Ibuot 4

Ndi Imaka Anyan Ikaha?

Akpanikọ m̀mê nsu . . .

Ikpanaha eren ye n̄wan emi ẹtọn̄ọde uyomima ẹsitụk kiet eken ke usụn̄ ndomokiet.

□ Akpanikọ

□ Nsu

Ẹsụk ẹkeme ndidọhọ ke eren ye n̄wan emi mînamke idan̄ ẹnam use.

□ Akpanikọ

□ Nsu

Eren ye n̄wan emi ẹtọn̄ọde uyomima ikemeke ndinen̄ede mma kiet eken ibọhọke mmọ ẹsifat, ẹfiọn̄ọ, ẹsinyụn̄ ẹtịm kiet eken inua.

□ Akpanikọ

□ Nsu

ANAEDI emenen̄ede ekere aban̄a n̄kpọ emi. Kamse, edieke mbufo ẹtọn̄ọde uyomima, ekeme ndisọn̄ ndifiọk se mîkpanaha ẹnam ke ini ẹwụtde ke imama kiet eken. Ẹyak ineme m̀mê n̄kpọ ita oro ẹtịn̄de ke enyọn̄ emi ẹdi akpanikọ m̀mê nsu inyụn̄ ise nte Ikọ Abasi ekemede ndin̄wam nnyịn ibọrọ mbụme oro, “Ndi imaka anyan ikaha?”

● Ikpanaha eren ye n̄wan emi ẹtọn̄ọde uyomima ẹsitụk kiet eken ke usụn̄ ndomokiet.

 Nsu. Bible idọhọke eren ye n̄wan emi ẹtọn̄ọde uyomima ẹkûsutụk kiet eken, ama akam edi mmọ inamke oro ke idiọk usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, Bible ọdọhọ ke eyenan̄wan Shulam ye akparawa ekpemerọn̄ ẹma ẹma kiet eken. Mmọ ikanamke oburobụt ido ke ini uyomima. Kpa ye oro, anaedi mmọ ẹma ẹsitụk kiet eken mbemiso mmọ ẹkenamde ndọ. (Ikwọ Solomon 1:2; 2:6; 8:5) Mfịn, ndusụk mbon oro ẹdụkde ediomi ndọ ẹkeme ndikere ke idiọkke mmimọ ndisitụk kiet eken, ama akam edi mmimọ inamke oburobụt ido. a

Edi ana eren ye n̄wan oro ẹtọn̄ọde uyomima ẹnen̄ede ẹdu ke ukpeme. Nditịm owo inua, ndifat owo, m̀mê ndinam n̄kpọ ekededi oro ekemede ndinam idem adaha owo ekeme ndida n̄kesịm oburobụt ido. Ekeme ndisọn̄ eren ye n̄wan emi ẹsinamde mme utọ n̄kpọ emi ndimụm idem n̄kama, idem ọkpọkọm mmọ ẹma ẹbiere ke mmimọ idinamke oburobụt ido.—Colossae 3:5.

● Ẹsụk ẹkeme ndidọhọ ke eren ye n̄wan emi mînamke idan̄ ẹnam use.

Akpanikọ. Ikọ Greek oro ẹkabarede nte “use” (por·neiʹa) ọwọrọ ediwak n̄kpọ. Enye aban̄a kpukpru orụk ebuana idan̄ ke ufọt owo iba emi mîdịghe ebe ye n̄wan onyụn̄ aban̄a edida ndido idan̄ nnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄. Ntem, use idịghe owo ndinam idan̄ kpọt, edi esịne utọ n̄kpọ nte owo ndifiọn̄ọ ndido idan̄ owo en̄wen, ọkọrọ ye idan̄ inua m̀mê idan̄ etịtifuọ.

Ke adianade do, idịghe use kpọt ke Bible akpan. Apostle Paul ekewet ete: “Mme utom obụkidem ẹyarade, ndien mmọ ẹdi use, mbubiam ido, obukpo ido.” Enye ama adian do ete: “Mbon oro ẹkade iso ẹnam utọ mme n̄kpọ emi ididaha obio ubọn̄ Abasi inyene.”—Galatia 5:19-21.

Nso idi “mbubiam ido”? Ikọ  Greek oro ẹkabarede nte “mbubiam ido” aban̄a ndek ndek ido ekededi, edide ikọ inua m̀mê edinam. Ke akpanikọ, ekpedi mbubiam ido edieke owo esịnde owo en̄wen ubọk ke idak ọfọn̄ ọfiọn̄ọ, osion̄ode owo en̄wen ọfọn̄, m̀mê ọfiọn̄ọde owo idem, utọ nte ndifiọn̄ọ owo eba. Ebe ye n̄wan kpọt ke Bible enyịme ẹsifiọn̄ọ kiet eken eba ẹkop inem.—Mme N̄ke 5:18, 19.

