IBUOTIKỌ UKPEPN̄KPỌ 31
ỌYỌHỌ IKWỌ 12 Jehovah Edi Ata Ọkpọsọn̄ Abasi
Se Jehovah Akanamde Man Osio Nnyịn ke Ufụn Idiọkn̄kpọ ye N̄kpa
“Abasi ama enen̄ede ama ererimbot tutu enye ọnọ ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie.”—JOHN 3:16.
AKPAN N̄KPỌ EMI IDINEMEDE
Idineme se Jehovah anamde man an̄wam nnyịn ikeme ndin̄wana n̄kan idiọkn̄kpọ, ye nte enye anamde ikeme ndinyene nsinsi uwem inyụn̄ iwọrọ ke ufụn idiọkn̄kpọ.
1-2. (a) Nso idi idiọkn̄kpọ? Didie ke ikeme ndin̄wana n̄kan enye ubọk? (Se n̄ko “Se Ẹnamde An̄wan̄a.”) (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi ye ke mme ibuotikọ en̄wen ke Enyọn̄-Ukpeme emi? (Se n̄ko “Se Ẹwetde Ẹnọ Mme Andikot” ke Enyọn̄-Ukpeme emi.)
NDI akpama ndidiọn̄ọ adan̄a nte Jehovah Abasi amade fi eketre? Eti n̄kpọ kiet emi afo edinamde man ọdiọn̄ọ ibọrọ mbụme oro edi ndikpep mban̄a se enye akanamde man anyan̄a fi osio ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. Idiọkn̄kpọ a edi ata idiọk asua emi mûdukemeke ndikan ubọk ke idemfo. Kpukpru nnyịn isinam idiọkn̄kpọ kpukpru usen, inyụn̄ ikpa ke ntak idiọkn̄kpọ. (Rome 5:12) Edi kop eti mbụk mi. Jehovah akpan̄wam nnyịn, imekeme ndikan idiọkn̄kpọ ubọk. Se idude edi ke Jehovah oyosio nnyịn ke ufụn idiọkn̄kpọ!
2 N̄kpọ nte isua 6,000 edi emi tọn̄ọ Jehovah Abasi ọkọtọn̄ọ ndin̄wam mme owo yak ẹn̄wana ẹkan idiọkn̄kpọ. Se inamde enye anam oro edi ke enye ama nnyịn. Toto ke ini emi Abasi okobotde owo ke enye ọkọtọn̄ọ ndima owo. Ima oro anam enye anam ediwak n̄kpọ ndin̄wam mmọ ẹkan ke en̄wan emi. Abasi ọdiọn̄ọ ke utịt idiọkn̄kpọ edi n̄kpa, enye inyụn̄ iyomke ikpa. Enye oyom idu uwem ke nsinsi. (Rome 6:23) Utọ uwem oro ke enye oyom afo n̄ko enyene. Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme mbụme ita: (1) Didie ke Jehovah akanam mme owo emi mîfọnke ima ẹnyene idotenyịn? (2) Nso ke mme owo emi mîfọnke ima ke eyo Bible ẹkenam man ẹnem Jehovah esịt? (3) Nso ke Jesus akanam man iwọrọ ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa?
DIDIE KE JEHOVAH AKANAM MME OWO EMI MÎFỌNKE IMA ẸNYENE IDOTENYỊN?
