1. Ini ewe ke nnyịn idu emi?

NNYỊN idu uwem ke ini oro n̄kpọ ọsọn̄de etieti. Bible okot ini oro nnyịn idude uwem mi, oro ọkọtọn̄ọde ke 1914, “mme akpatre usen.” N̄kpọ enen̄ede ọdiọk ke “ndiọkeyo emi ọsọn̄de ndiyọ” mi akan nte ọkọdiọkde mbemiso 1914. (2 Tim. 3:1-5) N̄kpọ ọyọdọdiọk akan emi ke ererimbot, koro Bible ama ọdọdọhọ ke “mme idiọkowo ye mbon abian̄a ẹyedọdiọn̄ ẹdiọk ẹka iso.”—2 Tim. 3:13.

2. Nso ke mme owo ẹsida ẹnọ idem inemesịt mfịn? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

² Ediwak owo ẹsinam m̀mê ẹsise mme n̄kpọ oro Bible akpande, utọ nte mbre afai, idan̄, ubụpekpo, m̀mê mme n̄kpọ eken oro Abasi asuade, ke ini ẹnọde idem inemesịt. Ke uwụtn̄kpọ, Intanet, mme edinam TV, fim, mme n̄wed, ye mme magazine ẹsinam ẹtie nte ke afai ye oburobụt ido idiọkke. Ke ndusụk itie, ibet enyịme ẹnam mme n̄kpọ oro mme owo ẹkesidade nte ata idiọkn̄kpọ. Edi oro inamke Abasi enyịme mme utọ ido oro.—Kot Rome 1:28-32.

3. Mbon ererimbot ẹsinam n̄kpọ didie ye mbon oro ẹnamde se Bible ọdọhọde?

 ³ Mme Christian eyo mme apostle ikesinamke mme n̄kpọ oro Abasi asuade ke ini ẹnọde idem inemesịt. Emi ama anam mme owo ẹsua ẹnyụn̄ ẹkọbọ mmọ ke ntak emi mmọ ẹkedude eti uwem. Apostle Peter ekewet ete: “Sia mbufo mîsan̄ake aba ye mmọ ke usụn̄ emi idụk ukem okpụk etịme etịme uwem oro, idem akpa mmọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹka iso ẹsụn̄i mbufo.” (1 Pet. 4:4) Mfịn n̄ko, mbon ererimbot imaha mbon oro ẹnamde se Abasi amade. Ntak edi oro Bible ọdọhọde ke “kpukpru owo eke ẹyomde ndidu uwem uten̄e Abasi ke Christ Jesus ẹyesobo ukọbọ.”—2 Tim. 3:12.

4. Ikọ Abasi ọdọhọ nnyịn ikpeme idem ye nso?

⁴ Bible ọdọhọ ke mbon oro ẹyomde ndinam uduak Abasi ikpamaha ererimbot ye se ẹnamde ke ererimbot. (Kot 1 John 2:15, 16.) Satan kpa Devil emi edide “Abasi editịm n̄kpọ emi” ada mbon ido ukpono, mbon ukara, mbon mbubehe, n̄wedmbụk n̄kpọntịbe, Intanet, radio, ye TV otụn mme owo usụn̄. (2 Cor. 4:4; 1 John 5:19) Ke ntre, oyom nnyịn emi idide ikọt Abasi ikûyak mme n̄kpọ emi ẹtụn nnyịn usụn̄ inyụn̄ ikpeme mbon oro idụkde nsan̄a. Ikọ Abasi odụri nnyịn utọn̄ ete: “Ẹkûyak ẹtụn mbufo usụn̄. Idiọk nsan̄a ababiat eti ido.”—1 Cor. 15:33.

5, 6. Mmanie ke nnyịn mîkpodụkke nsan̄a, ndien ntak-a?

⁵ Inaha nnyịn idụk nsan̄a ye mbon oro ẹnamde idiọkn̄kpọ mbak mmọ ẹdibiat eti ido nnyịn. Emi esịne mbon oro ẹdọhọde ke idi mme asan̄autom Jehovah edi mmọ ẹsikokoi ẹbiat ibet esie. Edieke owo emi ọdọhọde ke idi asan̄autom Jehovah anamde akwa idiọkn̄kpọ, edi imaha ndikabade esịt, nnyịn imesitre ndisan̄a ye utọ owo oro.—Rome 16:17, 18.

