1-3. Mɔgɔw be ɲiningali jumanw kɛ saya koo la, ani diinanw be jaabili jumanw di?

NUNU ye ɲiningaliw ye minw be mɔgɔw kɔnɔ kabi galen-galen. O ɲiningaliw kɔrɔtalen lo. An kɛra mɔgɔ o mɔgɔ ye ani an be yɔrɔ o yɔrɔ, u jaabiliw ɲɛsinna an kelen-kelen bɛɛ ma.

² Kalansen tɛmɛnen na, an y’a ye ko Yezu ka kunmabɔ saraka ye ɲɛnamaya banbali sira yɛlɛ an ye. An y’a ye fana ko Bibulu y’a fɔ ko loon dɔ, “saya tɛna kɛ tun.” ( Yirali 21:4, ABM ). Nka yanni o cɛ, an bɛɛ be sa. Masacɛ hakilitigi Solomani y’a fɔ ko “Mɔgɔ minw be nii na, olu b’a lɔn k’u bena sa.” (Waajulikɛla 9:5). An b’a ɲini ka sii jan sɔrɔ. Nka, an b’an yɛrɛ ɲininga an bena kɛ min ye n’an sara.

³ N’an ka mɔgɔ sɔbɛ dɔw sara, an dusu be kasi. N’a sɔrɔ an b’an yɛrɛ ɲininga ko: ‘Mun lo be kɛ u la? Yala u be tɔɔrɔ la wa? U ɲɛɛ be an na wa? An be se k’u dɛmɛ wa? An bena u ye tugun loon dɔ la wa?’ Duniɲa nin ka diinanw b’o ɲiningaliw jaabi cogo caaman na. Dɔw b’a fɔ ko n’i kɛra mɔgɔ ɲuman ye, i bena taga sankolo la. Nka, n’i kɛra mɔgɔ jugu ye, i bena jɛni yɔrɔ dɔ la tasuma kɔnɔ. Dɔ wɛrɛw b’a fɔ ko n’i sara i be taga sukɔrɔw fɛ. Dɔ wɛrɛw  fana b’a fɔ ko mɔgɔ salenw be taga lahara, yɔrɔ min na kiti be tigɛ u kan ani o kɔ, u be segi ka wolo ka kɛ mɔgɔ wɛrɛw ye.

4. Diinanw caaman ka miiriya jɔnjɔn ye mun ye saya koo la?

⁴ O diinanw bɛɛ ka kalanw basiginen be miiriya jɔnjɔn kelen kan: an mana sa, fɛɛn dɔ be bɔ an na ka to niin na. Kabi galen ani bi, ka diinan kelen-kelen niin bɔ a la, diinanw bɛɛ b’a fɔ ko a ka kɛ cogo o cogo, an be to niin na kudayi ani an be se ka yeli kɛ, ka mɛnni kɛ ani ka miiri. Nka, o be se ka kɛ cogo di? An kunsɛmɛ ka baara lo b’a to an be se ka miiri ani ka sɔmi. An mana sa an kunsɛmɛ tɛ baara kɛ tugun. O la, an hakili tɛ foyi la, an dusukunnataw be ban ani an tɛ sɔmi foyi la tugun cogo ɲɛlɔnbali dɔ la. Kunsɛmɛ mana toli, u bɛɛ be lalɔ.

5, 6. Bibulu be mun lo fɔ mɔgɔ salenw cogoya koo la?

⁵ Jehova lo ye kunsɛmɛ dilan. O kama fɛɛn min be kɛ saya kɔ, o tɛ koo ɲɛlɔnbali ye ale fɛ. A be tiɲɛn lɔn saya koo la. A be mɔgɔ salenw cogoya ɲɛfɔ a ka Kuma kɔnɔ, o min ye Bibulu ye. Bibulu b’a fɔ ka gwɛ ko: Mɔgɔ mana sa, a tigi niin banna le. Saya ye ɲɛnamaya kɔkana lo ye. Mɔgɔ salenw tɛ yeli kɛ, u tɛ mɛnni kɛ ani u fana tɛ miiri. An mana sa, fɛɛn foyi si tɛ bɔ an na ka to niin na. Niin wala hakili tɛ an na min tɛ ban. *

