọuto 12 ẹbana. Emi anam nnyịn iti akwa oku mme Jew eset, oro ke mme usen edinam, ekesisịnede ephod oro ẹdiande nsio nsio ọsọn̄urua itiat 12 ẹmi ke ndusụk usụn̄ ẹbietde mmọemi ẹtịn̄de ẹban̄a mi. (Exodus 28:15-21) Emi ke akpanikọ idịghe n̄kpọntịbe unana uduak! Utu ke oro, enye ọsọn̄ọ owụt edinam itie oku eke Obufa Jerusalem, emi Jesus, kpa akamba Akwa Oku, edide “Eyen-erọn̄.” (Ediyarade 20:6; 21:23; Mme Hebrew 8:1) N̄ko, ẹmenam mme ufọn utom akwa oku eke Jesus ẹbe ke Obufa Jerusalem ẹsịm ubonowo. (Ediyarade 22:1, 2) Inuaotop 12 eke obio oro, kiet kiet edide pearl oro eyede etieti, anam owo eti n̄ke oro Jesus ekemende Obio Ubọn̄ odomo ye pearl eke okponde ekọmurua. Kpukpru mbon ẹmi ẹbede ke inuaotop ẹmi ẹdụk eyedi ẹma ẹwowụt ata esịtekọm ẹban̄a mme ufọn n̄kpọ eke spirit.—Matthew 13:45, 46; men Job 28:12, 17, 18 domo.

Obio Un̄wana

13. Nso ke John afiak etịn̄ aban̄a Obufa Jerusalem, ndien ntak emi obio oro mîyomke ata temple ndomokiet?

¹³ Ke eyo Solomon, temple oro ẹkebọpde ke n̄kon̄n̄kan ebiet ke obio oro ke Obot Moriah  ke edem edere ama akara Jerusalem. Edi nso kaban̄a Obufa Jerusalem? John ọdọhọ ete: “Edi n̄kwe temple do, koro Jehovah Abasi Andikara kpukpru n̄kpọ ye Eyen-erọn̄ ẹdi temple esie. Obio inyụn̄ iyomke utịn ye ọfiọn̄ ndiyama nnọ enye; koro ubọn̄ Abasi anamde enye an̄wan̄a, Eyen-erọn̄ onyụn̄ edide utuenikan̄ esie.” (Ediyarade 21:22, 23) Ke akpanikọ, ufọn idụhe ndibọp ata temple mi. Temple mme Jew eset ekedi sụk mbiet n̄kpọ, ndien ata idem-n̄kpọ eke mbiet n̄kpọ oro, kpa akwa temple eke spirit, ama ododu tọn̄ọ nte Jehovah ekeyet Jesus aran nte Akwa Oku ke 29 E.N. (Matthew 3:16, 17; Mme Hebrew 9:11, 12, 23, 24) Temple n̄ko esinọ ekikere aban̄a otu mme oku oro ẹfọpde uwa ẹnọ Jehovah ke ibuot mme owo. Edi kpukpru mbon oro ẹbuanade ke Obufa Jerusalem ẹdi mme oku. (Ediyarade 20:6) Ndien ẹma ẹwa akwa uwa oro, kpa mfọnmma uwem Jesus nte owo, inikiet ke nsinsi. (Mme Hebrew 9:27, 28) Akande oro, kpukpru owo ẹmi ẹdụn̄de ke obio oro ẹkeme ndikụt Jehovah iso.

14. (a) Ntak emi Obufa Jerusalem mîyomke utịn ye ọfiọn̄ ndiyama nnọ enye? (b) Nso ke prọfesi Isaiah ekebem iso etịn̄ aban̄a esop Jehovah eke ofụri ekondo, ndien didie ke Obufa Jerusalem enyene ebuana ke emi?

