1-2. a) Unisi ye jɔn lo ye ani a ye gwɛlɛya jumanw lo sɔrɔ a deen lamɔtɔ? b) Jaa min be ɲɛɛ fɔlɔ kan, o lakali.

 TIƝƐN lo ko Bibulu tɛ kuma Timote ka batɛmu koo la. Nka, an be se ka miiri k’a filɛ a bamuso Unisi ninsɔn diyara cogo min na a ka batɛmu loon na (Talenw 23:25). A dusu diyanin lo kosɔbɛ Timote kɔrɔ tuma min na a y’a lɔnin ye jii kɔnɔ. A be yɛlɛmisɛn kɛra, Timote mamamuso Loyisi lɔnin b’a gɛrɛfɛ. Unisi be nɛnɛkirila dɔɔni dɔɔni ani a y’a nɛnɛkiri minɛ tuma min na u ye Timote tunu jii kɔnɔ. Jii ye mankanba kɛ tuma min na Timote bɔra jii jukɔrɔ ani a be yɛlɛmisɛn kɛra. Unisi y’a daminɛ ka kasi ninsɔndiya kojugu bolo. Hali n’a tun man nɔgɔ, Unisi sera k’a dencɛ kalan walisa a ka Jehova n’a Dencɛ Yezu Krista kanu. Tuma min na a tun be Timote kalanna, a ye gwɛlɛya jumanw lo sɔrɔ?

² Timote bangebagaw tun tɛ diinan kelen na. A facɛ tun ye Grɛki ye ani a bamuso n’a mamamuso tun ye Yahutuw ye (Kɛw. 16:1). N’a sɔrɔ Timote tun ye kanbelenin ye tuma min na Unisi ni Loyisi kɛra kerecɛnw ye. Nka, a facɛ ma kɛ kerecɛn ye. O la, Timote tun bena diinan juman lo sugandi? N’a sɔrɔ denmisɛn tun tɛ tugun. O kama, a tun be se ka desizɔn ta a yɛrɛ ma. U tun y’a kalan Yahutuw ka landako minw na kabi a denmisɛn tuma, yala a tun bena a latigɛ ka tugu o lo kɔ wala a tun bena don a facɛ ka diinan na wa? Wala a tun bena sɔn ka kɛ Yezu Krista ka kalanden dɔ ye wa?

3. Ka kɛɲɛ ni Talenw 1:8, 9 ye, denbaw be jijali minw kɛ walisa k’u deenw dɛmɛ u ka kɛ Jehova teriw ye, Jehova b’o jati cogo di?

 ³ Bi fana, kerecɛn denbaw b’u ka denbaya mɔgɔw kanu. Min kɔrɔtanin lo kosɔbɛ u fɛ, o ye k’u deenw dɛmɛ u ka teriya sɔbɛ kɛ ni Jehova ye. U be jijali minw kɛ o koo la, o ka di an ka Ala ye kosɔbɛ (Talenw 1:8, 9 kalan). Jehova ye bamuso caaman dɛmɛ u ye u deenw kalan u sɔnna tiɲɛn batoli ma.

4. Gwɛlɛya jumanw lo be denbaw kan bi?

⁴ A bɛnnin lo tuma dɔw la, denba ka jɔrɔ n’a deenw bena a latigɛ ka Jehova bato i ko Timote. Bangebagaw b’a lɔn gwɛlɛyaba minw be u deenw kan Sutana ka duniɲa nin kɔnɔ (1 Piyɛri 5:8). Ani, bamuso caaman be u deenw lamɔna u kelen wala u cɛɛw tɛ Jehova batobagaw ye. O man nɔgɔ u fɛ hali dɔɔni. Misali la, balimamuso Christine * ko: “N’ cɛɛ ye denfa ani sotigi ɲuman ye. Nka, a banna pewu ko n’ kana n’ deenw kalan u ka kɛ Jehova Seerew ye.” Saan caaman kɔnɔ, n’ tun be to ka kasi ani ka n’ yɛrɛ ɲininga ni n’ deenw bena Jehova bato loon dɔ.”

5. An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

⁵ Kerecɛn denbaw, i ko Unisi, aw be se k’aw deenw dɛmɛ u ka Jehova kanu ani k’a bato. Barokun nin na, an bena a ye cogo min na aw be se ka Unisi ladegi, aw kɛtɔ k’aw deen kalan aw ka kumaw n’aw ka kɛwalew fɛ. An bena a ye fana Jehova bena aw dɛmɛ cogo min na.

