‘Ẹka Ẹkenam Mme Mbet’

‘Ẹnọ Mi ofụri odudu ke heaven ye ke isọn̄. Mbufo ẹka ẹkenam mme mbet’—MATTHEW 28:18, 19.

1, 2. (a) Ewe utom ke Jesus ọkọnọ mme anditiene enye? (b) Mme mbụme ewe ẹban̄ade mme ewụhọ Jesus ke nnyịn idineme?

 EKEDI usen kiet ke ini utọ ke Israel ke isua 33 E.N., mme mbet Jesus ẹkenyụn̄ ẹsop idem ke obot kiet ke Galilee. Ọbọn̄ mmọ oro ekesetde ke n̄kpa okoyom ndidọk n̄ka heaven, edi enye ama enyene akpan n̄kpọ oro okoyomde ndisian mmọ kan̄a. Jesus ama enyene utom oro okoyomde ndinọ mmọ. Nso ikedi utom oro? Mme mbet esie ẹkenam n̄kpọ didie ẹban̄a utom oro? Ndien didie ke utom oro ebehe nnyịn mfịn?

² Ẹwet se Jesus eketịn̄de ke Matthew 28:18-20: “Ẹnọ Mi ofụri odudu ke heaven ye ke isọn̄. [“Mmọdo,” NW] mbufo ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, ẹnịm mmọ baptism ẹsịn ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye Edisana Spirit: ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo: ndien sese, Ami ndodu ye mbufo kpukpru ini, tutu esịm utịt ererimbot.” Mi, Jesus eketịn̄ aban̄a “ofụri odudu,” “kpukpru mme idụt,” “kpukpru n̄kpọ,” ye “kpukpru ini.” Mme ewụhọ esie oro ẹbuanade n̄kpọ inan̄ mi ẹdemerede mme akpan mbụme emi ẹkemede ndibụp ibio ibio ntem ẹte, ntak-a? ke m̀mọ̀n̄? nso? ye ini ewe? Ẹyak ineme mbụme emi kiet kiet. *

“Ẹnọ Mi Ofụri Odudu”

3. Ntak emi nnyịn ikpanamde ewụhọ oro ẹnọde nnyịn ẹte inam mme mbet?

³ Akpa kan̄a, ntak emi nnyịn ikpanamde ewụhọ oro ẹnọde nnyịn ẹte inam mme mbet? Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹnọ Mi ofụri odudu ke heaven ye ke isọn̄. [“Mmọdo,” NW] mbufo ẹka ẹkenam . . .mme mbet.” Ikọ oro “mmọdo” owụt akpan ntak emi nnyịn ikpanamde ewụhọ emi. Edi koro Jesus, emi ọnọde ewụhọ emi, enyene “ofụri odudu.” Odudu esie okpon adan̄a didie?

4. (a) Odudu Jesus okpon adan̄a didie? (b) Didie ke ifiọk oro inyenede iban̄a odudu Jesus okpotụk nte nnyịn isede ewụhọ esie oro aban̄ade edinam mme mbet?

⁴ Jesus akara esop esie, ndien ọtọn̄ọde ke 1914 enye amakara Obio Ubọn̄ Abasi oro ẹkewụkde obufa. (Colossae 1:13; Ediyarade 11:15) Enye edi archangel ndien ke ntre enye akara udịm ata ediwak mme angel. (1 Thessalonica 4:16; 1 Peter 3:22; Ediyarade 19:14-16) Ete esie ọnọ enye odudu ndisobo “kpukpru edikara ye kpukpru nsọn̄-uyo ye odudu” emi ẹbiọn̄ọde  ndinen edumbet. (1 Corinth 15:24-26; Ephesus 1:20-23) Jesus inyeneke odudu ke idem mme odu-uwem kpọt. Enye edi n̄ko “Ebierikpe ọnọ mme oduuwem ye mme akpa-n̄kpa” ndien Abasi ọnọ enye odudu ndinam mmọ emi ẹdede ke n̄kpa ẹset. (Utom 10:42; John 5:26-28) Ke akpanikọ, ẹkpeda ewụhọ Owo emi ẹnọde utọ akamba odudu oro nte akakan ewụhọ. Ke ntem, nnyịn ida ukpono ye unyịmesịt inam ewụhọ Christ oro ọdọhọde ‘ika ikanam mme mbet.’

