N’ wolola saan 1940 mɛkalo tile 19 Amiyun dugu la, Liban jamana na. Saan damanin o kɔ, an yɛlɛmana Tripoli dugu la ani n’ lamɔna yen le. An ka denbaya kɔnɔ, kanuya ni ninsɔndiya tun be yen ani an tun be Jehova Ala kanu. An tun ye denmisɛn duuru ye, musoden saba ni cɛden fila ani ne lo tun ye deen laban ye. Ka nafolo sɔrɔ, o lo tun tɛ an bangebagaw ɲɛnako fɔlɔ ye. Koo nunu lo tun kɔrɔtanin lo an fɛ kosɔbɛ: Bibulu kalan, lajɛnw ani ka mɔgɔw dɛmɛ u ka Ala lɔn.

Kerecɛn mɔlen caaman tun be an ka kafo kɔnɔ. U la dɔ tun ye balimacɛ Michel Aboud ye. Ale lo tun be kafo ka kitabukalan ɲɛminɛ. A ye tiɲɛn lɔn Niyɔriki ani a y’a daminɛ ka waajuli kɛ Liban jamana na saan 1921. N’ hakili b’a la a tun be balima sunguru Anne ni Gwen Beavor bonya ani k’u dɛmɛ cogo min na. O balimamusow tun ye Gilead lakɔli kɛ. U kɛra an teri sɔbɛw ye. Saan caaman o kɔ, n’ ninsɔn diyara kosɔbɛ ka Anne ye Etazini. Dɔɔni o kɔ, n’ ye Gwen fana ye. Ale tun furunin lo Wilfred Gooch ma ani u tun be baara kɛra Lɔnduru Betɛli la, Angletɛri.

N’ denmisɛn tuma, Jehova Seere damanin dɔrɔn lo tun be Liban. Nka, an tun  be min lɔn Bibulu kɔnɔ, an tun b’o fɔ mɔgɔw ye ni kisɛya ye. An tun b’o kɛ hali k’a sɔrɔ diinan kuntigi dɔw tun b’an kɛlɛ o kosɔn. Koo minw y’an sɔrɔ, n’ hakili bele b’u dɔw la koɲuman.

Loon dɔ, ne ni n’ kɔrɔmuso Sana tun be waajuli kɛra sangaso dɔ kɔnɔ. An tun be mɔgɔ dɔ waajura ani mɔnpɛricɛ dɔ nana yen. N’a sɔrɔ mɔgɔ dɔ lo tun y’a weele. O mɔnpɛricɛ y’a daminɛ ka n’ kɔrɔmuso nɛni. A fariyara n’ kɔrɔmuso ma ani a y’a ɲɔndi ka ben ɛsikaliyew kan fɔɔ k’a mandimi. Mɔgɔ dɔ ye polisiw weele, u nana ani u y’u janto walisa Sana ka furakɛli sɔrɔ. U ye mɔnpɛricɛ minɛ ka taga n’a ye polisiso la ani u y’a ye ko marifa tun b’a kun. Polisiw ɲɛmɔgɔ y’a ɲininga ko: “E yɛrɛ ye mun lo ye? Diinan kuntigi wala bandiw ɲɛmɔgɔ?”

N’ hakili b’a la kosɔbɛ fana ko wagati dɔ la, an ka kafo tun ye bisi dɔ luwe walisa an ka taga waajuli kɛ yɔrɔjan, dugu dennin dɔ la. An tun be wagati diiman kɛra ɲɔgɔn fɛ. Nka, tuma min na o dugu ka mɔnpɛricɛ y’a mɛn an tun be min kɛra, a ye jamaba lajɛn an kama. U ye an darabɔ ani u yɛrɛ y’an bon ni kabakuruw ye. N’ facɛ mandimina ani joli tun b’a ɲɛda yɔrɔ bɛɛ la. Ale ni n’ bamuso kɔsegira bisi kɔnɔ. An tɔɔ bɛɛ hamininba tugura u kɔ. Nka, tuma min na n’ bamuso tun be n’ facɛ ɲɛda jɔsira, a y’a fɔ ko: “Jehova yafa u ma. U be min kɛra u t’o kala ma.” N’ tɛna ɲinɛ o kumaw kɔ abada!

