Mbụk Eyouwem

Jehovah Ama An̄wam Mi Nyọ Mme Mfịna Uwem

NTE DALE IRWIN OBỤKDE

“NDITỌ ITIAITA ẸKEM! AMANA-NNAN̄ ẸDIAN MFỊNA KE MFỊNA.” Emi ekedi ibuotikọ n̄wedmbụk n̄kpọntịbe n̄kann̄kụk, oro ọkọtọtde amana-nnan̄ oro ẹkemanade ẹdụk ubon nnyịn oro ima ikenyenyene nditọiban inan̄. Ke ini n̄kedide akparawa, n̄kaduakke ndidọ ndọ, idịghe nditetịn̄ mban̄a edinyene nditọ. Edi, mma n̄kabade ndi ete nditọ itiaita!

N̄KAMANA ke 1934 ke obio Mareeba ke Australia. Ami n̄kedi ekperedem ke otu nditọ ita. Nte ini akakade, ubon nnyịn ẹma ẹwọrọ ẹkedụn̄ ke Brisbane, ndien mi ke Mama ekesinọ ukpep ke ederi nditọwọn̄ ke Ufọkabasi Methodist.

Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1938, mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe n̄kann̄kụk ẹma ẹtọt ke etie nte ukara idiyakke Joseph F. Rutherford emi okodude ke ibuot itieutom ofụri ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah edi Australia. Mama ama obụp Ntiense kiet oro ekedide ufọk nnyịn, ete: ‘Ntak emi owo mîdiyakke enye edi?’ Ntiense oro ama ọbọrọ ete: “Ndi Jesus ikọdọhọke ke ẹyekọbọ mme anditiene imọ?” Ekem, Mama ama ọbọ ekpri n̄wed oro ẹkotde Cure, emi ekenemede ediwak ukpụhọde oro ẹdude ke ufọt ido ukpono akpanikọ ye nsunsu ido ukpono. * Sia Mama akamade se enye okokotde ke ekpri n̄wed oro, enye ama ada mi ye nditọeka mi aka mbono esop Mme Ntiense Jehovah ke Sunday oro eketienede. Papa ama enen̄ede asua oro ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, edi ke ini ke ini enye ama esiwet mme mbụme ẹkọn̄ọde ke Bible ọnọ Mama ada ọkọnọ kiet ke otu nditọete ọbọrọ. Eyenete ama esiwet ibọrọ oro ọkọn̄ọde ke N̄wed Abasi ọnọ Mama ada ọsọk Papa.

Papa ama etiene nnyịn edi mbono esop Sunday kiet, man ediwụt se imọ mîmaha ke idem  Mme Ntiense. Nte ededi, ke ama ekenyene nneme ye esenyịn oro asan̄ade-san̄a, emi ekedide edise esop ini oro, Papa ama okpụhọde edu esie onyụn̄ akam enyịme ẹsida ufọk nnyịn ẹnịm ukpepn̄kpọ Bible kpukpru urua; ndien mbon oro ẹnyenede udọn̄ ke n̄kann̄kụk nnyịn ẹma ẹsidụk.

Ete ye eka mi ẹma ẹna baptism ke September 1938. Ami ye nditọeka mi ikana baptism ke December 1941, ke mbono ofụri idụt oro ẹkenịmde ke Hargreave Park ke Sydney, ke New South Wales. N̄kedi isua itiaba ini oro. Ke mma n̄kana baptism, mma nsitiene ete ye eka mi mbuana ke an̄wautom kpukpru ini. Ke ini oro, Mme Ntiense ẹkesikama n̄kpri ukwak ubre usanikwọ ẹto ke enyịnusụn̄ ẹsịm enyịnusụn̄ ẹnyụn̄ ẹbre mme utịn̄ikọ Bible ẹnọ mme enyeneufọk.

