Nịm Jehovah ke Iso Fo Kpukpru Ini
Nịm Jehovah ke Iso Fo Kpukpru Ini
“Mmenịm Jehovah ke iso mi kpukpru ini.”—PS. 16:8.
1. Didie ke ikpese mme mbụk Bible?
BIBLE ọdọn̄ọ n̄wọrọnda mbụk oro ẹban̄ade nte Abasi esinamde n̄kpọ ye ubonowo. Enye asiak ediwak owo oro ẹkenamde uduak Abasi. Nte ededi, owo iwetke se mmọ ẹkenamde ẹnyụn̄ ẹtịn̄de isịn ke Bible nte ikpîkpu mbụk. Utu ke oro, mme mbụk Bible ẹkeme ndinam inen̄ede isan̄a ikpere Abasi.—Jas. 4:8.
2, 3. Didie ke Psalm 16:8 akpan̄wan̄a nnyịn?
2 Kpukpru nnyịn imekeme ndikpep ekese nto mbon oro itịmde imehe ke Bible—utọ nte Abraham, Sarah, Moses, Ruth, David, Esther, apostle Paul, ye mbon eken. Edi mbụk mbon oro nnyịn mîtịmke imehe ekeme n̄ko ndinyene ufọn nnọ nnyịn. Nditie n̄kere mban̄a mbụk Bible ekeme ndin̄wam nnyịn inam se andiwet psalm eketịn̄de ete: “Mmenịm Jehovah ke iso mi kpukpru ini: koro enye odude mi ke ubọk nnasia, ndisehekede.” (Ps. 16:8) Didie ke ikọ emi akpan̄wan̄a nnyịn?
3 Owoekọn̄ ekesikama akan̄kan̄ ke ubọk nnasia an̄wana ekọn̄, anam otuekọn̄ emi enye ekesikamade ke ubọk ufien ikesikemeke ndikpeme enye ubọk nnasia. Edi ufan esie oro adade ekpere enye, ekeme ndikpeme ubọk nnasia esie. Nditi Jehovah nnyụn̄ nnam uduak esie ayanam enye ekpeme nnyịn. Ntre, ẹyak idụn̄ọde nte mme mbụk Bible ẹkemede ndisọn̄ọ mbuọtidem nnyịn man ‘inịm Jehovah ke iso nnyịn kpukpru ini.’
Jehovah Esikop Akam Nnyịn
4. Nọ uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi oro owụtde ke Abasi esikop akam.
4 Edieke inịmde Jehovah ke iso nnyịn kpukpru ini, enye oyokop akam nnyịn. (Ps. 65:2; 66:19) Nnyịn imokụt ke emi edi akpanikọ ke ini ikerede iban̄a se iketịbede inọ ebiowo ufọk Abraham, emi etiede nte ekedi Eliezer. Abraham ama ọdọn̄ enye aka Mesopotamia okoyom n̄wan oro abakde Abasi ọnọ Isaac. Eliezer ama ọbọn̄ akam oyom ndausụn̄ Abasi onyụn̄ okụt ke Abasi okop akam imọ ke ini Rebekah ọkọnọde mme camel esie mmọn̄ ẹn̄wọn̄. Sia Eliezer ọkọbọn̄de akam ke ofụri esịt, enye ama okụt edima n̄wan ọnọ Isaac. (Gen. 24:12-14, 67) Edi akpanikọ ke asan̄autom Abraham akaka ndinam akpan utom. Edi, nte nnyịn ikpenyeneke mbuọtidem nte Eliezer ekenyenede ke Jehovah oyokop akam nnyịn?
