N̄WED Abasi etịn̄ ete ke Abasi oyom kpukpru owo “ẹsịm ifiọk akpanikọ.” (1 Tim. 2:4) Ke n̄kemuyo ye oro, ke ini nnyịn ikotde Bible uyo ọwọrọ, udọn̄ nnyịn ndinam ẹnyene nnennen ifiọk ekpenyene ndikara usụn̄ nte nnyịn ikotde.

Ukeme edikot Bible ye mme n̄wed oro ẹnamde Bible an̄wan̄a uyo ọwọrọ edi akpan n̄kpọ ọnọ mme uyen ye ikpọ owo ukem ukem. Nte Mme Ntiense Jehovah, nnyịn imenyene mbiomo edibuana ifiọk aban̄ade Jehovah ye mme usụn̄ esie ye mbon en̄wen. Emi esiwak ndibuana edikot n̄wed nnọ owo kiet m̀mê ekpri otu. Nnyịn n̄ko imesikot n̄wed ke ubon. Ke Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi, nti ifet ẹsidu ẹnọ nditọete iren ye iban, n̄kpri ye ikpọ, ndibọ item ye ekikere ndifori ukotn̄wed mmọ.

Edikot Bible an̄wan̄wa, edide ẹkot ẹnọ owo kiet m̀mê esop, edi n̄kpọ oro ẹkpedade ke akpan n̄kpọ. Ẹda odudu spirit Abasi ẹwet Bible. Adianade do, “ikọ Abasi enyene uwem . . . onyụn̄ enyene ukeme ndidụn̄ọde ekikere ye uduak esịt owo.” (Heb. 4:12) Ikọ Abasi esịne ọsọn̄urua ifiọk oro mîdụhe ke ebiet efen ekededi. Enye ekeme ndin̄wam owo ọdiọn̄ọ ata Abasi kierakiet onyụn̄ ọkọri eti itie ebuana ye enye, ọkọrọ ye ediyọ mme mfịna uwem uforo uforo. Enye anam usụn̄ nsinsi uwem ke obufa ererimbot Abasi an̄wan̄a. Ke ntre, utịtmbuba nnyịn ekpenyene ndidi ndikot Bible adan̄a nte ikekeme.—Ps. 119:140; Jer. 26:2.

Nte Ẹkpekotde N̄wed Ọfọn. Ukotn̄wed oro enyenede uforo enyene ediwak ikpehe, edi akpa usio-ukot edi ndifori nte ẹkpekotde n̄wed ọfọn. Oro ọwọrọ ndidomo ndikot nnennen se idude ke n̄wed. Kpeme mbak udûbe mme ikọ, m̀mê ndikot ikọ ke usụn̄ en̄wen ke ntak emi mmọ ẹbietde mme ikọ efen.

Man okot mme ikọ ọfọn, oyom afo ọfiọk se ẹtịn̄de ẹban̄a. Oro oyoyom eti ntịmidem. Nte ini akade, nte afo onyụn̄ ọkọride ukeme  edibem iso n̄kere se iditienede, afo ayanam n̄kọri ke edikot n̄wed ọfọn.

Idiọn̄ọ uduọk ibifịk ye idiọn̄ọ owụtde nte ẹmenerede ẹnyụn̄ ẹsụhọrede uyo ẹdi mme akpan n̄kpọ ke ikọ oro ẹwetde-wet. Idiọn̄ọ uduọk ibifịk ekeme ndiwụt ebiet ẹkpetuakde ẹda, nte ẹkpetuakde ẹda ẹbịghi ẹketre, ye edikpụhọde uyo. Ke ndusụk usem, editre ndikpụhọde uyoikọ ke ini idiọn̄ọ uduọk ibifịk oyomde ẹnam ntre ekeme ndinam mbụme akabade edi ata ikọ, mîdịghe enye ekeme ndikpụhọde se ẹtịn̄de ofụri ofụri. Nte ededi, ke ndusụk idaha, utom idiọn̄ọ uduọk ibifịk enen̄ede abuana nte ẹbonde ikọ. Ke ediwak usem idịghe mmemmem ndikot n̄wed ọfọn ye unana edinọ akpan ntịn̄enyịn ke mme idiọn̄ọ ẹwụtde nte ẹmenerede ẹnyụn̄ ẹsụhọrede uyo—edide mbon oro ẹwetde-wet ye mbon oro udọn̄ikọ anamde ẹfiọk. Emi akara uyo mme abisi oro mmọ ẹnyenede ebuana. Kụt ete ke ememehe ye usụn̄ nte ẹdade mme idiọn̄ọ uduọk ibifịk ye idiọn̄ọ oro ẹwụtde nte ẹmenerede ẹnyụn̄ ẹsụhọrede uyo ẹnam n̄kpọ ke usem mbufo. Emi edi ukpọhọde edikot n̄wed ọfọn. Ti ete ke uduak fo ekpenyene ndidi ndinam ẹkụt mme ekikere, idịghe ikpîkpu edikot mme ikọ.