¹⁴ Ke ini ubọn̄ Jehovah ekebede Moses ke Obot Sinai, emi ama anam iso Moses enen̄ede ayama tutu eyedi se enye ekenyenede ndifụk iso mbak ekemmọ nditọ Israel ẹdikụt. (Exodus 34:4-7, 29, 30, 33) Nte afo emekeme ndikụt, ndien, uyama obio oro ubọn̄ Jehovah anamde enye ayama ke nsinsi? Okoneyo ikemeke ndidu ke utọ obio oro. Ufọn ikponyụn̄ idụhe ndinyene ata utịn m̀mê ọfiọn̄. Enye eyekaiso ọnọ un̄wana ke nsinsi. (Men 1 Timothy 6:16 domo.) Ẹnam Obufa Jerusalem ọyọhọ ye utọ nsem nsem un̄wana oro. Ke akpanikọ, n̄wanndọ emi ye Ebendọ Edidem esie ẹmekabade ẹdi ibuot esop Jehovah eke ofụri ekondo—“n̄wan” esie, kpa “Jerusalem emi odude ke enyọn̄”—emi Isaiah eketịn̄de prọfesi aban̄a ete: “Utịn ididịghe aba un̄wana fo ke uwemeyo; ọfiọn̄ idinyụn̄ idaha un̄wana in̄wan̄a fi: ndien Jehovah eyedi nsinsi un̄wana fo, Abasi fo eyenyụn̄ edi uyai fo. Utịn fo idisopke aba; ọfiọn̄ fo idinyụn̄ itahake aba: koro Jehovah eyedi nsinsi un̄wana fo, ndien mme usen ntuan̄a fo ẹyekụre.”—Isaiah 60:1, 19, 20; Galatia 4:26.

 Un̄wana Mme Idụt

15. Mme ikọ eke Ediyarade ewe, oro ẹban̄ade Obufa Jerusalem ibiet prọfesi Isaiah?

¹⁵ Kpasụk prọfesi emi ekebem iso ọdọhọ ete: “Ndien mme idụt ẹyesan̄a ke un̄wana fo, ndidem ẹyenyụn̄ ẹsan̄a ke usiere fo.” (Isaiah 60:3) Ediyarade owụt ete ke mme ikọ ẹmi ẹyebuana Obufa Jerusalem: “Ndien mme idụt ẹyesan̄a ke un̄wana esie, ndidem isọn̄ ẹnyụn̄ ẹda ubọn̄ mmọ ẹdụk ke esịt. Idiberike inua-otop obio ke uwemeyo, koro n̄kụteyo ididụhe do. Ẹyenyụn̄ ẹda ubọn̄ ye ukpono mme idụt ẹdụk ke esịt.”—Ediyarade 21:24-26.

16. Mmanie ẹdi “mme idụt” oro ẹdisan̄ade ke un̄wana otode Obufa Jerusalem?

¹⁶ Mmanie ẹdi “mme idụt” ẹmi ẹsan̄ade ke un̄wana otode Obufa Jerusalem? Mmọ ẹdi mme owo, ẹmi inikiet ẹkedide ubak mme idụt eke idiọk ererimbot emi, oro ẹnyịmede un̄wana oro ẹnọde ebe ke ubọn̄ ubọn̄ obio heaven emi. Ebeiso ke otu mmọ edi akwa otuowo, ẹmi ẹma ẹkewọn̄ọ ẹto “kpukpru obio ye esien ye idụt ye usem” oro ẹnyụn̄ ẹtuakde ibuot ẹnọ Abasi uwemeyo ye okoneyo ke edidianakiet ye otu John. (Ediyarade 7:9, 15) Ke Obufa Jerusalem ama okoto ke heaven osụhọde edi, Jesus onyụn̄ adade mme ukpọhọde n̄kpa ye Hades anam mme akpan̄kpa ẹset, ediwak miliọn owo efen efen ẹyediana ye mmọ, kpa mbon ẹmi ke akpa ẹketode “mme idụt,” ẹmi ẹdide ẹdima Jehovah ye Eyen esie, kpa Ebendọ Obufa Jerusalem oro ebietde Eyenerọn̄.—Ediyarade 1:18.

