1, 2. Mme asan̄autom Abasi ẹse didie idiọk editịm n̄kpọ emi, ndien nso orụk ebietidụn̄ ke mmọ ẹnyene?

 NDI idiọk ererimbot emi enem fi? Edieke mînemke fi, ọwọrọ etie fi ke idem nte etiede mme asan̄autom Abasi eken. Toto ke eset, ata mbon emi ẹmade Jehovah ẹsida idemmọ nte isenowo, m̀mê mme odudụn̄, ke ererimbot emi. Ke uwụtn̄kpọ, mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi emi ẹkedụn̄de ke nsio nsio itienna ke isọn̄ Canaan ẹma “ẹtan̄a an̄wan̄wa ẹte mmimọ idi isenowo ye mme odudụn̄ ke isọn̄.”—Heb. 11:13.

² Mme anditiene Christ oro ẹyetde aran, emi ‘itie eyenisọn̄ mmọ odude ke heaven,’ ẹda idemmọ n̄ko nte “isenowo ye mme odudụn̄” ke editịm n̄kpọ emi. (Phil. 3:20; 1 Pet. 2:11) “Mme erọn̄ en̄wen” n̄ko “idịghe ubak ererimbot, kpa nte [Jesus mîkedịghe] ubak ererimbot.” (John 10:16; 17:16) Edi emi iwọrọke ke ikọt Abasi inyeneke ebietidụn̄. Mmọ ẹnyene ebietidụn̄, edi owo ikemeke ndikụt ebietidụn̄ emi ke enyịn. Ndien idụhe ebietidụn̄ emi ọfọnde onyụn̄ enemde nte ebietidụn̄ emi. Moses ekewet ete: “O Jehovah, afo edi ata ebietidụn̄ nnyịn ke ofụri emana.” (Ps. 90:1) Didie ke Jehovah ekedi “ata ebietidụn̄” ọnọ mme anam-akpanikọ asan̄autom esie ke eset? Didie ke enye edi “ata ebietidụn̄” ọnọ ikọt esie mfịn? Ndien didie ke enye edidi n̄kukụre eti ebietidụn̄ ke ini iso?

3. Psalm 90:1 emen Jehovah odomo ye nso?

³ Ndusụk ini Bible esimen Jehovah odomo ye mme n̄kpọ emi nnyịn ikemede ndikụt man anam edu esie enen̄ede an̄wan̄a nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, Psalm 90:1 emen Jehovah odomo ye “ebietidụn̄”  m̀mê ufọk. Ke ini ẹtịn̄de ẹban̄a ufọk, isikere iban̄a ebiet emi ima, emem, ye ifụre ẹdude. Ntak emi ẹmende Jehovah ẹdomo ye ufọk? Bible ọdọhọ ke Jehovah edi ima. (1 John 4:8) Bible ọdọhọ n̄ko ke enye edi Abasi emem ye nte ke enye esikpeme nnyịn man inyene ifụre. (Ps. 4:8) Ke uwụtn̄kpọ, ẹyak ise nte Jehovah eketiede nte ebietidụn̄ ọnọ mme anam-akpanikọ asan̄autom esie nte Abraham, Isaac, ye Jacob.

4, 5. Didie ke Abasi ekedi “ata ebietidụn̄” ọnọ Abraham?

⁴ Nnyịn ikemeke nditịn̄ nte eketiede Abraham ke idem ke ini Jehovah ọkọdọhọde enye ete: “Wọrọ kpọn̄ obio fo ye iman fo . . . ka obio oro ndiwụtde fi.” Edieke edide idem ama enyek Abraham ke ini Abasi eketịn̄de ikọ emi, etie nte nnyekidem esie ama etre ke ini Jehovah ọkọdọhọde enye ete: “Nyanam akwa idụt oto fi ọwọrọ, nyonyụn̄ ndiọn̄ fi, nnyụn̄ nnam enyịn̄ fo okpon . . . Ndien nyọdiọn̄ mmọ eke ẹdiọn̄de fi, nyonyụn̄ nsụn̄i owo eke osụn̄ide fi.”—Gen. 12:1-3.

