1. Edɛn nankɔ la, Jehova ye kunnafoni jumanw lo di an jugu koo la?

SIGA t’a la, Adama tun b’a lɔn ko saa tɛ se ka kuma. O kama, tuma min na a y’a mɛn ko saa dɔ kumana Awa fɛ, n’a sɔrɔ a y’a faamu ko mɛlɛkɛ dɔ lo tɛmɛna saa fɛ ka kuma n’a ye (Zɛnɛzi 3:1-6). Adama ni Awa tun t’o mɛlɛkɛ lɔn. O n’a ta bɛɛ, Adama y’a latigɛ ka fara o mɛlɛkɛ kan ka muruti a Faa kanutigi ma (1 Tim. 2:14). Jehova sinna k’a daminɛ ka kunnafoniw di o mɛlɛkɛ jugu koo la, ale min tun ye Adama ni Awa lafili. Jehova y’a fɔ ko a laban, ale bena o mɛlɛkɛ halaki. Nka sanni o cɛ, Jehova y’a sagokɛlaw lasɔmi k’o mɛlɛkɛ jugu bena u kɛlɛ.—Zɛnɛzi 3:15.

2, 3. Ka kɔn Masiya ka wagati ɲɛ, mun na bɛrɛ ma fɔ Sutana koo la?

² Jehova ye hakilitigi ye. O kama, mɛlɛkɛ min murutira a ma, a m’a tɔgɔ fɔ an ye abada! * Murutiliko min kɛra Edɛn nankɔ kɔnɔ, saan 2 500 ɲɔgɔn o kɔ le, Jehova y’a fɔ an ye mɛlɛkɛ jugu min murutira ale ma (Zɔbu 1:6). Bibulu sɛbɛnin kɔrɔw kɔnɔ, kitabu saba dɔrɔn lo be Sutana kofɔ Heburukan sɛbɛninw kɔnɔ: Tilew Kibaru fɔlɔ, Zɔbu ani Zakari. N’u ko  Sutana, o kɔrɔ ko “Kɛlɛbaga.” Mun na bɛrɛ ma fɔ o mɛlɛkɛ jugu koo la ka kɔn Masiya ka wagati ɲɛ?

³ Heburukan sɛbɛninw kɔnɔ, bɛrɛ ma fɔ Sutana koo la. Sutana ye koo minw kɛ, bɛrɛ ma fɔ o koo la fana. Mun na do? Sabu Jehova tun t’a fɛ ka bonya la a kan. Ka fara o kan, Heburukan sɛbɛninw kuun tun ye ka mɔgɔw dɛmɛ u ka Masiya lɔn ani ka tugu a kɔ (Luka 24:44; Gal. 3:24). An ye fɛɛn caaman lɔn Sutana n’a ka mɛlɛkɛ juguw koo la, Masiya nali kɔ le. Jehova tɛmɛna Masiya n’a ka kalandenw fɛ ka kunnafoniw di an ma Sutana n’a ka mɛlɛkɛ juguw koo la, o minw ye jinaw ye. * O bɛnnin lo sabu minw bɛɛ be tugu Sutana kɔ, Jehova bena tɛmɛ Yezu n’a ka marakɛɲɔgɔnw lo fɛ k’olu ni Sutana halaki.—Ɔrɔm. 16:20; Yir. 17:14; 20:10.

4. Mun na an man ɲi ka siran Sutana ɲɛ kojugu?

⁴ Ciden Piyɛri y’a fɔ ko Sutana be “i ko jara kɔngɔtɔ bɛ kasi cogo min na.” Ciden Zan y’a weele ko “sakɔrɔ” ani “sogojuguba” wala dragon (1 Piyɛri 5:8, Biblu Ala ta Kuma; Yir. 12:9). Nka, kuun t’a la an ka siran Sutana ɲɛ kojugu sabu daan b’a ka setigiya la (Zaki 4:7 kalan). Jehova ni Yezu ani mɛlɛkɛ kantigiw b’an latanga. U ka dɛmɛ sabu fɛ, an be se ka lɔ Sutana ɲɛ k’a kɛlɛ. O n’a ta bɛɛ, an ka ɲi ka ɲiningali jɔnjɔn saba jaabiliw lajɛ: Setigiya juman be Sutana fɛ? Sutana b’a ɲini k’an lafili cogo di? Sutana tɛ se ka mun lo kɛ? O ɲiningaliw jaabiliw lajɛtɔ, an bena a filɛ an be kalan minw sɔrɔ u la.