5. (a) Didie ke Peter akanam ewụhọ Jesus? (b) Peter ndinam item Jesus akada ekesịm ewe edidiọn̄?

⁵ Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ utom ukwọrọikọ esie ke isọn̄, Jesus ama ekpep mme mbet esie ke n̄wọrọnda usụn̄ ete ke edieke mmọ ẹfiọkde odudu imọ ẹnyụn̄ ẹnamde mme ewụhọ imọ, ke emi ayada mme edidiọn̄ edi. Ini kiet enye ama asian Peter, emi ekedide ọkọiyak ete: “Ẹwat ẹwọrọ ke udem, ẹnyụn̄ ẹduọn̄ọ iyịre man ẹmụm iyak.” Peter ama enen̄ede enịm ke iyak idụhe, ntre enye ama ọdọhọ Jesus ete: “Ọbọn̄, nnyịn ikakpa utom ofụri okoneyo, inyụn̄ imụmke baba n̄kpọ kiet.” Nte ededi, ke ntak nsụhọdeidem, Peter ama adian do ete: “Edi ke uyo Fo nyọduọk iyịre.” Ke Peter ama akanam ewụhọ Christ, enye ama omụm “ata ediwak iyak.” Ke mbọribọ omụmde Peter, enye ama “ọduọ Jesus ke edọn̄, ofiori ete, Daha kpọn̄ mi, O Ọbọn̄, koro ami ndide idiọk owo.” Edi Jesus ama ọbọrọ ete: “Kûfehe ndịk; tọn̄ọ ke emi afo ọyọkọ owo.” (Luke 5:1-10; Matthew 4:18) Nso ke nnyịn ikpep ito mbụk oro?

6. (a) Nso ke mbụk oro aban̄ade nte ẹkemụmde iyak ke utịbe utịbe usụn̄ owụt orụk n̄kopitem oro Jesus oyomde? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe Jesus?

⁶ Jesus ọkọnọ Peter, Andrew, ye mme apostle eken utom ‘edikabade ndi mme ọkọ-owo’ ke mmọ ẹma ẹkemụm iyak ke utịbe utịbe usụn̄. (Mark 1:16, 17) Nte an̄wan̄ade, Jesus ikoyomke ẹkop uyo ẹnọ imọ nnan nnan. Enye ama ọnọ iren oro eti ntak emi akpanamde mmọ ẹkop uyo esie. Kpasụk nte edinam ewụhọ oro Jesus ọkọnọde ete ẹduọk iyịre akadade akpakịp edidiọn̄ edi, ntre ke ndinam ewụhọ oro enye ọnọde ete ‘ẹkọ owo’ edida ekese edidiọn̄ edi. Mme apostle oro ẹma ẹnam ewụhọ oro ye ọyọhọ mbuọtidem. Ẹda mbụk oro ẹkeberi ntem: “Mmọ [ẹwat] ubom ẹbehe ke esụk, mmọ ẹkpọn̄ kpukpru n̄kpọ, ẹtiene Jesus.” (Luke 5:11) Mfịn, nnyịn ikpebe Jesus nte nnyịn isịnde udọn̄ inọ mbon en̄wen ite ẹtiene ẹbuana ke utom edinam mme mbet. Nnyịn iyomke mme owo ẹnam se nnyịn isiande mmọ nnan nnan, edi nnyịn imọnọ mmọ nti ntak oro ẹnamde mmọ ẹnam ewụhọ Christ.