3. Akadaha didie yak akpa ete ye eka nnyịn ẹdi mme anamidiọk?
3 Ini Jehovah obotde akpa erenowo ye n̄wan, enye okoyom mmọ ẹkop inemesịt. Enye ama anam ediye ebietidụn̄ ọnọ mmọ, obot Eve ọsọk Adam yak ọdọ, onyụn̄ ọnọ mmọ utom emi ekenemde etieti. Akana mmọ ẹbon nditọ ẹyọhọ ofụri ererimbot, ẹnam ofụri ekondo emi edi Paradise nte In̄wan̄ Eden emi mmọ ẹkedụn̄de. Ekpri n̄kpọ kiet ntem kpọt-o ke Jehovah akakpan mmọ. Enye ama ọdọhọ mmọ ke mmọ ẹkpebiat ewụhọ imọ, oro edi ẹkokoi ẹsọn̄ ibuot ye imọ, ke utịt idiọkn̄kpọ oro edidi n̄kpa. Imọdiọn̄ọ se iketịbede. Angel ibak kiet emi mîkamaha Abasi inyụn̄ imaha mmọ ama adaha okodomo mmọ yak ẹnam idiọkn̄kpọ oro. Adam ye Eve ẹma ẹnam se Satan idiọk angel oro okoyomde mmọ ẹnam. Sia mmọ mîkọbuọtke idem ye Ete mmọ emi akamade mmọ, mmọ ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ. Imọdiọn̄ọ ke se Jehovah ọkọdọhọde ke eyetịbe ama etịbe. Toto ke usen oro, mmọ ikekemeke ndifehe mbọhọ utịp idiọkn̄kpọ oro. Mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndisọn̄, utịt utịt mmọ ẹma ẹkpa.—Gen. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Nso inam Jehovah asua idiọkn̄kpọ onyụn̄ an̄wam nnyịn in̄wana ikan enye ubọk? (Rome 8:20, 21)
4 Mbụk oro inemke-o, edi Jehovah akanam ẹwet enye ẹnịm ẹnọ nnyịn man ikpep n̄kpọ. Mbụk oro an̄wam nnyịn idiọn̄ọ se inamde Jehovah asua idiọkn̄kpọ ntre. Idiọkn̄kpọ esidian̄ade nnyịn ọkpọn̄ Ete nnyịn, kpa enye esinam ikpa. (Isa. 59:2) Ntak oro anam Satan emi edide ọsọn̄ibuot angel emi ọkọtọn̄ọde kpukpru mfịna oro ama idiọkn̄kpọ, onyụn̄ esida enye odomo mme owo. Ekeme ndidi enye ekekere ke emi imọ ima ikanam Adam ye Eve ẹbiat ibet Abasi ke In̄wan̄ Eden do, ke imọ ima ibiat se Abasi akaduakde ndinam nnọ mme owo. Edi enye ikọdiọn̄ọke utọ ima emi Jehovah enyenede. Abasi ikokpụhọkede se enye akaduakde ndinam nnọ nditọ Adam ye Eve. Enye ama mme owo, oro akanam inikiet inikiet enye ama anam se idinamde kpukpru owo ẹnyene idotenyịn. (Kot Rome 8:20, 21.) Jehovah ama ọdiọn̄ọ ke ndusụk nditọ Adam ẹyemek ke idemmọ ndima imọ, ẹnyụn̄ ẹyom imọ in̄wam mmọ ẹn̄wana ẹkan idiọkn̄kpọ ubọk. Sia enye edide Ete mmọ, kpa enye okonyụn̄ obot mmọ, enye ayanam n̄kpọ emi edinamde mmọ ẹwọrọ ke ufụn idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹkpere enye. Nso ke Jehovah edinam man kpukpru oro ẹtịbe?
5. Ini ewe idi akpa ini emi Jehovah ọkọnọde mme owo emi mîfọnke ima idotenyịn? Ntak ọbọrọde ntre? (Genesis 3:15)
5 Kot Genesis 3:15. Ini Jehovah eketịn̄de se iditịbede inọ Satan edi akpa ini emi enye ọkọnọde mme owo idotenyịn. Abasi ama ọdọhọ ke “mfri” kiet oyodu emi edinamde akpan n̄kpọ emi edinamde inyene idotenyịn. Utịt utịt, mfri oro ayanuak Satan, oro edi, owot enye, onyụn̄ ọdiọn̄ kpukpru se Satan akabiatde ke In̄wan̄ Eden. (1 John 3:8) Edi mfri oro ọyọbọ ufen nte enye osụk odomode ndinam oro. Satan ayanuak enye, oro edi, ayanam enye akpa. N̄kpa oro ayabiak Jehovah utọ oro idụhe. Edi Jehovah ọyọyọ ubiak oro sia enye ọdiọn̄ọ ke mme owo emi n̄kpa mfri oro edisiode ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa idinyeneke ibat.
NSO KE MME OWO EMI MÎKỌFỌNKE IMA KE EYO BIBLE ẸKENAM MAN ẸNEM JEHOVAH ESỊT?
