IKAFỊNAKE mi ke n̄kpata owo ifan̄ kpọt ẹkedụk utịn̄ikọ mi ke 1957. Ndi ata owo o-bụt. Ke ini n̄kedide eyenọwọn̄, ekesidi esenowo ama edi ufọk nnyịn ami mfehe n̄kedịbe, idem ekpededi edi owo emi ndiọn̄ọde.

Ntem ekeme ndidi idem ayakpa fi ndifiọk ke ata ediwak utom emi nnamde ke esop Jehovah edi utom emi anamde nnyene nneme ye ediwak owo—mme ufan ye isenowo. Edi nsụk ndodomo nditre ndikop bụt nnyụn̄ nnyene uko. Ntem n̄kemeke ndidọhọ ke se ededi emi nnamde ke esop Abasi edi ke odudu idemmi. Utu ke oro, mmokụt ke Jehovah esinam se enye ọkọn̄wọn̄ọde emi ete: “Ami nyọsọn̄ọ fi idem. Ami nditreke ndin̄wam fi. Ami nditreke ndida ubọk nnasia edinen ido mi nsọn̄ọ mmụm fi n̄kama.” (Isa. 41:10) Jehovah enen̄ede ada nditọete an̄wam mi. Yak ntịn̄ nte ndusụk mmọ ẹn̄wamde mi toto ke ini emi n̄kedide eyenọwọn̄.

Ke ediye usenubọk Sunday kiet ke 1940, Elsie Huntingford ama edikọn̄ usụn̄ufọk nnyịn ke usụk n̄kan̄ usoputịn Ontario. Eka mi ọkọwọrọ ebịne enye ke ini ete mi—emi okonyụn̄ edide owo o-bụt nte  ami—eketiede ye ami ke esịt ufọk akpan̄ utọn̄. Ete mi ekekere ke Sista Huntingford asan̄a anyam n̄kpọ ndien ke eka mi ekeme ndibọ n̄kpọ emi nnyịn mîyomke ndep. Ntre enye ama asan̄a aka enyịnusụn̄ ndikọdọhọ ke nnyịn iyomke n̄kpọurua esie. Sista Huntingford ama obụp ete, “Ndi mbufo ẹkpema ndikpep Bible?” Ete mi ama ọbọrọ enye ete, “Ekpedi enye oro, imoyom.”

Ata nnennen ini ke Sista Huntingford ekedi oro. Ete ye eka mi ẹkedi ata mbon United Church of Canada, edi ikebịghike mmọ ẹkebiere ke mmimọ idikaha ufọkabasi oro aba. Ntak-a? Koro ọkwọrọikọ ufọkabasi oro ama esidian enyịn̄ mbon emi ẹnọde okụk ke etehe ufọkabasi, ewet enyịn̄ emi etiene nte okụk owo okponde. Sia ete ye eka mi mîkenen̄ekede inyene n̄kpọ, enyịn̄ mmọ ekesiwak ndidu ke ata isọn̄ isọn̄, ndien ikpọ owo ufọkabasi ẹma ẹsinyịk mmọ ẹte ẹfiak ẹnam okụk mmọ okpon. Ke adianade do, ọkwọrọikọ en̄wen ama etịn̄ ke isinyụn̄ ikwọrọ ikọ man inyene se idiade, ke imọ inen̄ekede inịm se imọ isikwọrọde inọ ufọkabasi. Ntem, ima ikpọn̄ ufọkabasi oro, edi ikosụk iyoyom usụn̄ ndituak ibuot nnọ Abasi.

Sista Huntingford ekesikama Bible kpọt ye ekpri obubịt n̄wed kiet emi enye ekewetde n̄kpọ ọdọn̄ ekpep nnyịn n̄kpọ, sia owo mîkenyịmeke Mme Ntiense Jehovah ẹkwọrọ ikọ ke Canada ini oro. Enye ama ọtọn̄ọ ndikama n̄wed ukpepn̄kpọ Bible n̄kpep nnyịn n̄kpọ ke ini enye okokụtde ke nnyịn iditọtke imọ inọ ukara. Ima isinen̄ede idịp n̄wed emi ke ini ikpepde n̄kpọ ima. *

Sista Huntingford ama esịn ifịk ọkwọrọ eti mbụk kpa ye ukọbọ ye mme mfịna eken. Mma nnen̄ede mma nte enye ekesịnde ifịk, ndien emi ama anam mbiere ndituak ibuot nnọ Jehovah. Ete ye eka mi ẹma ẹna baptism ẹkabade ẹdi Mme Ntiense Jehovah, ndien ke isua kiet ebede, ami n̄ko mma nna. N̄kana baptism ke February 27, 1949, ke akamba tian emi ẹsisịnde mmọn̄ ẹnọ unam. N̄kedi isua 17. Ke oro ebede, mma mbiere nditọn̄ọ utom uyọhọ ini.