Nti Ntak ye Nnennen Uduakesịt

7, 8. (a) Nso idi ndusụk ntak N̄wed Abasi emi ẹnamde ikwọrọ Obio Ubọn̄ inyụn̄ inam mme mbet? (b) Ewe itie N̄wed Abasi enen̄ede esịn udọn̄ ọnọ fi ndika iso ke utom ukwọrọikọ? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.)

⁷ Sia nnyịn inyenede ifiọk iban̄a odudu Christ, nnyịn imetiene ibuana ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet. Nso idi mme ntak en̄wen emi ẹkọn̄ọde ke N̄wed Abasi, emi nnyịn ikemede ndinọ mbon oro nnyịn iyomde ndisịn udọn̄ nnọ ẹnam nti utom? Kop se ndusụk mme anam-akpanikọ Ntiense emi ẹtode nsio nsio idụt ẹtịn̄de, nyụn̄ se nte mme itie N̄wed Abasi oro ẹsiakde ẹsịn ẹsọn̄ọde ikọ mmọ.

⁸ Roy, emi akanade baptism ke 1951 ọdọhọ ete: “Ke ini n̄kayakde idemmi nnọ Jehovah, mma n̄n̄wọn̄ọ ndinam n̄kpọ esie kpukpru ini. Nyom ndinam en̄wọn̄ọ mi.” (Psalm 50:14; Matthew 5:37) Heather, emi akanade baptism ke 1962 ọdọhọ ete: “Ke ini n̄kerede mban̄a kpukpru se Jehovah anamde ọnọ mi, nyom ndiwụt esịtekọm oro nnyenede nnọ enye ebe ke ndisọn̄ọ nda nnam n̄kpọ nnọ enye.” (Psalm 9:1, 9-11; Colossae 3:15) Hannelore, emi akanade baptism ke 1954 ọdọhọ ete: “Kpukpru ini oro idude ke an̄wautom, mme angel ẹsinọ nnyịn ibetedem—nso ukpono ke emi edi ntem!” (Utom 10:30-33; Ediyarade 14:6, 7) Honor, emi akanade baptism ke 1969 ọdọhọ ete: “Ke ini usen ubiereikpe Jehovah edide, nyomke owo ndomokiet ke  mbọhọ nnyịn ọduọhọ Jehovah ye Mme Ntiense esie nte ke mmọ iketịn̄ke enyịn inam utom mmọ, nnyụn̄ nyomke mmọ ẹdọhọ, ‘Owo ikọtọtke nnyịn!’” (Ezekiel 2:5; 3:17-19; Rome 10:16, 18) Claudio, emi akanade baptism ke 1974 ọdọhọ ete: “Ke ini nnyịn ikwọrọde ikọ, nnyịn inam ntre ye “Christ ke iso Abasi.” Kam kere ban̄a oro! Ke ini idude ke an̄wautom, nnyịn isan̄a ye mme mfọnn̄kan Ufan nnyịn.”—2 Corinth 2:17. *

9. (a) Nso ke mbụk aban̄ade se iketịbede ke ọkọ Peter ye mme apostle eken ayararede aban̄a nnennen edu oro ẹkpenyenede ẹban̄a edikop uyo nnọ Christ? (b) Nso idi nnennen edu oro anamde ikop uyo Abasi ye Christ mfịn, ndien ntak-a?