⁵ Ikọ Jehovah emi owụt ke enye ama ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyekpeme Abraham ye nditọ esie. (Gen. 26:1-6) Jehovah ama anam se enye ọkọn̄wọn̄ọde emi. Ke uwụtn̄kpọ, enye ikayakke Pharaoh Egypt ye Edidem Abimelech emi akakarade Gerar ẹwot Abraham ẹmen Sarah ẹdọ. Enye ama ekpeme Isaac ye Rebekah kpasụk ntre n̄ko. (Gen. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11) Bible ọdọhọ ete: “[Jehovah] ikayakke owo ekededi anam mmọ n̄kpọ ke utụk, edi asua ọnọ ndidem ke ntak mmọ, ọdọhọ ete: ‘Mbufo ẹkûtụk mmọ emi nyetde aran, ẹkûnyụn̄ ẹnam mme prọfet mi idiọkn̄kpọ ndomokiet.’”—Ps. 105:14, 15.

6. Nso ke Isaac ọkọdọhọ Jacob anam, ndien eketie Jacob didie ke idem?

⁶ Jacob eyeyen Abraham ama esịne ke otu mme prọfet oro. Ke ini Jacob okoyomde ndidọ n̄wan, Isaac ete esie ama ọdọhọ enye ete: “Kûdọ n̄wan ke otu nditọiban Canaan emi. Daha ke enyọn̄, ka ufọk Bethuel ete eka fo ke Paddan-aram nyụn̄ kọdọ n̄wan do ke otu nditọiban Laban.” (Gen. 28:1, 2) Jacob ama ọsọsọp okop uyo Isaac. Enye ama adaha ọkpọn̄ ubon mmọ ke Canaan, asan̄a ata ediwak kilomita aka Haran; ndien etie nte enye akasan̄a ikpọn̄. (Gen. 28:10) Ekeme ndidi enye ama ekere m̀mê ini ewe ke imọ idifiak inyọn̄ Canaan, m̀mê eyeneka eka imọ ayakam adara imọ onyụn̄ ọnọ imọ n̄wan emi abakde Abasi. Edieke edide mme n̄kpọ emi ẹma ẹfịna Jacob, mmọ ikafịnake enye aba ke ini enye okotode Beer-sheba asan̄a n̄kpọ nte kilomita 100 ekesịm Luz. Nso iketịbe ke Luz?

7. Nso ke Abasi ọkọn̄wọn̄ọ ọnọ Jacob ke ndap?

 ⁷ Jehovah ama owụt Jacob idem ke ndap ke Luz onyụn̄ ọdọhọ ete: “Sese ami ndodu ye afo nyonyụn̄ n̄kpeme fi ke kpukpru usụn̄ eke afo edikade nnyụn̄ nda fi nnyọn̄ ndi ke isọn̄ emi, koro ndikpọn̄ke fi tutu nnam se ntịn̄de nnọ fi.” (Gen. 28:15) Anaedi ikọ oro ama enen̄ede ọsọn̄ọ Jacob idem. Ke oro ebede, anaedi ama enen̄ede ọdọn̄ enye ndikụt nte Abasi edisude un̄wọn̄ọ oro. Ekeme ndidi ayan̄wan̄a fi nte eketiede Jacob ke idem edieke edide ọmọkpọn̄ ufọk akanam utom ukwọrọikọ ke idụt en̄wen. Edi afo emenen̄ede okụt nte Jehovah esede aban̄a fi ke ediwak usụn̄.

8, 9. Ke mme usụn̄ ewe ke Jehovah okowụt ke imọ idi “ata ebietidụn̄” inọ Jacob, ndien nso ke ikeme ndikpep nto emi?