5. Ntak emi ikemede ndidọhọ ke Jehovah akam ekeme ndikop ibio ibio akam oro ẹbọn̄de ke esịt?
5 Ndusụk ini, ekeme ndiyom isọsọp ibọn̄ akam iyom un̄wam Abasi. Isan̄ kiet, Edidem Artaxerxes ke Persia ama okụt nte Nehemiah, akama-wine esie ofụhọde. Edidem ama obụp enye ete: “Nso ke afo oyom?” Inikiet inikiet ‘Nehemiah ama ekpe Abasi enyọn̄ ubọk.’ Etie nte Nehemiah ọkọbọn̄ akam oro ke esịt, ndien enye iketịn̄ke uwak ikọ. Edi Abasi ama okop akam esie, koro edidem ama ọnọ enye un̄wam oro enye okoyomde man ọkọbọp mme ibibene Jerusalem. (Kot Nehemiah 2:1-8.) Ke akpanikọ, Abasi akam ekeme ndikop ibio ibio akam oro ẹbọn̄de ke esịt.
6, 7. (a) Nso uwụtn̄kpọ ke Epaphras ekenịm ọnọ nnyịn aban̄a akam? (b) Ntak emi ikpesịnde mbon en̄wen ke akam nnyịn?
6 Ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ẹte ‘ibọn̄ akam iban̄a kiet eken,’ okposụkedi emi nnyịn mîsisọpke inyene uyarade ke Abasi esikop utọ akam oro. (Jas. 5:16) Epaphras, kpa “anam-akpanikọ asan̄autom Christ” ama enen̄ede ọbọn̄ akam ọnọ mbon oro ẹbuanade n̄kpọ ye enye ke mbuọtidem. Paul ama etie ke Rome ewet ete: “Epaphras, emi otode ke otu mbufo [mbon Colossae], kpa ofụn Christ Jesus, ete n̄kọm mbufo, enye esịn idem ke akam kpukpru ini ke ibuot mbufo, man mbufo ẹkpeyọhọ ẹkem ke akpatre ye ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke ofụri uduak Abasi. Ke akpanikọ mmetie ntiense mban̄a enye nte ke enye akakpa utom ke ibuot mbufo ye ke ibuot mmọ oro ẹdude ke Laodicea ye ke ibuot mmọ oro ẹdude ke Hierapolis.”—Col. 1:7; 4:12, 13.
7 Colossae, Laodicea, ye Hierapolis ẹkedu ke Asia Minor. Mme Christian ke Hierapolis ẹkedụn̄ọ ye mme okpono abasi-an̄wan oro ẹkotde Cybele, mme ama inyene ẹkeyọyọhọ Laodicea, ndien ukpepn̄kpọ akwaifiọk ẹkedi ọsọ n̄kpọ ke Colossae. (Col. 2:8) Emi akanam Epaphras emi okotode Colossae “esịn idem ke akam” ke ibuot mme andinịm ke akpanikọ ke obio oro. Bible itịn̄ke nte ẹkebọrọde akam Epaphras emi, edi enye iketreke ndibọn̄ akam nnọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ. Nnyịn ikponyụn̄ itreke ndisịn nditọete nnyịn ke akam. Okposụkedi emi nnyịn mîdịghe mme “andinọhọ ke mbubehe mbon en̄wen,” ekeme ndidi imenyene owo ke ubon nnyịn m̀mê ufan nnyịn emi ọyọde ata ọkpọsọn̄ọ idomo. (1 Pet. 4:15) Ekpenen̄ede odot isịn enye ke akam. Akam mbon en̄wen ama an̄wam Paul, ndien akam nnyịn ekeme ndin̄wam mbon en̄wen n̄ko.—2 Cor. 1:10, 11.
8. (a) Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke mbiowo Ephesus ẹma ẹfiọk ufọn edibọn̄ akam? (b) Didie ke ikpese akam oro ibọn̄de inọ Abasi?