5, 6. Mun na adamadenw ka gofɛrɛnɛman si tɛ se k’an mako jɔnjɔnw wasa?

⁵ Mɛlɛkɛ caaman farala Sutana kan. Ka kɔn sanjiba ɲɛ, Sutana y’u dɔw lafili u ye kakalayakow kɛ ni musow ye. Sisan, Sutana be kuntigiya kɛra o mɛlɛkɛ murutininw bɛɛ kun na. Walisa k’o tiɲɛnko lakali, Bibulu tɛmɛna tagamasiɲɛ dɔ fɛ. A y’a fɔ ko dragon ye lolow tilan sabanan bɛɛ filan ka jigi n’u ye duguma (Zɛnɛzi 6:1-4; Zude 6; Yirali 12:3, 4). Tuma min na o mɛlɛkɛw bɔra Ala ka denbaya kɔnɔ, u sɔnna Sutana ka kuntigiya kɛ u kun na. Nka, an k’a lɔn k’o mɛlɛkɛw labɛnnin lo u ka jɛnkulu kɔnɔ. Sutana ye Ala ka Masaya ladegi k’a yɛrɛ ka gofɛrɛnɛman sigi. Nka, an tɛ se k’o ye. Ale lo b’o gofɛrɛnɛman kun na ani a y’a ka jinaw labɛn ka setigiya di u ma k’u kɛ kuntigiw ye duniɲa kɔnɔ.—Efɛz. 6:12.

⁶ Sutana be tɛmɛ a ka ɔriganisasiyɔn fɛ ka adamadenw ka gofɛrɛnɛmanw ɲɛminɛ. Mun na an lanin b’o la? Sabu Sutana ye “diɲɛ jamanaw bɛɛ yira” Yezu la ani k’a fɔ ko: “Ne bena nin bɛɛ kuntigiya n’a nafolo d’i ma. Ni ne b’a fɛ k’a di mɔgɔ min ma, ne b’a di o tigi ma, bari a bɛɛ ye ne ta ye.” (Luka 4:5, 6). Sutana ka nɔɔ jugu bɛɛ n’a ta, gofɛrɛnɛman caaman be koo ɲuman dɔw kɛ u ka jamanadenw ye. O kuntigi dɔw b’a fɛ sɔbɛ la ka jamanadenw dɛmɛ. Nka, adamadenw ka gofɛrɛnɛman si wala mɔgɔ si tɛ se k’an mako jɔnjɔnw wasa.—Zab. 146:3, 4; Yir. 12:12.

7. Sutana be tɛmɛ gofɛrɛnɛmanw, ngalon diinanw ani jagokɛlaw jɛnkulu fɛ cogo di ka mɔgɔw lafili? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

⁷ Sutana n’a ka jinaw tɛ tɛmɛ gofɛrɛnɛmanw dɔrɔn lo fɛ ka mɔgɔw lafili. Nka u be tɛmɛ ngalon diinanw ani jagokɛlaw jɛnkulu fana fɛ ka “dugukolo kan mɔgɔw bɛɛ lafili.” (Yir. 12:9, ABM). Ngalon diinanw sababu fɛ, Sutana be ngalonw jɛnsɛn Jehova koo la. Ka fara o  kan, a b’a seko bɛɛ kɛra walisa mɔgɔ caamanba ka ɲinɛ Ala tɔgɔ kɔ (Zer. 23:26, 27). O kama, mɔgɔ kɔnɔgwɛ dɔw b’a miiri ko u be Ala lo batora k’a sɔrɔ u be jinaw lo batora tiɲɛn na (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:13-15). Sutana be tɛmɛ jagokɛlaw jɛnkulu fɛ fana ka ngalon jɛnsɛn. Ɲɛyirali fɛ, o jɛnkulu b’a fɔ ko ni mɔgɔ b’a fɛ ka hɛɛrɛ sɔbɛ sɔrɔ, fɔɔ a ka wari caaman ɲini ani ka bololafɛn caaman lajɛn a yɛrɛ ye (Talenw 18:11). Mɔgɔ minw lanin b’o ngalon kumaw na, olu b’u ka ɲɛnamaya fanba kɛ ka baara kɛ “Nafolo” ye sanni ka baara kɛ Ala ye (Mat. 6:24). A laban, u ka nafolo kanuya be bonya fɔɔ u tɛ Ala kanu tugun.—Mat. 13:22; 1 Zan 2:15, 16.