17. Mmanie ẹdi “ndidem isọn̄” oro “ẹda[de] ubọn̄ mmọ” ẹdidụk Obufa Jerusalem?

¹⁷ Mmanie, ndien, ẹdi “ndidem isọn̄” ẹmi “ẹda[de] ubọn̄ mmọ ẹdụk ke esịt”? Mmọ idịghe ata ndidem isọn̄ emi nte otu, koro mmọ ẹmesụhọde ẹka nsobo ke ndin̄wana ye Obio Ubọn̄ Abasi ke Armageddon. (Ediyarade 16:14, 16; 19:17, 18) Nte ndidem ẹmi ẹkpedi ndusụk ikpọ ọwọrọiso owo eke mme idụt oro ẹkabarede ẹdi ubak akwa otuowo, mîdịghe nte mmọ ẹkpedi ndidem ẹmi ẹnamde ẹset, oro ẹsụkde ibuot ẹnọ Obio Ubọn̄ Abasi ke obufa ererimbot? (Matthew 12:42) Ikemeke-keme, koro ke akamba ubak, ubọn̄ utọ ndidem oro ekedi eke ererimbot, ama onyụn̄ osop ke anyanini. Ana “ndidem isọn̄” oro, ndien, ẹmi ẹdade ubọn̄ mmọ ẹdụk ke Obufa Jerusalem ẹdi owo 144,000 oro ẹkefakde “[ẹ]sio . . . ke kpukpru esien, ye usem, ye obio, ye idụt” ndikara nte ndidem ye Eyenerọn̄, Jesus Christ. (Ediyarade 5:9, 10; 22:5) Mmọ ẹmeda ubọn̄ oro Abasi ọnọde mmọ ẹdidụk ke obio oro ndidian ke uyama esie.

18. (a) Mmanie ke owo mîdiyakke ẹdụk Obufa Jerusalem? (b) Mmanie kpọt ke ẹdiyak ẹdụk obio oro?

¹⁸ John akaiso ete: “Edi baba n̄kpọ ndek kiet ididụkke ke esịt, ye owo eke anamde mbubiam ido onyụn̄ osude nsu; ke mîbọhọke mmọ ikpọn̄-ikpọn̄ ẹmi ẹwetde enyịn̄ mmọ ke n̄wed uwem Eyen-erọn̄.” (Ediyarade 21:27) N̄kpọ baba kiet oro editịm n̄kpọ Satan asabarede ikemeke ndidi ubak Obufa Jerusalem. Idem okposụkedi mme inuaotop esie ẹnade in̄wan̄ tak-tak, owo idiyakke owo ndomokiet eke “anamde mbubiam ido onyụn̄ osude nsu” ebe odụk ke esịt. Owo nsọn̄ibuot ndomokiet ididụhe ke obio oro m̀mê owo ekededi ke otu Akwa Babylon. Ndien edieke owo ekededi odomode ndisabade obio oro ke ndibiat mbon oro ẹdibuanade ke enye ke ini iso ke adan̄aemi ẹsụk ẹdude ke isọn̄, ẹyenam ukeme mmọ okûkụt unen. (Matthew 13:41-43) Sụk mbon “ẹmi ẹwetde enyịn̄ mmọ ke n̄wed uwem Eyen-erọn̄,” kpa owo 144,000, ke akpatre ẹdibe ẹdụk Obufa Jerusalem. b—Ediyarade 13:8; Daniel 12:3.

Akpa Mmọn̄ Uwem

19. (a) Didie ke John etịn̄ aban̄a Obufa Jerusalem nte adade mme edidiọn̄ ọsọk ubonowo? (b) Ini ewe ke “akpa mmọn̄ uwem” oro ọfiọrọ, ndien nnyịn isan̄a didie ifiọk?