Wagati wɛrɛ la, an tagara bɔ an somɔgɔ dɔw ye an ka dugu la. An tagara diinan kuntigiba dɔ sɔrɔ n’ mamacɛ ka soo. O cɛɛ lo tun ye Evɛki ye. A tun b’a lɔn ko n’ bangebagaw ye Jehova Seerew ye. Hali k’a sɔrɔ n’ tun be ni saan wɔɔrɔ dɔrɔn lo ye, a y’a bolo sin n’ ma ani k’a fɔ ko: “Ele, mun na i bele ma batize?” N’ y’a jaabi ko n’ bele ye denmisɛn ye ani ko n’ ka ɲi ka koo dɔw lɔn Bibulu koo la ani ka kɛ ni limaniya barikaman ye ka sɔrɔ ka batize. N’ ka jaabili ma diya a ye minkɛ, a y’a fɔ n’ mamacɛ ye ko n’ ma bonya la ale kan.

Nka, o koo juguw y’an sɔrɔ siɲɛ damanin le. Mɔgɔya be Libanɛw na ani u be mɔgɔ ladon koɲuman. O kama, an kumana ni mɔgɔ caaman ye Bibulu koo la ani an ye bibulukalan daminɛ n’u caaman ye.

Ka n’ to lakɔli la, balima kanbele dɔ bɔra Venezuwela ka na Liban. A tun be to ka na lajɛnw na an ka kafo kɔnɔ ani a y’a daminɛ ka teriya kɛ ni n’ kɔrɔmuso Wafa ye furu kama. Kɔfɛ, a y’a furu ani u tagara sigi Venezuwela. N’ kɔrɔmuso ka lɛtɛrɛw kɔnɔ, a tun be to ka n’ facɛ jija walisa an ka denbaya mɔgɔw bɛɛ ka yɛlɛma Venezuwela. A y’o kɛ sabu an ɲɛnafin tun b’a la kojugu. A laban, an sɔnna a ta ma ani an yɛlɛmana yen!

An sera Venezuwela saan 1953 ani an tagara sigi Karakas dugu la, peresidan  ka soo gɛrɛfɛ. Komi n’ tun ye denmisɛn ye, a tun ka di n’ ye kosɔbɛ ka peresidan tɛmɛtɔ ye a ka mobili cɛɲumanba kɔnɔ. Nka, a tun man nɔgɔ n’ bangebagaw fɛ ka deli o jamana, mɔgɔw ka kaan, u ka kokɛcogow, u ka dumuni ani yɔrɔ cogoya la. Tuma min na u y’a daminɛ ka deli u ka ɲɛnamaya kura la, gwɛrɛgwɛrɛko dɔ y’an sɔrɔ.

N’ facɛ y’a daminɛ ka bana. O barila an na sabu barika tun b’a la tuma bɛɛ ani an hakili yɛrɛ t’a la ko a banana ka ye. Dɔgɔtɔrɔw ko kansɛri bana lo b’a la ani u y’a opere. A fɔ man di nka, a sara lɔgɔkun kelen o kɔ.

O y’an dusu kasi cogo min na, a tɛ se ka fɔ. N’ tun be ni saan 13 dɔrɔn lo ye. N’ facɛ saya barila an na kojugu ani an tun b’a miiri ko an ka dusukasi tɛna ban ka ye. Wagati dɔ kɔnɔ, a tun ka gwɛlɛ n’ bamuso ma ka sɔn a ma ko a cɛɛ sara. Nka, an y’a ye ko an tɛ se k’an ka ɲɛnamaya tɔɔ kɛ dusukasi la ani Jehova y’an dɛmɛ k’o dusukasi muɲu. N’ saan 16, n’ ye n’ ka diplomu sɔrɔ lise la Karakas dugu la. O wagati la, n’ tun b’a fɛ sɔbɛ la ka n’ somɔgɔw dɛmɛ wariko ta fan fɛ.

O tuma na, n’ kɔrɔmuso Sana tun furula balimacɛ Rubén Araujo ma. Rubén tun ye Gilead lakɔli kɛ ani o kɔ, a kɔsegira Venezuwela. Ale ni Sana y’a latigɛ ka yɛlɛma Niyɔriki. Tuma min na, n’ somɔgɔw y’a latigɛ ko n’ ka inivɛrisite kɛ, n’ tagara to ni n’ kɔrɔmuso n’a cɛɛ ye Niyɔriki walisa ka kalan kɛ. U ye n’ dɛmɛ n’ ye n’ magwɛrɛ Jehova la kosɔbɛ. Ka fara o kan, an tun be Ɛsipaɲɔli kafo min kɔnɔ Buruklyn, balimacɛ kolɔnbaga caaman tun be yen. U la dɔw tun ye balimacɛ Milton Henschel ani Frederick Franz ye. U fila bɛɛ tun be baara kɛ Buruklyn Betɛli la. A diyara n’ ye kosɔbɛ k’o balimaw lɔn.