8, 9. a) Adama ni Awa ani mɛlɛkɛ murutininw ka koo b’an dɛmɛ ka koo fila jumanw lo faamu? b) Mun na a ka ɲi an k’a lɔn ko Sutana lo be kuntigiya kɛra duniɲa nin kun na?

⁸ Adama ni Awa ani mɛlɛkɛ murutininw ka koo b’an dɛmɛ ka koo fila faamu minw kɔrɔtanin lo. A fɔlɔ, sira fila lo be yen. An do tɛ se ka sira fila tagama, fɔɔ an ka dɔ sugandi. An be tugu Ala kɔ, o kɔrɔ ka kantigiya kɛ a ye wala an be tugu Sutana kɔ (Mat. 7:13). A filanan, mɔgɔ minw be tugu Sutana kɔ, olu tɛ nafa bɛrɛ sɔrɔ o la. Adama ni Awa ye sababu sɔrɔ k’a latigɛ u yɛrɛ ma min ka ɲi ani min man ɲi. Jinaw fana be kuntigiya kɛra adamadenw ka gofɛrɛnɛmanw kun na (Zɛnɛzi 3:22). K’a latigɛ ka tugu Sutana kɔ, tiɲɛn fɔ ka di, nafa t’o la. O nɔfɛko ka jugu tuma bɛɛ hali n’a b’an ɲɛɛ na ko nafa dɔɔni b’o la!—Zɔbu 21:7-17; Gal. 6:7, 8.

⁹ Mun na a ka ɲi an k’a lɔn ko Sutana lo be kuntigiya kɛra duniɲa nin kun na? O b’a to an be gofɛrɛnɛmanw jati ka dama kɛɲɛ ani o b’an lasun ka kibaro diiman fɔ. An b’a lɔn ko Jehova b’a fɛ an ka faamanw bonya (1 Piyɛri 2:17). A b’a fɛ fana an k’u ka sariyaw labato. Nka, an b’o kɛ n’u ka sariyaw tɛ koo dɔ ɲini an fɛ min bɛnnin tɛ ni Ala ka sariyaw ye (Ɔrɔm. 13:1-4). An b’a faamu ko an man ɲi k’an seen do politikikow la ani ka politiki jɛnkulu dɔ wala politiki ɲɛmɔgɔ dɔ lafasa (Zan 17:15, 16; 18:36). Sutana b’a ɲinina ka ngalon jɛnsɛn Jehova koo la ani k’a kɛ mɔgɔw be ɲinɛ Jehova tɔgɔ kɔ. O lo b’an lasun k’an seko bɛɛ kɛ ka tiɲɛn fɔ mɔgɔw ye Ala koo la. An dusu ka di sabu Jehova tɔgɔ lara an kan ani an b’a tɔgɔ weele. N’an be Ala kanu, o nafa ka bon kosɔbɛ ka tɛmɛ wari wala bololafɛnw kanuya kan.—Ezayi 43:10; 1 Tim. 6:6-10.

10-12. a) Sutana y’a mɛlɛkɛɲɔgɔn dɔw lafili cogo di? b) Mɛlɛkɛ caaman ka murutiliko be mun lo yira an na?

¹⁰ Sutana be tɛmɛ fɛɛrɛ dɔw fɛ ka adamadenw lafili ani o fɛɛrɛw be ɲɛ a bolo. Ɲɛyirali fɛ, a be tɛmɛ koo dɔw fɛ k’u lafili walisa u k’ale sago kɛ. Ka fara o kan, a b’a fanga digi u kan walisa u ka kolo ale ye.

