Tịn̄ Ikọ Abasi ye Uko
Tịn̄ Ikọ Abasi ye Uko
“Ka ketịn̄ prophecy nọ ikọt mi Israel.”—AMOS 7:15.
1, 2. Amos ekedi anie, ndien nso ke Bible etịn̄ aban̄a enye?
KE INI ntiense Jehovah kiet okosụk ọkwọrọde ikọ, oku kiet ama ọbiọn̄ọ enye. Oku oro ama ofiori ete: ‘Tre ukwọrọikọ oro! Wọrọ ke ebiet emi!’ Nso ke ntiense oro akanam? Ndi enye ama anam se oku oro ọkọdọhọde, mîdịghe ndi enye ama aka iso nditịn̄ ikọ Abasi ye uko? Afo emekeme ndifiọk koro ntiense oro ama ewet mme ifiọkutom esie ke Bible ke n̄wed oro ẹkotde ẹdian enye. Oro edi n̄wed Amos. Nte ededi, mbemiso nnyịn ikpepde ekese iban̄a se iketịbede ke ufọt Amos ye oku oro, ẹyak nnyịn ikere kan̄a iban̄a utọ owo emi Amos ekedide.
2 Amos ekedi anie? Enye okodụn̄ ke m̀mọ̀n̄, ndien ini ewe ke enye okodu uwem? Nnyịn ikụt ibọrọ mbụme emi ke Amos 1:1, emi okotde ete: “Ikọ Amos emi okodude ke otu mme ekpemerọn̄ Tekoa . . . ke eyo Uzziah edidem Judah, ye ke eyo Jeroboam eyen Joash, edidem Israel.” Amos okodụn̄ ke Judah. Obio emana esie ekedi Tekoa, emi edide kilomita 16 ọtọn̄ọde ke edem usụk Jerusalem. Enye okodu uwem ke utịt utịt ọyọhọ isua ikie usụkkiet M.E.N., ke ini Edidem Uzziah akakarade Judah, Edidem Jeroboam II okonyụn̄ akarade obio ubọn̄ esien Israel duop. Amos ekedi ekpemerọn̄. Ke nditịm ntịn̄, Amos 7:14 ọdọhọ ke enye ikedịghe “ekpeme-erọn̄” kpọt edi ekedi n̄ko “ekịbi mfri eto sycamore.” Ntre enye ekesinam utom ke in̄wan̄ fig ke ini utet fig. Utom esie ekedi ndisan̄a ntịbi mme fig. Ẹkesitịbi mme fig man mmọ ẹsọp ẹdat. Emi ikedịghe mmemmem utom.
“Ka Ketịn̄ Prophecy”
3. Didie ke ndikpep mban̄a Amos ekeme ndin̄wam nnyịn edieke ikerede ke nnyịn idotke ndikwọrọ ikọ?
3 Amos ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ete: “Ami ndịghe prophet, ami nnyụn̄ ndịghe eyen prophet.” (Amos 7:14) Enye ikamanake nte eyen prọfet, owo ikonyụn̄ inọhọ enye ukpep nte prọfet. Nte ededi, ke otu kpukpru mme owo oro ẹkedude ke Judah, Amos ke Jehovah ekemek ete anam utom imọ. Ke ini oro, Abasi ikemekke okopodudu edidem, oku oro ekedide ọfiọkn̄wed, m̀mê ọbọn̄ obio oro ekedide owo inyene. Emi edi ukpepn̄kpọ oro ọnọde nnyịn ndọn̄esịt. Ekeme ndidi nnyịn n̄ko inyeneke akamba idaha ke ererimbot m̀mê ndinyene akwa ifiọkn̄wed. Edi nte oro akpanam nnyịn ikere ke nnyịn idotke ndikwọrọ ikọ Abasi? Baba-o! Jehovah ekeme nditịm nnyịn idem nnọ editan̄a etop esie—idem ke n̄kpọsọn̄ efakutom. Sia oro edide se Jehovah akanamde ye Amos, ọyọfọn kpukpru mbon oro ẹyomde nditịn̄ ikọ Abasi ye uko ẹnen̄ede ẹkere ẹban̄a uwụtn̄kpọ oro enyene-uko prọfet emi ekenịmde.