⁶ Edieke nnyịn idụkde nsan̄a ye mbon oro mîsinịmke ibet Abasi, nnyịn imekeme nditiene mmọ mbiat ibet Abasi man mmọ ẹka iso ẹma nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, edieke idụkde nsan̄a ye mbon use, nnyịn imekeme nditiene mmọ nnam use. Emi ama etịbe ọnọ ndusụk nditọete nnyịn, ndien ẹma ẹsio ndusụk mmọ ẹfep ke esop sia mmọ mîkakabakede esịt. (1 Cor. 5:11-13) Edieke mmọ mîsụk imaha ndikabade esịt, ikọ Peter oyosu mmọ ke idem.—Kot 2 Peter 2:20-22.

7. Nnyịn ikpodụk nsan̄a ye mmanie?

⁷ Kpa ye oro oyomde ifọn ido ye mbon oro mîkponoke Jehovah, ikpanaha nnyịn inen̄ede idian idem ye mmọ m̀mê ndidụk ndụk ye mmọ. Ke ntre, ifọnke asan̄autom Jehovah oyom ima ye owo emi mîyakke idem inọ Jehovah mînyụn̄ inamke n̄kpọ esie. Ndika iso nnam se inemde Abasi esịt enen̄ede edi akpan n̄kpọ akan ndinam se inemde mbon ererimbot esịt. Nnyịn ikpodụk nsan̄a ye mbon oro ẹnamde uduak Abasi. Jesus ọkọdọhọ ete: “Owo ekededi eke anamde uduak Abasi, enye emi edi eyeneka mi eren ye eyeneka mi an̄wan ye eka mi.”—Mark 3:35.

8. Didie ke idiọk nsan̄a akabiat nditọ Israel ke eset?

⁸ Nditọ Israel ẹma ẹbọ ufen ke ntak emi mmọ ẹkedụkde ndụk ye mbon oro mîkokponoke Jehovah. Ke ini Jehovah akanyan̄ade mmọ osio ke ufụn Egypt ada aka Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, enye ama ọdọhọ mmọ ẹkpeme idem ye mbon oro ẹdụn̄de do. Enye ọkọdọhọ mmọ ete: “Kûnụhọ unọ mme abasi mmọ, kûnyụn̄ unam n̄kpọ mmọ, kûnam baba mbiet n̄kpọ mmọ ekededi, edi kûtre ndisobo mmọ kûnyụn̄  utre ndiwụri mme adaha utuakibuot mmọ mfep. Mbufo ẹnam n̄kpọ Jehovah Abasi mbufo.” (Exodus 23:24, 25) Edi, ata ediwak nditọ Israel ikanamke se Jehovah ọkọdọhọde mmọ. (Ps. 106:35-39) Sia mmọ mîkokopke uyo Jehovah, Jesus ama edidọhọ mmọ ete: “Sese! Ẹmekpọn̄ ufọk mbufo ẹnọ mbufo.” (Matt. 23:38) Jehovah ama esịn idụt Israel onyụn̄ ọtọn̄ọ obufa esop mme Christian.—Utom 2:1-4.

9. Ntak emi ikpekpemede se ikotde ye se isede?

⁹ Ediwak ikwọ, fim, ye n̄wed ererimbot emi ẹkeme ndinam owo okûnen̄ede ama n̄kpọ Abasi. Mme n̄kpọ emi inamke nnyịn itetịm ibuọt idem ke Jehovah ye mme un̄wọn̄ọ esie. Utu ke oro, mmọ ẹkam ẹnanam mme owo ẹma idiọk ererimbot Satan emi ye se idude ke esịt. Mmọdo, ana inen̄ede ikpeme mbak se ikotde ye se isede ẹdinam mme n̄kpọ ererimbot emi ẹdọn̄ nnyịn.—Titus 2:12.