⁹ Mbụk oro aban̄ade utịbe utịbe usụn̄ oro ẹkemụmde iyak owụt n̄ko ufọn edinyene nnennen edu kaban̄a edikop uyo nnọ Christ—oro edi ima. Ke ini Peter ọkọdọhọde, “Daha kpọn̄ mi, O Ọbọn̄, koro ami ndide idiọkowo,” Jesus ikadahake ikpọn̄ enye, ikonyụn̄ ibiomke Peter iban̄a idiọkn̄kpọ ekededi. (Luke 5:8) Jesus ikakam isuaha inọ Peter ke ndikọdọhọ enye adaha ọkpọn̄ imọ. Utu ke oro, Jesus ọkọbọrọ ke mfọnido ete: “Kûfehe ndịk.” Ikpọkọfọnke ẹkop uyo Christ ke ntak ndịk. Utu ke oro, Jesus ama asian Peter nte ke enye ye mme nsan̄a esie ẹdidi nti mme ọkọ owo. Mfịn, nnyịn n̄ko idaha ndịk m̀mê mme orụk n̄kpọ oro, utọ nte ndinam esịt obiom owo m̀mê ndinam owo okop bụt, inyịk mme owo ndikop uyo nnọ Christ. Sụk n̄kopitem ofụri ukpọn̄ emi otode ima oro imade Abasi ye Christ adat Jehovah esịt.—Matthew 22:37.

‘Ẹnam Kpukpru Mme Idụt Ẹdi Mbet’

10. (a) Nso ikanam edi ọkpọsọn̄ utom ọnọ mme mbet ndinam ewụhọ oro Jesus ọkọnọde mmọ ete ẹnam mme mbet? (b) Mme mbet ẹkenam n̄kpọ didie ẹban̄a ewụhọ Jesus oro?

¹⁰ Udiana mbụme oro nnyịn ikemede ndibụp mban̄a ewụhọ Christ edi, M̀mọ̀n̄ ke ẹkpenam utom edinam mbet emi? Jesus ọkọdọhọ mme anditiene enye ete: “Ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet.” Mbemiso Jesus akanamde  utom ukwọrọikọ, ẹma ẹsidara mbon idụt en̄wen edieke mmọ ẹkedide Israel ndituak ibuot nnọ Jehovah. (1 Ndidem 8:41-43) Jesus ke idemesie ọkọkwọrọ ikọ akpan akpan ọnọ ata mme Jew, edi idahaemi enye akasian mme anditiene enye ete ẹka ẹbịne mme owo ẹtode kpukpru idụt. Ke nditịm ntịn̄, akpa ukọiyak, m̀mê efakutom ukwọrọikọ mme mbet esie ekedi ekpri “n̄kpọdiọhọ mmọn̄”—oro edi ata mme Jew—edi ikebịghike emi ekenyene ndisịne ofụri “inyan̄” ubonowo. Okposụkedi ukpụhọde emi akanamde utom mme mbet ọsọn̄, mmọ ẹma ẹsọsọp ẹnam ewụhọ Jesus. Ke n̄kpọ nte isua 30 tọn̄ọ Jesus akakpa, apostle Paul ama ewet ke owo ikọkwọrọke gospel inọ mme Jew kpọt edi ke ẹma ẹkwọrọ ẹnọ “kpukpru owo ke idak ikpa-enyọn̄.”—Colossae 1:23.

11. Didie ke ‘akpa ukọiyak’ nnyịn atara toto ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ọyọhọ isua ikie 20?

¹¹ Ke ata ndondo emi, efakutom amatara ntre n̄ko. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ọyọhọ isua ikie 20, ‘akpa ukọiyak’ ekedi ibat ibat idụt. Edi, mme anditiene Christ emi ẹkedude ini oro ẹma ẹkpebe uwụtn̄kpọ mme Christian akpa isua ikie ẹnyụn̄ ẹsịn ifịk ẹtat efakutom oro mmọ ẹkekwọrọde ikọ. (Rome 15:20) Etisịm ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1930, mmọ ẹkenam mme mbet ke n̄kpọ nte idụt ikie. Mfịn, ‘akpa ukọiyak’ nnyịn ẹmetara ẹsịm idụt 235.—Mark 13:10.

