Ukpọhọde Inemesịt Ubon

Kpep Nditọ Fo Ido

Loida * emi edide eka nditọ ke Mexico ọdọhọ ete: “Sia ẹsidemede-deme condom ke ufọkn̄wed, nditọwọn̄ ẹdikere ke idiọkke ndifiọk owo ama akam edi emesịne condom.”

Nobuko, mma kiet ke Japan, ọdọhọ ete: “N̄kobụp eyen mi se enye akpanamde edieke enye okpodude ikpọn̄ ye ufan esie an̄wan. Enye ọbọrọ mi ete, ‘Mfiọkke.’”

KE INI eyen fo okosụk ekpepde-kpep isan̄, ndi ama esikpeme enye? Ekeme ndidi ukûsuyakke n̄kpọ unan ndomokiet ana ke isọn̄, uyakke enye asan̄a ekpere ikan̄ ilektrik, ama onyụn̄ esịn ọkọ akanade udịghi ukot ufọk—kpukpru emi mbak n̄kpọ edinam eyen fo.

Ubaha ekpememde utom ntem ndikpeme mme uyen! Edi idahaemi ke akpa ekikere m̀mê eyen imọ ke akam ese ndise idan̄ ko. Mîdịghe, ke ekere m̀mê ikam itiede do m̀mê eyen imọ an̄wan ke osio idem iferi esịn ke telefon ọnọ ẹsọk n̄kparawa. Se ikam inyekde fi idem ikan edi m̀mê eyen imọ esikam ọfiọk owo.

Ndiduọk Inụn̄ ke Nsia Ebiọn̄

Ndusụk ete ye eka ẹsikere ke ikpeme nditọ ke ndiyom ndifiọk kpukpru se mmọ ẹnamde ye kpukpru ebiet emi mmọ ẹdụkde. Edi mme utọ ete ye eka emi ẹsidi ẹdikụt ke ndinyụn̄ọ nditọ ntem ẹsikam ananam mmọ ẹnen̄ede ẹfiọk ndidịbe nnam se mme ete ye eka mîyomke mmọ ẹnam.

Ntre, ifọnke ẹnyonyụn̄ọ nditọwọn̄ ẹkaha. Jehovah Abasi ke idemesie isinamke emi man mme angel ye mme owo ẹkop item esie, ntre ikpanaha ete m̀mê eka anam emi. (Deuteronomy 30:19) Mmọdo, nso ke akpanam man an̄wam eyen fo ebiere ndidu eti uwem?—Mme N̄ke 27:11.

Akpan n̄kpọ kiet emi akpanamde edi nditọn̄ọ ke ekpri nnyene nneme kpukpru ini ye enye. * (Mme N̄ke 22:6) Kûnyụn̄ utre ndineme nneme ye enye idem ke enye ama okokpon. Afo edi ata akpan owo emi ekpekpepde eyen fo kpukpru n̄kpọ. Alicia, ekpri n̄kaiferi kiet ke  Britain ọdọhọ ete, “Ediwak owo ẹkere ke nneme ekededi emi aban̄ade idan̄ ọfọn ye mme ufan, ifọnke ye mme ete ye eka, edi n̄kereke ntre. Esinem nnyịn ke ini ete ye eka nnyịn ẹnemede n̄kpọ emi ye nnyịn sia imọfiọk ke mmọ idibian̄ake nnyịn.”

Ufọn Nti Edu

Nte nditọ ẹkponide, esiyom ẹkpep mmọ n̄kpọ ẹban̄a idan̄ ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ ndausụn̄, idịghe nditetịn̄ kpọt nte eyen esimanade. Akpana nditọwọn̄ ẹnọ “ukeme ufiọk n̄kpọ mmọ ukpep . . . man ẹdiọn̄ọ se inende ye se ikwan̄ade.” (Mme Hebrew 5:14) Ke nditịm ntịn̄, oyom eyenọwọn̄ etịm ọfiọk se Abasi etịn̄de aban̄a idan̄ onyụn̄ ada emi odu uwem. Didie ke ekpekpep eyen fo anam emi?

Tọn̄ọ ye idemfo; afo ada didie use? Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi emenen̄ede enịm ke use ọdiọk. (1 Thessalonica 4:3) Ekeme ndidi nditọ fo ẹfiọk emi ẹnyụn̄ ẹkeme nditetịn̄ mme itie N̄wed Abasi oro ẹsọn̄ọde emi. Edieke ẹbụpde mmọ n̄kpọ ẹban̄a use, mmọ ẹkeme ndisọsọp mbọrọ ke use ọdiọk.