Ndusụk uyen isinyeneke iso obụt ke ini mmọ ẹbiatde mme edumbet Abasi. Mmọ ẹsikokoi ẹnam oburobụt ido, mîdịghe ẹnyene nsio nsio owo emi mmọ ẹsidade ẹnam mbubiam ido. Mme utọ owo oro ẹnam se apostle Paul okokotde “obukpo ido.” Ikọ Greek oro ẹkabarede nte “obukpo ido” ọwọrọ ‘edinam oro odorode owo ndidien, ndinam n̄kpọ mbe ubọk, emiom, ebeubọk udọn̄ idan̄.’ Ke nditịm ntịn̄, ikpanaha ayak ‘esịt fo odoro ufiọn’ ke ndiyak idem nnọ “obukpo ido ndinam kpukpru orụk mbubiam ido ke idiọkitọn̄.”—Ephesus 4:17-19.

● Eren ye n̄wan emi ẹtọn̄ọde uyomima ikemeke ndinen̄ede mma kiet eken ibọhọke mmọ ẹsifat, ẹfiọn̄ọ, ẹsinyụn̄ ẹtịm kiet eken inua.

Nsu. Ndusụk owo ẹkere ke owo ndisifat, mfiọn̄ọ, nnyụn̄ ntịm owo oro enye oyomde ndidọ inua esinam mmọ ẹnen̄ede ẹma kiet eken, edi emi idịghe akpanikọ. Utu ke mmọ ndinen̄ede mma kiet  eken, edinam emi isiyakke mmọ ẹnen̄ede ẹkpono ẹnyụn̄ ẹnyene mbuọtidem ke idem kiet eken. Kere ban̄a se iketịbede inọ Laura. Enye ọdọhọ ete: “Usen kiet, ufan mi eren ama edi ufọk nnyịn ke ini eka mi mîkodụhe; n̄kekere ke enye edi ndise TV. Ke ntọn̄ọ, enye okomụm mi ubọk kpọt. Edi ntise, enye ọtọn̄ọ nditụk mi mme ebiet en̄wen. Ndịk ikayakke ndọhọ enye etre sia n̄kekere ke oro ekeme ndinam enye ayat esịt ọnyọn̄.”

Afo ekere didie? Ndi ufan Laura ama enen̄ede ama Laura, mîdịghe ndi enye okoyom ndiyụhọ ibụk ibụk udọn̄ esie? Ndi emekere ke owo emi odomode ndinam fi etiene imọ anam ndek ndek ido enen̄ede ama fi?

Ke ini akparawa enyịkde eyenan̄wan efre aban̄a ofụri ukpep oro ẹkenọde enye nte Christian onyụn̄ anamde enye abiat ubieresịt esie, ọwọrọ akparawa oro abiat ibet Abasi onyụn̄ owụt ke imọ inen̄ekede ima eyenan̄wan oro nte imọ idọhọde. Ke adianade do, edieke eyenan̄wan okoide-koi enyịme, ọwọrọ enye ayak erenowo ada enye anam se amade. Se ikam idiọkde ikan emi edi ke enye anam ndek ndek ido—onyụn̄ akam ekeme ndinam use. b—1 Corinth 6:9, 10.

Ẹneme Se Mbufo Ẹkpenamde ye Se Mîkpanamke

Edieke edide ẹma ẹtọn̄ọ uyomima, didie ke ẹkpefep nditụk kiet eken nte mîdotke? Nnennen n̄kpọ  emi ẹkpenamde ẹkpedi ndibem iso nneme se mbufo ẹkpenamde ye se mîkpanamke. Mme N̄ke 13:10 ọdọhọ ete: “Mbon oro ẹkọkde ibuot ẹnyene ọniọn̄.” Ntre tie ye owo oro oyomde ndidọ ẹneme nti usụn̄ oro ẹkpewụtde kiet eken ima. Ndibet tutu idem adaha mbufo mbemiso ẹdomode ndineme n̄kpọ emi etie nte ndibet tutu ikan̄ odụk ufọk mbemiso ẹnyenede ukwak ilektrọnik emi esinamde uyom ke ini ikan̄ oyomde ndidụk ufọk.

Edi akpanikọ ke ekeme ndisọn̄ mbufo ndineme utọ n̄kpọ oro—akam ekeme ndinam mbufo bụt—akpan akpan ke ini ẹtọn̄ọde-tọn̄ọ uyomima. Edi ndibiere se mbufo ẹkpenamde ye se mîkpanamke ekeme ndinam ẹfep ikpọ mfịna oro ẹkemede ndidemede nte ini akade. Ndibiere se mbufo ẹkpenamde ye se mîkpanamke ekeme nditie nte ukwak ilektrọnik emi esinamde uyom ke ini ikan̄  oyomde ndidụk ufọk. Ke adianade do, edieke mbufo ẹkemede ndineme n̄kpọ emi, oro owụt adan̄a nte mbufo ẹdikụtde unen ke ndọ mbufo. Ke nditịm ntịn̄, mfara ke idem, ime, ye unana ibụk ẹdi mme akpan n̄kpọ oro ẹsin̄wamde ebe ye n̄wan ẹkop inem idan̄ ke ndọ mmọ.—1 Corinth 7:3, 4.

