1, 2. a) Mun lo be se k’a to an be Jehova ɲininga ko: “Fɔɔ tuma jumɛn”? b) Minw ye Jehova bato ni kantigiya ye galen, mun na u ka ɲɛyirali be se k’an jija bi?

EZAYI ni Abakuki tun ye kira kantigiw ye, nka u ye Jehova ɲininga ko: “Fɔɔ waati jumɛn sa, Matigi?” (Ezayi 6:11; Abak. 1:2). Tuma min na masacɛ Dawuda tun be Zaburu 13nan sɛbɛra, a y’o ɲiningali ɲɔgɔn kɛ siɲɛ naani (Zab. 13:2, 3). Tuma min na an Matigi Yezu Krista tun be mɔgɔ dannabaliw cɛma, a fana ye ɲiningali kɛ ko: “Fɔɔ tuma jumɛn?” (Mat. 17:17). O kama, n’an b’o ɲiningali ɲɔgɔn kɛ tuma dɔw la, o man kan ka bari an na.

² Mun lo be se k’a to an be Jehova ɲininga ko: “Fɔɔ tuma jumɛn?” N’a sɔrɔ tilenbaliyako dɔ lo be kɛra an na. A be se ka kɛ fana ko kɔrɔya, bana, wala “laban tuma” ka gwɛlɛyaw lo b’an kan (2 Tim. 3:1). Wala mɔgɔw ka kɛwale juguw lo b’an fari fagara ani k’an barika ban. A mana kɛ min o min ye, Jehova sagokɛla kantigi minw y’o ɲiningali ɲɔgɔn kɛ galen, a m’u jalaki o kosɔn. O b’an jija yɛrɛ le!

3. Mun lo be se k’an dɛmɛ ni gwɛlɛyaw b’an kan?

 ³ Nka, mun lo be se k’an dɛmɛ ni gwɛlɛyaw b’an kan? Ciden Zaki min tun ye Yezu baden ye, Ala y’a kɛ ale y’a sɛbɛ ko: “Aw ye muɲu fɔɔ ka se Matigi kɔsegilon ma.” (Zaki 5:7). Tiɲɛn na, an bɛɛ mako be muɲuli la. Nka, muɲuli kɔrɔ ko di ani an be se k’a yira cogo di ko an be n’o jogo ɲuman ye?

4, 5. a) Muɲuli kɔrɔ ko di? b) Ciden Zaki ye ɲɛyirali juman di muɲuli kɛcogo dɔ koo la? (Jaa lajɛ, barokun daminɛ na.)

⁴ Bibulu b’a fɔ ko muɲuli be sɔrɔ hakili senu lo barika la. O b’a yira ko adamaden dafabaliw tɛ se ka gwɛlɛyaw muɲu bɛrɛbɛrɛ ni Ala m’u dɛmɛ. Muɲuli ye Ala ka nilifɛn lo ye. N’an muɲunin lo, an b’a yira ko an be Ala n’an mɔgɔɲɔgɔnw kanu. Kanuya min b’an ni ɲɔgɔn cɛ, muɲuli b’o sabati. Nka n’an muɲunin tɛ, o kanuya be nagasi (1 Kor. 13:4; Gal. 5:22). Muɲuli kɔrɔ ko di? A kɔrɔ ko ka gwɛlɛyaw sɔminɛ ni miiriya ɲuman ye (Kɔlɔs. 1:11; Zaki 1:3, 4). Muɲuli kɔrɔ ko an t’a ɲini k’an yɛrɛ mɔnɛbɔ n’o b’an tɔɔrɔla. Gwɛlɛya o gwɛlɛya mana an sɔrɔ fana, an be lɔ kelen kan. Ka fara o kan, Bibulu b’an jija ko an ka ɲi ka sɔn ka makɔnɔni kɛ. O ye muɲuli kɛcogo dɔ ye min yirala ka gwɛ Zaki 5:7, 8 kɔnɔ. (A kalan).