4. Ntak emi mîkedịghe mmemmem utom inọ Amos nditịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ke Israel?
4 Jehovah ama owụk Amos ete: “Ka ketịn̄ prophecy nọ ikọt mi Israel.” (Amos 7:15) Oro ikedịghe mmemmem utom. Ke ini oro, obio ubọn̄ esien Israel duop okodu ke emem ye ifụre, mme owo ẹma ẹnyụn̄ ẹforo. Ediwak owo ẹma ẹnyene mme “ufọk ukwọ” ọkọrọ ye mme “ufọk nda-eyo,” oro owo mîkadaha ikpîkpu kọrikọri ibọp, edi ẹkedade mme ọsọn̄urua “ndisọi itiat” ẹbọp. Ndusụk owo ẹma ẹnyene ndiye n̄kpọ ndụn̄ufọk oro ẹkedade nnụkenen ẹnam, ẹnyụn̄ ẹsin̄wọn̄ wine oro ẹkenyenede ẹto “edifọn in̄wan̄-vine.” (Amos 3:15; 5:11) Emi ama anam ediwak owo ẹnana udọn̄ ke etop Amos. Ke akpanikọ, eyedi efakutom Amos ekebiet efakutom oro ndusụk nnyịn isikwọrọde ikọ mfịn.
5. Nso ukwan̄n̄kpọ ke ndusụk nditọ Israel ẹkenam?
5 Nditọ Israel ndikenyene inyene obụkidem ikedịghe idiọkn̄kpọ. Nte ededi, ndusụk mmọ ẹkeda abian̄a ẹkọ inyene. Mbon inyene ẹma ‘ẹtụk mbon unana’ ẹnyụn̄ ‘ẹnuak mme ubuene.’ (Amos 4:1) Ikpọ mbonurua, mme ebiereikpe, ye mme oku ẹma ẹdụk odu ndiwo mme ubuene. Ẹyak nnyịn idahaemi imen ekikere nnyịn ika eset ikese se iren emi ẹkesinamde.
Ẹbiat Ibet Abasi
6. Didie ke mme anyamurua Israel ẹketụk mbon eken?
6 Ẹyak ibem iso ika an̄waurua. Mi, mbonurua oro ẹyomde mbukpo udori ẹma ẹnam “ephah ekpri” ẹnyụn̄ ẹnam “shekel okpon,” idem ẹnyamde “mbio” nte ibokpot. (Amos 8:5, 6) Mme anyamurua ẹma ẹtụk mbonurua mmọ ke ndisụhọde udomo n̄kpọ oro ẹkenyamde ẹnọ mmọ, ẹnam ekọmurua enen̄ede ọdọk, ndien mmọ ẹkesinyam n̄kpọ oro mîfọnke. Ke mme anyamurua ẹma ẹketụk mme ubuene tutu mmọ ẹtahade ofụri ofụri, mme ubuene oro ẹkenyene ndinyam idemmọ nsịn ke ufụn. Ekem, mbonurua oro ẹma ẹdep mmọ “ke ikpa-ukot iba.” (Amos 8:6) Kam kere utọ n̄kpọ oro! Mme ọdiọkitọn̄ anyamurua oro ẹkebat ekemmọ nditọ Israel nte ikpîkpu ikpaukot! Nso idiọk esuene ke ẹkesuene mme ubuene ntem, n̄ko nso akwa edibiat Ibet Abasi ke emi ekedi ntem! Kpa ye emi, mme anyamurua oro iketreke ndinịm “mme sabbath.” (Amos 8:5) Ke akpanikọ, mmọ ẹkenyene enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi.
7. Nso ikanam mme anyamurua Israel ẹbiat Ibet Abasi?
7 Mme anyamurua emi ẹkesan̄a didie ẹbọhọ ufen ke ẹma ẹkebiat Ibet Abasi, emi owụkde ete: “Ma mbọh-idụn̄ fo nte idem fo”? (Leviticus 19:18) Mmọ ẹkebọhọ ufen koro mbon oro ẹkpekenọde ufen ke ini ẹbiatde Ibet—kpa mme ebiereikpe—ẹkedia ubọk kiet ye mmọ. Ke inuaotop obio emi ẹsikpede ikpe, mme ebiereikpe ẹma ẹsibọ “utịp, ẹnyụn̄ ẹnụk mme ubuene ẹfep.” Utu ke ndikpeme mme ubuene, mme ebiereikpe ẹma ẹsibọ ubọkedem ẹnyụn̄ ẹbian̄a mmọ. (Amos 5:10, 12) Ntem, mme ebiereikpe emi n̄ko ẹma ẹbiat Ibet Abasi.