N̄kọtọn̄ọke usiakusụn̄ ke ndondo oro n̄kanade baptism. Mma n̄kanam utom ke ban̄k ye  itieutom en̄wen sia n̄kekere ke ana nnyene okụk man n̄kpekeme ndise mban̄a idemmi ke ini nnamde utom usiakusụn̄. Edi ke ibuot uyen oro, ekesidi okụk ama ododụk mi ubọk, ndia nsio. Ntem, eyenete kiet emi ekerede Ted Sargent ama ọdọhọ yak nnyene uko nnyụn̄ mbuọt idem ye Jehovah. (1 Chron. 28:10) Ekpri item oro enye ọkọnọde mi do ama anam ntọn̄ọ usiakusụn̄ ke November 1951. N̄kenyene dollar 40 kpọt, akani enan̄ukwak, ye obufa ekpatubọk. Edi Jehovah esinọ mi se inanade mi. Mmenen̄ede mma nte Ted ọkọdọhọde ntọn̄ọ utom usiakusụn̄. Mmenyene ekese edidiọn̄ ke ntak emi.

Mbubreyo usen kiet ke August 1952, ẹma ẹtie ke Bethel Toronto ke Canada ẹkot mi. Ẹkedọhọ nditọn̄ọ utom do ke September. Kpa ye emi n̄kedide owo o-bụt, mmen̄konyụn̄ n̄kaha Bethel akpa, esịt ama enen̄ede enem mi koro mme asiakusụn̄ en̄wen ẹma ẹsitịn̄ nte Bethel enemde ẹnọ mi. Bethel ama ọsọsọp emehe mi.

Isua iba ke mma n̄kesịm Bethel, mma nda itie Bill Yacos nte asan̄autom esop (emi ẹdiọn̄ọde idahaemi nte anam-ndutịm otu mbiowo) ke esop kiet ke Toronto. N̄kedi isua 23 kpọt; n̄kebiet owo esịtikọt. Edi Brọda Yacos ama osụhọde idem owụt mi se nnyenede ndinam, ndien Jehovah ama enen̄ede an̄wam mi.

Brọda Yacos—inua imam imam eyenete—ama esinen̄ede ekere aban̄a mme owo. Enye ama ama nditọete, mmọ ẹnyụn̄ ẹma enye n̄ko. Enye ama esika ufọk mmọ, idịghe sụk ke ini mmọ ẹnyenede mfịna. Brọda Yacos ama ọdọhọ nsinam ntre n̄ko nsinyụn̄ nsan̄a ye nditọete ke an̄wautom. Enye ama ọdọhọ mi ete, “Ken, wụt nditọete ke amama mmọ. Oro oyofụk ediwak ndudue fo.”

Jehovah an̄wam mi ke ata akamba usụn̄ ọtọn̄ọde ke January 1957. Ọfiọn̄ oro ke n̄kọdọ Evelyn emi ama akaka Ufọkn̄wed Gilead—ọyọhọ otu 14. Enye ekesinam utom usiakusụn̄ ke ikpehe Quebec emi ẹsemde French. Ufọkabasi Roman Catholic ẹkesikara Quebec ini oro. Ikememke ndinam utom do, edi enye ikọkpọn̄ke efakutom esie ikonyụn̄ ikpọn̄ke Jehovah.

Evelyn ọsọn̄ọ ada ye ami n̄ko. (Eph. 5:31) Mma nnen̄ede n̄kụt adan̄a nte enye amade mi ke nsonso ini emi ikanamde ndọ. Ikaduak ndika Florida ke U.S.A., edi ke ima ikanam ndọ, yak ndọhọ nte mfịn, n̄kpọn̄ n̄kọk itieutom ẹma ẹdọhọ n̄kodụk mbono emi ẹdinịmde urua kiet ke Bethel Canada. N̄kpọ emi ikayakke ika se ikaduakde ndika, edi ami ye n̄wan mi ima iben̄e idem ndinam se ededi emi Jehovah oyomde inam. Ntre, nnyịn ikakaha aba nduọkodudu oro ikaduakde ndika ke akpa urua ndọ nnyịn. Enye ọkọkwọrọ ikọ ekpere n̄kọk itieutom urua kiet oro. Efakutom enye emi iketiehe nte Quebec, edi enye ama aka iso anam utom esie.