Oyom ukpep edieke afo ediforide ukeme edikot n̄wed ọfọn. Kot ikpehe ekikere kiet kpọt, ndien ekem fiak kot enye ediwak ini tutu afo ekeme ndikot enye ye unana ndudue ndomokiet. Ekem be ka ikpehe ekikere efen. Ke akpatre, domo ndikot ediwak page ye unana edibe ikọ, edifiak n̄kot ikọ, m̀mê edikot ikọ ekededi ukwan̄ ukwan̄. Ke ama akanam  mme usio-ukot emi, dọhọ owo akpan̄ utọn̄ nte afo okotde ikọ onyụn̄ osio ndudue ekededi oro afo anamde owụt.

Ke ndusụk ikpehe ererimbot, unana edikụt n̄kpọ ọfọn ye unana eti ikan̄ ẹtịp ẹsịn ke ndinyene mfịna ukotn̄wed. Edieke ẹkemede ndinọ ntịn̄enyịn oro ẹyomde ke mme n̄kpọ emi, nte eyịghe mîdụhe emi oyosụn̄ọ ke ndifori ukeme ukotn̄wed.

Nte ini akade, ẹkeme ndidọhọ nditọete oro ẹkotde n̄wed ọfọn ẹbuana ke edikot n̄wed nnọ otuowo ke Ukpepn̄kpọ N̄wed Esop ye Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme. Edi man ẹtịm ẹse ẹban̄a utọ ifetutom emi, oyom se ikande edikeme ndikot mme ikọ nnennen nnennen. Man akabade edi eti andikot n̄wed an̄wan̄wa ke esop, oyoyom afo ọkọri eti edu ke ọkpọkpọ ukotn̄wed. Emi abuana ndifiọk nte ke ikọ kiet kiet ke udịmikọ enyene ufọn. Afo ukemeke ndibe n̄kpọn̄ ndusụk mmọ ndien ọfiọk nnennen se ẹtịn̄de ẹban̄a. Edieke okotde mme ikọ ukwan̄ ukwan̄, idem ke ini okotde ọnọ idemfo, udịmikọ oro editie mfian̄ade mfian̄ade. Edikot n̄wed ukwan̄ ukwan̄ ekeme ndito editre ndinọ ntịn̄enyịn ke mme idiọn̄ọ ẹwụtde nte ẹmenerede ẹnyụn̄ ẹsụhọrede uyo m̀mê ke udọn̄ikọ oro ẹdade mme ikọ ẹnam n̄kpọ. Sịn ukeme ndidiọn̄ọ se ikọ kiet kiet ọwọrọde ke ebiet emi enye odude. Kere n̄ko ban̄a nte idiọn̄ọ uduọk ibifịk otụkde se udịmikọ oro ọwọrọde. Ti ete ke mme otu ikọ ẹsinam mme ekikere ẹwọrọ ẹda. Tịm fiọk emi man ke ini okotde n̄wed uyo ọwọrọ, afo okpokot mme otu ikọ—ubak udịmikọ ye nnyan ubak udịmikọ—utu ke ndikot sụk ikọ kiet kiet. Nditịm mfiọk se afo okotde edi akpan usio-ukot ke ndikeme ndinam mbon efen ẹnyene nnennen ifiọk ebe ke edikot n̄wed nnọ owo.

Apostle Paul ekewet ọnọ ebiowo Christian emi enyenede mbufiọk ete: “Sịn ifịk ke edikot n̄wed nnọ owo.” (1 Tim. 4:13) Emi nte an̄wan̄ade edi ikpehe oro kpukpru nnyịn ikemede ndinam n̄kọri.