BAROKUN KALANTA KAFO KƆNƆ 47
An be kalan minw sɔrɔ Levitiki ka kitabu kɔnɔ
“Ala ka kuma bɛɛ sɛbɛnna Ala yɛrɛ ka sebagaya barika la. Nafaba b’o la.”—2 TIM. 3:16.
DƆNKILI 98 “Toute Écriture est inspirée de Dieu” (“Ala ka kuma bɛɛ sɛbɛnna Ala yɛrɛ ka sebagaya barika la”)
BAROKUN KƆNƆNAKOW *
1-2. Bi, mun na kerecɛn sɔbɛw ka ɲi k’a ɲini ka Levitiki ka kitabu sɛgɛsɛgɛ?
CIDEN POL y’a tericɛ Timote hakili jigi ko: “Ala ka kuma bɛɛ sɛbɛnna Ala yɛrɛ ka sebagaya barika la. Nafaba b’o la.” (2 Tim. 3:16). Levitiki ka kitabu fana be Ala ka Kuma kɔnɔ. I b’o kitabu jati cogo di? Dɔw fɛ, kitabu lo cikanw dama be min kɔnɔ ani u b’a miiri k’o cikanw tɛ se k’an nafa bi. Nka, kerecɛn sɔbɛw t’o lo miiri.
2 Levitiki ka kitabu sɛbɛra a saan 3 500 ɲɔgɔn ye nin ye. Nka, Jehova y’a to u y’a mara an ye walisa “ka hakili d’an ma.” (Ɔrɔm. 15:4). Levitiki ka kitabu b’an dɛmɛ ka Jehova ka miiriyaw faamu. O kama, an ka ɲi k’a ɲini k’a sɛgɛsɛgɛ. Tiɲɛn na, an be se ka kalan caaman sɔrɔ o kitabu la, o min sɛbɛra Ala ka hakili senu barika la. An k’u la naani lajɛ.
AN BE SE K’AN KOO DIYA JEHOVA YE COGO MINW NA
3. Saan o saan, mun na sarakaw tun be bɔ hakɛ yafalon na?
3 Kalan fɔlɔ: An be saraka minw kɛ, walisa Jehova ka sɔn u ma, an koo ka ɲi ka diya a ye. Saan o saan, hakɛ yafalon na, Israɛl siya tun be lajɛn ani sarakalasebagaw kuntigi tun be bɛgɛnw saraka. O sarakaw tun be Israɛldenw hakili jigi k’u mako be jurumu yafa la. Sarakalasebagaw kuntigi ye bɛgɛn minw saraka, sanni a ka don n’u joli ye Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ, a tun ka ɲi ka koo wɛrɛ kɛ fɔlɔ. O koo tun kɔrɔtanin lo ka tɛmɛ Israɛldenw ka jurumu yafa kan.
4. Ka kɛɲɛ ni Levitiki 16:12, 13 ye, hakɛ yafalon na, sarakalasebagaw kuntigi tun be mun lo kɛ a siɲɛ fɔlɔ ka don Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ? (Jaa lajɛ ɲɛɛ fɔlɔ kan.)
Levitiki 16:12, 13 kalan. Miiri k’a filɛ min tun be kɛ hakɛ yafalon na: Sarakalasebagaw kuntigi be don fanibugu kɔnɔ. O loon na, a be don Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ siɲɛ saba minw na, nin y’a fɔlɔ ye. A be wusulan kasadiman fa minan dɔ kɔnɔ k’o minɛ ni bolo kelen ye. Tɔɔ kelen na, minan sanulaman dɔ be yen takami fanin be min kɔnɔ. A be lɔ dɔɔni cɛtigɛfani kɔfɛ, o min be Yɔrɔ Senumanw ka Senuman donda la. O kɔ, a be don yen ni bonyaba ye ani a be lɔ Layidu tagamasiɲɛ kɛsu ɲɛɛ fɛ. A kɛra komi a lɔnin be Jehova Ala lo ɲɛɛ fɛ! Sisan, a be wusulan senuman yɛlɛma takami kan dɔɔni dɔɔni ani boon yɔrɔ bɛɛ kasa be diya. * Kɔfɛ, a bena segi ka don Yɔrɔ Senumanw ka Senuman na ni bɛgɛnw joli ye, a ye minw saraka. A kɔrɔsi ko a be wusulan jɛni ka sɔrɔ ka don ni bɛgɛnw joli ye jurumuw yafa kama.