⁶ Solomani y’a fɔ ko mɔgɔ ɲɛnamaw b’a lɔn k’u bena sa. O kɔ, a y’a sɛbɛ ko: “Nga minw sara ka ban, olu te foyi lɔnna tugu.” A y’o tiɲɛn jɔnjɔn pereperelatigɛ k’a fɔ ko suuw tɛ se ka mɔgɔw kanu wala k’u kɔniya ani ko: “baarako, ni jatiminɛ, ni lɔnniya, ani hakilitigiya te” kaburu kɔnɔ (Waajulikɛla 9:5, 6, 10). O cogo kelen na,  Zaburu 146:4 (ABM ) b’a fɔ ko ni mɔgɔ sara, “a ka miirili kow bɛ ban.” An be sa ani fɛɛn foyi tɛ to niin na an salen kɔ. An niin be i ko buzi tamɛnɛ. Buzi mana faga, a tamɛnɛ tɛ taga yɔrɔ si. A fagara le dɔrɔn.

7. Yezu ye saya suma ni mun lo ye?

⁷ Yezu Krista kumana mɔgɔ salenw cogoya koo la. A y’o kɛ a lɔnbaga sɔbɛ Lazari koo la min tun sara. A y’a fɔ a ka kalandenw ye ko: “An ka tericɛ Lazari be sinɔgɔra.” Kalandenw y’a miiri ko Lazari tun be sinɔgɔra walisa ka kɛnɛya a ka bana la. Nka, Yezu ka kuma kɔrɔ tun tɛ o ye. Yezu y’a ɲɛfɔ u ye ko: “Lazari sara.” (Zan 11:11-14). A kɔrɔsi ko Yezu ye saya suma ni lafiɲɛ ni sinɔgɔ ye. Lazari tun tɛ sankolo la, a tun tɛ jahanama tasumaman fana kɔnɔ. A tun ma taga mɛlɛkɛw wala sukɔrɔw fɛ. A tun ma segi ka wolo ka kɛ mɔgɔ wɛrɛ ye. A tun be lafiɲɛna saya la i ko sinɔgɔtɔ, min tɛ siko. Bibulu yɔrɔ wɛrɛw fana be saya suma ni sinɔgɔ ye. Ɲɛyirali fɛ, u ye kalanden Etiyɛni bon k’a faga ni kabakuruw ye, Bibulu b’a fɔ o koo la ko a “sinɔgɔra” saya la (Kɛwaliw 7:60, NW ). O cogo kelen na, ciden Pol y’a sɛbɛ a ka wagati mɔgɔ dɔw koo la ko u “sinɔgɔra” saya la.—1 Korɛntikaw 15:6, NW.

8. An b’a lɔn cogo di ko Ala tun t’a fɛ mɔgɔ ka sa?

⁸ A daminɛ na, yala Ala tun b’a fɛ mɔgɔ ka sa wa? Ayi dɛ! Jehova ye adamadenw dan walisa u ka ɲɛnamaya banbali kɛ dugukolo kan. Komi an y’a ye ka tɛmɛ gafe  nin kɔnɔ, Ala tun ye cɛɛ fɔlɔ n’a muso bila alijɛnɛ cɛɲumanba dɔ kɔnɔ. A tun ye kɛnɛya dafalen di u ma. A tun be u ka hɛɛrɛ dɔrɔn lo fɛ. Bangebaga min b’a deenw kanu, yala a b’a fɛ u ka kɔrɔ ani u ka sa wa? Ayi dɛ! Jehova b’a deenw kanu ani a b’a fɛ u ka kɛ hɛɛrɛ la dugukolo kan fɔɔ abada. Bibulu b’a fɔ adamadenw koo la ko: Jehova “ye wagati banbali miirili don u dusukun na.” (Waajulikɛla 3:11, NW ). Ala y’an dan ka ɲɛnamaya  banbali nege don an na. A ye labɛnw kɛ walisa o nege ka se ka wasa.