N’ ka saan fɔlɔ laban fan fɛ inivɛrisite la Niyɔriki, n’ y’a daminɛ ka miiri n’ ka ɲɛnamaya koo la. Kerecɛn minw y’a latigɛ ka baara kɛ Jehova ye bɛrɛbɛrɛ, olu dɔw ka koo lakalila Kɔrɔsili Sangaso kɔnɔ. N’ y’o kalan ani ka miiri u kan kosɔbɛ. Piyɔniyew ani betɛliden minw tun b’an ka kafo kɔnɔ, n’ y’a ye ko u ninsɔn tun ka di kosɔbɛ. O kama, n’ tun b’a fɛ ka kɛ i ko olu. Nka, n’ bele tun ma batize fɔlɔ. Dɔɔni o kɔ, n’ y’a faamu ko a kɔrɔtanin lo n’ ka n’ yɛrɛkun di Jehova ma. N’ y’o kɛ ani n’ batizera saan 1957, marisikalo tile 30.

N’ batizenin kɔ, n’ y’a daminɛ k’a filɛ n’ be se ka kɛ piyɔniye ye cogo min na. N’ tun b’a fɛ sɔbɛ la ka kɛ piyɔniye ye, nka n’ y’a ye ko a tun bena gwɛlɛya n’ ma. N’ tun m’a lɔn n’ be se ka piyɔniye baara kɛ cogo min na ka n’ to inivɛrisite la. O kama, n’ y’a latigɛ ka inivɛrisite dabila. Ne ni n’ somɔgɔw ye lɛtɛrɛ caaman ci ɲɔgɔn ma o koo la. N’ y’a ɲɛfɔ u ye ko n’ b’a fɛ ka kɔsegi Venezuwela ani ka kɛ piyɔniye ye.

 N’ kɔsegira Karakas, saan 1957 zuwɛnkalo la. Nka, n’ y’a ye ko n’ somɔgɔw ka koow tun man ɲi. U mako tun be dɛmɛ na. Ne tun be se k’u dɛmɛ cogo di? N’ ye baara dɔ sɔrɔ banki la. Nka, n’ tun b’a fɛ sɔbɛ la ka kɛ piyɔniye ye sabu o kama lo n’ kɔsegira Venezuwela. O la, n’ ye n’ jija ka to ka baara kɛ banki la tuma o tuma ani ka piyɔniye baara fana kɛ. N’ y’o kɛ saan caaman kɔnɔ. Tiɲɛn na, o wagati la n’ bolo tun degunnin lo yɛrɛ le ani n’ ye ninsɔndiya min sɔrɔ, o tɛ fɔ!

N’ ninsɔn diyara kosɔbɛ fana tuma min na ne ni balimamuso Sylvia ye ɲɔgɔn lɔn ani n’ y’a furu. A be bɔ Alemaɲi, a cɛ ka ɲi ani a be Jehova kanu kosɔbɛ. Ale n’a bangebagaw tun yɛlɛmana Venezuwela. Kɔfɛ, an ye dencɛ kelen ni denmuso kelen sɔrɔ: U tɔgɔ ko Michel (Mike) ani Samira. N’ y’a daminɛ fana ka n’ bamuso ladon. A nana to n’an ye. N’ ye n’ ka piyɔniye baara dabila walisa ka se ka n’ ka kunkanbaara dafa n’ ka denbaya kɔnɔ. Nka, n’ kisɛyanin tora waajuli baara la. Tuma o tuma n’an tun be se, ne ni Sylvia tun be kɛ piyɔniye kɔrɔsigiw ye vakansiw tuma na.

N’ ye koo min lakali barokun daminɛ na, o kɛra k’a sɔrɔ denmisɛnw bele tun be lakɔli la. Tiɲɛn fɔ ka di, n’ tun be ɲɛnamaya kɛra faamanya la. Banki baarakɛla tɔɔw tun be n’ bonya fana. Nka, n’ tun b’a fɛ mɔgɔw ka n’ jati Jehova sagokɛla lo ye. N’ tora ka miiri n’ tun be se ka min kɛ walisa mɔgɔw ka n’ jati o cogo la. O kama, ne ni n’ muso sigira ka an ka wariko jati minɛ. Ni n’ tun ye baara dabila banki la, u tun bena wariba di n’ ma. An y’a miiri ko komi juru t’an kan, n’an y’an ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na, an bena se k’an mako wasa n’o wari ye wagatijan kɔnɔ.

A tun man nɔgɔ k’o desizɔn ta. Nka, n’ muso kanulen ni n’ bamuso ye n’ dɛmɛ kosɔbɛ. O la, n’ tun bena se ka kɛ piyɔniye tugun. O diyara n’ ye kosɔbɛ! Tuma min na n’ tun labɛnnin lo ka piyɔniye baara daminɛ, an ye kibaro dɔ sɔrɔ min barila an bɛɛ la.

