Kere se isitịbede ye amanamba emi ẹnen̄erede ẹbiet kiet eken. Mmọ ẹsiwak ndidi itai ye aban̄. Nancy Segal, emi edide amanamba onyụn̄ anamde utom ke itie emi ẹsikpepde n̄kpọ ẹban̄a mme amanamba, ọdọhọ ke ndusụk amanamba ẹsinen̄ede ẹfiọk se kiet eken etịn̄de. Mma kiet emi edide amanamba ọdọhọ ke imọ ye eyeneka imọ ima ifiọk kpukpru n̄kpọ iban̄a kiet eken.

Nso isinam mme amanamba ẹfiọk n̄kpọ ẹban̄a kiet eken ntre? Ndụn̄ọde oro ẹkenamde owụt ke kpa ye oro ebiet emi amanamba ẹdude ye nte ẹbọkde mmọ ekemede nditiene nnam mmọ ẹfiọk nte etiede kiet eken ke idem, ke ata akpan n̄kpọ emi esinamde mmọ ẹfiọk nte etiede kiet eken ke idem edi ke nsen idem mmọ aka nditie ukem ukem.

KERE ISE: Ndi Abasi emi okobotde utọ nsen idem oro esịn owo ke idem ifiọkke nte etiede nnyịn ke idem ikan nte owo en̄wen ọfiọkde? David emi eketienede ewet Psalm ọkọdọhọ ete: “Afo ama ekwi mi ke idịbi eka mi. Mme ọkpọ mi ikedịbeke fi ke ini ẹkenamde mi ke ndịbe ebiet. . . . Enyịn fo ama okụt mi ke ini n̄kedide ọbọn̄eyen, ndien ẹma ẹwewet kpukpru ndido esie ẹsịn ke n̄wed fo.” (Psalm 139:​13, 15, 16) Abasi kpọt enen̄ede ọfiọk nte nsen idem nnyịn etiede ye kpukpru se iwọrọde nnyịn, emi anamde nnyịn itie nte itiede. Abasi ndifiọk kpukpru nsen emi odude nnyịn ke idem ye nte etiede nnyịn ke idem anam inen̄ede inịm ke enye ọfiọk kpukpru n̄kpọ aban̄a nnyịn.

David ọkọdọhọ Abasi ete: “O Jehovah, afo omodụn̄ọde mi, omonyụn̄ ọfiọk mi. Afo ọmọfiọk ini emi nsụhọrede ntie ye ini emi ndahade nda. Afo emetie ke anyan usụn̄ ọfiọk ekikere mi. Koro idụhe ikọ emi odude mi ke edeme, O Jehovah, sese! afo ọmọfiọk mmọ kpukpru.” (Psalm 139:​1, 2, 4) Jehovah ọfiọk n̄ko nte etiede nnyịn ke esịtidem onyụn̄ “ọfiọk kpukpru ekikere esịt” nnyịn. (1 Chronicle 28:9; 1 Samuel 16:​6, 7) Nso ke mme itie N̄wed Abasi emi ẹnam ifiọk iban̄a Abasi?

Ọkpọkọm nnyịn ikemeke nditịn̄ ofụri se isịnede nnyịn ke esịt ye nte etiede nnyịn ke idem nnọ Abasi, enye esikụt kpukpru se inamde onyụn̄ ọfiọk ntak emi inamde n̄kpọ. N̄ko, enye ọfiọk nti n̄kpọ oro ikpamade ndinam, ọkpọkọm nnyịn ikemeke ndinam mmọ ke ntak emi nnyịn mîfọnke ima. Sia Abasi akanamde nnyịn ikeme ndima enye ye mme owo, esidọn̄ enye ndifiọk nti n̄kpọ oro nnyịn ikerede inyụn̄ iduakde ndinam ke ntak ima.​—1 John 4:​7-10.

 N̄wed Abasi ọdọhọ nnyịn ete

• “Enyịn Jehovah ke ese ndinen owo, enye onyụn̄ okop n̄kpeubọk mmọ.”​—1 PETER 3:12.

• Abasi ọdọhọ ete: “Ami nyanam fi enyene ikike nyonyụn̄ nteme fi usụn̄ eke afo edisan̄ade. Nyetịn̄ fi enyịn ke idem nnyụn̄ nteme fi.”​—PSALM 32:8.

Ndi ndidiọn̄ọ ke Abasi ọfiọk kpukpru se iwọrọde nnyịn ekeme ndin̄wam nnyịn iyọ afanikọn̄ oro esịmde nnyịn? Kere ban̄a se iketịbede inọ Anna emi otode Nigeria. Enye ọdọhọ ete: “Se ikọwọrọde mi ama anam n̄kere m̀mê ufọn osụk odu ndika iso ndu uwem. Ndi ebeakpa, mmonyụn̄ nnyene ekpri eyenan̄wan ndise mban̄a. Ndien eyen emi okodu ke ufọkibọk ke ntak emi ọkọdọn̄ọde udọn̄ọ mfre emi esinamde ibuot eyenọwọn̄ okpon. Kpa ukem ini oro ke ẹkedọhọ ke ami mmenyene kansa, ndien ke ana ẹsiak mi idem ẹnyụn̄ ẹnọ mi nsio nsio usọbọ oro ẹsinọde owo emi ọdọn̄ọde kansa. Esịt ama obụn̄ọ mi ndikụt ami ye eyen mi idọn̄ọde ina ke ufọkibọk.”

Nso ikan̄wam Anna? Enye ọdọhọ ete: “Mma nsitie n̄kere se idude ke Philippi 4:​6, 7, emi ọdọhọde ke ‘emem Abasi emi akande kpukpru ekikere eyekpeme esịt ye ekikere nnyịn.’ Ini ekededi oro ntide itien̄wed emi, mmesikụt ke Jehovah ọfiọk nte etiede mi ke idem akan nte ami mfiọkde, ndien oro esinam nnen̄ede n̄kpere enye. Nditọete mi ke esop ẹma ẹnyụn̄ ẹn̄wam mi ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ mi idem.

“Kpa ye oro idem mîsụk isọn̄ke mi, n̄kpọ idiọkke ye ami ye eyen mi nte ọkọdiọkde. Nnyịn isitiehe ikere nte n̄kpọ ọdiọkde ye nnyịn sia imọfiọk ke Jehovah do ye nnyịn. James 5:11 ọdọhọ ete: ‘Nnyịn idọhọ ite ke mbon oro ẹkeyọde ukụt ẹkop inemesịt. Mbufo ẹmekop nte Job ọkọyọde ukụt, ẹmenyụn̄ ẹkụt utịp oro Jehovah ọkọnọde enye, nte ke Jehovah enen̄ede enyene esịt ima onyụn̄ atua owo mbọm.’” Jehovah ama ọfiọk kpukpru se ikọwọrọde Job, imonyụn̄ inịm ke enye ọfiọk kpukpru se iwọrọde nnyịn.