Ntiense kiet oro nsụk nnen̄erede nti edi Bert Horton. Enye ama enyene ubomisọn̄ usuanetop—ubomisọn̄ emi ekenyenede okopodudu ukwak ubre ikwọ ye ikpọ ukwak usuanetop ke enyọn̄. Ama enen̄ede enem ekpri eyenọwọn̄ nte ami ndisisan̄a ye Bert ke an̄wautom. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini isidude ke enyọn̄ obot ibre utịn̄ikọ Bible, ima isiwak ndikụt mme bodisi ẹwatde ubomisọn̄ ẹbịne nnyịn. Bert ama esisọsọp etre utịn̄ikọ oro onyụn̄ awat aka obot en̄wen oro okoyomde usụn̄ ke ediwak kilomita, onyụn̄ ekebre utịn̄ikọ en̄wen. Bert ye nditọete eken oro ẹkesọn̄ọde ẹda ẹnyụn̄ ẹnyenede uko nte enye ẹma ẹkpep mi ekese n̄kpọ ẹban̄a edibuọt idem ye Jehovah nnyụn̄ nnyene uko.—Matthew 10:16.

Ke ini n̄kedide isua 12, mma nsisan̄a ikpọn̄ nnọ ikọ ntiense kpukpru ini ke n̄wed ama akasuana. Isan̄ kiet, mma nsobo ubon mme Adshead. Nte ini akakade, ebe ye n̄wan, nditọ mmọ mbitiaita, ye ediwak nditọ nditọ mmọ ẹma ẹbọ akpanikọ. Mmọkọm Jehovah ke enye ndikada ekpri eyenọwọn̄ nte ami nnam eti ubon emi ẹbọ akpanikọ Bible.—Matthew 21:16.

Mme Ifetutom Oro N̄kenyenede ke Ini Akparawa

N̄kakabade ndi asiakusụn̄ ofụri ini ke ini n̄kedide isua 18, ndien ẹkenọ mi n̄ka Maitland ke New South Wales. Ẹma ẹkot mi ndinam utom ke n̄kọk itieutom Australia ke Sydney, ke 1956. Ke otu owo 20 oro ẹkedude ke n̄kọk itieutom emi, n̄kpọ nte owo 7 ẹkedi mbon oro ẹyetde aran, emi ẹkenyenede idotenyịn ndikara ye Christ ke Obio Ubọn̄ esie ke heaven. Nso ifet ke ekedi ntem ndinam utom ọtọkiet ye mmọ.—Luke 12:32; Ediyarade 1:6; 5:10.

N̄kekemeke aba ndisọn̄ọ nda ke ubiere oro n̄kanamde nditre ndidọ ndọ, ke ini n̄kosobode Judy Helberg, ediye n̄kaiferi oro ekedide asiakusụn̄, emi ẹkekotde edi n̄kọk itieutom ke ibio ini edin̄wam mi ke akwa utom oro n̄kakamade ke ubọk. Ami ye Judy ima ima kiet eken, ima inyụn̄ idọ ndọ isua iba ke ukperedem. Ke oro ebede, nnyịn ima itọn̄ọ utom circuit, emi akabuanade ndisisan̄a nse esop Mme Ntiense Jehovah kiet kiet ke urua, man isịn udọn̄ inọ nditọete.

Judy ama aman Kim adiaha nnyịn ke 1960. Mfịn owo enyene ndikpọn̄ utom circuit ke ini enyenede eyen man ekeme nditịm nse mban̄a ubon esie. Edi idem ama akpa nnyịn ke ini ẹkedọhọde ika iso ke utom circuit. Ke ima ikenen̄erede ibọn̄ akam iban̄a n̄kpọ emi, ima inyịme ndika iso ke utom circuit; ndien ke ufan̄ ọfiọn̄ itiaba oro ẹketienede, Kim ama esisan̄a ye nnyịn ke bọs, ubomofụm, ye tren nte ikasan̄ade kilomita 13,000 ise mme esop emi ẹkedude ke nsannsan ikpehe Queensland ye Ikpehe Edem Edere Australia. Nnyịn ikenyeneke ubomisọn̄ ini oro.