10. Nso iditịbe inọ fim ye mme n̄wed ererimbot emi?

¹⁰ Ibịghike, fim ye mme n̄wed ererimbot emi ididụhe aba ke ini ẹdisobode ererimbot Satan emi ifep. N̄wed Abasi ọdọhọ ete: “Ererimbot ke ebebe efep ye mme udọn̄ esie, edi owo eke anamde uduak Abasi ododu ke nsinsi.” (1 John 2:17) Andiwet Psalm okonyụn̄ ọdọhọ ete: “Ẹyesịbe mme anamidiọk ẹfep, edi mmọ eke ẹdoride enyịn ke Jehovah ẹyeda isọn̄ ẹnyene. Edi mbon nsụkidem ẹyeda isọn̄ ẹnyene, ediwak emem oyonyụn̄ adat mmọ esịt.” Mmọ ẹdida isọn̄ inyene ke isua ifan̄? N̄wed Abasi ọdọhọ ke “ndinen owo ẹyeda isọn̄ ẹnyene, ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt ke nsinsi.”—Ps. 37:9, 11, 29.

11. Didie ke Abasi esikpep ikọt esie n̄kpọ mfịn?

¹¹ Mme n̄wed ye mme vidio oro esop Jehovah osion̄ode edi ke mme akpatre usen emi itiehe nte se ererimbot Satan osion̄ode edi. Mmọ ẹnam nnyịn inyene nti edu emi ẹdinamde idu uwem ke nsinsi. Jesus ama ọbọn̄ akam ọnọ Jehovah ete: “Nsinsi uwem ọwọrọ mmọ ndikọ ifiọk emi aban̄ade fi, ata Abasi kierakiet, ye enye emi afo okosiode ọdọn̄, kpa Jesus Christ.” (John 17:3) Ete nnyịn eke heaven anam esop esie ọnọ nnyịn mme n̄wed, vidio, ikwọ, ye ikpehe Intanet emi ẹnamde ifiọk n̄kpọ iban̄a enye. Imenen̄ede ikọm Abasi ke enye ndinọ nnyịn mme n̄kpọ emi ẹn̄wamde nnyịn ika iso ikpono enye! Esop Abasi esinyụn̄ anam ndutịm man mme esop oro ẹwakde ẹbe 110,000 ke ofụri ererimbot ẹsinyene mbono esop kpukpru urua. Se ẹsidade Bible ẹkpep nnyịn ke mme mbono esop emi ye ke n̄kpri ye ikpọ mbono ẹsin̄wam nnyịn ika iso ibuọt idem ye Jehovah ye ke mme un̄wọn̄ọ esie.—Heb. 10:24, 25.

12. Nso ke ndidọ ndọ “ke Ọbọn̄ ikpọn̄-ikpọn̄” ọwọrọ?

¹² Enen̄ede oyom mme Christian oro ẹyomde owo emi mmọ ẹdidọde ẹkpeme owo emi mmọ ẹdụkde ndụk. Ikọ Abasi ọdọhọ ete: “Ẹkûdian idem utịn̄e utịn̄e ye mmọ eke mînịmke ke akpanikọ. Koro nso ebuana ke edinen ido enyene ye ukwan̄ido? Mîdịghe nso ebuana ke un̄wana enyene ye ekịm?” (2 Cor. 6:14) Bible ọdọhọ ikọt Abasi oro ẹyomde ndimek owo emi mmọ ẹdidọde ete ẹdọ ndọ “ke Ọbọn̄ ikpọn̄-ikpọn̄,” oro ọwọrọ ke mmọ ẹnyene ndidọ owo emi ama akayak idem ọnọ Jehovah, ana baptism, onyụn̄ anam se enye ekpepde ke Bible. (1 Cor. 7:39) Owo emi ọdọde ndọ “ke Ọbọn̄ ikpọn̄-ikpọn̄”  enyene nsan̄a emi ama akayak idem ọnọ Jehovah, edinyụn̄ an̄wamde enye ọsọn̄ọ ada anam n̄kpọ Abasi.