⁸ Ke ini Jacob ekesịmde Haran, Laban eyeneka eka esie ama enen̄ede adara enye onyụn̄ ọnọ enye Leah ye Rachel ọdọ. Edi nte ini akakade, Laban ama ọtọn̄ọ nditụk Jacob, okpụhọ utịp utom esie utịm ikoduop! (Gen. 31:41, 42) Kpa ye oro, Jacob ama ọyọ mme n̄kpọ emi sia enye ekenịmde ke Jehovah ayaka iso ese aban̄a imọ, ndien Jehovah ikokpụhu enye. Ke nditịm ntịn̄, ke ini Abasi ọkọdọhọde Jacob afiak ọnyọn̄ Canaan, enye ama enyene “ata ediwak ufene ye ifịn iban ye ifịn iren ye mme camel ye mme ass.” (Gen. 30:43) Jacob ama enen̄ede ọkọm Abasi onyụn̄ ọbọn̄ akam ete: “Asan̄autom fo idotke kpukpru ima-mfọnido emi, inyụn̄ idotke kpukpru akpanikọ emi afo anamde ọnọ enye, n̄kọm n̄kebe Jordan emi ye esan̄ mi kpọt edi idahaemi mmakabade ndi udịm iba.”—Gen. 32:10.

⁹ Mme n̄kpọ emi ẹwụt nte ikọ Moses emi edide akpanikọ: “O Jehovah, afo edi ata ebietidụn̄ nnyịn ke ofụri emana.” (Ps. 90:1) Ukem oro ke edi mfịn, sia Jehovah, emi “[mîkemeke] ndikpụhọde nte emi mbukpọn̄ okpụhọrede” akade iso edi ebietidụn̄ mbon oro ẹsọn̄ọde ẹda ye enye. (Jas. 1:17) Ẹyak ise nte enye anamde emi.

10. Nso inam inịm ke Jehovah ke aka iso edi ebietidụn̄ mme asan̄autom esie?

¹⁰ Yak idọhọ ke ada ke esop etịn̄ ikọ aban̄a owo emi ọfiọkde n̄kpọ onyụn̄ okopde odudu etieti. Enye edi ata idiọk osu nsu ye owotowo, onyụn̄ enyene mme owo ke kpukpru ebiet ke ererimbot emi ẹdade ye enye. Sia mûkadaha ye enye, ekpetie fi didie ke idem ke ama ọkọwọrọ ke ufọkesop oro? Ndi idem ekpenyek fi? Idụhe nte mîkpenyekke! Kpasụk ntre, sia nnyịn idide mme asan̄autom Jehovah, nnyịn idi mme ntiense emi mîdaha ye Satan, kpa asua Jehovah. (Kot Ediyarade 12:17.) Edi ndi Satan ekeme ndikịbi ikọt Abasi inua? Baba. Ke nditịm ntịn̄, nnyịn ikaka iso ikọri ke n̄kan̄ eke spirit, ndien emi owụt in̄wan̄-in̄wan̄ ke Jehovah edi “ata ebietidụn̄” nnyịn, akpan akpan ke mme akpatre usen emi. (Kot Isaiah 54:14, 17.) Kpa ye oro, Jehovah ikemeke ndidi ata ebietidụn̄ nnyịn edieke iyakde Satan atap nnyịn osio ke ebietidụn̄ nnyịn.

11. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto Abraham, Isaac, ye Jacob?

¹¹ Ẹyak ikpep n̄kpọ en̄wen ito Abraham, Isaac, ye Jacob. Okposụkedi emi mmọ ẹkedụn̄de ke isọn̄ Canaan, mmọ ikadianke idem ye mbon Canaan sia mmọ ikamaha oburobụt uwem mmọ. (Gen. 27:46) Mmọ ikoyomke ẹteteme mmimọ kpukpru se ẹkpenamde ye se mîkpanamke, sia mmọ ẹkedade mme edumbet ẹdu uwem. Mmọ ẹma ẹfiọk se Jehovah amade ye se enye mîmaha. Sia enye ekedide ebietidụn̄ mmọ, mmọ  ikodomoke ndidụk ndụk ye mbon ererimbot. Utu ke oro, mmọ ẹkenen̄ede ẹda san̄asan̄a. Nso eti uwụtn̄kpọ ke mmọ ẹkenịm ntem ẹnọ nnyịn! Ndi ke odomo ndikpebe mme asan̄autom Abasi emi ke ini oyomde ndimek nsan̄a fo ye se anamde ọnọ idem inemesịt? Edi n̄kpọ mfụhọ ndidọhọ ke enyene ndusụk owo ke esop Abasi emi ẹmade ndusụk ikpehe ererimbot Satan emi. Edieke amade ọkpọkọm esisịt, bọn̄ akam ban̄a n̄kpọ emi. Ti ete ke Satan akara ererimbot emi, ndien ke enye edi ibụk inyụn̄ imaha nnyịn.—2 Cor. 4:4; Eph. 2:1, 2.