Ke utịt urua oro, n̄kpọ emi akakpade mi idem ama etịbe. Ẹma ẹdọhọ mi n̄kedi esenyịn circuit ke edem edere Ontario. Ikebịghike n̄kanam ndọ, n̄kedi isua 25 kpọt, n̄konyụn̄  nnen̄ekede nnyene ifiọk, edi ima idaha ika inyụn̄ inịm ke Jehovah ayan̄wam nnyịn. Ekedi ke ufọt ini etuep ke Canada. Ikasan̄a ye mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a emi ẹma ẹkebịghi ke utom emi idụk tren okoneyo. Mmọ ẹkenyọn̄ efakutom mmọ, ẹma ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn. Kiet ke otu mmọ ama akam ọkpọn̄ bed emi enye akpanade ke esịt tren oro ọnọ nnyịn man ikûtetie tutu eyo esiere. Ke ndan̄nsiere, oro edi, ọyọhọ usen 15 tọn̄ọ ikanam ndọ, ima ika ikese ekpri otu kiet ke Hornepayne nte n̄ketịn̄de ke ntọn̄ọ.

N̄kpọ ama okpụhọde ke isua ifan̄ oro ẹketienede. Ke utịt utịt 1960 ke ini n̄kedide esenyịn district, ẹma ẹkot mi ndidụk Ufọkn̄wed Gilead ke Brooklyn ke New York—ọyọhọ otu 36. Ẹkeyom nditọn̄ọ ufọkn̄wed emi ke February 1961, ẹkenyụn̄ ẹyom ndinịm enye ọfiọn̄ duop. Ekedi ata n̄kpọ inemesịt, edi esịt ikenen̄ekede inem mi sia ẹkedọhọde ke n̄wan mi iditieneke mi ika. Ẹkekam ẹdọhọ enye ewet ke imọ imenyịme nditie ikpọn̄ ke ọfiọn̄ duop kpa nte iban eken emi ẹkotde ebe mmọ ẹdidụk ufọkn̄wed emi ẹkewetde. N̄wan mi ama atua, edi ama enyịme n̄ka ufọkn̄wed oro, onyụn̄ okop inemesịt ke nyenen̄ede mma se ndikpepde do.

N̄wan mi akanam utom ke n̄kọk itieutom Canada ke ini n̄kodude ke Brooklyn. Enye ama ọfọn iso etieti odụn̄ ubet kiet ye Margaret Lovell, eyenete an̄wan emi ẹyetde aran. Ntịn̄ akpanikọ, n̄wan mi ama esidọn̄ mi itọn̄, ami n̄ko nsinyụn̄ ndọn̄ enye itọn̄. Edi Jehovah ama an̄wam nnyịn inam utom nnyịn. Ama enen̄ede eye mi ndikụt nte enye enyịmede nditie ikpọn̄ man n̄ka n̄kọbọ ukpep emi edinamde Jehovah ye esop esie ẹnen̄ede ẹda mi ẹnam utom.

Ke mma n̄kodu ke Ufọkn̄wed Gilead ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ ita, Brọda Nathan Knorr emi akadade usụn̄ ke utom ofụri ererimbot ini oro ama ọdọhọ ke enyene akpan n̄kpọ emi iyomde ndineme ye ami. Enye ama obụp mi m̀mê n̄kpama nditre ufọkn̄wed oro mfiak n̄ka n̄kọk itieutom Canada n̄kekpep Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄ ke esisịt ini. Brọda Knorr ama ọdọhọ ke mmenyene unen ndidọhọ ke ndikaha. Ke mmekeme nditie n̄kụre ukpep mi ke Ufọkn̄wed Gilead edieke mmade, ndien ke ẹkeme ndinọ mi n̄kanam utom isụn̄utom. Enye ama ọdọhọ n̄ko ke edieke nnyịmede ndifiak nnyọn̄ Canada, ke ekeme ndidi owo idifiakke ikot mi ndidụk Ufọkn̄wed Gilead aba, ndien n̄ko ke ekeme ndidi nte ini akade ẹyedọhọ n̄kpọn̄ n̄kọk itieutom n̄kanam utom Abasi ke ebiet en̄wen. Enye ama ọdọhọ n̄keneme n̄kpọ emi ye n̄wan mi nnyụn̄ mbiere se ndinamde.