¹⁹ Nyayama Obufa Jerusalem eyeda mme akwa edidiọn̄ ọsọk ubonowo ke isọn̄. Emi edi se John afiakde ọfiọk aban̄a: “Ekem angel [emi] owụt mi akpa mmọn̄ uwem, emi asakde nte crystal, emi otode ke ebekpo Abasi ye eke Eyen-erọn̄, asan̄a ebe ke ufọt efak obio.” (Ediyarade 22:1) Ini ewe ke “akpa” emi ọfiọrọ? Sia enye ọfiọrọde oto “ke ebekpo Abasi ye eke Eyen-erọn̄,” enye n̄kukụre ekpedi ke usen Ọbọn̄ ama ọkọtọn̄ọ ke 1914. Oro  ekedi ini ọnọ n̄kpọntịbe oro ẹketan̄ade oto edifri ukotowo ọyọhọ itiaba ye akwa ntọt oro: “Ke emi edinyan̄a ye edikara ẹmedi, ye Ubọn̄ Abasi nnyịn ye odudu Christ Esie.” (Ediyarade 11:15; 12:10) Ke utịt ini, spirit ye n̄wanndọ ẹmenọ mbon oro ẹnyenede esịt akpanikọ ikot ẹte ẹdibọ mmọn̄ uwem ke ikpîkpu. Mmọn̄ oro otode akpa emi ayaka iso ndidu nnọ utọ mme owo oro tutu osịm utịt editịm n̄kpọ emi ndien, ke oro ebede, ebe osịm obufa ererimbot, ke ini emi Obufa Jerusalem “otode ke Abasi osụhọde ke heaven edi.”—Ediyarade 21:2.

20. Nso iwụt ite ke ndusụk udomo mmọn̄ uwem ama ododu?

²⁰ Emi idịghe akpa ini oro ẹnọde ubonowo ọnọ-uwem mmọn̄. Ke ini enye okodude ke isọn̄, Jesus ama etịn̄ aban̄a mmọn̄ oro ọnọde nsinsi uwem. (John 4:10-14; 7:37, 38) Akande oro, John odu ke idaha ndikop ima ima ikot oro: “Spirit ye n̄wan-ndọ ẹdọhọ ẹte, Di. Owo eke onyụn̄ okopde, yak enye ọdọhọ ete, Di. Owo eke itọn̄ asatde, yak enye edi. Owo eke amade, yak edi edibọ mmọn̄ uwem ke ikpîkpu.” (Ediyarade 22:17) Ke ẹnọ ikot emi idem idahaemi, owụtde ete ke ndusụk udomo mmọn̄ uwem ama ododu. Edi ke obufa ererimbot, mmọn̄ ẹmi ẹyefiọrọ ẹto ebekpo Abasi ẹnyụn̄ ẹbe ke Obufa Jerusalem nte ata eti akpa mmọn̄.

21. Nso ke “akpa mmọn̄ uwem” oro ada aban̄a, ndien didie ke n̄kukụt Ezekiel kaban̄a akpa emi an̄wam nnyịn ndifiọk?

²¹ “Akpa mmọn̄ uwem” emi edi nso? Ata mmọn̄ edi ata akpan n̄kpọ ọnọ uwem. Ye unana udia owo ekeme ndidu uwem ke urua ifan̄, edi ye unana mmọn̄ enye eyekpa ke n̄kpọ nte urua kiet. Mmọn̄ edi se iyetde-yet n̄kpọ asana n̄ko, onyụn̄ edi ata akpan n̄kpọ ọnọ nsọn̄idem. Ntem, ana mmọn̄ uwem oro ada aban̄a n̄kpọ emi edide akpan n̄kpọ ọnọ uwem ye nsọn̄idem ubonowo. Ẹma ẹnọ prọfet Ezekiel n̄ko n̄kukụt aban̄ade “akpa mmọn̄ uwem” emi, ndien ke n̄kukụt esie, akpa oro ọkọfiọrọ oto temple osụhọde odụk Inyan̄ Inụn̄. Ndien, utịben̄kpọ akan utịben̄kpọ! Ẹma ẹnam mmọn̄ oro ananade odu-uwem n̄kpọ mi, oro akabuahade ye ibọk n̄kpa akabade edi eti mmọn̄ oro ọkọyọhọde ye iyak! (Ezekiel 47:1-12) Ih, akpa eke n̄kukụt emi anam n̄kpọ oro ke mbemiso ama akakpa afiak edidu uwem, ọsọn̄ọde nte ke akpa mmọn̄ uwem oro ada aban̄a enọ Abasi oro ebede ke Jesus Christ ndifiak nda mfọnmma uwem owo nsọk “akpan̄kpa” ubonowo. Akpa emi ‘asana nte crystal,’ owụtde nte mme enọ Abasi ẹdide nti ẹnyụn̄ ẹsanade. Enye itiehe nte akama-n̄kpa “mmọn̄” Christendom oro ọyọhọde ye iyịp.—Ediyarade 8:10, 11.

