Ibuot 3

Ndi Owo Emi Ọyọfọn ye Ami?

 Nen̄ede kere mbemiso ọbọrọde mme mbụme emi ẹtienede mi:

Mme edu ewe ke akpama owo emi oyomde ndidọ enyene, okponyụn̄ ama enye etie didie? Ke otu mme n̄kpọ oro ẹtienede mi, sịn idiọn̄ọ emi ✔ kpere n̄kpọ inan̄ oro adade nte ata akpan n̄kpọ.

□ Eye □ Enen̄ede ama Abasi

□ Etie ufan ufan □ Edi se ẹbuọtde idem

□ Ọwọrọ etop □ Odu eti uwem

□ Enem itie □ Enyene nti utịtmbuba

Ke ini ekedide eyenọwọn̄, ndi ama odu owo isio uduot emi afo ekenen̄erede ama? Ke otu mme n̄kpọ oro ẹsiakde ke enyọn̄ emi, sịn idiọn̄ọ emi × kpere n̄kpọ kiet emi akanamde enen̄ede ama enye ini oro.

NDOMOKIET ke otu mme n̄kpọ oro ẹsiakde mi idiọkke. Mmọ kiet kiet ẹkeme ndinam owo ama owo. Edi ndi idịghe akpanikọ nte ke ini ima okodụkde fi ibuot ke ini nsehe uyen, ke se akamade ekedi mme n̄kpọ oro ẹsiakde ke ubọk ufien?

Edi nte osụk okponde, afo ọmọtọn̄ọ ndida ukeme ukere n̄kpọ fo ndụn̄ọde mme n̄kpọ oro ẹnen̄erede ẹdi akpan n̄kpọ, utọ nte mbon oro ẹsiakde ke ubọk nnasia. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndidifiọk ke n̄kaiferi oro eyede akan ke mbọhọ mbufo idịghe se ẹkpenen̄erede ẹberi edem, mîdịghe nte ke akparawa oro ọwọrọde etop akan ke ufọkn̄wed mbufo idụhe eti uwem. Edieke edide omokpon ebe ini nsehe uyen, anaedi eyenen̄ede ekere aban̄a mme n̄kpọ oro ẹkam ẹdide akpan n̄kpọ ke ini ọbọrọde mbụme emi, “Ndi owo emi ọyọfọn ye ami?”

Bem Iso Diọn̄ọ Idemfo

Mbemiso ekerede aban̄a owo emi edifọnde ye afo, oyom ebem iso ọdiọn̄ọ idemfo. Man enen̄ede ọdiọn̄ọ idemfo, bọrọ mme mbụme oro ẹtienede mi:

 Mme ukeme ewe ke nnyene? ․․․․․

Mme mmeme ewe ke nnyene? ․․․․․

Didie ke n̄kpama nsan̄a ndọ mi anam n̄kpọ ye ami, didie ke n̄kponyụn̄ nyom itie ebuana mi ye Abasi etie? ․․․․․

Imemke utom ndidiọn̄ọ idemfo, edi mme mbụme oro ẹdude ke enyọn̄ emi ẹkeme ndin̄wam fi. Adan̄a nte ọdiọn̄ọde idemfo, ntre ke edikeme ndinen̄ede ndiọn̄ọ owo emi edinamde fi ọdọdiọn̄ ada mme ukeme oro enyenede anam n̄kpọ utu ke ndinam mmeme fo ọdọdiọn̄ ọdiọk. a Nso ke akpanam edieke ekerede ke omokụt owo emi ọfọnde ye afo?

Ndi Owo Ekededi Ọyọfọn ye Afo?

“Ndi akpama inen̄ede imehe?” Mbụme oro ekeme ndinam otop afara mîdịghe anam okop idatesịt—etiene owo emi obụpde fi. Yak idọhọ ke emenyịme. Didie ke ekeme ndida ini oro ẹdide ufan do ndiọn̄ọ m̀mê owo oro ọyọfọn ye afo?

Yak idọhọ ke oyom ndidep  obufa ikpaukot. Amaka urua okokụt ikpaukot emi enen̄erede ama. Edi ke ini esịnde ukot, ke ndiọkiso fo enye ekpri akaha. Nso ke akpanam? Ndi ekpedep adaha? Mîdịghe ndi okpoyom en̄wen? Ke akpanikọ, ọkpọfọn ayak enye oro enịm oyom en̄wen. Idiwụtke eti ibuot ndisịne ikpaukot emi mîkemke fi.