8 Nte mme owo ẹdiọn̄ọ nnyịn nte mbon oro ẹsibọn̄de akam kpukpru ini? Ke Paul ama okosobo ye mbiowo ke Ephesus, “enye ọtọn̄ọ edọn̄ ọbọn̄ akam ye kpukpru mmọ.” Ekem “ọkpọsọn̄ ntuan̄a odu ke otu mmọ kpukpru, mmọ ẹnyụn̄ ẹwan̄a Paul ke itọn̄ ẹtịm enye inua ima ima, koro mmọ ẹfụhọde etieti ẹban̄a ikọ oro enye eketịn̄de ete mmọ idikwe imọ iso aba.” (Utom 20:36-38) Nnyịn ifiọkke enyịn̄ mbiowo oro, edi nte an̄wan̄ade, mmọ ẹma ẹfiọk ufọn edibọn̄ akam. Ke akpanikọ, nnyịn ikpenyene ndima ifet oro inyenede ndibọn̄ akam nnọ Abasi, ikponyụn̄ inyene ‘ndimenede ndisana ubọk ke enyọn̄’ ye mbuọtidem nte ke Ete nnyịn eke heaven oyokop akam nnyịn.—1 Tim. 2:8.
Nen̄ede Kop Uyo Abasi
9, 10. (a) Nso uwụtn̄kpọ ke nditọiban Zelophehad ẹkenịm? (b) Didie ke Christian oro mîdọhọ ndọ ekpekpebe n̄kopuyo nditọiban Zelophehad?
9 Ndinịm Jehovah ke iso nnyịn kpukpru ini ayan̄wam nnyịn ikop uyo esie, inyụn̄ ibọ mme edidiọn̄. (Deut. 28:13; 1 Sam. 15:22) Emi oyom nnyịn idi mme okop item. Kere ban̄a iban ition emi ẹkedide nditọeka, kpa nditọ Zelophehad, emi okodude ke eyo Moses. Ke Israel, ekesidi ido mme ete ndinọ nditọiren mmọ udeme inyene mmọ. Zelophehad ama akpa edi ikenyeneke eyeneren, ndien Jehovah ama ọdọhọ ẹnọ nditọiban emi ofụri udeme n̄kpọ oro Zelophehad ekenyenede—edi ama oyom mmọ ẹnam n̄kpọ kiet. Mmọ ẹkenyene ndidọ nditọ Manasseh man udeme inyene mmọ osụhọ ke esien oro.—Num. 27:1-8; 36:6-8.
10 Nditọiban Zelophehad ẹma ẹnyene mbuọtidem ke n̄kpọ ọyọfọn edieke mmimọ ikopde uyo Abasi. Bible ọdọhọ ete: “Kpa nte Jehovah eketemede Moses, kpa ntre ke nditọ-iban Zelophehad ẹnam: koro Mahlah, ye Tirzah, ye Hoglah, ye Milcah, ye Noah, nditọ Zelophehad iban, ẹdọ nditọ eyen-ete ete mmọ: mmọ ẹdọ owo ke otu ubon nditọ Manasseh eyen Joseph, ndien udeme mmọ atak ke esien ubon ete mmọ.” (Num. 36:10-12) Mme okopitem iban emi ẹma ẹnam kpa nte Jehovah eketemede. (Josh. 17:3, 4) Orụk mbuọtidem oro esinam mme Christian oro ẹma ẹkekọri ẹsịm ọyọhọ idaha ke n̄kan̄ eke spirit, oro mîdọhọ ndọ ẹnam item Abasi emi ọdọhọde ẹdọ owo “ke Ọbọn̄ ikpọn̄-ikpọn̄.”—1 Cor. 7:39.
11, 12. Didie ke Caleb okowụt ke imọbuọt idem ye Abasi?