8. Nso edu uwem ke ndiọi oku mîkọdọn̄ke enyịn iban̄a?
8 Kan̄a ke emi, nso ke mme oku Israel ẹkenam? Man ifiọk, nnyịn inyene ndika ebiet efen. Se utọ idiọkn̄kpọ oro mme oku ẹkeyakde aka iso ke “ufọk mme abasi mmọ”! Abasi ama ada Amos ọdọhọ ete: “Owo ye ete esie ẹtiene eyen-an̄wan kiet, man ẹsabade edisana enyịn̄ mi.” (Amos 2:7, 8) Kere ban̄a oro! Ete ye eyen ke Israel ẹnam oburobụt ido idan̄ ye akpara temple kiet. Ndien ndiọi oku oro ikọdọn̄ke enyịn ke utọ oburobụt ido emi!—Leviticus 19:29; Deuteronomy 5:18; 23:17.
9, 10. Ewe Ibet Abasi ke nditọ Israel ẹkebiat, ndien didie ke oro ebiet se itịbede ke eyo nnyịn?
9 Ke etịn̄de aban̄a idiọk edu efen, Jehovah ọkọdọhọ ete: “Mmọ ẹnyụn̄ ẹnyanade ẹna ke edisịne-n̄kpọ ubiọn̄ ke n̄kan̄ kpukpru itie-uwa; ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ wine mbon isop ke ufọk mme abasi mmọ.” (Amos 2:8) Ih, mme oku ye mbon eken ẹma ẹfụmi n̄ko ibet oro ẹwetde ke Exodus 22:26, 27, emi ọkọdọhọde ke ẹkenyene ndiyak ọfọn̄idem oro ẹkebọde ke ubiọn̄ nnọ ke utịn mîkakam isopke. Utu ke oro, mmọ ẹkeda enye nte abran̄kịn ndinyanade nna ke ini mmọ ẹdiade usọrọ ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄de n̄kpọ ke iso mme abasi mmọ. Ndien mmọ ẹma ẹda isop oro mmọ ẹkefịkde mme ubuene ẹbọ, ẹdep wine ẹn̄wọn̄ ke mme itie usọrọ nsunsu ido ukpono mmọ. Mmọ ẹkeyo ẹyom usụn̄ didie ntem ẹkpọn̄ edisana utuakibuot!
10 Nditọ Israel ikokopke bụt ndibiat akakan ewụhọ iba ke Ibet—ndima Jehovah ye ndima ekemmọ owo. Ntem, Abasi ama ọdọn̄ Amos okobiom mmọ ikpe ke ntak unana edinam akpanikọ mmọ. Mfịn, mme idụt Christendom ye mme idụt eken ke ererimbot ẹbiara ukem nte Israel eset. Ke adan̄aemi ndusụk owo ẹforode, mme oburobụt edinam mme adaiso oro mînamke akpanikọ ke ikpọ mbubehe, ke ukaraidem, ye ke nsunsu ido ukpono ẹsịn ediwak mbon eken ke nditaha onyụn̄ ọnọ mmọ unan ke ntụk. Nte ededi, Jehovah ekere aban̄a mbon oro ẹkụtde ndutụhọ ẹnyụn̄ ẹyomde enye. Ke ntre, enye ọdọn̄ mme asan̄autom esie eke eyomfịn ete ẹnam ukem utom Amos—ẹkwọrọ ikọ imọ uko uko.
11. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ Amos?
11 Sia utom nnyịn ebietde eke Amos, nnyịn iyọbọ akamba ufọn ito edikere mban̄a mme uwụtn̄kpọ esie. Ke akpanikọ, Amos owụt nnyịn (1) ikọ emi nnyịn inyenede ndikwọrọ, (2) nte nnyịn ikpọkwọrọde ikọ emi, ye (3) ntak emi mme andibiọn̄ọ mîkemeke nditre utom ukwọrọikọ nnyịn. Ẹyak nnyịn idụn̄ọde n̄kpọ emi kiet kiet.
Nte Nnyịn Ikemede Ndikpebe Amos
12, 13. Didie ke Jehovah okowụt ke imọ ikopke inemesịt ye nditọ Israel, ndien didie ke mmọ ẹkenam n̄kpọ?