Ndimek owo emi edidọde onyụn̄ etie ntre. Idịghe owo isio uduot kiet kpọt edidụk fi enyịn. Edi idịghe owo ekededi edidi eti nsan̄a ndọ. Idem n̄kpọ, n̄kọ oyom owo emi afo edikemede ndidụn̄ kiet—owo emi edu ye utịtmbuba esie ekemde ye okwommọ? (Genesis 2:18; Matthew 19:4-6) Ndi omokụt utọ owo oro? Edieke edide omokụt, edinam didie ọfiọk m̀mê enye ọyọfọn ye afo?

Tịn̄ Enyịn ke Se Ikam Idide Akpan N̄kpọ

Man ọbọrọ akpatre mbụme emi, nen̄ede kama enyịn se nte ufan fo esinamde n̄kpọ. Edi kpeme nte anamde oro! Mîdịghe ntre, edikụt sụk se amade ndikụt. Ntem, kûnam n̄kpọ itọk itọk. Nen̄ede domo ndifiọk orụk owo emi ufan fo edide. Emi idimemke utom. Anaedi afo ọmọfọfiọk oro. Ke uwụtn̄kpọ: Da nte ke oyom ndidep ubomisọn̄. Nso ke ekpenen̄ede ese ke ubomisọn̄ oro? Ndi n̄kukụre se ekpesede ekpedi nte ubomisọn̄ oro eyede idem? Ndi ikpọfọnke enen̄ede ese mme n̄kpọ oro ẹkam ẹdide akpan n̄kpọ, utọ nte ndiyom usụn̄ mfiọk nte engine esie etiede?

 Ndimek owo emi edidọde ọsọn̄ utom akan ndimek ubomisọn̄ emi edidepde. Edi ediwak mbon oro ẹma ẹketọn̄ọ uyomima isisehe se ikam idide akpan n̄kpọ. Utu ke oro, mmọ ẹsiwak nditịn̄ mban̄a mme n̄kpọ oro mmọ ẹdade ẹbiet kiet eken, utọ nte ndidọhọ: ‘Mme ikwọ oro nsimade ke enye onyụn̄ ama.’ ‘Mme n̄kpọ oro mmade ke enye onyụn̄ ama.’ ‘Akananam nnyịn ifan̄ake n̄kpọ!’ Edi nte ima iketetịn̄, edieke edide emebe ini nsehe uyen, edise mme n̄kpọ oro ẹkam ẹdide akpan n̄kpọ. Afo oyokụt ntak emi anade ọfiọk “ndedịbe owo eke esịt.”—1 Peter 3:4; Ephesus 3:16.

Ke uwụtn̄kpọ, utu ke ndiwụk ntịn̄enyịn ke mme n̄kpọ oro mbufo mbiba ẹsinyịmede, emekeme ndikpep ekese mban̄a ufan fo ke ndise se isitịbede ke ini mbufo mînyịmeke ke n̄kpọ. Ke nditịn̄ ke usụn̄ en̄wen, enye esinam n̄kpọ didie ke ini mbufo ẹnyenede isio isio ekikere ke n̄kpọ—ndi enye esikọn̄ eyịre ke ekikere esie, idem ọduọde obom ke ini esịt ayatde enye m̀mê osụn̄ide owo? (Galatia 5:19, 20; Colossae 3:8) Mîdịghe, ndi enye esiwụt eti ibuot—enyịme ndision̄o idem n̄kpọn̄ n̄kpọ man emem odu ke ini owo mîbiatke ibet Abasi?—James 3:17.

N̄kpọ en̄wen oro ekpekerede aban̄a edi: Ndi enye etie ukara ukara, esiyom ẹnam n̄kpọ ẹsịn ke inemesịt imọ, mîdịghe ndi enye esima ndifịbe ufụp? Ndi enye esiyom ndifiọk kpukpru n̄kpọ mban̄a fi? Eyenan̄wan emi ekerede Nicole ọdọhọ ete: “Mmesikop nte eren ye n̄wan emi ẹma ẹketọn̄ọ uyomima ẹtọhọde ke ntak emi kiet mîkanamke enye eken ọfiọk ebiet emi imọ idude. Edieke oro etịbede, n̄kere ke oyom owo ekpeme idem.”—1 Corinth 13:4.