Edi akpanikọ ke ndika iso nnam item Abasi isimemke utom. Edi afo emekeme ndinen̄ede nnịm ke se Jehovah ọdọhọde anam enen. Kamse, ke Isaiah 48:17, Jehovah ọdọhọ ke imọ idi “Enye emi ekpepde fi man afo ọbọ ufọn, Enye emi anamde fi asan̄a ke usụn̄ emi afo akpasan̄ade.” Jehovah enen̄ede oyom n̄kpọ ọfọn ye afo!

KOT N̄KPỌ EFEN EFEN BAN̄A IBUOTIKỌ EMI KE IBUOT 24 KE EBOHO 1

KE IBUOTIKỌ ORO ETIENEDE

Afo nditre ndinam idan̄ iwọrọke ke enyene se ifịnade fi. Utu ke oro, nnennen n̄kpọ ke akam anam oro. Kot ibuotikọ en̄wen man ọfiọk ntak emi idọhọde ntre.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

AKPAN ITIE N̄WED ABASI

“Ima . . . inamke ido eke mîdotke.”—1 Corinth 13:4, 5.

ITEM

Yak mbon en̄wen ẹtiene ẹdu ke ini ọwọrọde an̄wa ye owo oro aduakde ndidọ, mîdịghe yak owo kiet en̄wen odu ini ekededi oro odude ye enye. Fep ebiet emi mbufo ẹkemede ndinam oburobụt ido, utọ nte ndidu ikpọn̄ ke ubomisọn̄ oro ẹnịmde ke mbenusụn̄ m̀mê ndidu ke ubet m̀mê ufọk emi owo en̄wen mîdụhe.

NDI AMA ỌFIỌK . . . ?

Edieke edide ẹma ẹdụk ediomi ndọ, oyom ẹneme ndusụk ntotụn̄ọ n̄kpọ ẹban̄a idem mbufo. Edi nneme oro ẹnemede man ẹdemede owo udọn̄ idan̄ edi ndek ndek ido—idem ọkpọkọm ẹsineme ke fon m̀mê ẹsinọ nte etop ke fon.

SE NDINAMDE

Mbak ndibre ndisịme mbre ye owo isio uduot, se ndinamde edi ․․․․․

Edieke owo oro ọtọn̄ọde uyomima ye ami odomode ndinyịk mi ntiene imọ nnam ndek ndek ido, se ndinamde edi ․․․․․

Se ndibụpde ete ye eka mi mban̄a n̄kpọ emi edi ․․․․․

AFO EKERE DIDIE?

● Mme ebiet ewe ke afo ebiere ke imọ iditụkke owo isio uduot?

● Tịn̄ nte use, mbubiam ido, ye obukpo ido ẹkpụhọrede.

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 46]

“Ami ye owo emi nyomde ndidọ imesitie kiet ikot mme ibuotikọ emi ẹdade ẹto Bible, emi ẹban̄ade nte ẹkpefepde oburobụt ido. Imama nte mmọ ẹn̄wamde nnyịn ika iso inyene edisana ubieresịt.”—Leticia

[Ekebe ke page 44]

Nso ke Ikpanam Edieke Edide Imaka Anyan Ikaha?

Nso ke akpanam edieke edide amanam idiọk ido? Kûbian̄a idem ukere ke emekeme ndise mban̄a mfịna oro ikpọn̄. Uyen kiet ọkọdọhọ ete: “Mma nsibọn̄ akam nnọ Abasi nte, ‘N̄wam nnyịn ikûfiak unam idiọk ido emi aba.’ Emi ama esin̄wam nnyịn ndusụk ini, edi ikedịghe ntre kpukpru ini.” Mmọdo, sian ete ye eka fo se iketịbede. Bible ọnọ nnyịn eti item emi n̄ko ete: “[Kot] mbiowo esop.” (James 5:14) Mbiowo emi ẹkeme ndinọ fi item ye nsuannọ man afiak enyene eti itie ebuana ye Abasi.

[Ndise ke page 47]

Ndi ẹkpebet tutu ikan̄ odụk ufọk mbufo mbemiso ẹnyenede ukwak ilektrọnik emi esinamde uyom ke ini ikan̄ oyomde ndidụk ufọk? Ẹkûbet tutu idem adaha mbufo mbemiso ẹbierede se ẹkpenamde ye se mîkpanamke