22. (a) Akpa emi ọtọn̄ọ oto m̀mọ̀n̄, ndien ntak emi odotde? (b) Nso ibuana ke mmọn̄ uwem oro, ndien nso ke ndamban̄a akpa emi esịne?

²² Akpa oro ọtọn̄ọ oto “ebekpo Abasi ye eke Eyen-erọn̄.” Emi otịm odot, sia isọn̄ kaban̄a ndutịm Jehovah oro ọnọde uwem edide uwa ufak, ndien ẹkenọ emi koro Jehovah “akamama ererimbot ntem, tutu Enye osio ikpọn̄-ikpọn̄ Eyen emi Enye obonde ọnọ, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye Enye okûtak, edi enyene nsinsi uwem.” (John 3:16) Mmọn̄ uwem oro n̄ko abuana Ikọ Abasi, emi ẹtịn̄de ẹban̄a nte mmọn̄ ke Bible. (Ephesus 5:26) Nte ededi, akpa mmọn̄ uwem oro isịneke akpanikọ ikpọn̄îkpọn̄ edi esịne kpukpru enọ Jehovah eken n̄ko, ẹkọn̄ọde ke uwa Jesus, ndida mfak mme okopitem owo nsio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa nnyụn̄ nnọ mmọ nsinsi uwem.—John 1:29; 1 John 2:1, 2.

23. (a) Ntak odotde nte ke akpa mmọn̄ uwem oro ọfiọrọ ebe ke ufọt efak Obufa Jerusalem? (b) Ewe un̄wọn̄ọ Abasi oro ẹken̄wọn̄ọde ẹnọ Abraham idisu ke ini mmọn̄ uwem oro ọfiọrọde barasuene?

²³ Ke ini Ukara Tọsịn Isua oro, ẹyeda mme ufọn ufak oro ẹnam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ ebe ke utom oku eke Jesus ye eke mme udiana oku 144,000 esie. Nte odotde, ndien, akpa mmọn̄ uwem oro ọfiọrọ ebe ke ufọt efak Obufa Jerusalem. Israel eke spirit ẹnam emi, emi adianade ye Jesus, ẹnamde ata mfri Abraham. (Galatia 3:16, 29) Ntre, ke ini mmọn̄ uwem emi ọfiọrọde barasuene ebe ke ufọt efak ndamban̄a obio oro, “kpukpru mme idụt ke ererimbot” ẹyenyene ọyọhọ ifet ndidiọn̄ idemmọ ebe ke mfri Abraham. Un̄wọn̄ọ oro Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Abraham eyesu ọyọhọ ọyọhọ.—Genesis 22:17, 18.

 Mme Eto Uwem

24. Nso ke John okụt idahaemi ke edem mbiba ke akpa mmọn̄ uwem oro, ndien mmọ ẹda ẹban̄a nso?

²⁴ Ke n̄kukụt Ezekiel, akpa oro ama akam akabade edi nsọsọp mmọn̄, ndien prọfet oro ama okụt kpukpru orụk eto oro ẹn̄wụmde mfri nte ẹkọride ke n̄kan̄ esie mbiba. (Ezekiel 47:12) Edi nso ke John okụt? Emi: “Eto uwem ada ke n̄kan̄ akpa emi ye ke n̄kan̄ oko, on̄wụm orụk mfri duopeba, on̄wụm mfri esie ke ọfiọn̄ ke ọfiọn̄; ẹnyụn̄ ẹda ikọn̄ eto oro ẹkọk mme idụt udọn̄ọ.” (Ediyarade 22:2) Ana “eto uwem” ẹmi ẹda n̄ko ẹban̄a ubak ndutịm oro Jehovah anamde ndinọ okopitem ubonowo nsinsi uwem.