Mme orụk n̄kpọ oro ẹnemede  mi ẹnen̄ede ẹban̄a edu uwem ye ido owo. Nte ededi, enen̄ede ọfọn ọfiọk se mbon en̄wen ẹtịn̄de ẹban̄a owo emi oyomde ndidọ. Mbon en̄wen ẹse enye didie? Ọkpọfọn enyene nneme ye mbon emi ẹdiọn̄ọde enye, utọ nte mbon oro ẹma ẹkekọri ẹsịm ọyọhọ idaha ke esop Christian. Nte edisan̄ade ọfiọk m̀mê mme owo “ẹtịn̄ nti ikọ ẹban̄a enye” edi oro.—Utom 16:1, 2.

Emekeme ndifiọk ekese n̄kpọ mban̄a ufan fo edieke ewetde mme n̄kpọ oro enye esinamde ọfọn ye mbon oro enye mîsinamke ọfọn ke mme n̄kpọ oro inemede ke ibuotikọ emi.

Edu uwem ․․․․․

Ido ․․․․․

Se mbon en̄wen ẹtịn̄de ․․․․․

Ọyọbọ ufọn n̄ko edieke esede  ekebe oro “Ndi Akparawa Emi Eyedi Eti Ebe Edieke Ndọde Enye?” ke page 39 m̀mê ekebe oro  “Ndi Eyenan̄wan Emi Eyedi Eti An̄wan Edieke Ndọde Enye?” ke page 40. Mme mbụme oro ẹdude ke ekebe oro ẹyen̄wam fi ebiere m̀mê ọyọfọn ọdọ enye.

Ke ama okodụn̄ọde kpukpru emi ama, nso ke akpanam edieke etiede nte ke enye idifọnke ye afo? Edieke edide ntre, ọwọrọ ana ọbọrọ akpan mbụme emi:

Ndi Akpana Idian̄ade?

Ndusụk ini, mme ufan ndidian̄ade esinyene ufọn. Da Jill ke uwụtn̄kpọ. Eyenan̄wan emi ọdọhọ ete: “Ke akpa, ibuot ama esikpon mi ndifiọk ke ufan mi eren esikere kpukpru ini m̀mê ndu ke m̀mọ̀n̄, m̀mê nnam nso,  m̀mê nnyụn̄ ndu ye anie. Edi nte ini akakade, enye ikesiyakke ndu ye mbon en̄wen—ekesiyom ndu ye enye ikpọn̄. Enye ama esikam ayat esịt ke ini ndude ye mbonubon nnyịn—akpan akpan ye ete mi. Ke ima ikadian̄ade, eketie nte n̄kpọ eke ẹbiomorede mi ata akamba mbiomo!”

Se ikonyụn̄ itịbede ye Sarah edi oro. Enye ama ọtọn̄ọ ndikụt ke John, akparawa emi ọkọtọn̄ọde uyomima ye enye, esiyịre n̄kpọ akaha, ọsọn̄ ido, onyụn̄ anam n̄kpọ emiom emiom. Sarah ọdọhọ ete: “Usen kiet, John ama edi ufọk nnyịn ke hour ita ẹma ẹkebe tọn̄ọ ke ini oro ikenịmde. Enye ikọkọmke eka mi emi ekebererede usụn̄ ọnọ enye, edi ọkọdọhọ ete: ‘Di idaha ke imabiat ini ikaha.’ Enye ikọdọhọke ke imọ ikabiat ini, edi ke nnyịn ikabiat ini. Akpakana enye ekpe mi ubọk, mîdịghe etịn̄ se ikanamde enye edi ke idiọk ini. Se ikakam ibiakde mi ikan edi ke enye ikokponoke eka mi!” Nte ededi, emi iwọrọke ke ana ẹdian̄ade edieke owo anamde ndudue m̀mê owụtde idiọk edu ini kiet. (Psalm 130:3) Ke ini Sarah ekedide edifiọk ke nte John esinamde n̄kpọ ye mme owo edi oro, enye ama ebiere ndidian̄ade nsan̄a ye John.