⁵ Mun na an ka ɲi ka sɔn ka Jehova makɔnɔ walisa a ka koow ɲɛnabɔ? Zaki b’an ka koo suma ni sɛnɛkɛla ye. Sɛnɛkɛla be baaraba kɛ k’a ka suman dan. Nka, a tɛ se ka foyi kɛ walisa sanji ka ben wala suman ka bonya ani ka kɔgɔ joona. Sɛnɛkɛla be sɔn a ma ko ale ka ɲi ka muɲu ka kɔnɔni kɛ ka sɔrɔ “k’a ka baara nafa sɔrɔ.” O cogo kelen na, n’an be Jehova makɔnɔna walisa a k’a ka layidu dafa, koo caaman be yen an tɛ se ka min kɛ (Mariki 13:32, 33; Kɛw. 1:7). I ko sɛnɛkɛla, an ka ɲi ka muɲu le ka Jehova makɔnɔ.

6. An be se ka kalan juman lo sɔrɔ kira Mise fɛ?

⁶ Koo minw tun be kɛ kira Mise tile la, o kelen lo be kɛra bi fana. Mise ye ɲɛnamaya kɛ masacɛ Akazi ka wagati la. O masacɛ tun ka jugu kosɔbɛ. O kama, nanbarako caaman tun be kɛ. Bibulu b’a fɔ ko mɔgɔw tun be se “kojugu la kosɔbɛ.” (Mise 7:1-3 kalan). Mise tun b’a lɔn ko ale tɛ se k’o koo yɛlɛma. Nka, a tun be se ka mun lo kɛ do? A ko: “Ne kɔni, ne na ne ɲɛsin Matigi ma. Ne na ne Kisibaa Ala makɔnɔ. Ne ka Ala na ne jaabi.” (Mise 7:7 ABM). I ko Mise, an fana ka ɲi ka “Ala makɔnɔ.”

7. N’an be kɔnɔni kɛra ko Jehova k’a ka layiduw dafa, an ka ɲi k’o kɛ cogo di?

⁷ N’an limaniyanin lo i ko Mise, a bena diya an ye ka Jehova makɔnɔ. An tɛ komi kasoden min b’a fagalon kɔnɔna kaso kɔnɔ. Ale waajibiyanin lo ka kɔnɔni kɛ ani a kɔrɔtɔnin tɛ a fagalon ka se. Anw n’o kasoden ka koo tɛ kelen ye fewu! An be sɔn ka Jehova makɔnɔ sabu an b’a lɔn ko a bena a ka layiduw dafa wagati bɛnnin na ani ka ɲɛnamaya banbali di an ma! O kama, an b’an “jija ka koo bɛɛ muɲu ni ninsɔndiya ye.” (Kɔlɔs. 1:11, 12). K’an to kɔnɔni na, n’an be dimi ani ka ŋunuŋunu, o tɛna diya an ka Ala ye.—Kɔlɔs. 3:12.

8. Galen, cɛɛw ni muso kantigi dɔw muɲuna ka Jehova makɔnɔ. N’an be miirila olu koo la, an ka ɲi k’an hakili to koo jumanw lo la?

⁸ Galen, cɛɛw ni muso kantigiw muɲuna ka Jehova makɔnɔ a k’a ka  layiduw dafa. N’an be miiri olu koo la, o bena an lasun ka Jehova makɔnɔ (Ɔrɔm. 15:4). N’an be miirila u koo la, a ka ɲi an k’an hakili to koo nunu na: u ye wagati min kɛ ka Jehova makɔnɔ, fɛɛn min kama u y’a makɔnɔ ani u ye duga minw sɔrɔ o la.

9, 10. Ibrayima ni Sara tun ka ɲi ka Jehova makɔnɔ fɔɔ wagati juman?