Loon dɔ, an ka dɔgɔtɔrɔ y’a fɔ an ye ko Sylvia kɔnɔman lo. O y’an bɛɛ kabakoya yɛrɛ le! O tun ye ninsɔndiyaba ye. Nka, n’ tun ye desizɔn min ta ka kɛ piyɔniye ye, n’ tora ka miiri o la. Yala n’ bele tun bena se ka kɛ piyɔniye wa? Dɔɔni o kɔ, an y’a daminɛ k’an yɛrɛ labɛn walisa k’o deen bisimila an ka denbaya kɔnɔ. Nka, n’ bele tun be n’ yɛrɛ ɲiningara ni n’ bena se ka kɛ piyɔniye ye.

 An ye baro kɛ an ka laɲinitaw koo la. O kɔ, n’ y’a latigɛ ko n’ bele bena kɛ piyɔniye ye. Saan 1985 awirilikalo la, an dencɛ Gabriel wolola. O bɛɛ n’a ta, n’ ye baara lalɔ banki la ani saan 1985 zuwɛnkalo la, n’ kɛra kudayi piyɔniye ye tugun. Kɔfɛ, n’ ye nɛɛma sɔrɔ ka kɛ Betɛli ka kɔmite mɔgɔ dɔ ye. Nka Betɛli tun tɛ Karakas dugu la. O kɔrɔ ko n’ tun ka ɲi ka kilomɛtɛrɛ 80 ɲɔgɔn lo kɛ walisa ka taga yen. N’ tun b’o kɛ tile fila wala saba lɔgɔkun o lɔgɔkun.

Betɛli tun be Laviktoriya dugu lo la. O kama, an ka denbaya y’a latigɛ ka yɛlɛma yen walisa an yɔrɔ ka surunya Betɛli la. An bɛɛ ye yɛlɛmanibaw kɛ o kama. N’ somɔgɔw ye n’ dɛmɛ yɛrɛ le. N’ b’u kanu ani n’ be u waleɲuman lɔn kosɔbɛ o kosɔn. Misali la, n’ kɔrɔmuso Baha sɔnna ka an bamuso ladon. Mike tun ye muso furu. Nka, Samira ni Gabriel bele tun be n’an ye. O la, n’an tagara Laviktoriya dugu la, u bena u teriw bɛɛ to yen Karakas. N’ muso kanulen Sylvia fana tun ka ɲi ka yɛlɛmani dɔw kɛ. A tun bena bɔ faamadugu la, yɔrɔ min na mɔgɔw ka ca, ka taga sigi dugu dennin dɔ la. An bɛɛ tun ka ɲi k’an yɛrɛ degi fana ka to boon dennin kɔnɔ. Tiɲɛn na, ka yɛlɛma Laviktoriya dugu la, o tun tɛ ɲɛ yɛlɛmanibaw kɔ!

Nka, koow yɛlɛmana tugun. Gabriel ye muso furu ani Samira yɛlɛmana boon wɛrɛ la. O kɔ, saan 2007, u ko ne ni Sylvia ka kɛ Betɛli ka denbaya mɔgɔ dɔw ye. O kɛra nɛɛmaba ye an fɛ ani halibi, an bele be baara kɛra yen. Mike, an dencɛkɔrɔba ye diinan mɔgɔkɔrɔ ye ani ale n’a muso Monica ye piyɔniyew ye. Gabriel fana ye diinan mɔgɔkɔrɔ ye ani ale n’a muso Ambra siginin be Itali jamana na. Samira ye piyɔniye ye ani a b’a yɛrɛ di ka Betɛli baara kɛ. A be to a fɛ soo wala yɔrɔ wɛrɛ la k’o kɛ.

N’ ye desizɔnba caaman ta n’ ka ɲɛnamaya kɔnɔ. Nka, n’ tɛ nimisa u si la. N’ ye desizɔn minw ta, n’ ninsɔn ka di u bɛɛ kosɔn. N’ sera ka koo minw bɛɛ kɛ Jehova ka baara la, n’ b’a waleɲuman lɔn kosɔbɛ o kosɔn. O saanw bɛɛ la, n’ y’a ye ko a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni Jehova ye. An ka ɲi ka desizɔn minw ta u ka dɔgɔ wo, u ka bon wo, Jehova be se k’a ka hɛɛrɛ di an ma “min tɛmɛna mɔgɔw ka faamuyali ma.” (Filip. 4:6, 7). Ne ni Sylvia ninsɔn ka di ka baara kɛ Betɛli la. An b’a jati ko Jehova y’an duga sabu an y’an janto a la an ka desizɔnw bɛɛ la.