Ukem nte Jill ye Sarah, nso ke akpanam edieke ekerede ke owo emi ekedịbede ọtọn̄ọ uyomima ye afo ididịghe eti nsan̄a ndọ? Edieke edide ntre, kûnam nte n̄kpọ itịbeke! Okposụkedi mîsimemke, etie nte mfọnn̄kan n̄kpọ ekpedi mbufo ndidian̄ade. Mme N̄ke 22:3 ọdọhọ ete: “Owo mbufiọk ada okụt afanikọn̄ ndien edịbe.” Ke uwụtn̄kpọ, edieke ufan fo enyenede kiet m̀mê  ediwak ke otu mme n̄kpọ oro oyomde ekpeme idem, emi ẹsiakde ke page 39 ye 40, ọkpọfọn ẹdian̄ade—yak idọhọ ke nsụhọde n̄kaha tutu enye okpụhọde edu emi. Ke akpanikọ, ekeme ndidi idimemke mbufo ndidian̄ade. Edi ndọ idịghe n̄kpọ mfịn ye n̄kpọn̄. Ọfọn ndiyọ ubiak ke ibio ini akan nditua n̄kpọfiọk ke ofụri eyouwem fo!

Ndisian Owo Oro ke Ọfọn Ẹdian̄ade

Edinam didie asian owo oro ekedịbede ọtọn̄ọ uyomima ye afo ke ọfọn ẹdian̄ade? Akpa, mek ebiet ye ini oro ọkpọfọnde ẹneme n̄kpọ emi. Didie ke akpanam emi? Ọfọn, didie ke akpama ufan fo asian fi orụk n̄kpọ emi edieke ekpedide enye oyom ndisian fi? (Matthew 7:12) Ndi akpama enye asian fi ke iso mbon en̄wen? Etie nte ukpamaha. Ikpọfọnke ada fon emi esimụmde uyo owo enịm asian ufan fo ke ọfọn mmimọ idian̄ade m̀mê ndiwewet orụk etop emi ke fon m̀mê ke e-mail nnọ enye ibọhọke nte n̄kpọ etiede owụt ke ọfọn anam ntre. Utu ke oro, mek ini ye ebiet emi ẹdikemede nditie nneme akpan n̄kpọ emi.

Nso ke ekpetịn̄ ke ini oyomde ndisian ufan fo se isịnede fi ke esịt? Apostle Paul eketeme mme Christian ete ‘ẹtịn̄ akpanikọ’ ẹnọ kiet eken. (Ephesus 4:25) Ekpenen̄ede ọfọn ada mbufiọk etịn̄ ikọ, edi ukpanamke ufan fo ekere ke anam mbubru. Tịn̄ nnennen se inamde ekere ke ikpọfọnke mbufo ẹka iso ẹdi ufan. Idiyomke etie abat kpukpru ndudue esie m̀mê atak ke ndikụt ndudue nnọ enye. Utu ke ndidọhọ, “Afo usûnamke” emi m̀mê “Akananam afo unamke” oko, akpakam ọfọn etịn̄ se afo  ekerede, utọ nte ndidọhọ, “Nyom ndidọ owo emi . . .” mîdịghe “N̄kere ke akpana idian̄ade sia . . .”

Idịghe utọ ini emi ke ekpetie nte mmọn̄ ubom, aka iso afiak edem m̀mê ayak ufan fo anam fi okpụhọde ekikere. Kûfre ke enyene akpan ntak emi anamde ebiere ndidian̄ade. Ntem, nen̄ede kpeme idem edieke ufan fo odomode ndida n̄kari nnam okpụhọde ekikere. N̄kaiferi kiet emi ekerede Lori ọdọhọ ete: “Ke ami ye ufan mi eren ima ikadian̄ade, enye ekesitie mfụhọ mfụhọ kpukpru ini. Etie mi nte enye akanam oro man mbọm esie anam mi. Ih, mbọm esie ama anam mi. Edi n̄kayakke oro anam mi n̄kpụhọ ekikere.” Ukem nte Lori, fiọk se oyomde. Sọn̄ọ da ke ubiere fo. Yak ihih fo edi ihih.—James 5:12.