⁹ An ka miiri Ibrayima ni Sara koo la. “Ala y’a daa di koo min na, minw be la Ala la, ka muɲu fɔɔ k’o sɔrɔ,” Ibrayima ni Sara tun y’olu dɔw ye. Jehova tun ye layidu ta Ibrayima ye ko a bena a duga ani k’a bɔnsɔnw caya. Bibulu b’a fɔ ko “Ibrayima muɲuna ka kɔnɔni kɛ.” O kama, “Ala y’a daa d’a ma koo min na, a y’o sɔrɔ.” (Eburuw 6:12, 15). Mun na Ibrayima mako tun b’a la ka muɲuli kɛ? Sabu wagati caaman tun bena tɛmɛ Jehova be sɔrɔ k’a ka layidu dafa. Jehova ye layidu min ta Ibrayima ye, o sigira sen kan saan 1943 Krista Tile Ɲɛ (K.T.Ɲ) Nisan kalo tile 14nan. O kɛra tuma min na Ibrayima ni Sara ani u somɔgɔw ye Efarati baji cɛtigɛ ka don layidu jamana kɔnɔ. Ibrayima ye kɔnɔni kɛ saan 25 a dencɛ Isiyaka sɔrɔla ka wolo saan 1918 K.T.Ɲ. Saan 60 o kɔ, a mamadenw Ezawu ni Yakuba sɔrɔla ka wolo saan 1858 K.T.Ɲ.—Eburuw 11:9.

¹⁰ Jehova tun ye jamana min layidu ta Ibrayima ye, yala a y’o jamana yɔrɔ dɔ di Ibrayima ma wa? Bibulu b’a fɔ an ye ko: “Ala ma foyi di Ibrayima ma o jamana nin kɔnɔ, hali seen layɔrɔ yɛrɛ. Nga a y’a daa di Ibrayima ma ko ale bena yan jamana tigiya don ale n’a kɔmɔgɔw bolo, k’a sɔrɔ  deen tun t’a fɛ.” (Kɛw. 7:5). Ibrayima ye Efarati baji cɛtigɛ saan 1943 K.T.Ɲ. Saan 430 o kɔ, a bɔnsɔnw kɛra siya ye ani o jamana dira u ma.—Ɛkiz. 12:40-42; Gal. 3:17.

11. Mun na Ibrayima sɔnna ka Jehova makɔnɔ ani a bena duga jumanw lo sɔrɔ o la?

¹¹ Ibrayima sɔnna ka kɔnɔni kɛ sabu a tun limaniyanin lo Jehova la (Eburuw 11:8-12 kalan). Hali ni Jehova ka layiduw bɛɛ ma dafa Ibrayima ɲɛɛ na, a tun ka di a ye ka Jehova makɔnɔ. Nka, ni Ibrayima suu nana kunu alijɛnɛ kɔnɔ, miiri k’a filɛ a bena ninsɔndiya cogo min na! A bena kabakoya k’a lɔn ko ale n’a bɔnsɔnw ka maana lakalila Bibulu kɔnɔ siɲɛ caaman. * Layidu tun tara Masiya min koo la, Ibrayima bena a faamu ko Jehova tɛmɛna ale lo fɛ k’o layidu dafa. Miiri k’a filɛ o bena a dusu diya cogo min na! Siga t’a la, a bena a faamu ko ale ma Jehova makɔnɔ gwansan.

12, 13. Mun na Yusufu tun ka ɲi ka makɔnɔni kɛ ani a tun be koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye cogo di?