¹¹ Sutana y’a ɲini ka mɛlɛkɛ caaman minɛ a ka jaan kɔnɔ. N’a sɔrɔ a y’u kɔrɔsi wagatijan kɔnɔ walisa k’a lɔn a be se k’u lafili cogo min na. Mɛlɛkɛ dɔw benna o jaan kɔnɔ ka kakalayakow kɛ ni muso dɔw ye. U ye deenw sɔrɔ n’o musow ye. O deenw tun ka fari ani mɔgɔ janjanw tun lo (Zɛnɛzi 6:1-4). Sutana ma tɛmɛ cɛnimusoko dɔrɔn lo fɛ k’o mɛlɛkɛ murutininw lafili. Nka, n’a sɔrɔ a y’a fɔ u ye ko u bena kuntigiya kɛ adamadenw bɛɛ kun na. O cogo la, Ala tun ye kiraya kuma min fɔ muso bɔnsɔn koo la, n’a sɔrɔ Sutana tun b’a fɛ k’o bali a ka dafa (Zɛnɛzi 3:15). Nka sanjiba sababu fɛ, Jehova ye Sutana bali k’o kɛ. O la, Sutana n’a ka jinaw tun b’a fɛ ka min kɛ, o ma ɲɛ u bolo.

¹² O koo be mun lo yira an na? Kuncɛbaya ni kakalayakow sababu fɛ, Sutana be mɔgɔ caaman lafilila. Mɛlɛkɛ minw farala Sutana kan, olu tun ye saan caamanba kɛ sankolo la ni Ala ye. O n’a ta bɛɛ, mɛlɛkɛ caaman y’a to nege juguw donna u dusu la ani ka barika sɔrɔ. An k’a to an hakili la tuma bɛɛ ko hali n’an be Jehova batora kabi saan caaman, nege jugu be se ka don an dusu la (1 Kor. 10:12). O kama, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an k’an dusukun sɛgɛsɛgɛ tuma o tuma walisa ka kakalaya miiriyaw ni kuncɛbaya kɛlɛ.—Gal. 5:26; Kɔlɔsikaw 3:5 kalan.

13. Sutana be tɛmɛ jaan wɛrɛ juman lo fɛ ka mɔgɔw lafili? An be se ka mun lo kɛ walisa an kana ben o jaan kɔnɔ?

¹³ Komi mɔgɔ dɔw b’a ɲini ka jinakow lɔn, Sutana be tɛmɛ o fɛ k’u lafili. Bi, ngalon diinanw ani ɲɛnagwɛkow sababu fɛ, Sutana b’a kɛ mɔgɔw b’u mako don jinakow la. Ɲɛyirali fɛ, filimuw, videwo tulonw ani ɲɛnagwɛko wɛrɛw be se k’a kɛ jinakow be diya mɔgɔ ye kosɔbɛ. An be se ka mun lo kɛ walisa an kana ben o jaan kɔnɔ? An man ɲi k’a ɲini Ala ka ɔriganisasiyɔn k’a fɔ an ye k’a pereperelatigɛ ɲɛnagwɛko minw ka ɲi ani minw man ɲi. An kelen kelen bɛɛ lo ka ɲi k’an dusukun kolo walisa ka koow kɛ ka kɛɲɛ ni Ala ka sariyaw ye (Eburuw 5:14). Ciden Pol y’a fɔ ko an kana a to “filankafoya” ka kɛ an ka kanuya la. An bena se ka desizɔn ɲumanw ta n’an b’o ladili sira tagama (Ɔrɔm. 12:9, ABM). An be se k’an yɛrɛ ɲininga ko:  “Ne be ɲɛnagwɛko minw sugandi, yala o b’a yira ko n’ ye filankafo ye wa? N’ ye ɲɛnagwɛko minw sugandi, ni n’ ka Bibulu kalandenw wala viziti kuraw y’o ye, yala u bena a fɔ ko n’ ka kɛwalew bɛnnin lo ni n’ ka fɔtaw ye wa?” N’an ka kɛwalew bɛnnin lo n’an ka fɔtaw ye, an man teli ka ben Sutana ka jaan kɔnɔ.—1 Zan 3:18.