13. Ibet ewe ke Jehovah ọkọnọ nditọ Israel aban̄a ndọ?

¹³ Jehovah ọfiọk se ifọnde ye ikọt esie, ndien toto ke eset enye etịn̄ utọ owo oro enye oyomde asan̄autom esie ọdọ. Ibet oro enye ọkọnọde Moses edinọ nditọ Israel ama etịn̄ nte mmọ ẹdinamde n̄kpọ ye mme idụt oro mîkokponoke Jehovah. Jehovah ọkọdọhọ mmọ ete: “Kûdụk ediomi ndọ ye mmọ. Kûda eyenan̄wan fo unọ eyeneren esie, kûnyụn̄ uda eyenan̄wan esie unọ eyeneren fo. Koro enye ayanam eyeneren fo etre nditiene mi, mmọ ẹyenyụn̄ ẹnam n̄kpọ mme abasi efen; ndien Jehovah ayayat esịt ye mbufo, onyụn̄ awara osobo fi efep.”—Deut. 7:3, 4.

14, 15. Nso iketịbe inọ Solomon ke ntak emi enye mîkokopke uyo Jehovah?

¹⁴ Ke ini Solomon eyen David ọkọtọn̄ọde ndikara, enye ama ọbọn̄ akam ọnọ Abasi ete anam imọ inyene ọniọn̄, ndien Abasi ama atat ubọk ọnọ enye ọniọn̄. Solomon ama ọwọrọ etop ke ntak ọniọn̄ esie ye inyene idụt mmọ. Ke ini ọbọn̄ an̄wan Sheba akakade ekese Solomon, enye ama ọdọhọ ete: “N̄kenịmke ikọ emi tutu ndi man ndida enyịn mi n̄kụt; ndien sese! owo iketịn̄ke-tịn̄ mbahade iba inọ mi. Ọniọn̄ fo ye uforo fo ẹbe se n̄kokopde.” (1 Ndi. 10:7) Edi Solomon ikenịmke ibet oro Abasi ọkọnọde aban̄a ndọ, ndien se iketịbede inọ enye ekeme n̄ko nditịbe nnọ asan̄autom Abasi ekededi emi emekde ndidọ owo oro mîkponoke Jehovah.—Eccl. 4:13.

¹⁵ Kpa ye ofụri se Abasi akanamde ọnọ Solomon, enye ikenịmke ibet Abasi oro ọkọdọhọde mmọ ẹkûdọ iban mme idụt oro mîkokponoke Jehovah. Solomon ama “ama ediwak isen iban;” enye ama ọdọ iban 700 onyụn̄ enyene iban esa 300. Nso ikedi utịp? Ke ini Solomon ọkọsọn̄de, iban esie oro mîkokponoke Jehovah ẹma “ẹwọn̄ọde enye esịt ẹtiene mme abasi efen,” ndien Solomon ama “anam se idiọkde ke enyịn Jehovah.” (1 Ndi. 11:1-6) Idiọk nsan̄a ama anam Solomon oforo ndisịme, onyụn̄ anam enye etre ndituak ibuot nnọ Jehovah. Akpana Christian emi ekerede ndidọ owo oro mîtuakke ibuot inọ Jehovah enen̄ede ekere aban̄a se iketịbede inọ Solomon!

16. Nso item ke Bible ọnọ owo emi ebe m̀mê n̄wan esie mîkponoke Jehovah?

¹⁶ Nso ke owo emi edide edifiọk Jehovah ke enye ama ọkọdọdọ owo emi mîdịghe asan̄autom Abasi, ekeme ndinam? Bible ọdọhọ ete: “Mbufo iban, ẹsụk ibuot ẹnọ mme ebe mbufo, man, edieke ndusụk mmọ mîsụkke ibuot inọ ikọ Abasi, ẹkpedụri mmọ ẹda itoho ke editịn̄ ikọ edi oto ke edu uwem iban mmọ.” (1 Pet. 3:1) Kpa ye oro itien̄wed emi etịn̄de aban̄a iban, se ẹtịn̄de mi ebehe ebe emi edide edifiọk Jehovah ke enye ama ọkọdọdọ n̄wan emi mîkponoke Jehovah. Se itien̄wed emi etịn̄de edi: Nam n̄kpọ ọfọn ye ebe m̀mê n̄wan fo, nyụn̄ nam se Abasi ọdọhọde ebe m̀mê n̄wan anam man ndọ enem. Ediwak ebe oro mîkesinamke n̄kpọ Jehovah ẹtọn̄ọ ndinam, ke ntak eti edu uwem iban mmọ emi ẹkedide ẹdifiọk Jehovah, kpasụk ntre n̄ko ke edi ye iban emi mîkesinamke n̄kpọ Jehovah.