45. Sarakalasebagaw kuntigi tun be don Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ cogo di? An be kalan juman lo sɔrɔ o la?
5 Sarakalasebagaw kuntigi tun be don cogo di Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ ani an be kalan juman lo sɔrɔ o la? Bibulu b’a fɔ ko Jehova be sɔn a sagokɛla kantigiw ka deliliw la ani k’o deliliw be komi wusulan (Zab. 141:2; Yir. 5:8). An k’a to an hakili la ko sarakalasebagaw kuntigi tun be don ni wusulan ye Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ ni bonyaba ye. O cogo kelen na, n’an be Jehova deli, an b’o kɛ ni bonyaba ye. Duniɲa kuru bɛɛ Danbaga b’a to an b’an magwɛrɛ a la delili fɛ i ko deen b’a magwɛrɛ a faa la cogo min na. An b’a waleɲuman lɔn kosɔbɛ o kosɔn (Zaki 4:8). A be sɔn an ka kɛ a teriw ye! (Talenw 3:32). An b’a waleɲuman lɔn kosɔbɛ o nɛɛma kosɔn, fɔɔ an t’a fɛ ka koo si kɛ min bena a dusu tiɲɛ.
6. Sarakalasebagaw kuntigi tun be wusulan jɛni ka sɔrɔ ka don ni bɛgɛnw joli ye. O b’an dɛmɛ ka mun lo faamu Yezu koo la?
6 An kana ɲinɛ ko sarakalasebagaw kuntigi tun be wusulan jɛni ka sɔrɔ ka don ni bɛgɛnw joli ye. A kɛtɔ ka wusulan jɛni fɔlɔ, a tun lanin b’a la ko Ala bena sɔn a ka sarakaw la. O b’an dɛmɛ ka mun lo faamu? Ka Yezu to dugukolo kan, sanni a k’a niin di ka kɛ saraka ye, a ye koo dɔ kɛ fɔlɔ. O koo tun kɔrɔtanin lo ka tɛmɛ adamadenw ka kisili kan. O ye mun lo ye? A ka ɲɛnamaya kuru bɛɛ la dugukolo kan, a ye mɛnni kɛ Jehova fɛ ni kantigiya ye. O la, Jehova sɔnna a ka saraka la. O cogo la, Yezu y’a yira ko Jehova ka kokɛcogo lo ɲɔgɔn tɛ yen. Yezu y’a Faa Jehova ka Masabaya lafasa ani a y’a yira ko joo be Jehova lo fɛ ka kuntigiya kɛ an kun na.
7. Ka Yezu to dugukolo kan, mun na a ka ɲɛnamaya kɛcogo bɛɛ diyara a Faa ye?
7 Ka Yezu to dugukolo kan, a ye mɛnni kɛ Jehova fɛ cogo dafanin na. A ye kɔrɔbɔliw ni gwɛlɛya caaman sɔrɔ ani a tun b’a lɔn ko a tun bena tɔɔrɔ fɔɔ ka taga sa. O n’a ta bɛɛ, a tun jijanin lo k’a yira ko a Faa ka kuntigiya ɲɔgɔn tɛ yen (Filip. 2:8). Gwɛlɛyaw tuma na, Yezu ye Ala deli ni kasikanba ni “ɲaji ye.” (Eburuw 5:7). A y’a kɔnɔ gwɛ ka delili kɛ minkɛ, o y’a yira ko a tun be kantigiya kɛ Jehova ye. O y’a to a tun jijanin lo kosɔbɛ ka mɛnni kɛ fana a Faa fɛ. A ka deliliw tun be i n’a fɔ wusulan kasa diiman Jehova fɛ. Yezu ka ɲɛnamaya kɛcogo bɛɛ diyara a Faa ye kosɔbɛ ani o kɛra sababu ye ka Jehova ka Masabaya lafasa.
