1-2. Mun na a ka ɲi an ka Samusɔn ka maana sɛgɛsɛgɛ?

 N’I YE Samusɔn tɔgɔ mɛn, i be miiri mun lo la? N’a sɔrɔ i be miiri cɛɛ dɔ la min tun be ni fanga kabakoman ye ani tiɲɛn b’i fɛ. Nka, Samusɔn ye desizɔn jugu dɔ ta min ye bɔnɛba lase a ma. O bɛɛ n’a ta a ye Jehova bato kantigiya la cogo min na, Jehova tun be sinsin o lo kan. A y’a to u ye Samusɔn ka maana sɛbɛ Bibulu kɔnɔ an nafa kosɔn.

² Jehova tɛmɛna Samusɔn fɛ ka koo kabakomanw kɛ walisa ka a ka jama Israɛldenw dɛmɛ. Saan kɛmɛkulu caaman Samusɔn sanin kɔ, Jehova ka hakili senu ye ciden Pol lasun a ye Samusɔn tɔgɔ fɔ mɔgɔ dɔw cɛma minw ka limaniya barika tun ka bon kosɔbɛ (Eburuw 11:32-34). Samusɔn ka koo be se k’an jija. A y’a jigi la Jehova kan hali wagati gwɛlɛw na. Barokun nin na, an bena a ye an be kalan min sɔrɔ Samusɔn fɛ ani a ka koo be se k’an jija cogo min na.

3. Jehova tun ye cii juman lo kalifa Samusɔn ma?

³ Tuma min na Samusɔn wolola, Filisitikaw lo tun be kuntigiya kɛra Israɛldenw kun na ani u tun be u fanga digi u kan (Kirit. 13:1). O ye tɔɔrɔba lase Israɛldenw ma. Jehova ye Samusɔn sugandi walisa a ka “Isirayɛlidenw bɔsi filisiw bolo.” (Kirit. 13:5). O tun ye cii gwɛlɛ yɛrɛ lo ye! Walisa k’o cii dafa, Samusɔn tun ka ɲi k’a jigi la Jehova kan.

4. Jehova ye Samusɔn dɛmɛ cogo di a y’a yɛrɛ bɔ Filisitikaw bolo? (Kiritigɛlaw 15:14-16).

 ⁴ An ka misali dɔ lajɛ min b’a yira ko Samusɔn jigi tun lanin be Jehova kan ani a tun lanin b’a la ko a bena ale dɛmɛ. Loon dɔ, Filisitikaw ka kɛlɛbolo dɔ nana Lɛyi dugu la walisa ka Samusɔn minɛ. A be komi o dugu tun be Zuda mara la le. Cɛɛ minw tun b’o yɔrɔ la, olu siranna. O kama, u y’a latigɛ ka Samusɔn minɛ k’a di u juguw ma. Samusɔn ka mɔgɔw y’a siri koɲuman ni juru kura fila ye walisa ka taga a di Filisitikaw ma (Kirit. 15:9-13). Nka, Jehova ka “Nii donn’a la” ani a y’o juruw tigɛ tigɛ. O kɔ, a ye “fali ɲinkala kɛnɛman dɔ ye.” A y’o ta ka filisiticɛ 1000 faga n’o ye!—Kiritigɛlaw 15:14-16 kalan.

5. Samusɔn y’a yira cogo di ko a jigi lanin be Jehova kan?

⁵ Mun na Samusɔn ye baara kɛ ni fali ɲinkala ye? O kɔni tun tɛ kɛlɛkɛminan bɛnnin ye! Siga t’a la, Samusɔn tun b’a lɔn ko ale ka kɛlɛkɛminan mana kɛ min o min ye, Jehova bena ale dɛmɛ ka see sɔrɔ Filisitikaw kan. O la, min tun be o cɛɛ kantigiman bolo kɔrɔ, a tɛmɛna o fɛ walisa ka Jehova sago dafa. A ye see sɔrɔ cogo kabakoman na sabu a y’a jigi la Jehova kan!

6. An be kalan minw sɔrɔ Samusɔn ka koo la, u la dɔ ye juman ye?

⁶ Jehova bena barika don an fana na walisa an ka se k’an ka ciiw dafa hali a b’an ɲɛɛ na ko an tɛ se ka minw dafa. Ala be se k’an dɛmɛ cogo dɔ la min b’an kabakoya. La a la ko Jehova min ye barika don Samusɔn na, ale bena i dɛmɛ n’i tora k’i jigi la a kan.—Talenw 16:3.