Nnyịn ikesidụn̄ ke ufọk nditọete kpukpru ini. Ke ntak emi eyo esifiopde do, owo ikesiwakke  ndidọn̄ usụn̄ ke mme ubetnna ini oro edi ẹkesiyịri ọfọn̄ enyịnusụn̄, ndien emi ama esidọdiọn̄ ọkọrọ mfịna ke mfịna nnyịn ke ini Kim akatuade eyet okoneyo. Nte ini akakade, ama enen̄ede ọsọn̄ ndise mban̄a Kim nnyụn̄ n̄ka iso ke utom circuit. Ntre ima itre utom circuit inyụn̄ ididụn̄ ke Brisbane, nnyụn̄ ntọn̄ọ utom uwet obukpọk ntọt. Isua iba ke Kim ama akamana, Petina udun̄wan nnyịn ama amana.

Ndiyọ N̄kpọ Mmọn̄eyet

Ke 1972, ke ini Kim ekedide isua 12, Petina onyụn̄ edide isua 10, idiọk udọn̄ọ ẹkotde Hodgkin, ama owot Judy. Mfụhọ n̄kpa Judy ama ekpere ndimen ubon nnyịn mmen. Nte ededi, ke ini Judy ọkọdọn̄ọde ye ke enye ama akakpa, Jehovah ama ada Ikọ ye spirit esie, ọkọrọ ye nditọete nnyịn eke spirit ọdọn̄ nnyịn esịt. Enyọn̄-Ukpeme oro ikọbọde ndondo oro Judy akakpade ama ọsọn̄ọ nnyịn idem n̄ko. Enye ama esịne ibuotikọ oro ekenemede nte ẹkpeyọde idomo, esịnede n̄kpa owo ima, onyụn̄ owụt nte mme idomo ẹkemede ndin̄wam nnyịn inyene mme edu Abasi nte ime, mbuọtidem, ye nsọn̄ọnda. *—James 1:2-4.

Ke Judy ama akakpa, ami ye nditọ mi iban iba ima itetịm ima idem nnyịn. Edi ke nditịn̄ akpanikọ, ikememke utom ndinam utom ete ye eka. Nte ededi, ndima nditọ mi iban iba ẹma ẹnam utom emi enen̄ede efere mi.

Ndifiak Ndọ Ndọ Nnyụn̄ Nnyene Akwa Ubon

Nte ini akakade, mma mfiak ndọ ndọ. Ami ye Mary obufa n̄wan mi ima inyene ediwak n̄kpọ oro ikadade ibiet kiet eken. Udọn̄ọ Hodgkin okowot ebe esie n̄ko. Enye n̄ko ama enyene nditọiban iba—Colleen ye Jennifer. Petina ama ọsọn̄ọ Colleen ke n̄kpọ nte isua ita. Ntre, idahaemi nnyịn ikenyene nditọiban inan̄, Kim emi ekedide isua 14, Petina emi ekedide isua 12, Colleen emi ekedide isua 9, ye Jennifer emi ekedide isua 7.

Ami ye Mary ima ibiere ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ite yak edi enyene nditọ esie otụnọ tutu esịm ini oro nnyịn mbiba idikemede nditụnọ kpukpru mmọ ifụre ifụre. Ami ye Mary ima inyene akpan ibet iba oro ẹkekarade ndọ nnyịn. Akpa ekedi ke nnyịn ididehedei itọhọ ke iso nditọ nnyịn, ndien udiana ekedi, ndisida edumbet Bible oro odude ke Ephesus 4:26 nsịn ke edinam, nsinyụn̄ nneme mfịna nnyịn tutu ikọk mmọ—inamke n̄kpọ m̀mê oro akada nnyịn ini adan̄a didie!