11 Oyom inen̄ede ikop uyo inọ Jehovah ukem nte Caleb eyen Israel. (Deut. 1:36) Ke ẹma ẹkenyan̄a Israel ẹsio ke Egypt ke isua 1513 M.E.N., Moses ama ọdọn̄ owo 12 ete ẹkeyep Canaan, edi owo iba kpọt ke otu mbon uyep emi—Joshua ye Caleb—ẹkesịn udọn̄ ẹnọ mme owo ẹte ẹnyene ọyọhọ mbuọtidem ke Abasi man ẹkpedụk isọn̄ oro. (Num. 14:6-9) Ke n̄kpọ nte isua 40 ẹma ẹkebe, Joshua ye Caleb ẹkesụk ẹdodu uwem ke ini oro ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ Jehovah ọyọhọ ọyọhọ, ndien Abasi ama anam Joshua ada nditọ Israel odụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Edi, anaedi mbon uyep duop oro mîkenyeneke mbuọtidem ẹma ẹkpan̄a ke ini nditọ Israel ẹkeyode ke wilderness ke isua 40.—Num. 14:31-34.
12 Nte akwa owo emi okokụtde se iketịbede inọ Israel, Caleb ama ada ke iso Joshua ọdọhọ ete: “Ami ntịm ntiene Jehovah Abasi mi.” (Kot Joshua 14:6-9.) Caleb emi ekedide isua 85 ama eben̄e ete ẹnọ imọ obot oro Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ imọ, okposụkedi emi mme asua ẹkedụn̄ọde ke obot emi ke mme obio ibibene.—Josh. 14:10-15.
13. Kpa ye mme idomo oro isobode, nso ke idinam man Jehovah an̄wam nnyịn?
13 Jehovah ayan̄wam nnyịn edieke ‘itịmde itiene enye’ ukem nte Caleb emi ekenyenede mbuọtidem onyụn̄ okopde uyo esie. Edieke isobode ikpọ mfịna, Jehovah ayan̄wam nnyịn sia ‘itịmde itiene enye.’ Edi isimemke utom ndika iso nnam ntre ke ofụri eyouwem nnyịn nte Caleb akanamde. Okposụkedi emi Edidem Solomon eketienede Jehovah ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, iban esie ẹma ẹyụt enye esịt man enye akanam n̄kpọ ọnọ mme nsunsu abasi ke ini usọn̄ esie, ndien enye ‘iketịmke itiene Jehovah, nte David ete esie.’ (1 Ndi. 11:4-6) Inamke n̄kpọ m̀mê nso idomo ke nnyịn isobo, nnyịn ikpakam inen̄ede ikop uyo Abasi inyụn̄ inịm enye ke iso nnyịn kpukpru ini.
Buọt Idem ye Jehovah Kpukpru Ini
14, 15. Ke ekerede aban̄a se ikọwọrọde Naomi, ntak emi ọfọnde ndibuọt idem ye Abasi?
14 Oyom ibuọt idem ye Abasi akpan akpan ke ini etiede nte idotenyịn nnyịn akpa mfụhọ. Kere ban̄a Naomi, akanian̄wan emi n̄kpa, kpa asua nnyịn, akadade ebe ye nditọ esie. Ke ini enye okotode Moab ọnyọn̄ Judah, enye ama eseme ete: “Mbufo ẹkûkot mi, ẹte, Naomi (Edinem), ẹkot mi, ẹte, Marah (Ndot-ndot): koro Ata Ọkpọsọn̄ ama ododoro ye ami eti-eti. Ami n̄kọwọrọ ke ọyọhọ ubọk, ndien Jehovah amada mi afiak ubọk-ubọk: nsinam mbufo ẹkotde mi, ẹte, Naomi, sia Jehovah ama ọdọhọ ikọ otụk mi, Ata Ọkpọsọn̄ ama onyụn̄ anam mi idiọk?”—Ruth 1:20, 21.