“Eke Ẹtode ke Kpukpru Usem”

12. Nso n̄kpọ-ata ke ntịn̄nnịm ikọ oro ẹkụtde ke Zechariah 8:23 ọsọn̄ọ owụt?

¹² Ndinam mme mbet ke kpukpru idụt idịghe ọkpọsọn̄ utom ke ntak akamba efakutom kpọt edi n̄ko ke ntak ekese usem oro ẹsemde ke mme idụt emi. Jehovah ama ebem iso ada prọfet Zechariah etịn̄ ete: “Ntem ke Jehovah mme udịm ọdọhọ ete, Ke mme usen oro ke owo duop eke ẹtode ke kpukpru usem mme idụt ẹdimụm, kpa mmọ ẹdimụm eyen Judah kiet utọn̄ ọfọn̄idem, ẹte, Ẹyak nnyịn ika ye mbufo: koro nnyịn imokop ite ke Abasi odu ye mbufo.” (Zechariah 8:23) Ke akwa edisu ntịn̄nnịm ikọ emi, “eyen Judah kiet” ada aban̄a nsụhọ mme Christian oro ẹyetde aran, ke adan̄aemi “owo duop” ẹdade ẹban̄a “akwa otu owo.” * (Ediyarade 7:9, 10; Galatia 6:16) Akwa otu mbet Christ emi ẹkenyene ndidu ke ediwak idụt, ndien nte Zechariah ọkọdọhọde, mmọ ẹdisem ediwak usem. Ndi ikọt Abasi eyomfịn ẹto nsio nsio idụt ẹnyụn̄ ẹsem nsio nsio usem? Ih.

13. (a) Nso n̄kọri aban̄ade usem ke ikọt Abasi eyomfịn ẹnam? (b) Nso ke asan̄autom emi anamde akpanikọ anam aban̄a udọn̄ oro akade-ka iso ndikọri kaban̄a udia eke spirit ke nsio nsio usem? (Sịn ekebe oro “N̄wed Mme Nnan.”)

¹³ Ke 1950 Ntiense 3 ke otu 5 ke ofụri ererimbot ẹkedi mbon oro ẹdade-da Ikọmbakara ẹmana. Ke 1980 ekedi Ntiense 2 ke otu 5, ndien idahaemi edi Ntiense 1 ke otu 5. Asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄ anam n̄kpọ didie aban̄a ukpụhọde emi? Enye ọnọ udia eke  spirit ke ata ediwak usem. (Matthew 24:45) Ke uwụtn̄kpọ, ke 1950 ẹkesio n̄wed nnyịn ke usem 90, edi idahaemi amawak esịm n̄kpọ nte usem 400. Ndi ufọn odu ke ndinọ mme owo oro ẹsemde nsio nsio usem mi ntịn̄enyịn? Ih! Ke ẹbaharede ukem ukem, kpukpru urua, n̄kpọ nte owo 5,000 emi ‘ẹtode kpukpru usem’ ẹsikabade ẹdi mme mbet Christ. (Ediyarade 7:9) Ndien n̄kọri emi akaka iso. Ke ndusụk idụt “iyịre” ke ẹmụm ekese!—Luke 5:6; John 21:6.

Utom Oro Ọnọde Uyụhọ —Nte Afo Emekeme Nditiene Nnam?

14. Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam mme owo ke efakutom nnyịn oro ẹsemde usem en̄wen? (Sịn ekebe oro “Ndida Usem Idiọn̄ọ Nnam Mme Mbet.”)

¹⁴ Mme owo ndiwọrọ n̄kodụn̄ ke ediwak idụt Edem Usoputịn, amanam utom edinam mme mbet ẹtode ‘kpukpru usem’ edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ mme amanaisọn̄. (Ediyarade 14:6) Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam mme owo ke efakutom nnyịn oro ẹsemde usem efen? (1 Timothy 2:4) Nnyịn imekeme ndida “iyịre” oro odotde. Inọ mme orụk owo oro mme n̄wed ke usem mmọ. Edieke ikemede, idiomi man Ntiense oro esemde usem mmọ akpaka ebịne mmọ. (Utom 22:2) Edi ata mmemmem ndinam mme ndutịm oro idahaemi, koro ediwak Ntiense ẹmekpep ndisem mbufa usem man ẹkpen̄wam isenowo ẹkabade ẹdi mme mbet Christ. Mbụk owụt ke ndin̄wam ntem edi se inọde uyụhọ.