12. (a) Nso ke Jehovah ọnọ ikọt esie? (b) Didie ke afo ese mme n̄kpọ emi Jehovah ọnọde mi?

¹² Edieke nnyịn mîyomke Satan abian̄a nnyịn, ana ibọ ufọn ito kpukpru se Jehovah ọnọde mbon oro ẹdade enye nte ebietidụn̄. Mme n̄kpọ emi ẹsịne mbono esop, utuakibuot ubon, ye mbiowo emi ẹsidọn̄de nnyịn esịt ẹnyụn̄ ẹn̄wamde nnyịn iyọ mme mfịna ke uwem. (Eph. 4:8-12) Brọda George Gangas, emi ekedide owo Otu Ukara ke ediwak isua, ekewet ete: “Mma ndu ye ikọt Abasi, esinem mi etieti sia esitie nte ndu ye ubon mi.” Ndi esitie fi ntre ke idem?

13. Nso akpan n̄kpọ ke ikeme ndikpep nto Mme Hebrew 11:13?

¹³ N̄kpọ en̄wen emi ikemede ndikpep nto Abraham, Isaac, ye Jacob edi mmọ ndikenyịme ndiwọrọ nda san̄asan̄a ke otu mbon eyo mmọ. Nte iketịn̄de ke  akpa ikpehe ekikere, mmọ ẹma “ẹtan̄a an̄wan̄wa ẹte mmimọ idi isenowo ye mme odudụn̄ ke isọn̄.” (Heb. 11:13) Ndi afo emebiere ndida san̄asan̄a ke ererimbot emi? Imọfiọk ke imemke ndinam emi. Edi Abasi ye nditọete fo ẹkeme ndin̄wam fi anam ntre. Ti ete ke udụhe ikpọn̄. Kpukpru mbon oro ẹyomde ndinam n̄kpọ Abasi ẹnyene en̄wan ndin̄wana. (Eph. 6:12) Edi nnyịn imekeme ndikan ke en̄wan emi edieke ibuọtde idem ye Jehovah inyụn̄ inamde enye edi ata ebietidụn̄ nnyịn.

14. Ewe “obio” ke Abraham eketie ebet?

¹⁴ Akpan n̄kpọ en̄wen oro ikpepde ito Abraham edi ndidori enyịn ke utịp oro Abasi edinọde nnyịn. (2 Cor. 4:18) Apostle Paul ekewet ete ke Abraham “[eketie] ebet obio emi enyenede ata itiat idakisọn̄, emi andibọp ye andinam enye edide Abasi.” (Heb. 11:10) Obio Ubọn̄ Messiah edi “obio” oro. Abraham ekenyene nditetie mbet “obio” oro. Edi ẹkeme ndidọhọ ke nnyịn itiehe-tie ibet, sia enye ama ọtọtọn̄ọ ke heaven. Akan oro, ediwak n̄kpọ ẹwụt ke enye ọyọsọp  akara isọn̄ emi n̄ko. Ndi nte afo odude uwem owụt ke emen̄ede odori enyịn ke Obio Ubọn̄ emi? Ndi emenịm Obio Ubọn̄ emi akpa ke uwem fo onyụn̄ adian̄ade idem ọkpọn̄ ererimbot emi?—Kot 2 Peter 3:11, 12.

15. Nso iditịbe inọ mbon oro ẹdoride enyịn ke ererimbot emi?

¹⁵ N̄kpọ editetem isọn̄ nte ererimbot Satan asan̄ade ekpere utịt. (Matt. 24:7, 8) N̄kpọ eyenen̄ede ọsọn̄ ke akwa ukụt. Ẹyebiat ediwak n̄kpọ ke ofụri ererimbot, ndutịme oyonyụn̄ odu, ndien idem eyenyek mme owo. (Hab. 3:16, 17) Bible ọdọhọ ke enyịn ayanan mme owo tutu mmọ ẹfehe ẹkedịbe “ke abaitiat ye ke ikpọ itiat emi ẹdude ke obot.” (Edi. 6:15-17) Edi abaitiat ndomokiet m̀mê esop ukaraidem m̀mê ikpọ mbubehe idikpemeke mmọ.