15 Okposụkedi emi esịt mîkenemke Naomi, edieke itịn̄de enyịn ikot n̄wed Ruth, nnyịn iyokụt ke enye ama aka iso ọbuọt idem ye Jehovah. N̄kpọ okokpụhọde didie ntem ye Naomi! Ruth, emi eyen Naomi akakpade ọkpọn̄ ama ọdọ Boaz onyụn̄ aman eyeneren ọnọ enye. Naomi ama akabade edi edepeyen oro, ndien mbụk oro ọdọhọ ete: “Ndien iban, mbọhọidụn̄ esie, ẹsio enye enyịn̄, ẹte, Eyen-eren amana ọnọ Naomi; ndien mmọ ẹsio enye enyịn̄ Obed: enye ekedi ete Jesse, ete David.” (Ruth 4:14-17) Ke ini ẹdinamde Naomi eset edidu uwem ke isọn̄, enye eyedikop ke Ruth, emi edidude do n̄ko, ama akabade edi eka ete Jesus, kpa Messiah. (Matt. 1:5, 6, 16) Ukem nte Naomi, nnyịn ifiọkke m̀mê n̄kpọ ọyọfọn akan nte edide idahaemi. Mmọdo, ẹyak nnyịn ibuọt idem ye Abasi kpukpru ini nte ẹtemede nnyịn ke Mme N̄ke 3: 5, 6 ẹte: “Buọt idem fo ye Jehovah ke ofụri esịt fo; ndien kûberi edem ke asian fo. Diọn̄ọ enye ke kpukpru usụn̄ fo, ndien enye eyenen̄ede usụn̄ fo enịm.”
Beri Edem ke Edisana Spirit
16. Didie ke edisana spirit Abasi akan̄wam mbiowo ke Israel eset?
16 Edieke inịmde Jehovah ke iso nnyịn kpukpru ini, enye ayanam edisana spirit esie ada nnyịn usụn̄. (Gal. 5:16-18) Spirit Abasi ama odoro mbiowo 70 oro ẹkemekde man ẹtiene Moses “ẹbiom mbiomo” nditọ Israel. Eldad ye Medad ikpọn̄ ke ẹsiak enyịn̄, edi spirit oro ama an̄wam kpukpru mmọ ẹnam se ẹkenọde mmọ. (Num. 11:13-29) Nte eyịghe mîdụhe, mmọ ẹkedi mbon oro enyenede ikike, ẹbak Abasi, ẹdi se ẹkemede ndiberi edem, ẹnyụn̄ ẹnam akpanikọ, kpa nte mbon oro ẹkebemde iso ẹmek. (Ex. 18:21) Mbiowo Christian mfịn ẹtie kpasụk ntre.
17. Didie ke edisana spirit Jehovah akan̄wam mme owo ẹbọp ataya?
17 Edisana Spirit Jehovah ama anam ekese ke ini ẹkebọpde ataya ke wilderness. Jehovah ama emek Bezalel nte akwa anamusọ ye ọbọpn̄kpọ onyụn̄ ọdọhọ ete: “mmonyụn̄ nsịn enye spirit Abasi ke idem nyọhọ, ke eti ibuot, ye ke asian, ye ifiọk, ye kpukpru orụk usọ.” (Ex. 31:3-5) Iren oro ẹkedide “mbon ifiọk” ẹma ẹtiene Bezalel ye udiana esie Oholiab ẹnam akamba utom oro. Ke adianade do, spirit Jehovah ama anam mbon oro “esịt mmọ ẹnyịmede” ẹnọ enọ ke ntatubọk. (Ex. 31:6; 35:5, 30-34) Kpa ukem spirit oro esinam mme asan̄autom Jehovah mfịn ẹsịn ofụri ukeme mmọ ẹnam mme utom Obio Ubọn̄ ẹka iso. (Matt. 6:33) Ekeme ndidi nnyịn imenyene san̄asan̄a ukeme, edi oyom ibọn̄ akam iben̄e edisana spirit inyụn̄ iyak enye ada nnyịn usụn̄ man ikeme ndinam utom oro Jehovah ọdọn̄de ikọt esie mfịn, ima.—Luke 11:13.
Bak Jehovah Mme Udịm Kpukpru Ini
18, 19. (a) Ewe edu ke edisana spirit Abasi esinam nnyịn inyene? (b) Nso ke uwụtn̄kpọ Simeon ye Anna ẹkpep fi?