12 Nte Mme Ntiense Jehovah, akpan utom Christian nnyịn edi edikwọrọ Obio Ubọn̄ nnyụn̄ nnam mme mbet. (Matthew 28:19, 20; Mark 13:10) Nte ededi, kpa nte Amos akatan̄ade ke Jehovah oyosobo mme idiọkowo, nnyịn n̄ko ke itan̄a ukem etop Abasi emi inọ mme owo. Ke uwụtn̄kpọ, Amos 4:6-11 owụt ke Jehovah ama esitọt Israel in̄wan̄-in̄wan̄ ediwak ini nte ke imọ ikopke inemesịt ye mmọ. Enye ama anam mmọ ‘ẹnana uyo,’ onyụn̄ ‘esịn mmọ edịm,’ ada “nda-eyo ye mfụt” amia mmọ, onyụn̄ ọdọn̄ “idiọk udọn̄ọ” etiene mmọ. Ndi mme n̄kpọ emi ẹma ẹnam Israel akabade esịt? Abasi ọkọdọhọ ete: “Edi mbufo ifiakke edem itiene mi.” Ke akpanikọ, nditọ Israel ẹma ẹsịn Jehovah ediwak ini.
13 Jehovah ama amia nditọ Israel oro mîkakabakede esịt do ufen. Nte ededi, akpa kan̄a, prọfet ama ebem iso ọnọ mmọ ntọt. Ke n̄kemuyo ye emi, Abasi ama ọdọhọ ete: “Ọbọn̄ Jehovah [idinamke] baba n̄kpọ kiet, ke mîbọhọke ini enye ayarade uduak esie ọnọ ikọt esie mme prophet.” (Amos 3:7) Abasi ama anam Noah ọfiọk ke Ukwọ ọmọn̄ edi, onyụn̄ ọdọhọ enye ọtọt mme owo. Ntre n̄ko, Jehovah ama ọdọhọ Amos ọnọ mme owo akpatre ntọt. Ke mfụhọ, Israel ama ofụmi etop Abasi oro onyụn̄ okpu ndinam se inende.
14. Didie ke eyo nnyịn ebiet eke Amos?
14 Nte eyịghe mîdụhe, afo eyenyịme nte ke eyo nnyịn enen̄ede ebiet eke Amos. Jesus Christ ama ebem iso etịn̄ ete ke ediwak afanikọn̄ ẹyetịbe ke utịt ini. Enye n̄ko ama ebem iso etịn̄ ete ke ẹyekwọrọ ikọ ke ofụri ererimbot. (Matthew 24:3-14) Nte ededi, kpa nte ekedide ke eyo Amos, ediwak owo mfịn ẹfụmi idiọn̄ọ ini emi ye etop Obio Ubọn̄. Ukem se iketịbede inọ Israel oro mîkakabakede esịt editịbe inọ utọ mbon oro. Jehovah ama ọtọt mmọ ete: “Tịm idem man osobo ye Abasi fo.” (Amos 4:12) Mmọ ẹkesobo ye Abasi ke ini ubiomikpe Esie ekesịmde mmọ, kpa ini emi udịmekọn̄ Assyria ẹkekande mmọ. Mfịn, ererimbot emi mîbakke Abasi mi ‘oyosobo ye Abasi’ ke Armageddon. (Ediyarade 16:14, 16) Edi, adan̄a nte Jehovah akade iso enyene ime, nnyịn iyaka iso iteme adan̄a ediwak owo nte ikekeme ite: “Mbufo ẹyom Jehovah, ẹnyụn̄ ẹdu uwem.”—Amos 5:6.
Ndisobo Ubiọn̄ọ nte Amos
15-17. (a) Anie ekedi Amaziah, ndien didie ke enye akanam n̄kpọ aban̄a etop ubiereikpe oro Amos akatan̄ade? (b) Nso ikọ ke Amaziah okodori Amos?
15 Nnyịn n̄ko imekeme ndikpebe Amos ke se nnyịn ikwọrọde ye nte ikwọrọde ikọ. Ẹwụt emi ke ibuot 7, emi ẹtịn̄de ẹnọ nnyịn ẹban̄a oku oro iketịn̄de iban̄a ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ nneme emi. Enye ekedi “Amaziah oku ke Bethel.” (Amos 7:10) Bethel ekedi iwụk ebiet ido ukpono mbon mfiakedem Israel, emi ẹkesituakde ibuot ẹnọ eyenenan̄. Ntre Amaziah ekedi oku ido ukpono obio oro. Didie ke enye akanam n̄kpọ aban̄a etop ubiereikpe oro Amos akatan̄ade ye uko?
