1. Nnyịn nditie n̄kere nsinsi uwem emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinọ nnyịn edinam inam nso?

 JEHOVAH ọn̄wọn̄ọ ke mbon emi ẹkopde uyo imọ ẹyenyene “nsinsi uwem.” (Rome 6:23) Ima itie ikere se Jehovah oyomde ndinọ nnyịn oro, iyetetịm ima enye. Se do! Ete nnyịn emi odude ke heaven enen̄ede ama nnyịn tutu enye oyom inyene nsinsi uwem man idu ye enye ke nsinsi.

2. Didie ke Abasi ndin̄wọn̄ọ ndinam idu uwem ke nsinsi an̄wam nnyịn?

² Abasi ndin̄wọn̄ọ ndinam idu uwem ke nsinsi an̄wam nnyịn iyọ mme mfịna emi ẹsịgherede nnyịn idahaemi. Ọkpọkọm mme asua nnyịn ẹdọhọ ke imọn̄ iwot nnyịn, nnyịn idikpọn̄ke Jehovah. Ntak-a? Ntak kiet edi ke imọdiọn̄ọ ke ikpọsọn̄ọ ida ye Jehovah isịm akpatre, ke enye ayanam iset inyụn̄ idori enyịn ndidu uwem ke nsinsi, ikpaha aba. (John 5:28, 29; 1 Cor. 15:55-58; Heb. 2:15) Nso inam inen̄ede inịm ke imekeme ndidu uwem ke nsinsi? Se n̄kpọ ifan̄ emi ẹnamde inịm.

3. Nso inam inịm ke Jehovah ekeme ndinam idu uwem ke nsinsi? (Psalm 102:12, 24, 27)

³ Imọdiọn̄ọ ke Jehovah ekeme ndinam idu uwem ke nsinsi sia enye edi ntọn̄ọ uwem, enye onyụn̄ odu ke nsinsi. (Ps. 36:9) Se itie Bible ifan̄ emi ẹwụtde ke Jehovah inyeneke ntọn̄ọ, idinyụn̄ inyeneke utịt. Psalm 90:2 ọdọhọ ke Jehovah odu “ke nsinsi nsinsi.” Psalm 102 etịn̄ mbiet n̄kpọ oro. (Kot Psalm 102:12, 24, 27.) Prọfet Habakkuk ama ewet n̄kpọ aban̄a Ete nnyịn emi odude ke heaven ete: “O Jehovah, nte afo udụhe toto ko? O Abasi mi, afo emi edide Edisana, afo ukpaha.”​—Hab. 1:12.

4. Ọkpọsọn̄ ndin̄wan̄a nnyịn nte Jehovah odude ke nsinsi, ndi akpana iyak afịna nnyịn? Ntak ọdọhọde ntre?

 ⁴ Ndi esisọn̄ ndin̄wan̄a fi nte Jehovah odude “ke nsinsi nsinsi”? (Isa. 40:28) Idịghe afo ikpọn̄ ke esisọn̄. Ini Elihu eketịn̄de aban̄a Abasi, enye ama ọdọhọ ete: “Isua esie awak ke ibat akan nte ẹkemede ndidụn̄ọde.” (Job 36:26) Edieke n̄kpọ mîn̄wan̄ake nnyịn, iwọrọke ke n̄kpọ oro idịghe akpanikọ. Se uwụtn̄kpọ mi. Ekpedi inen̄ekede in̄wan̄a nnyịn se isitịbede man ikan̄ ekeme ndisak ke bulb, ndi oro ọwọrọ ke ikan̄ idụhe? Iwọrọke! Ukem ntre, ekeme ndinam tutu amama idinen̄ekede in̄wan̄a nnyịn nte Jehovah odude ke nsinsi nsinsi, ke enye inyeneke ntọn̄ọ, idinyụn̄ inyeneke utịt. Edi oro iwọrọke ke Abasi idụhe ke nsinsi. Idịghe se ikemede ndin̄wan̄a nnyịn m̀mê se mîkemeke ndin̄wan̄a nnyịn ke idida ibiere m̀mê se Bible etịn̄de aban̄a Andibot nnyịn edi akpanikọ. (Rome 11:33-36) Mbemiso n̄kpọ ekededi ekedidude ke ekondo, esịnede utịn ye ntantaọfiọn̄, Jehovah ama ododu. Jehovah anam ikụt ke imọ idi ‘Andinam isọn̄ ke odudu imọ.’ Enye ke idemesie ama ododu mbemiso enye “anyanade ikpaenyọn̄ enịm.” (Jer. 51:15; Utom 17:24) Nso efen anam inịm ke imekeme ndidu uwem ke nsinsi?