15, 16. (a) Mme uwụtn̄kpọ ewe ẹwụt ke ndin̄wam mbon oro ẹsemde usem esenidụt edi se inọde uyụhọ? (b) Mme mbụme ewe ẹban̄ade edinam utom ke efakutom emi ẹsemde usem esenidụt ke nnyịn ikeme ndikere mban̄a?

¹⁵ Kere ban̄a uwụtn̄kpọ iba emi ẹdade ẹto Netherlands, emi ẹsinamde utom ukwọrọikọ Obio Ubọn̄ oro ẹdiomide-diomi ke usem 34. Ebe ye n̄wan ẹma ẹnọ idemmọ unyịme unyịme ndikanam mbet ke otu mme odudụn̄ oro ẹsemde usem Polish. Mbon oro ẹkenyenede udọn̄ ẹma ẹwak tutu anam ebe ke idemesie inamke aba utom idịbi udia nte ekesinamde man enye ekpenyene usen kiet en̄wen ke urua ndida n̄kpep Bible ye mbon oro ẹkenyenede udọn̄. Ikebịghike, ebe ye n̄wan oro ẹma ẹsinịm ukpepn̄kpọ Bible 20 kpukpru urua. Mmọ ẹkedọhọ ẹte: “Utom ukwọrọikọ nnyịn anam nnyịn inen̄ede ikop inemesịt.” Mme anam-mbet ẹsinen̄ede  ẹkop inemesịt ke ini mbon oro ẹkopde akpanikọ Bible ke usem mmọ ẹwụtde esịtekọm. Ke uwụtn̄kpọ, ke mbono esop oro ẹkenịmde ke usem Vietnamese, akanieren kiet ama adaha ada onyụn̄ ọdọhọ ẹnọ imọ ifet itịn̄ ikọ. Mmọn̄eyet ama asiaha enye ke enyịn ke ini enye ọkọdọhọde Mme Ntiense ete: “Ẹsọsọn̄ọ-o ke ukeme oro mbufo ẹsịnde ndikpep ọkpọsọn̄ usem nnyịn. Esịt enem mi etieti ndikpep ekese utịbe utịbe n̄kpọ ke Bible ke eyo usọn̄.”

¹⁶ Mmọdo, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem mbon oro ẹnamde utom ke mme esop usem esenidụt ẹsinen̄erede ẹkop uyụhọ. Ebe ye n̄wan kiet ẹtode Britain ẹkedọhọ ẹte: “Utom ukwọrọikọ ke efakutom usem esenidụt edi kiet ke otu utom ukwọrọikọ oro ẹkamade nduaidem ẹkan oro nnyịn ikụtde ke isua 40 oro nnyịn idude ke utom Obio Ubọn̄.” Nte afo emekeme ndinam ukpụhọde ke mme idaha fo man afo ekpekeme nditiene nnam utom emi aduaide owo idem mi? Edieke edide afo ke akaka ufọkn̄wed, nte afo emekeme ndikpep usem esenidụt man etịm idem ọnọ orụk utom ukwọrọikọ emi? Ndinam ntre ekeme ndinam afo odu uwem emi ọnọde uyụhọ, emi asan̄ade ye mme edidiọn̄. (Mme N̄ke 10:22) Ntak mûnemeke emi ye ete ye eka fo?