25. Nso enọ ntatubọk ke Jehovah ọnọ ubonowo oro eyerede ikot ke Paradise ofụri ererimbot?

²⁵ Nso enọ ntatubọk ke Jehovah otịm ntem ọnọ ubonowo oro ẹyerede ikot! Ikụreke ke mmọ ndin̄wọn̄ mmọn̄ oro ẹdemerede ukpọn̄ mi, edi mmọ ẹkeme nditet n̄kaiso ọnọ-nsọn̄idem nsio nsio mfri nto mme eto ẹmi. Oh, ke ekpedide akpa ete ye eka nnyịn ẹma ẹyụhọ ye mbiet ‘inem inem’ ndutịm emi ke Paradise Eden! (Genesis 2:9) Edi idahaemi Paradise ofụri ererimbot odu mi, ndien Jehovah akam anam ndutịm ebe ke mme ikọn̄ ndamban̄a eto ẹmi man ẹda “ẹkọk mme idụt udọn̄ọ.” c Ke otịmde ọfọn akan ibọkusọbọ ikọn̄-ikọt m̀mê eke orụk efen ekededi oro ẹnọde mfịn, edida mme ndamban̄a ikọn̄ ẹmi ẹkemede ndisụk ubiak mi nsịn ke edinam eyemenede ubonowo oro ẹnịmde ke akpanikọ osịm mfọnmma ke n̄kan̄ spirit ye ke n̄kan̄ ikpọkidem.

26. Nso ke mme eto uwem oro ẹkeme ndisịne, ndien ntak-a?

²⁶ Mme eto oro, ẹmi ẹnyenede mmọn̄ mfọn mfọn ẹto akpa oro, ẹkeme ndisịne owo 144,000 oro ẹdide n̄wanndọ Eyenerọn̄. Ke adan̄aemi ẹdude ke isọn̄, mbon ẹmi n̄ko ẹn̄wọn̄ ẹto ndutịm oro Abasi anamde aban̄a uwem ebe ke Jesus Christ. Nte enemde, ke ntịn̄nnịm ikọ ẹkot nditọete Jesus oro ẹbonde ke spirit “ikpọ eto edinen ido.” (Isaiah 61:1-3, NW; Ediyarade 21:6) Mmọ ẹma ẹsosion̄o ekese mfri eke spirit ndinọ Jehovah itoro. (Matthew 21:43) Ndien ke ini Ukara Tọsịn Isua oro, mmọ ẹyenyene ebuana ke ndideme mme ufọn ufak oro ẹdidade “ẹkọk mme idụt udọn̄ọ” ẹsio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa.—Men 1 John 1:7 domo.

Okoneyo Idụhe Aba

27. Nso n̄kaiso edidiọn̄ ke John etịn̄ aban̄a nte ẹnyenede mbon oro ẹnọde ifet ndidụk Obufa Jerusalem, ndien ntak ẹdọhọde ẹte ke ‘isụn̄i idinyụn̄ idụhe aba’?

²⁷ Edibe ndụk Obufa Jerusalem—ke akpanikọ, utịbe utịbe ifet oro okponde akan emi ikpodụhe! Kam kere—mbon oro inikiet ẹkedide mme usụhọde anana mfọnmma owo ẹyetiene Jesus ẹdụk heaven ndikabade ndi ubak utọ ubọn̄ ubọn̄ ndutịm oro! (John 14:2) John ọnọ ndusụk ekikere aban̄a mme edidiọn̄ oro mbon ẹmi ẹdinyenede, ọdọhọde ete: “N̄kpọ nsobo [“isụn̄i,” NW] idinyụn̄ idụhe aba; ebekpo Abasi ye eke Eyen-erọn̄ eyenyụn̄ odu do; ikọt [“ifịn,” NW] Esie ẹyenyụn̄ ẹnam n̄kpọ [“edisana utom,” NW] ẹnọ Enye; mmọ ẹyenyụn̄ ẹkụt iso Esie; enyịn̄ Esie eyenyụn̄ odu mmọ ke ọkpọiso.” (Ediyarade 22:3-5a) Ke ini itie oku nditọ Israel akakabarede ọdiọk, enye ama ọbọ ufen isụn̄i Jehovah. (Malachi 2:2) Jesus ama ọdọhọ ete ke ẹkpọn̄ “ufọk” Jerusalem anana-mbuọtidem ẹnọ mmọ nte ndon. (Matthew 23:37-39) Edi ke Obufa Jerusalem, ‘n̄kpọ isụn̄i idinyụn̄ idụhe aba.’ (Men Zechariah 14:11 domo.) Ẹma ẹdomo kpukpru mme andidụn̄ ke esịt esie ke ikan̄ ikan̄ idomo mi ke isọn̄, ndien sia mmọ ẹma ẹkekan, eyedi mmọ ẹma ‘ẹsesịne se mîdibiarake ye se mîdikpaha.’ Kaban̄a mmọ, Jehovah ọfiọk, ukem nte enye ọkọfiọkde Jesus, ete ke tutu amama mmọ ididuọhọ ikpọn̄ usụn̄. (1 Corinth 15:53, 57) Akande oro, “ebekpo Abasi ye eke Eyen-erọn̄” eyedu do, anamde idaha obio oro odu ke ifụre ke nsinsi.