5. Nso mîkpeketịbeke inọ Adam ye Eve?

⁵ Ke otu kpukpru mme odu-uwem n̄kpọ emi Jehovah okobotde ke isọn̄, owo kpọt ke enye okobot ẹdu uwem ke nsinsi. Enye ama anam mmọ ẹdori enyịn ndidu uwem ke nsinsi. Edi Jehovah ama odụri Adam utọn̄ ete: “Amaedi mfri eto ifiọk eti ye idiọk, kûdia, koro ke usen eke afo adiade afo ayakpa n̄kpa.” (Gen. 2:17) Ekpedi Adam ye Eve ẹma ẹkop uyo Jehovah, mmọ ikpakakpaha. Nnyịn iduehe ndikere ke anaedi nte ini akakade, Jehovah akpakayak mmọ ẹdia mfri “eto uwem.” Oro ọkpọkọwọrọ ke enye ọsọn̄ọ ọnọ mmọ ke mmọ ‘ẹyedu uwem ke nsinsi.’ b​—Gen. 3:22.

6-7. (a) Nso efen iwụt ke ikanaha mme owo ẹkpa? (b) Nso ye nso idọn̄ fi ndinam ke Paradise? (Se mme ndise.)

⁶ Yak itịn̄ n̄kpọ kiet emi edikpade fi idem. Ndusụk ntaifiọk ẹdọhọ ke mmimọ imokụt n̄kpọ emi owụtde ke se ikpepde ke ofụri isua emi idude uwem ekeme ndidọn̄ọ ke mfre nnyịn, ufan̄ osụk osụhọ ata akamba akamba se ẹdọn̄de se ikande oro. Ke 2010, magazine emi ẹkotde Scientific American Mind ọkọdọhọ ke ndụn̄ọde kiet emi ẹkenamde owụt ke se ikemede ndidọn̄ọ ke mfre nnyịn edi  ukem ye fim emi ẹ-rekọdde hour miliọn ita. Isua 300 eyebe mbemiso ẹkemede ndise utọ fim oro mma. Edi ekeme ndidi se mfre nnyịn ekemede ndimen akan oro. M̀mê edi ntre-o, se ẹtịn̄de oro owụt ke Jehovah okobot mfre nnyịn yak ekeme ndimen ata ediwak n̄kpọ; awak akan se ikpepde ke isua 70 m̀mê 80 emi idude uwem.​—Ps. 90:10.

⁷ N̄kpọ en̄wen edi ke Jehovah okobot nnyịn ke usụn̄ emi enen̄erede ọdọn̄ nnyịn ndikaka iso ndu uwem. Bible ọdọhọ ke ekedi Abasi obot owo, enye “esịn mmọ nsinsi ini ke esịt.” (Eccl. 3:11) Ntak kiet edi oro isidade n̄kpa nte asua. (1 Cor. 15:26) Idem ekpenen̄ede abiak nnyịn, ndi imesidọhọ, “Okay-o. Yak ibet n̄kpa edida nnyịn”? Tutu amama! Utu ke oro, imesika ibịne abiausọbọ inyụn̄ ida usọbọ emi edikọkde udọn̄ọ oro. Imesinam kpukpru se ikekeme man n̄kpa idida nnyịn. Edieke owo nnyịn akpade, m̀mê ama ọsọn̄ m̀mê ikọsọn̄ke, esinen̄ede abiak nnyịn, imesinyụn̄ ifụhọ utọ n̄kpa oro ibịghi. (John 11:32, 33) Abasi emi okobotde nnyịn ama nnyịn. Ekpedi enye ikaduakke idu uwem ke nsinsi, enye ikpakanamke esidọn̄ mme owo ndika iso ndu uwem, ikpokonyụn̄ inamke ọdọn̄ mmọ ndikaka iso n̄kpep n̄kpọ. Edi enyene mme n̄kpọ efen emi ẹnamde inen̄ede inịm ke imekeme ndidu uwem ke nsinsi. Ẹyak ineme ndusụk n̄kpọ emi Jehovah akanamde ke eset ye se enye anamde idahaemi, emi ẹwụtde ke enye osụk adaduak mme owo ẹdu uwem ke nsinsi.

8. Nso ke Isaiah 55:11 ekpep nnyịn aban̄a se Jehovah aduakde ndinam nnọ nnyịn?

⁸ Okposụkedi emi Adam ye Eve ẹkenamde idiọkn̄kpọ ndien n̄kpa ebe esịm nditọ mmọ  ke ntak idiọkn̄kpọ oro, Jehovah ikpụhọke ekikere ke se enye akaduakde ndinam. (Kot Isaiah 55:11.) Jehovah osụk adaduak yak mbon emi ẹkopde uyo imọ ẹdu uwem ke nsinsi. Se enye etịn̄de ye se enye anamde man se enye akaduakde oro osu ẹnam idọhọ ntre.