7. Misali jumanw lo b’a yira ko a kɔrɔtanin lo an ka to k’a ɲini Jehova k’an ɲɛminɛ?

⁷ Balima minw b’u seen don lɔli baaraw la, u caaman y’a yira k’u jigi lanin be Jehova kan. Saan tɛmɛninw na, balimaw tun ka teli ka Masaya Boonw fanba ani boon kura wɛrɛw pilan kɛ ani k’u lɔ. Nka, komi mɔgɔ caamanba be farala an kan, Jehova ka ɔriganisasiyɔn tun ka  ɲi ka yɛlɛmaniw kɛ. Balima minw b’an kun na, olu ye Jehova deli a k’u ɲɛminɛ ani u ye fɛɛrɛ kura dɔw kɛ k’a filɛ i n’a fɔ ka boon dɔw san ani k’u lakuraya. Saan tɛmɛninw na, balimacɛ Robert ye baara kɛ ni lɔli baara jɛnkulu caaman ye duniɲa kɔnɔ ani a ko: “A daminɛ na, a tun man nɔgɔ dɔw ma ka sɔn o yɛlɛmani kura la. An tun be koow kɛ cogo min na kabi saan caaman, o yɛlɛmani tun be dan na pewu o la. Nka, balimaw sɔnna ka koow kɛ ka kɛɲɛ n’o yɛlɛmaniw ye ani koow y’a yira ka gwɛ ko Jehova tun be u ka baara dugara.” O ye ɲɛyirali kelen dama lo ye min b’a yira Jehova b’a ka jama ɲɛminɛna cogo min na walisa k’a sago dafa. Tuma kelen kelen, an bɛɛ ka ɲi k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Yala n’ b’a ɲini Jehova ka n’ ɲɛminɛ ani n’ be sɔn ka yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ n’o ye n’a bɛnnin lo wa?”

8. Loon dɔ, Samusɔn ye mun lo kɛ tuma min na minnɔgɔ tun gwannin b’a la?

⁸ N’a sɔrɔ i hakili be Samusɔn ka kabako wɛrɛw la. Misali la, a ye jara dɔ faga ani kɔfɛ, a ye Filisitika 30 faga Asikalɔn dugu la a kelen n’a kelen (Kirit. 14:5, 6, 19). Samusɔn tun b’a lɔn ko ale tɛ se k’o koow si kɛ ni Jehova ka dɛmɛ tun tɛ. A y’o lo yira ka gwɛ tuma min na a ye Filisitika 1000 faga ani minnɔgɔ gwanna a la. A ye mun lo kɛ do? Sanni a k’a jigi la a yɛrɛ kan walisa ka jii minta sɔrɔ, a ye dɛmɛ ɲini Jehova fɛ.—Kirit. 15:18.

9. Tuma min na Samusɔn ye Jehova deli ko a k’a dɛmɛ, Jehova ye mun lo kɛ do? (Kiritigɛlaw 15:19).

⁹ Jehova ye Samusɔn ka delili jaabi a kɛtɔ ka kabako dɔ kɛ. A y’a kɛ jii bɔra farawo dɔ kɔnɔ. Samusɔn y’o jii min ka ban tuma min na, a ye “barika sɔrɔ.” (Kiritigɛlaw 15:19 kalan). O jii bɔyɔrɔ tora saan caaman o kɔ. A be komi a bele tun be yen, tuma min na kira Samuyɛli tun be Kiritigɛlaw ka kitabu sɛbɛra hakili senu barika la. N’a sɔrɔ o jii bɔyɔrɔ ye Israɛlden kantigiw hakili jigi ko u be se k’u jigi la Jehova kan wagati gwɛlɛw na.

10. N’an b’a fɛ Jehova ka an dɛmɛ, an ka ɲi ka mun lo kɛ? (jaa lajɛ fana).

¹⁰ An ka setigiya mana kɛ min o min ye ani an sera ka koo o koo kɛ Jehova ka baara la, an fana ka ɲi ka to ka dɛmɛ ɲini a fɛ. An ka ɲi k’an majigi ka sɔn a ma ko a mana min o min ɲini an fɛ, an tɛ se k’o kɛ a ɲɛɛ ma n’an ma dɛmɛ ɲini a fɛ. Jehova ye jii min di Samusɔn ma, tuma min na a y’o min, a ye barika kura sɔrɔ. N’an fana b’a ɲini ka nafa sɔrɔ Jehova ka labɛnw bɛɛ la, an barika bena bonya Alako ta fan fɛ.—Mat. 11:28.