28. Ntak ẹwetde enyịn̄ Abasi ke ọkpọiso mme andibuana ke Obufa Jerusalem, ndien nso akama-nduaidem idotenyịn ina mmọ ke iso?

²⁸ Ukem nte John ke idemesie, kpukpru mme andibuana eke ini iso ke obio eke enyọn̄ oro ẹdi “ifịn” Abasi. Ke ntre, ẹwet enyịn̄ Abasi akamba akamba ke ọkpọiso mmọ, anamde ẹdiọn̄ọ enye nte Andinyene mmọ. (Ediyarade 1:1; 3:12) Anana-mbiet ifetutom ke mmọ ẹdibat  edinam edisana utom nnọ enye nte ubak Obufa Jerusalem. Ke adan̄aemi Jesus okodude ke isọn̄, enye ama ọn̄wọn̄ọ akama-nduaidem un̄wọn̄ọ ọnọ utọ mbon oro ẹdoride enyịn mi ndidi mme andikara, ọdọhọde ete: “Ọfọfọn ọnọ mmọ eke esịt mmọ asanade: koro mmọ ẹyekụt Abasi.” (Matthew 5:8) Ifịn ẹmi ẹdikop inemesịt didie ntem ke ndinen̄ede n̄kụt nnyụn̄ ntuak ibuot nnọ Jehovah ke iso esie!

29. Ntak emi John etịn̄de aban̄a Obufa Jerusalem enyọn̄ ete ke “okoneyo idinyụn̄ idụhe aba”?

²⁹ John akaiso ete: “Okoneyo idinyụn̄ idụhe aba; mmọ inyụn̄ iyomke un̄wana utuenikan̄ m̀mê un̄wana utịn; koro Ọbọn̄ Abasi mmọ eyenọ mmọ un̄wana.” (Ediyarade 22:5b) Jerusalem eset, ukem nte obio en̄wen ekededi ke isọn̄, ekeberi edem ke utịn ndinyene un̄wana ke uwemeyo ye ke un̄wana ọfiọn̄ ye un̄wana ubọkowo ke okoneyo. Edi ke Obufa Jerusalem enyọn̄, utọ un̄wana oro ididịghe se ẹyomde. Jehovah ke idemesie edinọ obio oro un̄wana. N̄ko ẹkeme ndida “okoneyo” ntịn̄ ikọ ke ndamban̄a usụn̄, ẹtịn̄de ẹban̄a ukụt m̀mê edidianade n̄kpọn̄ Jehovah. (Micah 3:6; John 9:4; Rome 13:11, 12) Utọ okoneyo oro tutu amama ikpodụhe ke ubọn̄ ubọn̄, nyayama edidu oro Abasi andikara kpukpru n̄kpọ odude.

30. Didie ke John ada utịbe utịbe n̄kukụt oro okosịm utịt, ndien Ediyarade ọsọn̄ọ nso ọnọ nnyịn?

³⁰ John ada utịbe utịbe n̄kukụt emi osịm utịt ke nditịn̄ mban̄a ifịn Abasi ẹmi: “Ndien mmọ ẹyeda ubọn̄ ke nsinsi-nsinsi.” (Ediyarade 22:5c) Edi akpanikọ, ke utịt tọsịn isua oro, eyedi ẹma ẹda mme ufọn ufak oro ẹsịn ke edinam ofụri ofụri, ndien Jesus eyeyak mfọnmma orụk owo ọnọ Ete esie. (1 Corinth 15:25-28) Se Jehovah enyenede ke ekikere ọnọ Jesus ye owo 144,000 ke oro ebede, nnyịn ifiọkke. Edi Ediyarade ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn ete ke ifet oro mmọ ẹnyenede ndinam edisana utom nnọ Jehovah eyekaiso ke nsinsi.