16 Amaziah ọkọdọhọ Amos ete: “Owo n̄kukụt . . . Daha, fehe ka ke isọn̄ Judah, nyụn̄ dia n̄kpọ do, nyụn̄ tịn̄ prophecy do: ndien kûtịn̄ aba prophecy ke Bethel: koro enye edide edisana ebiet edidem, onyụn̄ edi ufọk edidem.” (Amos 7:12, 13) Ke nditịm ntịn̄, Amaziah ọkọdọhọ ete: ‘Nyọn̄ ufọk! Nnyịn imenyene ido ukpono nnyịn.’ Enye n̄ko ama odomo ndisịn nsọk man ukara akpan utom Amos, ọdọhọde Edidem Jeroboam II ete: “Amos omodụk odu aban̄a fi ke ufọt ufọk Israel.” (Amos 7:10) Ih, Amaziah ama odori Amos ikọ ete ke enye oyom iduọ obio! Enye ọkọdọhọ edidem ete: “Amos [ọdọhọ] ntem, ete, Jeroboam ayakpa ke ofụt, ndien ẹyetan̄ Israel ẹfep ke isọn̄ mmọ.”—Amos 7:11.
17 Ikọ Amaziah emi ekesịne nsu ita. Enye ọkọdọhọ ete: “Amos [ọdọhọ] ntem, ete.” Edi, akananam Amos ikọdọhọke ke ntịn̄nnịm ikọ oro oto imọ. Utu ke oro, enye ekesidọhọ kpukpru ini ete: “Jehovah, ọdọhọ, ete.” (Amos 1:3) Enye ama onyụn̄ odori Amos ikọ ete ke enye ọkọdọhọ ke “Jeroboam ayakpa ke ofụt.” Nte ededi, nte ẹwetde ke Amos 7:9, ntịn̄nnịm ikọ Amos ọkọdọhọ ntem: “[Ami Jehovah] nyonyụn̄ mmen ofụt ndaha ke enyọn̄ ntiene ufọk Jeroboam.” Ntịn̄nnịm ikọ Abasi emi ekenyene mbon emi ẹdimanade ke “ufọk” Jeroboam. Ke adianade do, Amaziah ọkọdọhọ ke Amos ọkọdọhọ ke “ẹyetan̄ Israel ẹfep ke isọn̄ mmọ.” Edi ntịn̄nnịm ikọ Amos ama owụt n̄ko nte ke eyen Israel ekededi oro edifiakde etiene Abasi ọyọbọ mme edidiọn̄. Nte an̄wan̄ade, Amaziah akada nsu nsu ikọ emi ebietde akpanikọ odomo ndinam ukara odori ukpan ke utom ukwọrọikọ Amos.
18. Didie ke usụn̄ oro mme ọkwọrọ ederi ẹnamde n̄kpọ mfịn ebiet eke Amaziah?
18 Nte afo omokụt ke usụn̄ oro Amaziah akanamde n̄kpọ enen̄ede ebiet usụn̄ oro mme andibiọn̄ọ ikọt Jehovah ẹsinamde n̄kpọ mfịn? Kpa nte Amaziah okodomode nditre utom Amos, ntre n̄ko ke mme oku ederi, ikpọ mme adaiso ido ukpono, ye mme etubom eyo nnyịn ẹdomo ndibiọn̄ọ utom ukwọrọikọ mme asan̄autom Jehovah. Amaziah ama odori Amos ikọ ete ke enye oyom iduọ obio. Mfịn, ndusụk mme ọkwọrọ ederi ẹsu nsu n̄ko ẹdori Mme Ntiense Jehovah ẹte ke mmọ ẹdi n̄kpọndịk ke obio. Ndien kpa nte Amaziah okoyomde un̄wam oto edidem man an̄wana ye Amos, ntre n̄ko ke mme ọkwọrọ ederi ẹsiwak ndiyom un̄wam nto mme ufan mmọ oro ẹdide mbon ukara man ẹkọbọ Mme Ntiense Jehovah.
Mme Andibiọn̄ọ Ikemeke Nditre Utom Ukwọrọikọ Nnyịn
19, 20. Didie ke Amos akanam n̄kpọ aban̄a ubiọn̄ọ Amaziah?