11. An be se ka nafa sɔrɔ bɛrɛbɛrɛ Jehova ka dɛmɛ na cogo di? Misali dɔ fɔ.

¹¹ An ka balimacɛ Aleksey ka koo lajɛ. A be Irisi jamana na ani kɔrɔbɔliba b’a kan. Mun lo y’a dɛmɛ ka muɲuli kɛ do? Ale n’a muso tun be ni delinanko ɲuman ye Alako ta fan fɛ. A ko: “N’ be n’ jija ka to ka n’ ka kelenna kalan kɛ ani ka Bibulu kalan loon o loon. Loon o loon sɔgɔma, ne ni n’ muso be baro kɛ tilera kalan kan ani an be Jehova deli ɲɔgɔn fɛ.” An be kalan juman lo sɔrɔ o la? Sanni an k’an jigi la an yɛrɛ kan, an ka ɲi k’an jigi la Jehova lo kan. An be se k’o kɛ cogo di do? Koo minw b’an ka limaniya barika bonya, an k’an jija ka to k’u kɛ i n’a fɔ ka Bibulu sɛgɛsɛgɛ, ka delili kɛ, ka taga  lajɛnw na ani ka waajuli kɛ. O la, an be jijali minw kɛra walisa ka Jehova sago kɛ, a bena an duga kosɔbɛ o kosɔn. A ye Samusɔn barika bonya ani siga t’a la, a be se ka an fana barika bonya.

12. Samusɔn ye desizɔn jugu juman lo ta? Samusɔn ye jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni Filisiti muso fila ye, mun na o tun be dan na ni Dalila ta ye?

¹² Samusɔn tun ye mɔgɔ dafabali ye i ko anw. O kama tuma dɔw la, a ye desizɔn jugu dɔw ta. Misali la, a ka desizɔn dɔ ye bɔnɛba lase a ma. A tun ye Israɛldenw ka kititigɛla dɔ ye ani wagati dɔɔni kɛnin kɔ o baara la, “muso dɔ koo diyara [a] ye Sorɛki kɔkɛnɛ na, a tɔgɔ ko Dalila.” (Kirit. 16:4). Ka kɔn o ɲɛ, Samusɔn tun ye Filisiti muso dɔ maminɛ. Nka, “Masaba [Jehova] le tun b’a fɛ a ka kɛ ten. A tun be cogo le ɲinina ka kɛlɛ sɔrɔ ni filisiw ye.” Kɔfɛ, Samusɔn tora kakalamuso dɔ ka soo kɔnɔ Filisitikaw ka dugu dɔ la min tɔgɔ ko Gaza. O sen fɛ, Ala ye barika don a la ani a ye dugu donda koonw bɔn. O y’a to o dugu barika dɔgɔyara (Kirit. 14:1-4; 16:1-3). Nka, Dalila ka koo tun be dan na sabu a be komi ale tun ye Israɛlden dɔ ye.

13. Dalila ye mun lo kɛ Samusɔn na?

¹³ Filisitikaw ko ni Dalila ye Samusɔn janfa, u bena wariba di a ma ani a sɔnna. Komi Samusɔn tun be a kanu kosɔbɛ, n’a sɔrɔ o lo kama a m’a faamu Dalila tun b’a fɛ ka min kɛ. A mana kɛ min o min ye, Dalila tora ka Samusɔn waajibiya walisa a k’a fɔ ale ye a b’a ka fanga sɔrɔ yɔrɔ min na. Ani a laban, Samusɔn y’o fɔ a ye. A fɔ man di nka, Samusɔn ka fili y’a to a bɔnɛna a ka fanga ni Jehova ka dɛmɛ na wagati dɔ la.—Kirit. 16:16-20.

14. Samusɔn y’a jigi la Dalila kan minkɛ, mun lo y’a sɔrɔ?

 ¹⁴ Samusɔn y’a jigi la Dalila kan sanni k’a jigi la Jehova kan minkɛ, o nɔfɛkow juguyara a ma. Filisitikaw y’a minɛ k’a ɲɛdenw ci. U y’a don kaso la Gaza dugu la, yɔrɔ min na a tun ye mɔgɔw lamaloya. U y’a bila jɔnya baara la o min ye ka suman sin. O kɔ, Filisitikaw ka ɲɛnagwɛ dɔ la, u ye a lamaloya. O sen fɛ, u ye sarakaba dɔ bɔ u ka ngalon ala Dagɔn ye sabu u tun b’a miiri ko ale lo ye Samusɔn don u bolo. U ye Samusɔn bɔ kaso la ka na n’a ye “janko a ka olu ɲanagwɛ,” o kɔrɔ, u k’a lɔgɔbɔ.—Kirit. 16:21-25.

15. Samusɔn y’a yira cogo di kokura ko ale b’a jigi la Jehova kan? (Kiritigɛlaw 16:28-30; jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan).