Se Ikemede Nditịbe ke Ẹma Ẹkedian̄ade

Kûyak idem akpa fi edieke esịt ayatde fi ke ẹma ẹkedian̄ade. Ekeme ndikam ntie fi ke idem nte eketiede andiwet psalm emi ọkọdọhọde ete: “Idem mi etịmede, mmonụhọ mbe nde; nsan̄a mfụhọ mfụhọ kpukpru usen.” (Psalm 38:6) Ndusụk ufan fo emi ẹnyenede eti esịt ẹkeme ndidomo ndin̄wam fi ke ndidọhọ afiak  akadiana ye ufan fo. Kpeme! Afo ediyọ se ededi oro ubiere fo edidade edi, idịghe mmọ. Ntem, kûyak ndịk anam fi anana iwụk—okposụkedi se itịbede abiakde fi.

Fiọk ete ke ubiak oro ididịghe ke nsinsi. Kan̄a ke emi, nam mme n̄kpọ oro ẹdin̄wamde fi ọyọ se itịbede emi. Emekeme ndinam mme n̄kpọ oro ẹtienede mi.

Tịn̄ nte etiede fi ke idem nọ owo emi afo ekemede ndiberi edem. b (Mme N̄ke 15:22) Men mfịna emi bịne Jehovah ke akam. (Psalm 55:22) Sịn idem nam n̄kpọ Abasi. (1 Corinth 15:58) Kûdian̄ade utie ikpọn̄! (Mme N̄ke 18:1) Sọsọp fiak tọn̄ọ ndidụk nsan̄a ye mbon oro ẹdin̄wamde fi. Domo ndiwụk ekikere fo ke nti n̄kpọ.—Philippi 4:8.

Nte ini akade, emekeme ndinyene obufa ufan. Eyịghe idụhe ke afo eyetịn̄ enyịn ke ini oyomde ndimek owo emi akpamade ndidọ. Isan̄ emi, ekeme ndidi edibọrọ ih ke ini obụpde idemfo “Ndi owo emi ọyọfọn ye ami?”

KOT N̄KPỌ EFEN EFEN BAN̄A IBUOTIKỌ EMI KE IBUOT 31 KE EBOHO 1

KE IBUOTIKỌ ORO ETIENEDE

Ke ini ọtọn̄ọde uyomima, mme n̄kpọ ewe ke afo ye owo fo mîkpanamke ke ini ẹyomde ndiwụt ke imama kiet eken?

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

AKPAN ITIE N̄WED ABASI

“Se eyenọwọn̄ anamde ke ẹda ẹfiọk m̀mê edinam esie asana onyụn̄ enen.”​—Mme N̄ke 20:11.

ITEM

Ẹnam mme n̄kpọ emi ẹdin̄wamde mbufo ẹfiọk nte kiet eken esinamde n̄kpọ:

● Ẹkpep Ikọ Abasi ọtọkiet.

● Ẹse nte kiet eken anamde n̄kpọ ke mbono esop ye ke an̄wautom.

● Ẹtiene ẹnam Ufọkmbono Obio Ubọn̄ asana ẹnyụn̄ ẹtiene ẹn̄wam ke utom ubọpn̄kpọ.

NDI AMA ỌFIỌK . . . ?

Mme ndụn̄ọde oro ẹnamde ẹwụt ke edieke eren ye n̄wan emi ẹkade nsio nsio ido ukpono ẹdọde kiet eken, ke enen̄ede etie nte mmọ ẹyedian̄ade nte ini akade.

SE NDINAMDE

Edieke ntọn̄ọde ndima owo emi mînịmke ke akpanikọ, se ndinamde edi ․․․․․

Man n̄keme ndifiọk se mbon en̄wen ẹtịn̄de ẹban̄a owo oro ọtọn̄ọde uyomima ye ami, se ndinamde edi ․․․․․

Se ndibụpde ete ye eka mi mban̄a n̄kpọ emi edi ․․․․․

AFO EKERE DIDIE?

● Nti edu ewe ke oyom enyene man ndọ mbufo ọkpọfọn?

● Nti edu ewe ke akpama nsan̄a ndọ fo enyene?

● Ikpọ mfịna ewe ke ekeme ndinyene edieke ọdọde owo emi mînịmke se afo enịmde ke akpanikọ?