Kpukpru owo ẹma ẹsọsọp ẹnam ukpụhọde oro ẹyomde ke mbuaha ubon, edi nnyịn ikọsọpke ifre nsan̄a ndọ nnyịn oro ẹkekpan̄ade. Ke uwụtn̄kpọ, Mary ama esitua eyet kpukpru okoneyo Monday. Ke ima ikokụre ukpepn̄kpọ ubon, nditọ nnyịn ẹma ẹkenyụn̄ ẹdụk idap, Mary ama esiwak nditịn̄ mme n̄kpọ oro ẹkefịghede enye ke esịt.

Mary ama enen̄ede oyom ndiman eyen nnọ mi. Edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ ke idịbi oro enye okoyomode ama obụn̄ọ. Ke ini Mary akafiakde oyomo, akwa n̄kpọ n̄kpaidem akana ebet nnyịn. Ke ini ẹkesede enye idem, ẹma ẹkụt ke nditọ inan̄ ẹkesịne enye ke idịbi! Ibuot ama oyon̄ mi. Kamse, n̄kedi isua 47, ndien ikebịghike n̄kenyene ndikabade ndi ete nditọ itiaita! Ẹkesasiak nditọ inan̄ oro ẹsiọn̄ọ ke February 14, 1982, ke ini mmọ  ẹkedide ọfiọn̄ itiaita. Ẹkesiak mmọ ẹsion̄o ke adiana ke adiana, Clint okodobi kilogram kiet ye ubak; Cindy okodobi n̄kpọ nte kilogram iba; Jeremy okodobi n̄kpọ nte kilogram kiet ye ubak; ke adan̄aemi Danette okodobide kilogram kiet ye ubak. Idụhe andikebiet kiet eken.

Ke ẹma ẹkesiak nditọ oro ẹsion̄o, abiausọbọ oro akasiakde Mary ama edi editie ye ami.

Enye ama obụp mi ete: “Ndi esịt etịmede fi aban̄a nte edikamade nditọ emi?”

Mma mbọrọ, “ih, akanam utọ n̄kpọ emi iwọrọke mi.”

Se enye akafiakde etịn̄ ama akpa mi idem onyụn̄ esịn udọn̄ ọnọ mi.

Enye ọkọdọhọ ete: “Esop mbufo idikpọn̄ke fi. Akam edi ete isasia isia, mmọ ẹma ẹnọnọ fi tọsịn ukwọhọdeinua!”

Ke ntak enyene-mbufiọk abiausọbọ emi ye mbon oro ẹketienede enye ẹse ẹban̄a n̄wan mi, ke ọfiọn̄ iba kpọt ẹbede, amana-nnan̄ emi ẹma ẹkpọn̄ ufọkibọk ye nsọn̄idem.

N̄kpọ-Ata Edibọk Amana-Nnan̄

Ami ye Mary ima idiomi se idisinamde kpukpru usen man n̄kpọ asan̄a ke nde ke nde. Nditọ nnyịn iban inan̄ oro ẹma ẹkekponi ẹma ẹnen̄ede ẹn̄wam nte edep amana-nnan̄ emi. Se abiausọbọ oro eketịn̄de ekedi akpanikọ—nte n̄kokụbọde inua, esop ẹma ẹdi ẹdin̄wam nnyịn inikiet inikiet. Mbemiso emi, John MacArthur emi ima ikedi ufan ibịghi ama ada Mme Ntiense oro ẹkedide mme anamusọ ẹdi ẹditat ufọk nnyịn. Ke ima ikada amana-nnan̄ oro idisịm ufọk, otu nditọete iban ẹma ẹsin̄wam nnyịn ẹse mmọ enyịn. Kpukpru mfọnido emi ẹkewụt adan̄a nte mme Christian ẹmade kiet eken.—1 John 3:18.

Esop ẹkeda amana-nnan̄ emi nte nditọ mmimọ. Idem tutu esịm mfịn emi, amana-nnan̄ emi ẹsụk ẹda ediwak ndima nditọete iren ye iban emi ẹken̄wamde nnyịn nte mbonubon nnyịn. Amaedi Mary, enye edi n̄wọrọnda n̄wan ye eka oro awade idem ọnọ nditọ esie. Enye ama enen̄ede ada Ikọ Abasi ye se esop Abasi ekpepde enye esịn ke edinam. Idụhe ebiet en̄wen oro enye ọkpọkọbọde utọ nti item emi!—Psalm 1:2, 3; Matthew 24:45.