8. An be se ka Yezu ladegi cogo di?
8 An be se ka Yezu ladegi n’an b’an seko bɛɛ kɛ ka mɛnni kɛ Jehova fɛ ani ka kantigiya kɛ a ye. Ni gwɛlɛyaw b’an kan, an be Jehova deli n’an dusu bɛɛ ye a k’an dɛmɛ sabu an b’a fɛ k’an koo diya a ye. O cogo la, an b’a yira ko an sɔnna Jehova ka kuntigiya ma. An b’a lɔn ko a tɛna sɔn an ka deliliw ma, n’an be koo dɔw kɛ a be minw kɔniya. An k’a ka sariyaw labato. O la, an be delili minw kɛ n’an dusu bɛɛ ye, an ka la a la k’u bena kɛ i n’a fɔ wusulan kasa diiman a ɲɛɛ kɔrɔ. An ka la a la fana ko an ka kantigiya b’an sankolola Faa dusu diya.—Talenw 27:11.
AN BE JEHOVA SAGO KƐ SABU AN B’A WALEƝUMAN LƆN ANI AN B’A KANU
9. Mun na Israɛldenw tun be jɛnɲɔgɔnya sarakaw bɔ?
9 Kalan filanan: An be Jehova sago kɛ sabu an b’a waleɲuman lɔn. Walisa k’o yira, an ka kuma jɛnɲɔgɔnya sarakaw koo la. O sarakaw fana tun kɔrɔtanin lo tiɲɛn batoli la Israɛldenw fɛ galen. * Levitiki ka kitabu b’a yira ko Israɛlden dɔ tun be se ka jɛnɲɔgɔnya saraka bɔ walisa k’a yira ko a ye “ɲumanlɔnbaga” ye (Lev. 7:11-13, 16-18). A tun b’o saraka bɔ sabu a yɛrɛ lo tun b’a fɛ k’o kɛ. A tun t’o kɛ diyagoya la. A tun b’o kɛ n’a dusu bɛɛ ye sabu a b’a ka Ala Jehova kanu. Min tun b’o saraka bɔ, ale n’a somɔgɔw ani sarakalasebagaw tun be jɛn k’o sogo dumu. Nka, o bɛgɛn yɔrɔ dɔw tun be di Jehova kelenpe lo ma. O ye yɔrɔ jumanw lo ye?
10. Fɛɛn min tun be Yezu lasun k’a Faa sago kɛ, jɛnɲɔgɔnya saraka minw kofɔra Levitiki 3:6, 12, 14-16 kɔnɔ, o b’o yira cogo di?
10 Kalan sabanan: An be Jehova kanu minkɛ, an b’an seko bɛɛ kɛ a ka baara la. Jehova tun be tuluyɔrɔw jati bɛgɛn yɔrɔ bɛɛ la ɲumanman ye. A tun y’a yira ko bɛgɛn yɔrɔ dɔw i n’a fɔ kɔkiliw nafa tun ka bon kosɔbɛ ale fɛ (Levitiki 3:6, 12, 14-16 kalan). O kama, Jehova dusu tun ka di kosɔbɛ ni Israɛlden dɔ tun sɔnna k’o yɔrɔw ani tuluyɔrɔw di ale ma. Min tun b’o kɛ, a tun b’a yira ko a b’a fɛ k’a seko fisaman kɛ Jehova ye. O cogo kelen na, Yezu sɔnna k’a seko fisaman kɛ Jehova ye. A y’a bato n’a dusu bɛɛ ye sabu a b’a kanu (Zan 14:31). Jehova sago kɛli tun be Yezu ninsɔn diya sabu Ala ka sariyaw koo ka di a ye kosɔbɛ (Zab. 40:9). Siga t’a la, Jehova dusu diyara kosɔbɛ k’a ye ko a ka di Yezu ye k’ale sago kɛ o cogo la!