9. Nso ke Abasi ọn̄wọn̄ọ? (Daniel 12:2, 13)

⁹ Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndinam mme akpan̄kpa ẹset ẹnyụn̄ ẹkeme ndidu uwem ke nsinsi. (Utom 24:15; Titus 1:1, 2) Job emi ekedide owo Abasi ama enen̄ede enịm ke ọdọn̄ Jehovah ndinam mbon emi ẹma ẹkekpa ẹset. (Job 14:14, 15) Prọfet Daniel ama ọdiọn̄ọ ke mme owo ẹyeset, ke mmọ ẹyenyụn̄ ẹkeme ndidu uwem ke nsinsi. (Ps. 37:29; kot Daniel 12:2, 13.) Mme Jew eyo Jesus ẹma ẹdiọn̄ọ n̄ko ke Jehovah ekeme ndinam nti ikọt Esie ẹnyene “nsinsi uwem.” (Luke 10:25; 18:18) Jesus ama esiwak nditịn̄ ke mme owo ẹyeset, Jehovah Ete esie ama onyụn̄ anam enye ke idemesie eset.​—Matt. 19:29; 22:31, 32; Luke 18:30; John 11:25.

10. Nte ẹkenamde mme owo ẹset ke eset owụt nso? (Se ndise.)

¹⁰ Jehovah esinọ owo uwem, enye onyụn̄ enyene odudu ndinam mme owo ẹfiak ẹdidu uwem. Enye ama ọnọ prọfet Elijah odudu ndinam eyen ebeakpa kiet ke Zarephath eset. (1 Ndi. 17:21-23) Nte ini akakade, Abasi ama an̄wam prọfet Elisha anam eyen mma kiet ke Shunem eset. (2 Ndi. 4:18-20, 34-37) Uwụtn̄kpọ iba oro ye eke mbon en̄wen emi ẹkenamde ẹset ẹsọn̄ọ ke Jehovah enyene odudu ndinam mme owo ẹfiak ẹdu uwem. Ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama owụt ke Ete imọ ọnọ imọ utọ odudu oro. (John 11:23-25, 43, 44) Idahaemi Jesus odu ke heaven ẹnyụn̄ ẹnọ enye “ofụri odudu ke heaven ye ke isọn̄.” Ntre enye eyekeme ndinam se enye ọkọn̄wọn̄ọde ete ke “kpukpru mme andidu ke udi editi” ẹyeset, ẹnyụn̄ ẹdori enyịn ndidu uwem ke nsinsi.​—Matt. 28:18; John 5:25-29.

11. Didie ke n̄kpa emi Jesus akakpade afak nnyịn edinam ikeme ndidu uwem ke nsinsi?

¹¹ Nso ikanam Jehovah ayak edima Eyen esie edikpa utọ ubiak ubiak n̄kpa oro? Jesus ama etịn̄ ntak ini enye ọkọdọhọde ete: “Abasi ama enen̄ede ama ererimbot tutu enye ọnọ ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye enye okûtak edi enyene nsinsi uwem.” (John 3:16) Jehovah ndikayak Eyen esie edikpa afak nnyịn osio ke mme idiọkn̄kpọ nnyịn edinam ikeme ndidu uwem ke nsinsi. (Matt. 20:28) Akpan n̄kpọ kiet emi Abasi aduakde ndinam edi oro, enye ke apostle Paul okonyụn̄ etịn̄ aban̄a ini enye ekewetde ete: “Kpa nte n̄kpa otode owo, ediset mme akpan̄kpa oto owo n̄ko. Koro kpa nte otode ke Adam kpukpru owo ẹkpan̄a, kpasụk ntre ke Christ ẹyenam kpukpru owo ẹdu uwem.”​—1 Cor. 15:21, 22.

12. Didie ke Jehovah edinam se enye akaduakde etịbe?

¹² Jesus ama ekpep mme mbet esie yak ẹbọn̄ akam ẹdọhọ Obio Ubọn̄ Abasi edi, yak ẹnyụn̄ ẹnam uduak Abasi ke isọn̄. (Matt. 6:9, 10) N̄kpọ kiet emi Abasi akaduakde ekedi yak mme owo ẹdu uwem ke nsinsi ke isọn̄. Man oro etịbe, Jehovah emek Jesus Eyen esie emi edide Messiah akara ke Obio Ubọn̄ Imọ. Abasi ke emek owo 144,000 osio ke isọn̄ emi man mmọ ẹkedian ubọk ye Jesus ẹnam se Jehovah akaduakde etịbe.​—Edi. 5:9, 10.