6. Nso ke irenowo nte Abel ye Noah emi ẹkebuọtde idem ye Jehovah ẹkenam man mmọ ẹkpere enye?
6 Ke ediwak isua emi eketienede, sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄ Jehovah ama anam enen̄ede an̄wan̄a nte mme owo emi mîfọnke ima ẹkemede ndikpere imọ. Ke n̄kpọ nsọn̄ibuot In̄wan̄ Eden oro ama ekefịt ebe, Abel emi ekedide udọ Adam ye Eve edi akpa owo emi okowụtde ke imọbuọt idem ye Jehovah. Abel ama ama Jehovah onyụn̄ oyom ndinem enye esịt nnyụn̄ n̄kpere enye, ntre enye ama awa uwa ọnọ Jehovah. Abel ekedi ekpemerọn̄, ntre enye ama owot ndusụk ke otu akpa nditọ ufene esie awa ọnọ Jehovah. Jehovah akanam nso ke ama okokụt oro? Enye ama “[enyịme] Abel ye uwa esie.” (Gen. 4:4) Mbon en̄wen emi ẹkemade Jehovah ẹnyụn̄ ẹbuọtde idem ye enye utọ nte Noah, ẹma ẹsiwa mbiet n̄kpọ oro ẹnọ enye. Jehovah ama onyụn̄ owụt ke imọ imama uwa mmọ oro. (Gen. 8:20, 21) Jehovah ndikenyịme utọ uwa oro owụt ke mme owo emi mîfọnke ima ẹkeme ndidi se enye amade, mmọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndikpere enye. b
7. Abraham ndikenyịme ndiwa eyen esie ekpep nnyịn nso?
7 Jehovah ama ọdọhọ Abraham emi ekenyenede utọ mbuọtidem emi ọkọsọn̄de ndikụt yak anam n̄kpọ kiet emi ọkọsọn̄de ata etieti. N̄kpọ oro ekedi Abraham ndimen Isaac eyen esie n̄kawa. Imenịm ke Abraham ama ọdiọn̄ọ ke inyeneke se iditịmerede imọ inyụn̄ ibiak imọ nte se Abasi ọkọdọhọde imọ inam oro. Edi enye ama etịm idem aka ndinam se Abasi ọkọdọhọde. Ekedi ndondo emi enye oyomde ndisịn eyen oro ikwa ke itọn̄, Abasi ọdọhọ enye okûnam. Edi uwụtn̄kpọ oro ekekpep kpukpru mbon emi ẹnyenede mbuọtidem ata akpan n̄kpọ, oro edi, ke Jehovah eyenyịme ndinọ edima Eyen esie edikpa afak mme owo. Adan̄a nte Jehovah amade mme owo eketre edi oro.—Gen. 22:1-18.
8. Ediwak uwa emi Ibet Moses ọkọdọhọde ẹwa okowụt ke nso ididi ke iso? (Leviticus 4:27-29; 17:11)
8 Ke ediwak isua ama ekebe, Ibet emi ẹkenọde nditọ Israel ama ọdọhọ mmọ ẹwa mme unam man Abasi efen mme idiọkn̄kpọ mmọ. (Kot Leviticus 4:27-29; 17:11.) Utọ mme uwa oro okowụt ke uwa emi okponde akan oro ke edi ke iso, ke enye oro ke Jehovah edida ifak mme owo isio ke idiọkn̄kpọ ofụri ofụri. Abasi ama ọnọ mme prọfet esie spirit ẹnam yak ẹkụt ke mfri emi ẹken̄wọn̄ọde ọyọbọ ufen ẹnyụn̄ ẹwot enye. San̄asan̄a Eyen emi Abasi okobonde ekedidi mfri oro. Enye edikpa nte eyenerọn̄ uwa. (Isa. 53:1-12) Kere se oro ọkọwọrọde. Ọkọwọrọ ke Jehovah ayanam edima Eyen esie edikpa afak ubonowo osio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa, ke afo esịne ke otu mbon emi ẹdifakde do!
NSO KE JESUS AKANAM MAN IWỌRỌ KE UFỤN IDIỌKN̄KPỌ YE N̄KPA?
9. Se John Andinịm Owo Baptism eketịn̄de aban̄a Jesus okowụt nso? (Mme Hebrew 9:22; 10:1-4, 12)
9 Ke isua 29 eyo Christ, John Andinịm Owo Baptism emi ekedide asan̄autom Abasi ama okụt Jesus eyen Nazareth, anyan ubọk owụt mme owo onyụn̄ ọdọhọ ete: “Sese, Eyenerọn̄ Abasi oro emende idiọkn̄kpọ ererimbot efep!” (John 1:29) Ikọ emi Abasi akadade spirit esie anam John etịn̄ do okowụt ke Jesus edi mfri emi ẹken̄wọn̄ọde anyan ini ko ke edem, ke Jesus eyedikpa afak mme owo. Ọwọrọ se mme owo ẹkedoride enyịn ekedi oro. Mfri Jehovah emi edinyan̄ade mme owo isio ke ufụn idiọkn̄kpọ ofụri ofụri ama edisịm.—Kot Mme Hebrew 9:22; 10:1-4, 12.