Ndikpụhọde Mme Usụn̄ Ukwọrọikọ Nnyịn

17. Didie ke nnyịn ikeme ndikwọrọ ikọ nnọ ata ediwak owo ke efakutom esop nnyịn?

¹⁷ An̄wan̄a nte ke mme idaha nnyịn iyakke ata ediwak ke otu nnyịn iduọk “iyịre” ke mme efakutom ẹsemde usem esenidụt. Nte ededi, nnyịn imekeme ndikwọrọ ikọ nnọ ata ediwak owo ke efakutom nnyịn akan nte inamde idahaemi. Didie? Idịghe ke ndikpụhọde etop nnyịn edi ke ndikpụhọde mme usụn̄ ukwọrọikọ nnyịn. Ke ediwak obio, ata ediwak owo ẹdụn̄ ke ufọk oro ẹnọde ọkpọsọn̄ ukpeme. Ediwak mbon eken isidụhe ke ufọk ke ini nnyịn iwahade ke adan̄aemi inamde utom eke ufọk ke ufọk. Ntre ekeme ndiyom iduọk “iyịre” nnyịn ke nsio nsio ini ye ke nsio nsio ebiet. Ke ndinam ntem, nnyịn ikpebe Jesus. Enye ama oyom nsio nsio usụn̄ ndida nnyene nneme ye mme owo ke nsio nsio idaha.—Matthew 9:9; Luke 19:1-10; John 4:6-15.

18. Didie ke edinọ ikọ ntiense ke nsio nsio idaha enyene ufọn? (Sịn ekebe oro “Ndinam Mme Mbet ke Efakutom Mbubehe.”)

¹⁸ Ke ndusụk ebiet ke ererimbot, akpan usụn̄ edinam mbet edi ndinọ mme owo ikọ ntiense ke ebiet ekededi oro ẹkemede ndikụt mmọ. Mme anam-mbet oro ẹnyenede mbufiọk ẹnen̄ede ẹwụk ntịn̄enyịn ke ndinọ ikọ ntiense ke nsio nsio itie. Ke adianade ye editiene mbuana ke utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk, mme asuanetop idahaemi ẹnọ ikọ ntiense ke an̄wambehe ubomofụm, itieutom, ufọkurua, itie ubon moto, itiembehe bọs, efak, itie unọ idem inemesịt, esụk, ye mme itie en̄wen. Ẹkebem iso ẹsobo ata ediwak Ntiense emi ẹnade baptism obufa ke Hawaii ke mme utọ itie oro. Ndikpụhọde mme usụn̄ ukwọrọikọ nnyịn an̄wam nnyịn ndinen̄ede nnam ewụhọ oro Jesus ọkọnọde nnyịn ete inam mme mbet.—1 Corinth 9:22, 23.

19. Mme n̄kpọ ewe ẹban̄ade utom oro Jesus ọkọnọde nnyịn ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?

¹⁹ Utom oro Jesus ọkọnọde ete inam mme mbet ikesịneke sụk ọyọhọ ntọt aban̄ade ntak ye ebiet emi nnyịn ikpanamde utom oro, edi ama esịne n̄ko se nnyịn ikpọkwọrọde ye ini oro nnyịn ikpanamde enye itre. Iyeneme n̄kpọ iba emi ẹban̄ade utom oro Jesus ọkọnọde, oro edi se ẹkpekwọrọde ye ini ẹkpetrede, ke ibuotikọ oro etienede.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Nte Afo Emeti?

• Nso idi mme ntak ye uduak emi nnyịn isibuanade ke edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mme mbet?

• Mme asan̄autom Jehovah mfịn ẹnam ewụhọ oro Jesus ọkọnọde ete ẹnam kpukpru mme idụt ẹdi mbet atara adan̄a didie?

• Didie ke nnyịn ikeme ndikpụhọde ‘usụn̄ ọkọ’ nnyịn, ndien ntak emi ikpanamde ntre?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ekebe/Mme ndise ke page 10]

N̄wed Mme Nnan

Albert emi odụn̄de ke United States edi ebiowo Christian onyụn̄ edi asan̄autom uyọhọ ini. Enye edi nnan. N̄wed mme nnan oro ẹkọn̄ọde ke Bible emi enye esidade anam n̄kpọ an̄wam enye ndinam utom ukwọrọikọ esie, ọkọrọ ye mme utom esie nte esenyịn utom, uforo uforo. Enye anam utom esie ke esop didie?