Ndidụk mme mbono esop nnyụn̄ mbuana ke utom ukwọrọikọ ẹkedi akpan ubak edinam nnyịn eke urua ke urua, okposụkedi mîkememke utom ndisinam ntre ye nseknditọ inan̄. Edidiọn̄ oro ikenyenede ini oro ekedi ukpepn̄kpọ Bible oro ikesinịmde ye iren iba ye iban mmọ, emi ẹkenyịmede ndisidi ufọk nnyịn ndikpep n̄kpọ. Okposụkedi emi akanamde utom efere nnyịn ke idem, idem ama esimem Mary ndusụk ini tutu idap esimen enye ebe ke adan̄aemi nsekeyen edede enye ke ubọk ke ini ikpepde mme owo emi n̄kpọ. Nte ini akakade, mme owo emi ẹma ẹkabade ẹdi nditọete nnyịn eke spirit.

Ndinọ Nditọ Nnyịn Ukpep eke Spirit Toto ke Nsek

Idem mbemiso amana-nnan̄ emi ẹketọn̄ọde isan̄, ami, Mary, ye nditọ nnyịn iban oro ẹma ẹkekponi, ima isida mmọ ika ukwọrọikọ. Ke ini mmọ ẹketọn̄ọde isan̄, ami mma nsisan̄a ye iba Mary onyụn̄ asan̄a ye iba, ndien mmọ ikedịghe mbiomo inọ nnyịn. Ke nditịm ntịn̄, mmọ ke ikesiwak ndida ntọn̄ọ nneme ye mme enyeneufọk oro ẹtiede ufan ufan. Usen kiet, mma nsobo eren kiet emi ọkọdọhọde ke edieke owo akamanade ke akpan usen emi enyenede n̄kpọ ndinam ye akpan ntantaọfiọn̄, ke ntantaọfiọn̄ oro edibiere nte enye edinamde n̄kpọ. N̄kafan̄ake ye enye, edi mma mbụp enye m̀mê mmekeme ndifiak ndi mbemiso uwemeyo. Enye ama enyịme, ntre mma nsan̄a ye amana-nnan̄ oro n̄ka. Nte enye okosụk esede nnyịn ke n̄kpaidem, mma mbon nditọ oro ke adiana ke adiana ntiene nte mmọ ẹkemanade. Ekem nnyịn ima inyene inem inem  nneme iban̄a nte amana-nnan̄ emi ẹnen̄erede ẹkpụhọde ke ikpọkidem ye ke edu uwem, ndien emi ama abiat ukpepn̄kpọ esie aban̄ade edisiak ntantaọfiọn̄. Enye ama ọdọhọ ete: “Mmeseme mban̄a nte n̄kemende ibuot nneme emi ndi. Nyenen̄ede nnam ndụn̄ọde mban̄a n̄kpọ emi.”

Ke ini amana-nnan̄ emi ẹketọn̄ọde-tọn̄ọ isan̄, mmọ ikesimaha ẹtụnọ kpukpru mmimọ ọtọkiet ke ini ẹnamde se mîfọnke, ntre nnyịn ikesitụnọ mmọ kiet kiet. Kpa ye oro, mmọ ẹma ẹdifiọk ke kpukpru mmimọ ikenyene ndinịm ukem ibet. Ke ini mme n̄kpọ ke ufọkn̄wed ẹkeyomde ndibiat ubieresịt mmọ, mmọ ẹma ẹsisọn̄ọ ẹyịre ke mme edumbet Bible ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ kiet eken idem, ndien Cindy ekesitịn̄ ikọ ke ibuot mmọ. Ikebịghike mme owo ẹma ẹdikụt ke amana-nnan̄ ẹsinen̄ede ẹbere ye kiet eken!