Edi ikụreke ke oro. N̄wed oro Sex Smart ọdọhọ ke ndusụk uyen ẹkeme ndinyịme ke inua ke nte ete ye eka mmimọ ẹsede idan̄ ọfọn, edi ‘idiọn̄ọke se ẹkpenamde, akpan akpan ke ini mmọ ẹsobode utọ idomo emi ke ini emi mmọ mîkodorike enyịn.’ Ata akpan ntak emi akpanade ẹkpep nditọwọn̄ ido edi emi. Didie ke ekpekpep nditọ fo ido?

Nam mmọ ẹfiọk se afo enịmde. Ndi emenịm ke owo ekpenyene ndibet tutu enye ọdọ ndọ mbemiso anam idan̄? Ke edide ntre, nen̄ede tịn̄ emi nọ mmọ ndien ndien. N̄wed oro Beyond the Big Talk ọdọhọ ke ndụn̄ọde owụt ke “nditọ emi ete ye eka ẹnen̄erede ẹnam mmọ ẹdiọn̄ọ ke mmimọ imaha eyenọwọn̄ ọfiọk owo isisọpke inam emi.”

Nte ima iketetịn̄, nditetịn̄ nnọ nditọ fo se amade ye se mûmaha iwọrọke ite ke mmọ ẹyedu uwem nte afo oyomde. Edi ndinen̄ede nnam mmọ ẹdiọn̄ọ utọ uwem emi oyomde mmọ ẹdu ekeme ndin̄wam mmọ ẹdu eti uwem. Ndụn̄ọde owụt n̄ko nte ke ediwak nditọ ẹsidu uwem nte mme ete ye eka mmọ ẹyomde nte ini akade, idem ekpededi mmọ ikadaha se ekekpepde mmọ ke akpan n̄kpọ ke ini mmọ ẹkededi n̄kpri.

NAM EMI ISE: Da se okopde ke mbụk n̄kpọntịbe tọn̄ọ nneme nyụn̄ tịn̄ utọ uwem emi amade. Ke uwụtn̄kpọ, edieke ẹtịn̄de nte ẹdan̄de owo ke n̄kanubọk, emekeme ndidọhọ ete: “Esịt esinen̄ede etek mi ndikụt nte ndusụk irenowo ẹsinamde n̄kpọ ye iban. M̀mê m̀mọ̀n̄ ke mmọ ẹkpedada utọ obukpo ido emi?”

Tịn̄ ofụri akpanikọ nọ mmọ ban̄a idan̄. Kûtre ndidụri mmọ utọn̄. (1 Corinth 6:18; James 1:14, 15) Bible enen̄ede owụt ke idan̄ edi enọ Abasi, idịghe afia Satan. (Mme N̄ke 5:18, 19; Ikwọ Solomon 1:2) Nditịn̄ sụk mme afanikọn̄ oro ẹkemede ndisịm owo oro anamde use idiyakke nditọ fo ẹfiọk se Bible etịn̄de aban̄a idan̄. Corrina n̄kaiferi kiet ke France ọdọhọ ete: “Ke ini ete ye eka mi ẹkesinemede n̄kpọ ẹban̄a idan̄ ye ami, mmọ ẹkesiwak ndineme mban̄a oburobụt ido idan̄, ndien emi ama anam nda idan̄ nte idiọkn̄kpọ.”

Kụt ete ke nditọ fo ẹfiọk kpukpru n̄kpọ ẹban̄a idan̄. Mma kiet ke Mexico emi ekerede Nadia ọdọhọ ete: “Mmesidomo ndinam nditọ mi ẹfiọk ke idan̄ idịghe idiọkn̄kpọ, ke edi ata eti n̄kpọ emi Jehovah Abasi ọnọde owo. Edi ke mme ọdọ ndọ kpọt ke enye ọnọ enọ emi. Idan̄ esinem edieke owo anamde enye ye n̄wan esie, edi esikama afanikọn̄ edieke owo anamde enye ye owo en̄wen.”

NAM EMI ISE: Ini en̄wen emi edinemede n̄kpọ iban̄a idan̄ ye eyen fo, nam enye okụt ke idan̄ idịghe idiọkn̄kpọ. Mbọk kûkop ndịk ndinam enye ọfiọk ke idan̄ edi ata eti n̄kpọ emi Abasi ọnọde enye edieke enye emekde ndidọ ndọ ke ini iso. Nam enye okụt ke emenen̄ede ọfiọk ke enye eyebet tutu ọdọ ndọ mbemiso anamde idan̄.