“James emi edide esenyịn oro etiede ibuot ọdọhọ ete: “Akananam nnyịn inyeneke esenyịn utom emi anamde utom nte Albert ke esop nnyịn.” Albert edi kiet ke otu n̄kpọ nte nnan 5,000 ke United States emi ẹbọde n̄wed mme nnan emi ẹkọn̄ọde ke Bible ke Ikọmbakara ye ke usem Spanish ke ediwak isua idahaemi. Ke nditịm ntịn̄, ọtọn̄ọde ke 1912, otu asan̄autom emi anamde akpanikọ omosio se ibede n̄wed ikie ọnọ mme nnan. Sia ẹdade ifiọk ubotn̄kpọ eyomfịn, idahaemi mme itieutom umịn̄n̄wed Mme Ntiense Jehovah ẹmịn̄ ata ediwak n̄wed mme nnan ke se ibede usem 10 ẹnọ ẹka se ibede idụt 70. Nte afo ọmọdiọn̄ọ owo emi ekemede ndibọ ufọn nto mme n̄wed ẹkọn̄ọde ke Bible mi oro ẹnamde ẹnọ mme nnan?

[Ekebe/Ndise ke page 11]

Ndida Usem Idiọn̄ọ Nnam Mme Mbet

Ediwak tọsịn Mme Ntiense ke ofụri ererimbot, esịnede mme uyen oro ẹnyenede ifịk, ẹmekpep usem idiọn̄ọ man ẹn̄wam mbon inan ẹkabade ẹdi mme mbet Christ. Nte utịp, ke Brazil kpọt, mbon inan 63 ẹkena baptism ke isua kiet ke ndondo emi ndien Mme Ntiense 35 emi ẹdide inan ẹnam utom idahaemi nte mme ọkwọrọ eti mbụk uyọhọ ini. Esop ye otu usem idiọn̄ọ 1,200 ẹdu idahaemi ke ofụri ererimbot. Circuit usem idiọn̄ọ oro odude ke Russia edi n̄kponn̄kan circuit ke ofụri ererimbot, sia enye esịnede ofụri Russia!

[Ekebe ke page 12]

Ndinam Mme Mbet ke Efakutom Mbubehe

Ke adan̄aemi akakade ekese mme owo ke itieutom mmọ, Ntiense kiet ke Hawaii ama osobo akamautom ke itieutom n̄kpọisan̄. Okposụkedi mîkenyeneke ini, eren oro ama enyịme ndisikpep Bible ke minit 30 ke urua ke itieutom esie. Kpukpru usenubọk Wednesday, enye ama esidọhọ mbonutom esie ete ẹkûnọ ikot ẹsọk imọ ke urụk ukopikọ, ndien ke ntem ọnọde Ntiense oro ọyọhọ n̄kpan̄utọn̄. Ntiense en̄wen ke Hawaii esikpep Bible ini kiet ke urua ye eren kiet emi enyenede itie ukịm ikpaukot. Mmọ ẹsida okpokoro itieutom oro ẹkpep n̄kpọ. Ke ini owo urua edide, Ntiense oro eyesịk ada n̄kan̄ kiet. Ndien ke ini owo urua ọnyọn̄de, mmọ ẹsika iso ke ukpepn̄kpọ oro.

Ẹkesobo akamautom ye enyene-itie ukịm ikpaukot oro koro Mme Ntiense oro ẹkeduọkde “iyịre” mmọ ke nsio nsio itie. Ndi afo ọmọfiọk mme itie ke efakutom esop mbufo oro afo ekemede ndisobo mme owo emi esisọn̄de ndikụt mmọ ke ufọk?

[Ndise ke page 12]

Nte afo emekeme ndinam utom ke efakutom oro ẹsemde usem esenidụt?