10. Didie ke Jesus okowụt ke imọ ‘ikedi ndikot’ mme anamidiọk?
10 Jesus ama esịn idem an̄wam mbon emi idiọkn̄kpọ akanamde idem emem onyụn̄ ọdọhọ mmọ ẹdidi mbet imọ. Enye ama ọdiọn̄ọ ke idiọkn̄kpọ edi ntak kpukpru mfịna emi ẹsịmde mme owo. Ntre enye ama enen̄ede an̄wam irenowo ye iban emi ẹkewọrọde etop unam idiọkn̄kpọ. Se uwụtn̄kpọ emi enye akadade anam an̄wan̄a se ikanamde enye anam ntre mi. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbon emi idem ọsọn̄de isiyomke abiausọbọ, edi mbon oro idem mîsọn̄ke ẹsiyom.” Enye ama ọdọhọ n̄ko ete: “N̄kedịghe ndikot ndinen owo, edi n̄kedi ndikot mme anamidiọk.” (Matt. 9:12, 13) Se Jesus okonyụn̄ anamde ekedi oro. Ini mma kiet akatuade eyet tutu edi se adade eyet Jesus ikpat, Jesus ama etịn̄ ikọ ye enye sụn̄sụn̄ onyụn̄ efen mme idiọkn̄kpọ esie. (Luke 7:37-50) Kpa ye emi Jesus ọkọdiọn̄ọde ke n̄wan Samaria emi enye okosobode ke obube mmọn̄ ekedi oburobụt owo, Jesus ama ekpep enye mme ata akpan n̄kpọ ke Ikọ Abasi. (John 4:7, 17-19, 25, 26) Abasi ama akam ọnọ Jesus odudu yak akan n̄kpa emi edide utịp kpukpru idiọkn̄kpọ. Didie? Jesus ama anam mme owo ẹset—iban, irenowo, nditọwọn̄, ye ikpọ owo.—Matt. 11:5.
11. Nso ikanam mme anamidiọk ẹkeme ndikpere Jesus?
11 Imosụk ise nte idem mbon emi ẹkenyịnede-nyịne ke idiọkn̄kpọ ẹkekemede ndikpere Jesus. Ama an̄wan̄a Jesus nte eketiede mmọ ke idem, enye ama onyụn̄ okop mmọ mbọm. Ndịk ikesinamke mmọ ndikpere enye. (Luke 15:1, 2) Jesus ama esitoro utọ mbon oro nte mmọ ẹkebuọtde idem ye enye, onyụn̄ ọdiọn̄ mmọ. (Luke 19:1-10) Jesus ekebiet Ete esie n̄kpọ isụhọke. (John 14:9) Enye ama onyụn̄ anam ikụt adan̄a nte Ete esie ekemede nditua owo mbọm n̄ketre. Se enye ekesitịn̄de onyụn̄ anamde ama owụt ke Ete esie emi esituade owo mbọm ama mme owo onyụn̄ oyom ndin̄wam owo nnyịn kiet kiet in̄wana ikan idiọkn̄kpọ ubọk. Jesus ama an̄wam mme anamidiọk onyụn̄ anam ọdọn̄ mmọ ndikpụhọde n̄kabade ndi mbet esie.—Luke 5:27, 28.
12. Nso ke Jesus ekekpep aban̄a n̄kpa esie?
12 Jesus ama ọdiọn̄ọ ke imọ iyakpa man ẹfak mme owo. Idịghe ini kiet ke enye ọkọdọhọ mme mbet esie ke ẹyeda imọ ẹnọ mme asua ẹnyụn̄ ẹkọn̄ imọ ke eto ẹwot. (Matt. 17:22; 20:18, 19) Enye ama ọdiọn̄ọ ke n̄kpa emi imọ idikpade eyemen idiọkn̄kpọ ererimbot efep, kpa nte John Andinịm Owo Baptism ye mme prọfet eken ẹma ẹketetịn̄. Jesus ama ekpep n̄ko ke imọ ima ikpa, ke “[iyodụri] kpukpru orụk owo” inọ idem imọ. (John 12:32) Se mme anamidiọk ẹkekemede ndinam nnem Jehovah esịt ekedi mmọ ndinyịme ke Jesus edi Ọbọn̄ mmimọ ẹnyụn̄ ẹkpebe enye. Mmọ ẹkpenam ntre, mmọ “[ẹyebọhọ] idiọkn̄kpọ” ofụri ofụri ke akpatre. (Rome 6:14, 18, 22; John 8:32) Jesus ama enyịme uko uko ndikpa utọ ubiak ubiak n̄kpa oro man ẹnyan̄a nnyịn.—John 10:17, 18.