 Nam eyen fo ọfiọk se iditịbede. Se idin̄wamde mme uyen ẹnam nti ubiere ke se ededi oro mmọ ẹyomde ndinam edi ndifiọk se iditịbede ke se ededi oro inamde. Emi ikụreke ke ndidiọn̄ọ se ifọnde ye se idiọkde. Christian an̄wan kiet ke Australia emi ekerede Emma ọdọhọ ete: “Ndidiọn̄ọ edumbet Abasi iwọrọke ke eyenyịme ndinam se enye oyomde. Se isin̄wamde owo edi ndifiọk ufọn edinịm mme edumbet emi, ye se isitịbede ke ini owo ofụmide mme edumbet emi.

Bible enen̄ede an̄wam ke afan̄ emi sia ediwak ewụhọ oro ẹdọn̄ọde ke Bible ẹsitịn̄ nnennen nnennen se iditịbede edieke owo anamde idiọk. Ke uwụtn̄kpọ, Mme N̄ke 5:8, 9 ọdọhọ akparawa okûnam use ‘mbak enye edinọ mbon efen uku esie.’ Nte ufan̄ikọ emi owụtde, mbon oro ẹnamde use ẹdue Abasi, isinyụn̄ inyeneke aba ukpono ye uku. Ndien emi isiyakke eti owo emi okomụmde idem akama ọdọ mmọ. Nditie n̄kere kpukpru ndiọi utịp oro ẹsisịmde mbon oro ẹfụmide ibet Abasi ekeme ndinam eyenọwọn̄ ebiere ndinam se Abasi ọdọhọde. *

NAM EMI ISE: Da uwụtn̄kpọ nam nditọ fo ẹfiọk ufọn edinam se Abasi ọdọhọde. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndidọhọ ete: “Idiọkke ndibara ikan̄ ke otụn̄ikan̄, edi ifọnke owo abara ikan̄ ke idak a-bed. Nso inam ikan̄ otụn̄ikan̄ ọfọn, edi eke idak a-bed ọdiọk? Didie ke ibọrọ fo anam ikụt ntak emi Abasi ọnọde ibet ke n̄kpọ aban̄ade idan̄?” Da se idude ke Mme N̄ke 5:3-14 nam nditọ fo ẹkụt ndiọi utịp use.

Takao, eyen isua 18 ke Japan, ọdọhọ ete: “Mmọfiọk ke akpana nnam se inende, edi esinen̄ede ọdọn̄ mi kpukpru ini ndinam idiọk.” Mme uyen emi ẹnyenede utọ mfịna emi ẹkpenyene ndifiọk ke idịghe mmimọ ikpọn̄ inyene mfịna emi. Paul emi akakam edide apostle Christ ọkọdọhọ ete: “Ke ini nyomde ndinam se inende, se idiọkde odu ye ami.”—Rome 7:21.

Akpana mme uyen ẹfiọk ke idiọkke ndin̄wana utọ en̄wan emi. Ke emi esikam anam mmọ ẹtịm ẹkere orụk owo emi mmọ ẹyomde ndidi. Emi esinyụn̄ anam mmọ ẹbụp idemmọ ẹte, ‘Ndi mmeben̄e idem ndikara udọn̄ mi, nnyụn̄ ndu uwem ke usụn̄ oro owụtde ukpono ye uku, mîdịghe ndi nyom nditiene mbon en̄wen nnam se mmọ ẹnamde—oro edi, ndinam se idọn̄de mi?’ Eyen fo eyekeme ndibọrọ mbụme emi edifọn edifọn edieke enye odude eti uwem.

[Mme Ikọ Idakisọn̄]

BỤP IDEMFO ETE . . .

▪ Nso iwụt ke eyen mi enen̄ede enyene ido?

▪ Ke ini nnemede nneme ye eyen mi mban̄a idan̄, ndi mmesinam enye okụt ke idan̄ edi enọ Abasi, mîdịghe, ndi nsinam etie nte idan̄ edi afia Satan?

[Ekebe ke page 20]

Item Bible Ọfọfọn Kpukpru Ini

N̄wed oro Parenting Teens With Love and Logic ọdọhọ ete: “Item oro Bible ọnọde ke n̄kpọ aban̄ade idan̄ ọfọfọn kpukpru ini. Ke adan̄aemi ediwak uyen ẹbọde ufen oburobụt uwem idan̄ mmọ, utọ nte umen idịbi, udọn̄ọ AIDS, ye mme udọn̄ọ eken oro ẹmende ẹto idan̄; item oro N̄wed Abasi ọnọde ete owo ebet tutu ọdọ ndọ . . . mbemiso anamde idan̄ enen̄ede ọfọn etieti, enye onyụn̄ edi n̄kukụre usụn̄ emi owo akpanamde idan̄ inyeneke mfịna.”