11. An be baara min kɛ Jehova ye, cogo juman na o be komi jɛnɲɔgɔnya sarakaw? Mun na o koo b’an dusu saalo?
11 An be baara min kɛ Jehova ye, o be komi jɛnɲɔgɔnya sarakaw. O baara b’a yira an be Jehova kanu cogo min na. An b’an seko bɛɛ kɛ Jehova sago kɛli la sabu an b’a kanu n’an dusu bɛɛ ye. Miiri k’a filɛ Jehova dusu ka di cogo min na k’a ye ko mɔgɔ miliyɔn caaman b’a sago kɛra! A dusu ka di k’a ye k’u b’o kɛra sabu ale n’a ka sariyaw koo ka di u ye kosɔbɛ! An be min kɛ Jehova ye, a b’o kɔrɔsi ani o ka di a ye kosɔbɛ. Nka o dɔrɔn tɛ, a b’a kɔrɔsi fana an b’o kɛ kuun min kama. O b’an dusu saalo yɛrɛ le! Ɲɛyirali fɛ, n’a sɔrɔ i kɔrɔla ani i tɛ se ka caaman kɛ Jehova ye i ko i b’a fɛ cogo min na. N’o lo, la a la ko Jehova b’i faamu. N’a sɔrɔ i b’a miiri ko i tɛ se ka bɛrɛ kɛ Jehova ka baara la. Nka kanuya min b’i lasun k’i seko kɛ, Jehova b’o kala ma. I b’i seko fisaman min kɛ Jehova ye, o b’a dusu diya.
12. Jehova tun be jɛnɲɔgɔnya sarakaw jati cogo di? O b’an jija cogo di?
12 Jɛnɲɔgɔnya sarakaw b’an dɛmɛ ka mun lo faamu? Bɛgɛn yɔrɔ ɲumanw jɛnitɔ, sisi tun be yɛlɛ sanfɛ ani Jehova dusu tun be diya. O cogo kelen na, i ka la a la ko Jehova dusu ka di i kɔrɔ n’i b’i seko bɛɛ kɛ a sago kɛli la (Kɔlɔs. 3:23). Miiri k’a filɛ Jehova dusu ka di i kɔrɔ cogo min na! Kanuya b’i lasun ka min kɛ a ka baara la, o ka ca wo, o man ca wo, i k’a lɔn k’o ka di a ye kosɔbɛ. A tɛna ɲinɛ o kɔ abada!—Mat. 6:20; Eburuw 6:10.
JEHOVA B’A KA ƆRIGANISASIYƆN DUGA
13. Ka kɛɲɛ ni Levitiki 9:23, 24 ye, Jehova y’a yira cogo di ko a be ni sarakalasebagaw ye?
13 Kalan 4nan: Ala ka ɔriganisasiyɔn faan min be dugukolo kan, a b’o dugara. An k’a lajɛ min kɛra fanibugu lɔnin kɔ Sinayi kulu gɛrɛfɛ, saan 1512 ka kɔn Krista tile ɲɛ (Ɛkiz. 40:17). Lajɛn min kɛra walisa ka Arɔn n’a dencɛw kɛ sarakalasebagaw ye, Musa y’o ɲɛminɛ. Israɛldenw ye ɲɔgɔn lajɛn walisa ka sarakalasebagaw filɛ u b’u ka saraka fɔlɔw bɔra (Lev. 9:1-5). Jehova y’a yira cogo di ko a be n’o sarakalasebagaw ye? Tuma min na Arɔn ni Musa tun be duga kɛra jama ye, Jehova y’a kɛ tasuma bɔra sanfɛ ka sarakaw jɛni pewu sarakabɔlan kan.—Levitiki 9:23, 24 kalan.