17, 18. Ntak emi Noah ye mme Christian eyo mme apostle ẹkebọhọde nsobo eyo mmọ?

¹⁷ Idiọk nsan̄a esibabiat eti ido, edi eti nsan̄a esinam owo enyene eti ido. Ke uwụtn̄kpọ, Noah okodụn̄ ke otu mme  idiọkowo, edi enye ikadianke idem ye owo mmọ ndomokiet. ‘Jehovah ama okụt nte idiọkn̄kpọ owo awakde ke isọn̄ ini oro, ndien kpukpru n̄kpọ ke ekikere esịt owo ẹkesụk ẹdi idiọk kpukpru ini.’ (Gen. 6:5) Ntre, Abasi ama ebiere ndida Ukwọ nsọhi idiọk ererimbot oro ye ndiọi owo oro mfep. Edi “Noah ekedi edinen owo. Enye [ama] anana ndudue ke otu mbon eyo esie. Noah [ama] onyụn̄ asan̄a ye ata Abasi.”—Gen. 6:7-9.

¹⁸ Noah ikodụkke nsan̄a ye mbon oro mîkokponoke Abasi. Enye ye owo itiaba eken ke ubon esie ẹma ẹsịn idem ẹnam utom emi Abasi ọkọnọde mmọ, esịnede ndikọn̄ ubom. Noah okonyụn̄ edi “ọkwọrọ edinen ido.” (2 Pet. 2:5) Noah ama esịn idem ọkwọrọ ikọ, ọkọn̄ ubom, onyụn̄ adian idem ye ubon esie, ndien emi akanam enye aka iso anam nti n̄kpọ oro ẹkenemde Jehovah esịt. Se ikonyụn̄ inamde enye ye ubon esie ẹbọhọ edi oro ke ini Abasi akadade Ukwọ osobo ofụri isọn̄. Imenen̄ede ikọm Abasi ke nte Noah ye n̄wan esie ye nditọ esie ye iban nditọ esie ẹkesọn̄ọde ẹda ẹnam n̄kpọ Jehovah, koro ntak edi oro nnyịn idude uwem mfịn. Kpasụk ntre, mme Christian eyo mme apostle ikodụkke ndụk ye mbon oro mîkokponoke Jehovah, ntak edi oro mmọ ẹkebọhọde ke ini ẹkesobode Jerusalem ke isua 70 eyo Christ.—Luke 21:20-22.

19. Nso ke ana inam edieke iyomde Abasi anyan̄a nnyịn?

¹⁹ Ana nnyịn emi idide ikọt Jehovah ikpebe Noah ye ubon esie, ye mme Christian eyo mme apostle oro ẹkekopde item Jehovah. Inaha nnyịn idian idem ye mbon idiọk ererimbot emi, edi ẹyak idian idem ye ediwak miliọn nditọete nnyịn oro ẹsọn̄ọde ẹda ẹnam se Jehovah ọdọhọde. Edieke idụkde nsan̄a ye mbon oro ẹnyenede ọniọn̄ Abasi, oro ayan̄wam nnyịn ‘isọn̄ọ ida ke mbuọtidem’ ke ndiọkeyo emi. (1 Cor. 16:13; N̄ke 13:20) Kere ban̄a edidiọn̄ oro idibọde edieke inamde emi! Edieke ikpemede mbon oro idụkde nsan̄a ke mme akpatre usen emi, iyọbọhọ ke ini Jehovah edisobode idiọk ererimbot emi, inyụn̄ ibe idụk obufa ererimbot oro enen̄erede ekpere.