6. Ka kɛɲɛ ni 2 Timote 3:14, 15 ye, Timote kɛra kerecɛn ye cogo di?

⁶ Timote denmisɛn tuma, a bamuso y’a seko bɛɛ kɛ k’a kalan “Ala ka kuma” na ka kɛɲɛ ni Yahutuw ka faamuyali ye. Lɔnniya bɛrɛ tun t’a fɛ sabu a tun tɛ foyi lɔn Yezu Krista koo la. Nka, a ye kalan min sɔrɔ Ala ka Kuma kɔnɔ, a mako tun b’o lo la walisa ka kɛ kerecɛn ye. Nka, yala a tun bena kɛ kerecɛn ye wa? Komi Timote tun ye kanbele ye, a tun be se k’a latigɛ n’a bena kɛ a ye wala n’a tɛna kɛ a ye. U ye Timote kalan koo minw na Yezu koo la, siga t’a la a ‘sɔnna u ma’ a bamuso ka jijaliw kosɔn fana (2 Timote 3:14, 15 kalan). Unisi ninsɔn diyara kosɔbɛ sabu a sera k’a dencɛ kalan Jehova koo la, hali n’a tun man nɔgɔ. Tiɲɛn na, Unisi ye koow kɛ ka kɛɲɛ n’a tɔgɔ kɔrɔ ye o min ye ko: “Ka see sɔrɔ.”

7. Unisi y’a dencɛ dɛmɛ cogo di a tora ka ɲɛtaga kɛ a batizenin kɔ?

⁷ Timote batizenin, a ye laɲinita jɔnjɔn dɔ lo dafa a ka ɲɛnamaya kɔnɔ. Nka, Unisi bele tun be jɔrɔla a koo la. A dencɛ tun bena mun lo kɛ a ka ɲɛnamaya tɔɔ bɛɛ la? A tun bena kɛ ni teri juguw ye wa? Yala a tun bena taga lakɔli kɛ Atɛni dugu la ani ka sɔn kafiri lɔnnikɛlaw ka kalanw ma wa? A tun bena a ka wagati, a fanga ani a ka kanbeleya wagati tiɲɛ, a kɛtɔ ka kɛ nafolo ka jɔɔn ye wa? Unisi tun tɛ se ka desizɔnw ta Timote nɔɔ na, nka a tun be se k’a dɛmɛ. A tun be se ka to k’a deen kalan a ka Jehova ni Yezu kanu kosɔbɛ ani k’u waleɲuman lɔn. Bangebaga minw furuɲɔgɔn tɛ Jehova Seere ye, gwɛlɛyaw tɛ olu dɔrɔn lo kan. Hali ni bangebaga fila bɛɛ ye Jehova Seerew ye, a be se ka gwɛlɛya u ma k’u deenw dɛmɛ u ka Jehova sago kɛ. Bangebagaw be se ka kalan jumanw lo sɔrɔ Unisi fɛ?

8. E min cɛɛ ye Jehova Seere ye, i be se k’a dɛmɛ cogo di ka aw deenw mako wasa Alako ta fan fɛ?

⁸ Bibulukalan kɛ n’i deenw ye. N’i cɛɛ  ye Jehova Seere ye, Jehova b’a fɛ i k’a dɛmɛ a ka aw deenw kalan ale koo la. Misali la, i be se ka to ka dɛmɛ don gwa kɔnɔ batoli koo la. To ka kuma ɲumanw fɔ o labɛn koo la. Miiri k’a filɛ i be se ka min kɛ walisa a ka kɛ wagati diiman ye ani aw ka ninsɔndiya sɔrɔ o la.N’a sɔrɔ i be se k’i cɛɛ dɛmɛ a be labɛn kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ kɛ bibulukalan kama. N’aw deen dɔw kɔrɔbayanin lo dɔɔni, u ka bibulukalan be se ka kɛ gafe nin kɔnɔ: Ɲɛnamaya kɛ hɛɛrɛ la fɔɔ abada! N’o lo, i be se k’i cɛɛ dɛmɛ o la.