¹² Yusufu tun ye Ibrayima tulomasama ye. Ale fana y’a yira ko a be sɔn ka muɲuli kɛ. Tilenbaliyako caaman kɛra a la ani a tun ka gwɛlɛ k’u muɲu. A fɔlɔ, a balimacɛw y’a feere jɔnya la tuma min na a tun be ni saan 17 ɲɔgɔn ye. O kɔ, Yusufu kuntigi muso ye ngalon tigɛ ka la a kan ko a tun b’a fɛ ka la n’ale ye. O kama, u ye Yusufu don kaso la (Zɛnɛzi 39:11-20; Zab. 105:17, 18). Yusufu tun ye Jehova sagokɛla kantigiman ye. A be komi a ka kantigiya ye tɔɔrɔ lo lase a ma, duga tɛ. Nka, saan 13 o kɔ, koow yɛlɛmana pewu! U y’a bɔ kaso la, ani k’a kɛ kuntigi filanan ye Ezipiti jamana kun na.—Zɛnɛzi 41:14, 37-43; Kɛw. 7:9, 10.

¹³ Yala tilenbaliyakow ye Yusufu dusu tiɲɛ wa? Yala o y’a to a tigɛra Jehova la wa? Ayi! Mun lo ye Yusufu dɛmɛ a muɲuna ka Jehova makɔnɔ? A tun limaniyanin lo Jehova la. A y’a faamu ko tilenbaliyako minw tun kɛra ale la, Jehova y’u yɛlɛma k’u kɛ koo ɲuman ye. A ye min fɔ a balimaw ye, o b’o lo yira. A ko: “Aw kana siran. Yala ne bilara Ala nɔɔ na wa? Aw kɔni tun y’a latigɛ ka kojugu kɛ ne la, nga Ala y’a ta k’a yɛlɛma k’a kɛ koɲuman ye janko min kɛra bii, o ka se ka kɛ, mɔgɔ caaman nii ka kisi.” (Zɛnɛzi 50:19, 20). Siga t’a la, Yusufu y’a faamu ko ale ma Jehova makɔnɔ gwansan.

14, 15. a) Mun na Dawuda ka muɲuli b’an kabakoya? b) Mun lo ye Dawuda dɛmɛ a muɲuna ka Jehova makɔnɔ?

¹⁴ Tilenbaliyako caaman kɛra masacɛ Dawuda fana na. A kanbele tuma na, Jehova tun y’a mɔ ko a bena kɛ Israɛl ka masacɛ ye. Nka, Dawuda tun ka ɲi ka kɔnɔni kɛ fɔɔ saan 15 ka sɔrɔ ka kɛ masacɛ ye Zuda bɔnsɔn kun na (2 Sam. 2:3, 4). O wagati la, masacɛ murutinin Sayuli y’a ɲini ka Dawuda faga. * O kama, Dawuda tora ka boli Sayuli ɲɛ. Tuma dɔw la, a tagara jamana wɛrɛ la ani wagati dɔw la a donna kuluwow kɔnɔ kongokolon na. A laban, u ye Sayuli faga kɛlɛ la. Nka, Dawuda ye kɔnɔni kɛ saan wolonfila tugun ka sɔrɔ ka kɛ masacɛ ye Israɛl siya bɛɛ kun na.—2 Sam. 5:4, 5.

¹⁵ Mun na Dawuda sɔnna ka muɲu ka Jehova makɔnɔ? A yɛrɛ y’o jaabili di zaburu 13nan kɔnɔ. O yɔrɔ lo la, a tun ye Jehova ɲininga siɲɛ naani ko: “Fɔɔ tuma  jumɛn?” A y’a fɔ ko: “Nga ne jigi be e ka ɲumanya le kan, ne nisɔndiyanin lo e ka kisili koo la. Ne bena dɔnkili la Masaba ye a ka koɲuman kosɔn ne faan fɛ.” (Zab. 13: 6). Dawuda tun lanin b’a la ko Jehova b’ale kanu ani ko a tɛna ale janfa fewu! A ninsɔn tun ka di ka Jehova ka kisili wagati makɔnɔ. Jehova tun y’a dɛmɛ cogo min na wagati tɛmɛninw na, a tun be miiri o la fana. Tiɲɛn na, Dawuda ma Jehova makɔnɔ gwansan.