16. Ikpada mme mbono esop Christian didie, ndien ntak-a?

¹⁶ Edi Jehovah Abasi ayaka iso ekpeme ikọt esie, emi ẹdade enye nte “ata ebietidụn̄.” Ukem nte prọfet Habakkuk, mmọ ‘ẹyedat esịt ke Jehovah ẹnyụn̄ ẹdara ke Abasi edinyan̄a mmọ.’ (Hab. 3:18) Didie ke Jehovah edidi “ata ebietidụn̄” ke ini akwa ukụt? Iyokụt ini ama ekem. Edi imenen̄ede ifiọk n̄kpọ kiet emi: Ẹyeka iso ẹtịm “akwa otuowo” ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ ndausụn̄, kpa nte ekedide ye nditọ Israel ke ini mmọ ẹkekpọn̄de isọn̄ Egypt. (Edi. 7:9; kot Exodus 13:18.) Abasi edinọ ndausụn̄, ndien etie nte enye edida esop esie inọ ndausụn̄ emi. Isaiah 26:20 etịn̄ aban̄a “esịt ubet” emi ikọt Abasi ẹdikade ikedịbe, ndien etie nte emi ada aban̄a mme esop ke ofụri ererimbot. (Kot Isaiah 26:20.) Ndi emesida mme mbono esop nnyịn ke akpan n̄kpọ? Ndi emesisọp anam se ededi emi Jehovah ọnọde esop ndausụn̄ ete ẹnam?—Heb. 13:17.

17. Didie ke Jehovah edi “ata ebietidụn̄” mme anam-akpanikọ asan̄autom esie emi ẹma ẹkekpan̄a?

¹⁷ Jehovah oyosụk edi “ata ebietidụn̄” ọnọ idem mme anam-akpanikọ asan̄autom esie emi ẹkpade mbemiso akwa ukụt. Didie ke enye edinam emi? Ke ediwak isua ẹma ẹkebe tọn̄ọ Abraham, Isaac, ye Jacob ẹkekpan̄a, Jehovah ama ọdọhọ Moses ete: “Ami ndi Abasi . . . Abraham ye Abasi Isaac ye Abasi Jacob.” (Ex. 3:6) Jesus ama afiak etịn̄ se Jehovah eketịn̄de emi onyụn̄ adian do ete: “Enye idịghe Abasi mme akpan̄kpa, edi edi eke mme odu-uwem, koro ke enyịn esie kpukpru mmọ ke ẹdu uwem.” (Luke 20:38) Jehovah enen̄ede ọdiọn̄ọ ke iyanam mme anam-akpanikọ asan̄autom imọ emi ẹkpan̄ade ẹset, ntre etie enye nte mmọ mmọdo ke uwem.—Eccl. 7:1.

18. Didie ke Jehovah edidi “ata ebietidụn̄” ke san̄asan̄a usụn̄ inọ ikọt esie ke obufa ererimbot?

¹⁸ Ke obufa ererimbot emi osụk ededi mi, Jehovah eyedi “ata ebietidụn̄” ikọt esie ke usụn̄ en̄wen. Ediyarade 21:3 ọdọhọ ete: “Sese! Ebietidụn̄ Abasi omodu ye owo, enye oyonyụn̄ odụn̄ ye mmọ.” Jehovah ayanam Christ Jesus akara ofụri isọn̄ ke isua tọsịn kiet. Ke utịt isua tọsịn kiet oro, Jesus ayayak ukara Obio Ubọn̄ ọnọ Ete esie, ke enye ama akanam kpukpru se Abasi akaduakde aban̄a isọn̄ emi. (1 Cor. 15:28) Ke oro ebede, Jesus ididịghe aba esịne-ufọt inọ owo ye Abasi; Jehovah ke idemesie oyodu ye mmọ. Ata akwa n̄kpọ ana ebet nnyịn emi! Kan̄a ke emi, ẹyak nnyịn isin ifịk ikpebe mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi eke eset, inam Jehovah edi “ata ebietidụn̄” nnyịn!