9. Denba min cɛɛ tɛ Jehova Seere ye, ale be se ka dɛmɛ sɔrɔ min?

⁹ Denba dɔw b’u deenw lamɔna u kelen wala u cɛɛ tɛ Jehova Seere ye. O kama, olu yɛrɛ lo ka ɲi k’u deenw ka bibulukalan kɛ. N’o lo, kana hami kojugu, Jehova bena i dɛmɛ. A tɛmɛna a ka ɔriganisasiyɔn fɛ ka kalankɛ minan ɲumanw labɛn an ye. I be se ka basigi u kan ka bibulukalan kɛ n’i deenw ye. I be se ka bangebaga kolɔnbaga dɔw ɲininga u be baara kɛra n’o minanw ye cogo min na u ka gwa kɔnɔ batoli la * (Talenw 11:14). Jehova be se k’i dɛmɛ fana ka kumaɲɔgɔnya kɛ n’i deenw ye. A deli a k’i dɛmɛ walisa i k’i deenw ka miiriya n’u dusukunnakow lɔn (Talenw 20:5). Misali la, i be se k’i deen ɲininga ko: “Mun lo ka gwɛlɛ i ma kosɔbɛ lakɔliso la?” O dɔrɔn yɛrɛ be se k’a to i be kumaɲɔgɔnya kɛ n’i deen ye ani k’a lɔn min b’a kan.

10. I be se ka koo wɛrɛ juman lo kɛ k’i deenw dɛmɛ u ka Jehova lɔn?

¹⁰ Sababuw ɲini k’i deenw kalan Jehova koo la. Kuma Jehova koo la ani a ye koo ɲuman minw bɛɛ kɛ aw ye (Deter. 6:6, 7; Ezayi 63:7). O kɔrɔtanin lo kosɔbɛ sanko n’i tɛ se ka bibulukalan kɛ n’i deenw ye soo tuma o tuma. Christine min kofɔra, ale ko: “N’ tun tɛ sababu caaman sɔrɔ ka Jehova kofɔ n’ deenw ye. O kama, n’ tun mana wagati o wagati sɔrɔ, n’ tun b’o kɛ. An tun be tagama ɲɔgɔn fɛ wala an tun be don kuru dennin dɔ kɔnɔ ka yaala jii kan. N’ tun be tɛmɛ o sababu fɛ ka kuma Jehova ka danfɛn kabakomanw koo la. An tun be kuma koo wɛrɛw la fana minw tun be se k’u dɛmɛ u ka kɛ Jehova teriw ye. Tuma min na n’ deenw kɔrɔbayara dɔɔni, n’ ye u jija u ka bibulukalan kɛ u yɛrɛ ma.” To ka kuma ɲumanw fɔ fana Jehova ka ɔriganisasiyɔn ani balimaw koo la. Kana diinan mɔgɔkɔrɔw kɔrɔfɔ. I be min fɔ u koo la, o be se k’a to i deenw be dɛmɛ ɲini u fɛ gwɛlɛya wagati la.

11. Ka kɛɲɛ ni Zaki 3:18 ye, mun na a kɔrɔtanin lo i k’i jija aw ka soo ka kɛ hɛɛrɛ yɔrɔ ye?

¹¹ I jija aw ka soo ka kɛ hɛɛrɛ yɔrɔ ye. A yira i cɛɛ n’i deenw na tuma o tuma ko i b’u kanu. To ka kuma i cɛɛ koo la ni ɲumanya ni bonya ye ani i deenw degi o la. O la, aw ka soo bena kɛ hɛɛrɛ yɔrɔ ye. O bena a to a be nɔgɔya i deenw ma ka dɔ lɔn Jehova koo la (Zaki 3:18 kalan). An ka Jozsef ka koo lajɛ. Dan na piyɔniye lo Rumani jamana na. A denmisɛn tuma, a facɛ y’a kɛ a tun ka gwɛlɛ kosɔbɛ ale, a bamuso, a kɔrɔmuso n’a dɔgɔcɛw ma ka Jehova bato. Jozsef ko: “N’ bamuso tun b’a jija kosɔbɛ walisa an ka soo ka kɛ hɛɛrɛ yɔrɔ ye. N’ facɛ tun mana fariya an ma cogo o cogo, n’ bamuso tun b’a minɛ ni ɲumanya ye kosɔbɛ. N’a tun y’a ye ko  a ka gwɛlɛ an ma k’an facɛ bonya ani ka mɛnni kɛ a fɛ, a tun be baro kɛ n’an ye Efɛzikaw 6:1-3 kan. O kɔ, a tun be an facɛ ka jogo ɲumanw kofɔ an ye ani a tun b’an dɛmɛ k’a faamu fɛɛn min kama an ka ɲi k’a kanu. O kɛra sababu ye an ka denbaya tun be hɛɛrɛ la.”