16, 17. Jehova Ala ni Yezu y’a yira cogo di ko olu ye ɲɛyirali ɲumanw ye muɲuli koo la?

¹⁶ Jehova t’a ɲini an fɛ an ka koo dɔ kɛ ale yɛrɛ t’a fɛ ka min kɛ. Ale yɛrɛ ka ɲɛyirali ɲɔgɔn tɛ yen muɲuli koo la (2 Piyɛri 3:9 kalan). Sutana ye sɔsɔliko lawuli Edɛn nankɔ kɔnɔ. A saan waa caaman ye nin ye Jehova be muɲuli kɛra walisa k’o ɲɛnabɔ a ɲɛɛ ma. Jehova be “waati dɔ le kɔnɔna” walisa k’a tɔgɔ saniya bɛrɛbɛrɛ. O sen fɛ, “mɔgɔ minw bɛɛ b’u jigi la a kan” k’a makɔnɔ, a bena olu duga kosɔbɛ!—Ezayi 30:18.

¹⁷ Yezu fana tun be sɔn ka makɔnɔni kɛ. Tuma min na a tun be dugukolo kan, a ye kantigiya kɛ fɔɔ ka taga se saya ma. Saan 33 wagati la, a y’a ka kunmabɔsara nafa yira Jehova la sankolo la. Nka, a ye kɔnɔni kɛ fɔɔ saan 1914 ka sɔrɔ ka kɛ Masacɛ ye (Kɛw. 2:33-35; Eburuw 10:12, 13). O bɛɛ n’a ta, a bele ka ɲi ka kɔnɔni kɛ fɔɔ a ka saan waa kelen mara banni kɔ, a juguw bɛɛ be sɔrɔ ka halaki (1 Kor. 15:25). O ye wagatijan ye dɛ! Nka, an be se ka la a la ko Yezu ka muɲuli tɛna kɛ gwansan ye.

18, 19. Mun lo bena a to an be sɔn ka muɲu ka Jehova makɔnɔ?

¹⁸ Siga t’a la, an kelen kelen bɛɛ mako b’a la ka sɔn ka kɔnɔni kɛ ani k’a yira ko an muɲunin lo. Nka, mun lo bena an dɛmɛ k’o kɛ? An ka hakili senu deli Ala fɛ. An k’a to an hakili la ko muɲuli ye hakili senu deen faan dɔ ye (Efɛz. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19). Jehova deli a k’i dɛmɛ i ka muɲu k’a makɔnɔ.

¹⁹ Fɛɛn min ye Ibrayima, Yusufu ani Dawuda dɛmɛ u sera ka muɲu ka Jehova makɔnɔ a k’a ka layiduw dafa, o to i hakili la fana. U sera k’o kɛ sabu u tun limaniyanin lo Jehova la ani u tun lanin b’a la ko a tɛna u janfa. U ma to ka miiri u yɛrɛ dɔrɔn nafa koo la. Koow ɲɛna u bolo cogo min na, n’an miirila o la, o bena an fana jija an be sɔn ka Jehova makɔnɔ.

20. An kelen kelen bɛɛ ka ɲi k’an cɛsiri ka mun lo kɛ?

²⁰ Hali ni kɔrɔbɔliw ni gwɛlɛyaw b’an kan, an cɛsirinin lo k’a yira ko an be sɔn ka makɔnɔni kɛ. Tiɲɛn lo, wagati dɔw la an be se ka kule ko: “Fɔɔ waati jumɛn sa, Matigi?” (Ezayi 6:11). Nka, hakili senu ka fanga barika la, an kelen kelen bɛɛ cɛsirinin lo ka Zeremi ladegi ani k’a fɔ ko: “Masaba ye ne ka koo bɛɛ ye . . . O kama, ne be n jigi la a kan [wala, ne bena sɔn k’a makɔnɔ, NW].”—Dusukas. 3:24.