● Didie ke afo ekeme ndifiọk nte owo oro ọtọn̄ọde uyomima ye afo esinamde n̄kpọ ye se mbon en̄wen ẹtịn̄de ẹban̄a enye?

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 37]

“Nte ufan fo anamde n̄kpọ ye mbonubon esie ke enye edinam ye afo.”​—Tony

 [Ekebe ke page 34]

“Ẹkûdian Idem Utịn̄e Utịn̄e”

“Ẹkûdian idem utịn̄e utịn̄e ye mmọ eke mînịmke ke akpanikọ.” Item Bible emi odu ke 2 Corinth 6:14, ndien etie nte omokụt ke owụt eti ibuot ndinam item emi. Kpa ye oro, esịt fo ekeme ndima owo emi mînịmke ke akpanikọ. Ntak-a? Ndusụk ini, ekeme ndidi ke ntak emi owo oro eyede fi. Akparawa kiet emi ekerede Mark ọdọhọ ete: “Enyene n̄kaiferi kiet emi ekesitienede edi itie emi ẹsikpepde mme owo nte ẹkpesịn̄erede idem. Enye ama esidaha ikpọn̄ ke idemesie editịn̄ ikọ ye ami. Ikọsọn̄ke nnyịn nditọn̄ọ ufan.”

Edieke ọdiọn̄ọde idemfo onyụn̄ enịmde ke se Bible ekpepde edi akpanikọ, edieke mûsunyụn̄ unamke n̄kpọ utiene nte etiede fi ke idem, ọyọfiọk se akpanamde. Ke nditịm ntịn̄, owo emi afo amade mi—inamke n̄kpọ m̀mê enye eye didie, m̀mê ama enye adan̄a didie, m̀mê nso nti edu ke enye onyụn̄ enyene—idinamke afo ye Abasi ẹnen̄ede ẹdi ufan.—James 4:4.

Nte ededi, edieke edide ẹmetọtọn̄ọ ndima kiet eken, idimemke utom ndidian̄ade. Se iketịbede inọ eyenan̄wan kiet emi ekerede Cindy edi oro. Enye ọdọhọ ete: “Mma nsitua eyet kpukpru usen. N̄kekemeke ndisio ekikere n̄kpọn̄ akparawa oro idem ke ini mbono esop osụk akade iso. Mma nnen̄ede mma enye tutu n̄kere ke akpakam ọfọn n̄kpa utu ke ndidian̄ade n̄kpọn̄ enye.” Edi ke mîbịghike, Cindy ama edikụt ke item oro eka esie ọkọnọde enye ete okûtọn̄ọ uyomima ye owo oro mînịmke ke akpanikọ ama esịne ifiọk. Enye ọdọhọ ete: “Ama ọfọn nte ikadian̄arede. Mmenen̄ede nnịm ke Jehovah ọyọnọ mi mme n̄kpọ oro nnen̄erede nyom.”

Ndi se ikọwọrọde Cindy ọwọrọ fi? Ke edide ntre, tịn̄ nte etiede fi ke idem nọ owo. Emekeme nditịn̄ nnọ ete ye eka fo. Se Jim akanamde edi oro ke ini enye ọkọtọn̄ọde ndima eyenan̄wan kiet ke ufọkn̄wed mmọ ndisịme ndisịme. Enye ọdọhọ ete: “Ke akpatre, mma ndọhọ ete ye eka mi ẹteme mi se n̄kpanamde. Item mmọ akan̄wam mi nsion̄o idem n̄kpọn̄ eyenan̄wan oro.” Mbiowo esop n̄ko ẹkeme ndin̄wam fi. Ntak mûsianke owo mmọ kiet nte etiede fi ke idem?—Isaiah 32:1, 2.

 [Ekebe/Ndise ke page 39]

 Utomufọk

Ndi Akparawa Emi Eyedi Eti Ebe Edieke Ndọde Enye?

Ido Esie

◻ Didie ke enye esinam n̄kpọ ye mbon en̄wen ke ini ẹnọde enye odudu?​—Matthew 20:25, 26.

◻ Nso idi mme utịtmbuba esie?—1 Timothy 4:15.

◻ Ndi enye ke anam n̄kpọ idahaemi man esịm mme utịtmbuba oro?—1 Corinth 9:26, 27.