Ami ye Mary ima isobo n̄kpọ-ata edin̄wam nditọ emi ke ini uyen mmọ ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Jehovah. Mîkpedịghe un̄wam edima esop ye ọkpọmiọk udia eke spirit oro ikọbọde ito ikpehe esop Jehovah oro ẹkụtde ke enyịn, ekpekenen̄ede ọsọn̄ nnyịn ndin̄wam mmọ ẹsọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Jehovah. Nnyịn ima isisịn ukeme inịm ukpepn̄kpọ Bible ubon kpukpru ini inyụn̄ ineme nneme ye mmọ kpukpru ini, okposụkedi emi mîkesimemke utom. Edi ukeme oro ikesịnde ama enen̄ede odot, koro kpukpru nditọ nnyịn mbitiaita ẹmek ndinam n̄kpọ Jehovah.

Ndiyọ Usọn̄

Mmenyene ediwak ifetutom ke mme isua emi ẹbede: ebiowo esop, esenyịn obio, ye andida itie esenyịn circuit. Mmonyụn̄ ntiene mbuana ke Kọmiti Unyene Nneme ye Mbon Ufọkibọk eke n̄kann̄kụk, emi ẹsin̄wamde mbiausọbọ ẹbere ye Mme Ntiense emi ẹdọn̄ọde ke ini eneni edemerede aban̄a edikịm iyịp nsịn ke idem. Mmenyene akwa ifet n̄ko ke isua 34 emi ẹbede ndidian ndọ ke ibuot ukara. Mmadian n̄kpọ nte ndọ 350, esịnede ndọ nditọ mi iban itiokiet.

Mmaka iso ndikọm Jehovah kpukpru ini ke un̄wam oro Judy akpa n̄wan mi ọkọnọde mi, ye enye oro Mary ọyọhọ n̄wan mi iba ọnọde mi. (Mme N̄ke 31:10, 30) Okposụkedi mmọ ẹkenọde mi ibetedem ke utom mi nte ebiowo, mmọ ẹmenịm eti uwụtn̄kpọ n̄ko ke utom ukwọrọikọ ẹnyụn̄ ẹn̄wam ndikpep nditọ nnyịn mme edu eke spirit.

Ke 1996, ẹma ẹkụt ke mmenyene udọn̄ọ mfre oro esinamde ubọk ye idem mi ẹnyek. Ntem, n̄kemeke aba ndisiwet obukpọk ntọt. Nte ededi, nsụk nnenen̄ede ndat esịt ke utom Jehovah, okposụkedi mmen̄kemeke aba ndinam ekese. Nte ededi, usọn̄ amanam mi ntetịm ntua n̄kani owo mbọm.

Nte mfiakde ndụn̄ọde uwem mi, mmọkọm Jehovah ke emi enye an̄wamde mi ye ubon mi iyọ ediwak n̄kpọ-ata oro isobode ke idatesịt. (Isaiah 41:10) Ami ye Mary ọkọrọ ye nditọ nnyịn mbitiaita imọkọm utịbe utịbe nditọete nnyịn iren ye iban eke spirit, emi ẹn̄wamde nnyịn nte ubon nnyịn. Kpukpru mmọ ẹma nnyịn ke usụn̄ oro inua mîkemeke ndibụk.—John 13:24, 35.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 12]

Ami ye eka mi, ye Garth akpaneka mi ye Dawn adiahaeka mi, ke ini ikeben̄ede idem ndika mbono ofụri idụt ke Sydney ke 1941

[Ndise ke page 13]

Ami ye Judy ye Kim ke ini n̄kanamde utom circuit ke Queensland

[Ndise ke page 15]

Ke amana-nnan̄ oro ẹma ẹkemana, ikpọ nditọ nnyịn iban inan̄ ọkọrọ ye esop ẹma ẹn̄wam nnyịn ẹse mmọ enyịn