¹⁵ Samusɔn tun ye filiba kɛ. Nka, a m’a fari faga. Ala tun ye cii min di a ma ko a ka Filisitikaw kɛlɛ, a ye sababu ɲini walisa k’o dafa (Kiritigɛlaw 16:28-30 kalan). A ye Jehova deli kosɔbɛ ko: “Fanga di ne ma . . . ne ka n mɔnɛ bɔ . . . filisiw la.” Tiɲɛn Ala ye Samusɔn ka delili jaabi ani a segira ka fanga kabakoman di a ma. O y’a to Samusɔn sera ka Filisitika caaman faga o loon na ka tɛmɛ wagati bɛɛ kan.

16. Samusɔn ye fili min kɛ, an be kalan juman lo sɔrɔ o la?

¹⁶ Tiɲɛn lo ko Samusɔn ye fili min kɛ, o nɔfɛkow juguyara a ma. Nka, a tora k’a jija Jehova sago kɛli la. Hali n’an ye fili dɔ kɛ ani u y’an kolo wala an bɔnɛna nɛɛma baara dɔ la, an man ɲi k’an fari faga. An k’a to an hakili la ko Jehova labilanin lo ka yafa an ma (Zab. 103:8-10). An ka filiw bɛɛ n’a ta, Jehova be se ka fanga di an ma walisa an k’a sago kɛ i ko a y’a kɛ Samusɔn ye cogo min na.

17-18. Mun na Michael ka koo b’i jija? (Jaa lajɛ fana.)

¹⁷ An ka balima kanbele dɔ ka koo lajɛ, min tɔgɔ ko Michael. A bolo tun degunnin lo Jehova ka baara la. A tun ye kɔrɔsigi ciden ani kudayi piyɔniye ye. A fɔ man di, nka a ye fili dɔ kɛ o min y’a to a bɔnɛna a ka nɛɛma baaraw la kafo kɔnɔ. A ko: “Fɔɔ ka na se o wagati ma, n’ bolo tun degunnin lo kosɔbɛ Jehova ka baara la. Ani yɔrɔnin kelen a tun be n’ ɲɛɛ na ko n’ tɛ se ka foyi le kɛ tugun. N’  ma deli k’a miiri fewu ko Jehova ye n’ to yen. Nka n’ tun be jɔrɔla ni n’ bena se ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’a ye tugun wala ka saratiw dafa walisa ka baara kɛ a ye bɛrɛbɛrɛ kafo kɔnɔ i ko fɔlɔ la.”

¹⁸ Nka, Michael m’a fari faga. A ko: “N’ ye jijalibaw kɛ walisa ka n’ magwɛrɛ kosɔbɛ Jehova la n’ kɛtɔ ka to k’a deli tuma o tuma, ka Bibulu sɛgɛsɛgɛ ani ka miiri a kan.” Kɔfɛ, Michael segira k’a ka nɛɛma baaraw sɔrɔ kafo kɔnɔ. Sisan, diinan mɔgɔkɔrɔ ni kudayi piyɔniye lo. A ko: “N’ ye jijali kuma ni dɛmɛ min sɔrɔ ka bɔ balimaw fɛ, sanko diinan mɔgɔkɔrɔw yɛrɛ, o ye n’ dɛmɛ k’a faamu ko Jehova bele be n’ kanu. N’ be se ka Jehova bato kafo kɔnɔ ni dusukun ɲuman ye kokura. O koo y’a yira n’ na ko mɔgɔ o mɔgɔ nimisara sɔbɛ la a ka jurumuw na, Jehova be yafa a ma.” N’an ye filiw kɛ, an ka to k’an seko bɛɛ kɛ k’an ka kɛwalew yɛlɛma ani k’an jigi la Jehova kan. O la, an be se ka la a la ko Jehova bena baara kɛ n’an ye ani k’an duga fana.—Zab. 86:5; Talenw 28:13.

19. Samusɔn ka koo y’i barika bonya cogo di?

¹⁹ Kabako minw kɛra Samusɔn ka ɲɛnamaya kɔnɔ, an y’u damanin lo lajɛ barokun nin na. A tun tɛ mɔgɔ dafanin ye. Nka, a m’a fari faga Jehova sago kɛli la hali tuma min na a ye fili kɛ Dalila ka koo la. Jehova fana tora ka baara kɛ n’a ye ani a y’o kɛ cogo kabakoman na yɛrɛ. Jehova bele tun b’a jati ko Samusɔn ka limaniya barika ka bon ani a y’a kofɔ ni mɔgɔ kantigi wɛrɛw ye Eburuw sapitiri 11nan kɔnɔ. K’a lɔn ko an sankolola Faa b’an kanu ani ko a b’a fɛ k’an barika bonya sanko n’an fari fagara, o b’an jija yɛrɛ le! O la i ko Samusɔn, an ka to ka Jehova deli ko: “I hakili to ne la, ka fanga di ne ma.”—Kirit. 16:28.