Inem Inem Ata-Utịt Ediyarade

31. (a) Ewe akpatre edinam ke n̄kukụt Obufa Jerusalem onịm idiọn̄ọ? (b) Nso ke Obufa Jerusalem anam ọnọ mme anam-akpanikọ eken ke otu ubonowo?

³¹ Edisu eke n̄kukụt emi aban̄ade Obufa Jerusalem, kpa n̄wanndọ Eyenerọn̄, edi inem inem ata-utịt oro Ediyarade anyande ubọk owụt, onyụn̄ otịm odot ntre. Kpukpru mme Christian akpa isua ikie oro ẹkedide nsan̄a John, ẹmi ke akpa ẹkenọde n̄wed emi ẹsọk, ẹma ẹsak iso ẹse edidụk obio oro nte mbon spirit ẹmi mîkemeke ndikpa, oro ẹdidide mme andikara ye Jesus Christ. Mme nsụhọ Christian oro ẹyetde aran, ẹmi ẹsụk ẹdude uwem mfịn ke isọn̄ ẹnyene ukem idotenyịn oro. Ntem Ediyarade amasan̄a ebịne ubọn̄ ubọn̄ ata-utịt esie, nte ekem-ibat an̄wanndọ adianade ye Eyenerọn̄. Ekem, ebede ke Obufa Jerusalem, ẹyeda mme ufọn uwa ufak Jesus ẹnam n̄kpọ ẹnọ ubonowo, man otodo ke akpatre, kpukpru mme anam-akpanikọ ẹkpebe ẹdụk nsinsi uwem. Ke usụn̄ emi n̄wanndọ oro, kpa Obufa Jerusalem, nte anam-akpanikọ nsan̄a Ebendọ Edidem esie, eyebuana ke ndibọp edinen obufa isọn̄ oro odude ke nsinsi—kpukpru adade ubọn̄ ọsọk Ọbọn̄ Andikara, Jehovah.—Matthew 20:28; John 10:10, 16; Rome 16:27.

32, 33. Nso ke nnyịn ikpep ito Ediyarade, ndien nso ikpedi edinam ofụri esịt nnyịn?

³² Nso idara ke nnyịn ikop ntem, ndien, nte nnyịn isan̄ade ikpere utịt nneme oro inemede iban̄a n̄wed Ediyarade! Nnyịn imokụt akpatre ukeme Satan ye mfri esie nte ẹkpude ofụri ofụri ye nte ẹdade ndinen ubiereikpe Jehovah ẹsịm utịt. Ana Akwa Babylon ebe efep ke nsinsi, ye kpukpru mme anana-idotenyịn ndiọi n̄kpọ eken ke ererimbot Satan. Ẹyekọbi Satan ke idemesie ye mme demon esie ke editụn̄ọ ukpe ẹnyụn̄ ẹsobo mmọ ke ukperedem. Obufa Jerusalem eyekara ye Christ ke mme heaven nte ediset ke n̄kpa ye ubiereikpe ẹkade iso, ndien ubonowo oro ẹdade ẹsịm mfọnmma ke akpatre eyedinyene nsinsi uwem ke Paradise isọn̄. Ediyarade owụt kpukpru n̄kpọ ẹmi in̄wan̄în̄wan̄ didie ntem! Didie ke enye ọsọn̄ọ ubiere nnyịn ntem ‘ndikwọrọ nsinsi gospel emi nte etop nti n̄kpọ nnọ kpukpru idụt ye esien ye usem ye obio’ ke isọn̄ mfịn! (Ediyarade 14:6, 7) Nte afo ke esịn idemfo ọyọhọ ọyọhọ ke akwa utom emi?

³³ Ye esịt nnyịn oro otịmde ọyọhọ ye ekọm, ẹyak nnyịn inọ mme akpatre ikọ eke Ediyarade ntịn̄enyịn.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]