18 Edisana spirit esinam nnyịn inyene mbak Abasi, ndien emi esinam inịm Jehovah ke iso nnyịn kpukpru ini. Ẹma ẹsian ikọt Abasi ke eset ẹte: “Ẹbak Jehovah mme udịm, ẹda enye ke edisana.” (Isa. 8:13, Byington) Simeon ye Anna ẹkedi ikpọ owo iba ke Jerusalem emi ẹkebakde Abasi ke akpa isua ikie. (Kot Luke 2:25-38.) Simeon ama enyene mbuọtidem ke mme ntịn̄nnịm ikọ oro ẹban̄ade Messiah, onyụn̄ ‘etie ebet ndọn̄esịt Israel.’ Abasi ama ọnọ Simeon edisana spirit onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ke enye oyodu okụt Messiah. Ndien oro ama etịbe. Usen kiet, ke ọyọhọ isua 2 M.E.N., Mary eka Jesus ye Joseph emi ekemende Jesus akama, ẹma ẹda enye ẹdi temple. Edisana spirit ama anam Simeon etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ aban̄a Messiah onyụn̄ ebem iso etịn̄ nte Mary edifụhọde. Mary ama ofụhọ ke ini ẹkekọn̄de Jesus ke eto ndutụhọ. Edi kam kere ban̄a akwa idatesịt oro Simeon okokopde ke ini enye ọkọbọde “Christ eke Jehovah” akama ke ubọk esiemmọ! Ndien nso eti uwụtn̄kpọ mbak Abasi ke Simeon ekenịm ntem ọnọ mme asan̄autom Abasi mfịn!
19 Anna, ebeakpa emi ekedide isua 84 onyụn̄ abakde Abasi, ‘ikesitreke ndidu ke temple.’ Enye ama esinam edisana utom ọnọ Jehovah okoneyo ye uwemeyo “ke editre udia ye n̄kpeubọk.” Anna n̄ko ama odu ke ini ẹkedade Jesus nte nsekeyen ẹdi temple. Esịt ekenem enye didie ntem ndikụt enye emi edidide Messiah! Ke akpanikọ, enye ama “ọnọ Abasi ekọm onyụn̄ etịn̄ aban̄a eyen oro ọnọ kpukpru owo emi ẹtiede ẹbet edinyan̄a Jerusalem.” Anna ama okop nduai-idem ndibuana eti mbụk emi ye mbon en̄wen. Ukem nte Simeon ye Anna, mme Christian oro ẹma ẹkesọn̄ ẹsikop inemesịt ndifiọk ke imekeme ndika iso nnam n̄kpọ Jehovah nte Mme Ntiense esie.
20. Inamke n̄kpọ m̀mê nnyịn idi isua ifan̄, nso ke oyom inam, ndien ntak-a?
20 Oyom nnyịn inịm Jehovah ke iso nnyịn kpukpru ini, inamke n̄kpọ m̀mê nnyịn idi isua ifan̄. Oro ayanam enye ọdiọn̄ nnyịn nte ikade iso ikwọrọ ubọn̄ ye mme utịben̄kpọ oro enye anamde. (Ps. 71:17, 18; 145:10-13) Edi, oyom inyene mme edu Abasi man ika iso ikpono Jehovah. Nte ikade iso idụn̄ọde mme mbụk efen efen ke Bible, nso ke ikeme ndikpep mban̄a mme edu emi?
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke Jehovah esikop akam?
• Ntak emi ikpenen̄erede ikop uyo Abasi?
• Idem edieke isobode mfịna, ntak emi ikpọbuọtde idem ye Jehovah kpukpru ini?
• Didie ke edisana spirit esin̄wam ikọt Abasi?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 4]
Jehovah ama okop akam Nehemiah
[Ndise ke page 5]
Nditi nte idaha Naomi okokpụhọrede ayanam ibuọt idem ye Jehovah