14. Jehova y’a yira ko a sɔnna Arɔn n’a dencɛw ka kɛ sarakalasebagaw ye. Mun na o kɔrɔtanin lo an fɛ bi?
14 Tasuma min bɔra sanfɛ, o ye mun lo yira? O y’a yira ko Jehova sɔnna Arɔn n’a dencɛw ma ani ko a be n’u ye sabu ale lo y’u sugandi k’u kɛ sarakalasebagaw ye. Israɛldenw y’o ye minkɛ, u y’a faamu k’olu fana ka ɲi ka sɔn o sarakalasebagaw ma ani k’u dɛmɛ. Yala o kɔrɔtanin lo an fɛ bi wa? Ɔnhɔn! O kɔrɔtanin lo sabu o sarakalasebagaya tun ye dɔ wɛrɛ tagamasiɲɛ ye min nafa ka bon fɔlɔ ta ye. Krista lo ye sarakalasebagaw Kuntigiba ye. Mɔgɔ 144 000 fana bena kɛ sarakalasebagaw ni masaw ye n’a ye sankolo la.—Eburuw 4:14; 8:3-5; 10:1.
15-16. Jehova y’a yira cogo di ko a be ni “jɔnkɛ dannamɔgɔ hakiliman” ye?
15 Saan 1919, Yezu ye balimacɛw jɛnkulu dennin dɔ sigi k’u kɛ “jɔnkɛ dannamɔgɔ hakiliman” ye. O jɔncɛ be waajuli baara ɲɛminɛ ani ka dumuni di Krista ka kalandenw ma Alako ta fan fɛ “waati latigɛlen na.” (Mat. 24:45, Bible senuma). Yala an b’a ye ka gwɛ ko Ala be ni “jɔnkɛ dannamɔgɔ hakiliman” ye wa?
16 Sutana n’a kɔmɔgɔw be koo bɛɛ lajɛnin kɛra walisa k’o jɔncɛ bali k’a ka baara kɛ. Ni Jehova tun tɛ n’o jɔncɛ ye, a tun tɛna se k’o baara kɛ. Kɛlɛba fila ani gwɛlɛyabaw kɛra wariko ta fan fɛ duniɲa kɔnɔ. Mɔgɔ dɔw ye Ala sagokɛlaw tɔɲɔ ani k’u tɔɔrɔ fana. O bɛɛ n’a ta, jɔncɛ dannamɔgɔ hakiliman tora ka dumuni di Krista ka kalandenw ma Alako ta fan fɛ Mat. 24:14). Siga t’a la, Jehova b’a ka ɔriganisasiyɔn ɲɛminɛna bi ani a b’a dugara kosɔbɛ!
dugukolo kan. Miiri k’a filɛ: An be ni sɛbɛ caaman ye ani u be sɔrɔ gwansan kaan 900 ni kɔ la! O b’a yira ka gwɛ ko Jehova b’o jɔncɛ dɛmɛna. Waajuli baara ye dalilu wɛrɛ ye min b’a yira ko Jehova b’a dɛmɛna. Kibaro diiman waajuli be kɛra “diɲɛ yɔrɔ bɛɛ la.” (17. An be se k’a yira cogo di ko an be Jehova ka ɔriganisasiyɔn dɛmɛna?
17 A ka ɲi an k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Jehova ka ɔriganisasiyɔn faan min be dugukolo kan, yala n’ dusu ka di ka kɛ o kɔnɔ wa?” Musa ka wagati la, Jehova y’a kɛ tasuma bɔra sanfɛ k’a yira ko a be ni sarakalasebagaw ye. Bi fana, Jehova y’a yira ka gwɛ ko a be baara kɛra n’a ka ɔriganisasiyɔn ye. Tiɲɛn na, an ka ɲi ka Jehova waleɲuman lɔn kosɔbɛ koo caaman na (1 Tes. 5:18). An be se k’a yira cogo di ko an b’a ka ɔriganisasiyɔn dɛmɛna? An b’o yira an kɛtɔ ka Jehova ka cikanw labato. O cikanw be sɔrɔ an ka sɛbɛw kɔnɔ ani lajɛnw ni lajɛnbaw la. An b’o yira fana, n’an b’an seen don bɛrɛbɛrɛ waajuli la ani n’an be mɔgɔw dɛmɛ u ka kɛ Krista ka kalandenw ye.—1 Kor. 15:58.