13. Didie ke Jesus akakpa? Nso ke n̄kpa esie ekekpep nnyịn aban̄a Jehovah Abasi? (Se ndise n̄ko.)
13 Ẹma ẹda Jesus ẹnọ mme asua, ẹmụm enye, ẹsụn̄i enye, ẹbiat enye enyịn̄, ẹbiere n̄kpa ẹnọ enye, ẹnyụn̄ ẹtụhọde enye. Mbonekọn̄ ẹma ẹmen enye ẹka itie emi ẹkeyomde ndiwot enye, ẹkekọn̄ enye ubọk ye ukot ẹdian ke eto. Nte Jesus osụk ọsọn̄ọde ada ọyọ utọ ubiak oro, enyene Owo emi n̄kpọ oro akabiakde akan. Ekedi Jehovah Abasi. Jehovah ama enyene odudu nditre utọ ufen emi Eyen esie ọkọbọde do, ikonyụn̄ idịghe n̄kpọ emi ọkpọkọsọn̄de enye ndinam, edi enye ikanamke. Nso ikpakanam Ete emi mîkadaha Eyen esie ibre mbre anam n̄kpọ ntre? Ima akanam. Jesus ọkọdọhọ ete: “Abasi ama enen̄ede ama ererimbot tutu enye ọnọ ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye enye okûtak edi enyene nsinsi uwem.”—John 3:16.
Ini Jehovah akayakde ẹwot Eyen esie man ẹsio nnyịn ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa, ubiak emi akabiakde Jehovah idịghe se ẹkemede nditịn̄ yak an̄wan̄a owo (Se ikpehe 13)
14. N̄kpa emi Jesus akakpade afak nnyịn ekpep fi nso?
14 Nte Jesus ekedide edikpa yak ẹfak nnyịn edi akakan n̄kpọ emi owụtde adan̄a nte Jehovah amade nditọ Adam ye Eve eketre. Owụt n̄ko adan̄a nte Jehovah amade fi eketre. Ini Jehovah ọnọde edima Eyen esie edikpa afak fi osio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa, Jehovah ama ọyọ ubiak emi owo ndomokiet mîdiyọhọ tutu amama. (1 John 4:9, 10) Omokụt do ke enye oyom ndin̄wam owo nnyịn kiet kiet in̄wana ye idiọkn̄kpọ inyụn̄ ikan enye ubọk!
15. Nso ke ana inam man idia ufọn ito n̄kpa emi Jesus akakpade afak nnyịn, emi edide enọ Abasi?
15 Ikpọn̄ikpọn̄ edibon Eyen Abasi ndikpa nnọ nnyịn edi enọ Abasi. Enọ oro anam ẹkeme ndifen mme idiọkn̄kpọ nnyịn. Edi ikpoyom Abasi efen mme idiọkn̄kpọ nnyịn, enyene se anade inam. Nso idi oro? John Andinịm Owo Baptism ekebem iso etịn̄ n̄kpọ oro, ekem Jesus Christ editịn̄. Enye edi emi: “Ẹkabade esịt, koro obio ubọn̄ heaven ke asan̄a ekpere.” (Matt. 3:1, 2; 4:17) Ikpenen̄ede iyom ndin̄wana n̄kan idiọkn̄kpọ ubọk nnyụn̄ n̄kpere edima Ete nnyịn, ana ikabade esịt. Edi owo ndikabade esịt ọwọrọ nso? Didie ke ndikabade esịt ekeme ndin̄wam nnyịn inam se inemde Jehovah esịt kpa ye emi idide mme anamidiọk? Ibuotikọ emi etienede ọyọbọrọ mbụme oro.
ỌYỌHỌ IKWỌ 18 Kọm Abasi ke Ndikọnọ Jesus Edifak Nnyịn
a SE ẸNAMDE AN̄WAN̄A: Ke Bible, ikọ oro “idiọkn̄kpọ” ekeme ndida mban̄a owo nditre ndinam se Jehovah ọdọhọde ke ọfọn m̀mê owo ndinam n̄kpọ emi Jehovah ọdọhọde ke ọdiọk. Edi ikọ oro “idiọkn̄kpọ” ekeme n̄ko ndida mban̄a unana mfọnmma emi ikadade ito Adam. Idiọkn̄kpọ emi ikadade ito Adam edi ntak emi isikpade.