◻ Enye esinam n̄kpọ didie ye mbonubon mmọ?—Exodus 20:12.

◻ Mmanie ẹdi ufan esie?—Mme N̄ke 13:20.

◻ Enye esiwak ndineme mban̄a nso?—Luke 6:45.

◻ Ndi enye ama okụk?—Mme Hebrew 13:5, 6.

◻ Mme edinam unọ idem inemesịt ewe ke enye esima?​—Psalm 97:10.

◻ Didie ke enye owụt ke imama Jehovah?—1 John 5:3.

Edu Esie

◻ Ndi enye esisịn idem anam utom?—Mme N̄ke 6:9-11.

◻ Ndi enye esitịm okụk akama?—Luke 14:28.

◻ Ndi mme owo ẹtịn̄ nti ikọ ẹban̄a enye?—Utom 16:1, 2.

◻ Ndi enye esikere aban̄a mbon en̄wen?—Philippi 2:4.

Mme N̄kpọ Oro Anade Ekpeme Idem

◻ Ndi enye esisọp iyatesịt?—Mme N̄ke 22:24.

◻ Ndi enye esidomo ndinam fi etiene anam oburobụt ido?​—Galatia 5:19.

◻ Ndi enye esimia m̀mê osụn̄i owo?—Ephesus 4:31.

◻ Ndi ọkpọsọn̄ mmịn kpọt ke enye esida okop inem uwem?—Mme N̄ke 20:1.

◻ Ndi enye esifịbe ufụp onyụn̄ oyom ufọn idemesie kpọt?—1 Corinth 13:4, 5.

 [Ekebe/Ndise ke page 40]

 Utomufọk

Ndi Eyenan̄wan Emi Eyedi Eti An̄wan Edieke Ndọde Enye?

Ido Esie

◻ Didie ke enye esiwụt ke imosụhọde idem ke ubon mmọ ye ke esop?​—Ephesus 5:21, 22.

◻ Enye esinam n̄kpọ didie ye mbonubon mmọ?—Exodus 20:12.

◻ Mmanie ẹdi mme ufan esie?—Mme N̄ke 13:20.

◻ Enye esiwak ndineme mban̄a nso?—Luke 6:45.

◻ Ndi enye ama okụk?—1 John 2:15-17.

◻ Nso idi mme utịtmbuba esie?—1 Timothy 4:15.

◻ Ndi enye ke anam n̄kpọ idahaemi man esịm mme utịtmbuba oro?​—1 Corinth 9:26, 27.

◻ Mme edinam unọ idem inemesịt ewe ke enye esima?—Psalm 97:10.

◻ Didie ke enye owụt ke imama Jehovah?—1 John 5:3.

Edu Esie

◻ Ndi enye esisịn idem anam utom?—Mme N̄ke 31:17, 19, 21, 22, 27.

◻ Ndi enye esitịm okụk akama?—Mme N̄ke 31:16, 18.

◻ Ndi mme owo ẹtịn̄ nti ikọ ẹban̄a enye?—Ruth 3:11.

◻ Ndi enye esikere aban̄a mbon en̄wen?—Mme N̄ke 31:20.

Mme N̄kpọ Oro Anade Ekpeme Idem

◻ Ndi enye esima utọk?—Mme N̄ke 21:19.

◻ Ndi enye esidomo ndinam fi etiene anam oburobụt ido?—Galatia 5:19.

◻ Ndi enye esimia m̀mê osụn̄i owo?—Ephesus 4:31.

◻ Ndi ọkpọsọn̄ mmịn kpọt ke enye esida okop inem uwem?—Mme N̄ke 20:1.

◻ Ndi enye esifịbe ufụp onyụn̄ oyom ufọn idemesie kpọt?—1 Corinth 13:4, 5.

[Ndise ke page 30]

Idịghe ikpaukot ekededi edikem fi; kpasụk ntre, idịghe owo ekededi oro okụtde edidi eti nsan̄a ndọ

[Ndise ke page 31]

Edieke ekerede ke ọkpọfọn ese mme n̄kpọ en̄wen ke adianade ye nte ubomisọn̄ oro oyomde ndidep eyede idem, ndi ukereke ke ọkpọfọn enen̄ede etịn̄ enyịn ke ini oyomde ndimek nsan̄a ndọ?