18. I cɛsirinin lo ka mun lo kɛ?
18 An ye kalan minw sɔrɔ Levitiki ka kitabu kɔnɔ, an k’an jija k’u sira tagama. An be jijali minw kɛ, an b’a fɛ Jehova ka sɔn u ma. An ka Jehova sago kɛ sabu an b’a waleɲuman lɔn. An k’an seko bɛɛ kɛ Jehova ka baara la sabu an b’a kanu n’an dusu bɛɛ ye. An k’an seko bɛɛ kɛ k’a ka ɔriganisasiyɔn dɛmɛ, a b’o min dugara. N’an b’o koow bɛɛ kɛ, an b’a yira ko nɛɛma lo an fɛ ka kɛ Jehova Seerew ye!
DƆNKILI 96 Le Livre de Dieu: un trésor (Ala ka Kitabu: Fɛɛn nafamanba)
^ dakun 5 Jehova ye sariya minw di Israɛldenw ma galen, olu lo be sɔrɔ Levitiki ka kitabu kɔnɔ. An kerecɛnw t’o sariyaw kɔrɔ, nka an be se ka nafa sɔrɔ u la. An bena a ye barokun nin na, an be se ka kalan nafaman minw sɔrɔ Levitiki ka kitabu kɔnɔ.
^ dakun 4 Wusulan min tun be jɛni fanibugu kɔnɔ, o tun be jati fɛɛn senuman ye. Israɛl jamana na galen, u tun be baara kɛ n’a ye Jehova batoli dɔrɔn lo kama (Ɛkiz. 30:34-38). Bibulu yɔrɔ si t’a fɔ an ye ko kerecɛn fɔlɔw tun be wusulan jɛni u ka batoli sen fɛ.
^ dakun 9 Kunnafoniw wɛrɛw lajɛ jɛnɲɔgɔnya sarakaw koo la gafe Étude perspicace des Écritures (gafe 2nan) kɔnɔ, ɲɛɛ 847.
^ dakun 54 JAAW ƝƐFƆLI: Hakɛ yafalon na, sarakalasebagaw kuntigi donna Yɔrɔ Senumanw ka Senuman kɔnɔ ni wusulan ani takami ye walisa ka boon yɔrɔ bɛɛ kasa diya. Kɔfɛ, a bena segi ka don yen ni bɛgɛnw joli ye, a ye minw saraka jurumuw yafa kama
^ dakun 56 JAAW ƝƐFƆLI: Israɛlcɛ dɔ n’a ka denbayamɔgɔw be saga dira sarakalasebaga ma jɛnɲɔgɔn saraka kama. O b’a yira ko ale n’a ka denbayamɔgɔw be Jehova waleɲuman lɔn
^ dakun 58 JAAW ƝƐFƆLI: Yezu ka cidenya baara la dugukolo kan, a y’a yira ko a be Jehova kanu kosɔbɛ. A y’o yira a kɛtɔ ka Ala ka cikanw labato ani a y’a ka kalandenw dɛmɛ u fana k’o kɛ
^ dakun 60 JAAW ƝƐFƆLI: Farikolodɛsɛ bɛɛ n’a ta, balima musokɔrɔba dɔ b’a seko fisaman kɛra Jehova ka baara la, a kɛtɔ ka seereya kɛ lɛtɛrɛw sababu fɛ
^ dakun 62 JAAW ƝƐFƆLI: Saan 2019, feburukalo la, balimacɛ Gerrit Lösch b’a fɔra ko Traduction du monde nouveau bayɛlɛmani kura bɔra alemankan na. Mɔgɔw ninsɔn diyara kosɔbɛ! O balimacɛ ye Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu mɔgɔ dɔ ye.