13. Jehovah anam nso idahaemi? Nso ke ana anam?

¹³ Jehovah ke asat mme owo osion̄o ke ererimbot emi esịn ke otu “akwa otuowo,” ke onyụn̄ ekpep mmọ nte mmọ ẹdidude uwem ke ukara esie. (Edi. 7:9, 10; Jas. 2:8) Kpa ye emi mbon akwa otuowo oro ẹdude uwem ke  ererimbot emi ndịk ye ekọn̄ mîyakke mme owo ẹdiana kiet, mmọ isuaha kiet eken, isuaha idụt m̀mê ekpụk emi mbon akwa otuowo eken ẹtode. Nte mmọ ẹnamde n̄kpọ idahaemi owụt ke mmọ ke ẹda akan̄kan̄ mmọ ẹdom n̄kpọ ufụn̄isọn̄. (Mic. 4:3) Utu ke mmọ ndinyene ubọk ke mme ekọn̄ emi ẹdide ntak n̄kpa udịm udịm owo, mmọ ke ẹkpep mme owo n̄kpọ ẹban̄a ata Abasi ye se enye aduakde ndinam, man mme owo oro ẹnyene “ata uwem.” (1 Tim. 6:19) Mbonubon mmọ ẹkeme ndikọbọ mmọ ke ntak emi mmọ ẹdade ye ukara Abasi, okụk onyụn̄ ekeme nditak mmọ kpa ke ntak oro. Edi Jehovah esikụt ete ke mmọ ẹnyene se ẹdade ẹdu uwem. (Matt. 6:25, 30-33; Luke 18:29, 30) Mme n̄kpọ oro ẹnam inịm ke Obio Ubọn̄ Abasi ke akara idahaemi, ke Obio Ubọn̄ oro ayaka iso anam se Jehovah akaduakde etịbe.

14-15. Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ke imọ iyanam n̄kpa okûdu aba, edi edinam didie etịbe?

¹⁴ Jesus edi Edidem ke heaven idahaemi, enye oyonyụn̄ anam kpukpru se Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde etịbe. (2 Cor. 1:20) Tọn̄ọ ke 1914, Jesus ke akan mme asua esie. (Ps. 110:1, 2) Ekpri ini ayak, enye ye mbon emi ẹditienede enye ikara ẹyekan kpukpru mme asua ẹyenyụn̄ ẹsobo kpukpru ndiọi owo.​—Edi. 6:2.

¹⁵ Ke isua tọsịn kiet emi Jesus edikarade,  ẹyenam mbon emi ẹkekpade ẹset, ẹyenyụn̄ ẹnam kpukpru mbon emi ẹkopde uyo Jehovah ẹfọn ẹma. Akpatre udomo ama okụre, mbon emi Jehovah abatde ke edinen “ẹyeda isọn̄ ẹnyene, ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt ke nsinsi.” (Ps. 37:10, 11, 29) “Ẹyesobo n̄kpa” emi edide “akpatre asua” ẹfep. Edidi n̄kpọ inemesịt.​—1 Cor. 15:26.

16. Nso ikpedi akakan ntak emi inamde n̄kpọ inọ Jehovah?

¹⁶ Imokụt ke ibuotikọ emi ke se ikụtde ke Ikọ Abasi anam inen̄ede idori enyịn ndidu uwem ke nsinsi. Idotenyịn oro ekeme ndin̄wam nnyịn ika iso isọn̄ọ ida ye Abasi ke mme akpatre usen emi ẹyomde ndibọ owo ibifịk mi. Edi idịghe nnyịn ndidu uwem ke nsinsi ekpedi n̄kukụre ntak emi anamde iyom ndinam se inemde Jehovah esịt. Akakan ntak emi isọn̄ọde ida ye Jehovah ye Jesus edi ke imenen̄ede ima mmọ. (2 Cor. 5:14, 15) Ntak oro anam isikpebe mmọ inyụn̄ ikwọrọ se idoride enyịn ndinyene inọ mbon en̄wen. (Rome 10:13-15) Ke ini imade ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen inyụn̄ ikereke iban̄a idem nnyịn ikpọn̄, iyedi utọ mme owo emi Jehovah oyomde ẹdi ufan esie ke nsinsi.​—Heb. 13:16.

17. Nso isịne nnyịn owo kiet kiet ke ubọk ndinam? (Matthew 7:13, 14)

¹⁷ Ndi iyesịne ke otu mbon emi ẹdidude uwem ke nsinsi? Jehovah ọdọhọ ke imọ imekeme ndinam nnyịn idu uwem ke nsinsi. Enye anam udeme esie, edisịne nnyịn ke ubọk idahaoro ndikụt ete ke nnyịn ikpọn̄ke usụn̄ emi edidade nnyịn isịm uwem. (Kot Matthew 7:13, 14.) Uwem editie didie ini ididude uwem ke nsinsi? Iyeneme enye oro ke ibuotikọ emi etienede.