19 Amos akanam n̄kpọ didie aban̄a ubiọn̄ọ Amaziah? Akpa kan̄a, Amos ama obụp oku oro ete: ‘[“Ndi afo ọdọhọ,” NW] n̄kûtịn̄ prophecy mban̄a Israel?’ Ye unana ubiatini, enyene-uko prọfet Abasi emi ama etịn̄ mme ikọ oro Amaziah mîkoyomke ndikop. (Amos 7:16, 17) Amos ikefeheke ndịk. Nso eti uwụtn̄kpọ ke emi edi ntem ọnọ nnyịn! Amaedi editịn̄ ikọ Abasi, nnyịn iditreke ndikop uyo Abasi nnyịn, idem ke mme idụt oro mme Amaziah eyomfịn ẹsịnde nsọk ẹnọ ibak ibak ukọbọ. Kpa nte Amos, nnyịn ke ika iso itan̄a ite: “Ntem ke Jehovah ọdọhọ, ete.” Ndien mme andibiọn̄ọ ikemeke nditre utom ukwọrọikọ nnyịn tutu amama, sia “ubọk Ọbọn̄” odude ye nnyịn.—Utom 11:19-21.
20 Amaziah ekpekenyene ndifiọk ke mme ikọ ndịghe imọ idikwe unen. Amos ama ananam an̄wan̄a ntak oro owo ndomokiet ke isọn̄ mîdikemeke nditre imọ ndika iso ntịn̄ ikọ—ndien oro edi ọyọhọ n̄kpọ ita oro nnyịn iyomde ndikere mban̄a. Nte ekemde ye Amos 3:3-8, Amos ama ada udịm udịm mbụme ye mme uwụtn̄kpọ ndiwụt nte ke n̄kpọ ndomokiet isitịbeke ke unana ntak. Ekem enye ama anam ikọ esie an̄wan̄a ke ndibụp ete: “Lion okụni, anie mîdidịgheke? Ọbọn̄ Jehovah ọdọhọ, anie mîditịn̄ke prophecy?” Ke nditịn̄ ke usụn̄ efen, Amos ọkọdọhọ mme andikop ikọ esie ete: ‘Kpa nte mbufo mîditreke ndikop ndịk ke ini ẹkopde n̄kụni lion, ami n̄ko nditreke ndikwọrọ ikọ Abasi sia n̄kopde nte Jehovah ọdọhọde nnam oro.’ Mbak Abasi, m̀mê ntotụn̄ọ ukpono oro enye ekenyenede ọnọ Jehovah akanam Amos etịn̄ ikọ ye uko.
21. Didie ke nnyịn inam n̄kpọ iban̄a ewụhọ Abasi oro ọdọhọde ikwọrọ eti mbụk?
21 Nnyịn n̄ko imokop uyo Jehovah nte ọdọhọde ikwọrọ ikọ. Didie ke nnyịn inam n̄kpọ? Ukem nte Amos ye akpa mme anditiene Jesus, Jehovah an̄wam nnyịn nditịn̄ ikọ esie ye uko. (Utom 4:23-31) Ukọbọ oro mme andibiọn̄ọ ẹsịnde nsọk ẹnọ m̀mê unana udọn̄ emi mbon oro nnyịn ikwọrọde ikọ inọ ẹwụtde idinamke nnyịn idop uyo. Ndinyene ifịk oro ebietde eke Amos anam Mme Ntiense Jehovah ke ofụri ekondo ẹka iso ẹtan̄a eti mbụk ye uko. Obiomo nnyịn nditọt mme owo mban̄a ubiereikpe Jehovah emi edide. Nso ke ubiereikpe oro abuana? Ẹyebọrọ mbụme emi ke ibuotikọ oro etienede.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Ke mme idaha ewe ke Amos akanam utom oro Abasi ọkọdọn̄de enye?
• Ukem nte Amos, nso ke nnyịn ikpọkwọrọ?
• Nso edu ke nnyịn ikpada inam utom ukwọrọikọ nnyịn?
• Ntak emi mme andibiọn̄ọ mîkemeke nditre utom unọ ikọ ntiense nnyịn?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 10]
Abasi ekemek Amos, emi ekedide ekịbi mfri fig, ndinam utom imọ
[Mme ndise ke page 13]
Nte afo ke atan̄a etop Jehovah uko uko nte Amos?