14. Sutana be se k’a ɲini k’a fanga digi an kan cogo di? An be se ka lɔ kelen kan Sutana ka kɔrɔbɔli ɲɛ cogo di?

¹⁴ Sutana b’a ɲini fana k’a fanga digi an kan ani k’an niin tɔɔrɔ walisa an kana mɛnni kɛ Jehova fɛ. Ɲɛyirali fɛ, a be se ka gofɛrɛnɛmanw lasun walisa u ka bali sigi an ka waajuli baara kan. A be se fana k’an ka baarakɛɲɔgɔnw wala an ka lakɔli filankuruw lasun u k’an lɔgɔbɔ sabu an be Bibulu ka sariyaw sira tagama (1 Piyɛri 4:4). Hali ni ŋaniya jugu t’an somɔgɔ dannabaliw la, Sutana be se k’u lasun u k’an bali ka taga lajɛnw na (Mat. 10:36). An be se ka mun lo kɛ walisa ka lɔ kelen kan Sutana ka kɔrɔbɔliw ɲɛ? O kɔrɔbɔliw man kan ka bari an na sabu an b’a lɔn ko Sutana be kɛlɛ la n’an ye (Yir. 2:10; 12:17). Sutana ye sɔsɔliko min lawuli, an kana ɲinɛ o kɔ. A ko an be Jehova sago kɛ ni koow ka nɔgɔ an fɛ ani ko ni gwɛlɛya b’an kan, an bena ban Ala la (Zɔbu 1:9-11; 2:4, 5). An ka ɲi ka Jehova deli tuma o tuma a ka barika don an na. An k’a to an hakili la ko Jehova tɛna an bila abada!—Eburuw 13:5.

15. An t’a fɛ ka min kɛ, Sutana be se k’an waajibiya k’o kɛ wa? A ɲɛfɔ.

¹⁵ An t’a fɛ ka min kɛ, Sutana tɛ se k’an waajibiya k’o kɛ (Zaki 1:14). Duniɲa kɔnɔ, mɔgɔ caaman t’a lɔn k’u be Sutana sago lo kɛra. Nka mɔgɔ mana tiɲɛn lɔn, a ka ɲi k’a latigɛ n’a bena baara kɛ Ala lo ye wala n’a bena baara kɛ Sutana lo ye (Kɛw. 3:17; 17:30). N’an cɛsirinin lo ka Ala sago kɛ, Sutana tɛna se k’an bali ka kantigiya kɛ Jehova ye.—Zɔbu 2:3; 27:5.

16, 17. a) Sutana n’a ka jinaw tɛ se ka koo wɛrɛ juman lo kɛ? b) Mun na an man ɲi ka siran ka Jehova deli ni kaanba ye?

¹⁶ Fɛɛn wɛrɛw be yen Sutana n’a ka jinaw tɛ se ka minw kɛ. Ɲɛyirali fɛ, a ma fɔ yɔrɔ si Bibulu kɔnɔ ko u be se ka mɔgɔ ka miiriya lɔn. Jehova ni Yezu dɔrɔn lo be se k’o lɔn (1 Sam. 16:7; Mariki 2:8). N’an be kuma wala ka delili kɛ ni kaanba ye do? Yala an ka ɲi ka siran ko Sutana n’a ka jinaw bena o mɛn ani ka koo jugu kɛ an na wa? Ayi, an man ɲi ka siran. Mun na do? Sutana ɲɛɛ b’an na wo a ɲɛɛ t’an na wo, an tɛ siran ka Jehova ka baara kɛ koɲuman. O cogo kelen na, Sutana b’an lamɛnna wo a t’an lamɛnna wo, an man ɲi ka siran ka delili kɛ ni kaanba ye. Jehova sagokɛla minw ye delili kɛ ni kaanba ye, u caaman koo lakalila Bibulu kɔnɔ. Nka, a ma fɔ yɔrɔ si ko u tun be siranna ko Sutana tun bena u ka kuma mɛn (1 Mas. 8:22, 23; Zan 11:41, 42; Kɛw. 4:23, 24). An k’an seko kɛ ka kuma ani ka koow kɛ ka kɛɲɛ ni Ala sago ye. N’an b’o kɛ, Jehova tɛna a to Sutana ka koo jugu si kɛ an na min bena an bali ka ɲɛnamaya banbali sɔrɔ.—Zaburuw 34:8 kalan.

¹⁷ An ka ɲi k’an jugu lɔn. Nka, an man kan ka siran a ɲɛ. Jehova ka dɛmɛ sababu fɛ, hali mɔgɔ dafabaliw yɛrɛ be se ka see sɔrɔ Sutana kan (1 Zan 2:14). N’an be lɔ kelen kan ka Sutana kɛlɛ, a bena an ye k’an to yen (Zaki 4:7; 1 Piyɛri 5:9). Sutana ka teli ka kanbelew ni sunguruw yɛrɛ lo kɛlɛ. U be se ka see sɔrɔ Sutana ka kɔrɔbɔliw kan cogo di? An bena o lo lajɛ barokun nata la.