12. Ka kɛɲɛ ni 2 Timote 1:5 ye, Unisi ka ɲɛyirali ye nɔɔ juman lo to Timote kan?

¹² Vɛrise nin kalan: 2 Timote 1:5. Unisi tun ye ɲɛyirali ɲuman ye Timote fɛ. N’a sɔrɔ a tun ye Timote kalan ko limaniya sɔbɛ tɛ ɲɛ kɛwalew kɔ (Zaki 2:26). Siga t’a la, Timote tun b’a ye ko a bamuso be Jehova kanu kosɔbɛ minkɛ, o lo tun b’a lasun ka koow kɛ. A tun gwɛnin b’a ɲɛɛ na ko Jehova sago kɛli b’a bamuso ninsɔn diya. Unisi ka ɲɛyirali ye nɔɔ juman lo to Timote kan? I ko ciden Pol y’a fɔ cogo min na, Timote tun be ni a bamuso ka limaniya ɲɔgɔn lo ye. O tun tɛ kunfɛko ye. Timote tun y’a ye ko a bamuso ye ɲɛyirali ɲuman ye ani a y’a latigɛ k’a ladegi. O cogo kelen na bi, denba caaman ye u ka denbaya mɔgɔw dɛmɛ u ye Jehova sago kɛ ani u m’o “kɛ kuma sababu la.” (1 Piyɛri 3:1, 2). Ele fana be se k’o ɲɔgɔn kɛ. Cogo di do?

13. Denba be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni Jehova ye, mun na a ka ɲi k’o kɛ a ɲɛnako fɔlɔ ye?

¹³ I be jɛnɲɔgɔnya min kɛ ni Jehova ye, o kɛ i ɲɛnako fɔlɔ ye (Deter. 6:5, 6). I ko denbaw fanba, i be fɛɛn caaman saraka. I b’i ka wagati, wari ani fɛɛn wɛrɛw saraka walisa i deenw k’u makoɲɛfɛnw sɔrɔ. Nka, i bolo degunnin man ɲi ka to kojugu o koow la, fɔɔ i tɛ wagati ni fanga sɔrɔ ka i ka jɛnɲɔgɔnya sabati ni Jehova ye. To ka wagati kunmabɔ ka delili kɛ i kelen, ka kelenna kalan kɛ, ka lajɛnw labɛn ani ka taga u la. O la, i bena i magwɛrɛ kosɔbɛ Jehova la. I bena kɛ ɲɛyirali ɲuman ye i ka denbaya ani tɔɔw fɛ fana.

14-15. I ye kalan juman lo sɔrɔ Leanne, Maria ani João ka koo la?

¹⁴ An ka kanbelew ni sunguru damanin ka koow lajɛ. U bamusow ka ɲɛyirali ɲuman y’u lasun ka Jehova kanu ani k’u jigi la a kan. Christine denmuso Leanne ko: “Ni an facɛ tun be soo, an tun tɛ se ka bibulukalan kɛ. Nka, an bamuso tun tɛ fɔn lajɛnw na. Tiɲɛn lo ko an tun tɛ bɛrɛ lɔn Bibulu koo la. Nka, an bamuso ka kɛwalew y’an ka limaniya sabati. An tun b’a lɔn ko Jehova Seerew be mɔgɔw kalan tiɲɛn lo la Ala koo la. An y’o lɔn wagatijan yɛrɛ ka sɔrɔ k’a daminɛ ka taga lajɛnw na.”

¹⁵ Tuma dɔw la, Maria facɛ tun be a ka denbaya mɔgɔw ɲangi sabu u tagara lajɛn na. Maria ko: “N’ ma deli ka balimamuso jagwɛlɛ ye i ko n’ bamuso. N’ denmisɛn tuma, tuma dɔw la, n’ tun be ban ka koo dɔw kɛ sabu n’ tun be siran mɔgɔw darakan ɲɛ. N’ bamuso jaa tun ka gwɛlɛ ani Jehova batoli lo tun y’a ɲɛnako fɔlɔ ye. O y’a to n’ ye see sɔrɔ adamaden ɲɛsiran kan.” João facɛ ko a ka denbaya mɔgɔw kana kuma Jehova ani Bibulu koo la soo. João ko: “Ka Jehova batoli niin bɔ a la, n’ bamuso tun be sɔn ka fɛɛn bɛɛ to yen walisa ka n’ facɛ dusu diya. N’a sɔrɔ o lo ye n’ dusukun sɔrɔ kosɔbɛ.”