Sia edide n̄wan mi esitetịn̄ nte enye adade utom esop Abasi, mma nsọsọp ndọhọ Brọda Knorr nte, “Enenem nnyịn ndinam se ededi emi esop Jehovah ẹdọn̄de nnyịn.” N̄ketịn̄ emi sia ima ibebiere ke iyaka ebiet ekededi emi esop  Jehovah oyomde ika, edide imama ebiet oro m̀mê imaha.

Ntem, mma n̄kpọn̄ Brooklyn ke April 1961 mfiak nnyọn̄ Canada n̄kekpep Ufọkn̄wed Utom Obio Ubọn̄. Ndien nte ini akade, ima ikabade idi mbonubon Bethel. Idem ama enen̄ede akpa mi ke ini ẹkefiakde ẹkot mi ndidụk Ufọkn̄wed Gilead, ọyọhọ otu 40, emi ẹkeyomde nditọn̄ọ ke 1965. N̄wan mi ekenyene ndiwet isan̄ emi n̄ko ke imọ imenyịme mi n̄kpọn̄ imọ n̄kodụk ufọkn̄wed oro. Edi ke urua ifan̄ ẹbede, esịt ama enen̄ede enem nnyịn ke ini ẹkekotde enye etiene mi edidụk ufọkn̄wed emi.

Ke ima ikesịm Ufọkn̄wed Gilead, Brọda Knorr ama ọdọhọ ke ẹdinọ nnyịn emi isemde French ika Africa. Edi ke usen edinam ukụre ukpep nnyịn, ẹkenọ nnyịn ifiak inyọn̄ Canada. Ẹma ẹmek mi esenyịn n̄kọk itieutom (emi ẹdiọn̄ọde idahaemi nte anam-ndutịm Kọmiti N̄kọk Itieutom). N̄kedi isua 34 kpọt. Mma ndọhọ Brọda Knorr nte, “Mbọk mmekpri n̄kaha.” Edi enye ama ọsọn̄ọ mi idem. Ndien ọtọn̄ọde ke akpa usen oro n̄kọtọn̄ọde utom, mmesinyene nneme ye ikpọ mbon Bethel emi ẹfiọkde n̄kpọ ẹkan mi mbemiso nnamde ikpọ ubiere.

Bethel anam n̄kpep ata ediwak n̄kpọ. Mmenen̄ede mma mbon Kọmiti N̄kọk Itieutom nnyịn, mmonyụn̄ nnen̄ede n̄kpep n̄kpọ nto ediwak nditọete—n̄kpri ye ikpọ—emi isobode mi ke n̄kọk itieutom ye ke nsio nsio esop emi ikesikade ikese.

Bethel anam n̄keme ndikpep mme owo n̄kpọ nnyụn̄ nsịn udọn̄ nnọ mmọ ẹka iso ẹnam n̄kpọ Jehovah. Apostle Paul ọkọdọhọ Timothy ete: “Ka iso ke se afo ekekpepde.” Enye ama ọdọhọ n̄ko ete: “Yak mme ikọ oro okokopde mi ke inua, emi ediwak ntiense ẹkenyụn̄ ẹsọn̄ọde, sịn ke ubọk mbon akpanikọ, emi, n̄ko, ẹditịmde ẹdot ndikpep mbon en̄wen.” (2 Tim. 2:2; 3:14) Ndusụk ini, nditọete ẹsibụp mi se n̄kpepde ke isua 57 emi ndude ke Bethel. Se nsidọhọde mmọ edi, “Sọsọp nyịme se esop Jehovah ẹdọhọde anam nyụn̄ nịm ke Jehovah ayan̄wam fi.”

Nsụk nteti ini emi n̄kedide Bethel. N̄kedi ekpri akparawa emi asan̄ade bụt bụt. Edi Jehovah ‘esimụm mi ubọk nnasia’ kpukpru ini. Enye esida nditọete an̄wam mi ke ata nnennen ini. Ntem ke enye ọdọhọ mi ete: “Kûfehe ndịk. Ami nyan̄wam fi.”—Isa. 41:13.