16. Denba ka ɲɛyirali be se ka nɔɔ juman lo to tɔɔw kan?

¹⁶ Denba, a to i hakili la ko i ka ɲɛyirali be nɔɔ to tɔɔw kan. Cogo di do? An  k’a filɛ Unisi ka ɲɛyirali ye nɔɔ min to ciden Pol kan. A sɔnna a ma ko limaniya sɔbɛ min tun be Unisi la, “o ɲɔgɔn” lo be Timote la fana (2 Tim. 1:5). Tuma juman lo la Pol ye Unisi ka limaniya kɔrɔsi? Pol ye voyazi fɔlɔ min kɛ a ka misɔndenya baara sen fɛ, a be komi o tuma lo la a ye Unisi ni Loyisi kunbɛn Lisitire dugu la. N’a sɔrɔ ale lo y’u dɛmɛ u kɛra kerecɛnw ye (Kɛw. 14:4-18). Miiri k’a filɛ: Saan 15 ɲɔgɔn o kɔ, tuma min na Pol ye lɛtɛrɛ ci Timote ma, a bele hakili tun be Unisi ka limaniya walew la. A ko Unisi ye ɲɛyirali ɲuman ye kerecɛnw fɛ! Siga t’a la, a ka ɲɛyirali ɲuman ye ciden Pol jija kosɔbɛ. N’a sɔrɔ a ka ɲɛyirali ye kerecɛn caaman wɛrɛw jija o wagati la fana. A be se ka kɛ ko i be i deenw lamɔna i kelen wala i cɛɛ tɛ Jehova batobaga dɔ ye. N’o lo, la a la ko i ka ɲɛyirali ɲuman be se ka tɔɔw jija ani k’u lasun u ka to kantigiya la.

17. I ka jijaliw bɛɛ n’a ta, n’a be komi i deen t’a fɛ ka Jehova sago kɛ do?

¹⁷ I ka jijaliw bɛɛ n’a ta, n’a be komi i deen t’a fɛ ka Jehova sago kɛ do? A to i hakili lo ko walisa ka deen kalan, o be wagati ta. I ko a yirala jaa kan cogo min na, n’i ye kisɛ dan, i be se ka jɔrɔ tuma dɔw la n’a bena falen ka bonya ani ka deenw kɛ. Tiɲɛn lo ko i tɛ se k’a lɔn tigitigi n’a bena bonya ani ka deenw kɛ. O bɛɛ n’a ta, i be to k’a sɔn jii la walisa ka sababu di a ma a ka falen (Mariki 4:26-29). O cogo kelen na, denba be se  k’a yɛrɛ ɲininga tuma dɔw la a be jijali minw kɛra, yala o b’a deenw dɛmɛna u ka Jehova kanu wa? I tɛ se k’a lɔn tigitigi i deenw bena desizɔn min ta. Nka, n’i tora k’i seko bɛɛ kɛ k’u kalan, i be sababu ɲuman di u ma u ka ɲɛtaga kɛ Alako ta fan fɛ.—Talenw 22:6.

18. Jehova be se k’i deenw dɛmɛ cogo di u ka kɛ a teriw ye?

¹⁸ Kabi Bibulu sɛbɛ wagati la, Jehova ye kanbelew ni sunguru caaman dɛmɛ u kɛra a teriw ye (Zab. 22:10, 11). N’i deenw b’a fɛ, a be se k’u dɛmɛ fana u ka kɛ a teriw ye (1 Kor. 3:6, 7). Hali n’a be komi i deenw tɛ Jehova batora n’u dusu bɛɛ ye, a bele bena to k’u kanu (Zab. 11:4). N’u y’a yira hali dɔɔni ko u “labɛnnin lo ka sɔn” ka kɛ a teriw ye, a bena u dɛmɛ (Kɛw. 13:48, NW; 2 Til. Kib. 16:9). N’a sɔrɔ a bena i dɛmɛ ka kuma bɛnnin fɔ wagati bɛnnin na, n’i deenw mako b’o la kosɔbɛ (Talenw 15:23). Wala a be se ka kafo balimacɛ wala balimamuso dɔ lasun a k’a mako don u la cogo kɛrɛnkɛrɛnnin na. Hali n’i deenw kɔrɔbayara, Jehova be se k’a kɛ u hakili be jigi fɛɛn dɔ la, i tun y’u kalan min na (Zan 14:26). N’i tora k’i deenw kalan i ka kumaw n’i ka kɛwalew fɛ, Jehova bena i duga kosɔbɛ.

19. Mun na i be se ka la a la ko i koo ka di Jehova ye?

¹⁹ I deenw sɔnna ka Jehova bato wo, u ma sɔn wo, la a la ko Jehova b’i kanu. A b’i kanu sabu ele fana b’a kanu. N’i be i deenw lamɔna i kelen, Jehova y’a daa di ko a bena kɛ i deenw Faa ani aw Latangabaga ye (Zab. 68:6). I tɛ se k’a lɔn tigitigi n’i deenw bena a latigɛ ka Jehova sago kɛ. Nka n’i tora k’i jigi la Jehova kan ani k’i seko bɛɛ kɛ, i koo bena diya a ye.