9. Jehova tun ye Adama bali mun lo la, ani mun na o cikan tun man gwɛlɛ?

⁹ N’o lo, mun na adamadenw be sa do? Walisa k’o jaabili lɔn, an ka kan k’a filɛ koo min kɛra tuma min na cɛɛ kelen ni muso kelen dɔrɔn lo tun be yen dugukolo kan. Bibulu b’a ɲɛfɔ ko Jehova Ala “y’a kɛ yiri ɲanaman sifa bɛɛ falenna dugukolo kan, minw ka ɲi dumuni na.” (Zɛnɛzi 2:9). Nka, a tun ye u bali koo kelen na. Jehova y’a fɔ Adama ye ko: “I be se ka yɔrɔ nin yiriw bɛɛ deen dumu fɔɔ yiri kelen dama, min b’a to mɔgɔ be koɲuman ni kojugu lɔn ka bɔ ɲɔgɔn na. N’i y’o deen dumu loon min na, i bena sa, siga t’a la.” (Zɛnɛzi 2:16, 17). A tun man gwɛlɛ k’o cikan bato. Yiri caaman wɛrɛw tun be yen Adama ni Awa tun be se ka dɔ dumu minw na. Nka, o cikan tun be cogoya kɛrɛnkɛrɛnnin di u ma u k’u ka waleɲumanlɔn yira Ala la ale min tun ye fɛɛn bɛɛ di u ma, hali ɲɛnamaya dafalen. Ni u tun y’o cikan bato, u tun bena a yira ko u be bonya la u sankolola Faa ka kuntigiya kan ani ko u be sɔn a k’u ɲɛminɛ a ka kanuya la.

10, 11. (a) Cɛɛ fɔlɔ n’a muso murutira Ala ma cogo di? (b) Mun na Adama ni Awa ka murutili tun tɛ tulon koo ye?

¹⁰ A fɔ man di, nka cɛɛ fɔlɔ n’a muso y’a latigɛ ka Jehova kaan bila. Sutana tɛmɛna saa dɔ fɛ ka Awa ɲininga ko: “Tiɲɛ na, Ala y’a fɔ ko aw kana yɔrɔ nin yiriw si deen dumu wa?” Awa y’a jaabi ko: “An be se ka yɔrɔ nin yiriw deen dumu. Nga yiri min be yɔrɔ nin cɛmancɛ la, Ala ko an kana ale deenw dumu, ko an kana maga a la. Ko n’o tɛ, an bena sa.”—Zɛnɛzi 3:1-3.

¹¹ Sutana y’a fɔ ko: “Aw tena sa. Ala y’a lɔn ko ni  aw y’o yiri nin deen dumu loon min na, aw ɲaa bena yɛlɛ, aw bena kɛ i n’a fɔ ale, ka koɲuman ni kojugu lɔn.” (Zɛnɛzi 3:4, 5). A tun fɔra k’u kana yiriden min dumu, Sutana tun b’a fɛ Awa k’a miiri k’o yiriden dumuni tun bena a nafa. Sutana ka fɔta la, Awa tun be se k’a latigɛ a yɛrɛ ma min ka ɲi wala min man ɲi. Min ka di a ye, a tun be se k’o kɛ. Koo min tun bena u sɔrɔ yiriden dumuni kɔ, Sutana ye Jehova jalaki fana ko a ye ngalon tigɛ o koo la. Awa lara Sutana la. O kama, a ye o yiriden kelen tigɛ ka dɔ dumu a la. O kɔ, a y’a di a cɛɛ ma ani ale fana ye dɔ dumu a la. U tun b’a lɔn u be min kɛra ten. Ala tun ko u kana min kɛ, u tun y’a lɔn ko u b’o lo kɛra tigitigi. U kɛtɔ k’o yiriden dumu, u tugura ka Ala ka cikan bila k’a sɔrɔ o  cikan tun ka nɔgɔ ani a tilennen tun lo. U ye u sankolola Faa mafiɲɛya ka ban a ka kuntigiya la. Joo sɔrɔ sababu si tun tɛ u fɛ k’u Danbaga kanunci mafiɲɛya nin cogo la.

12. Adama ni Awa ka murutili ye min kɛ Jehova la, mun lo b’an dɛmɛ k’o faamu?

¹² An ka ɲɛyirali dɔ ta: I ye deen dɔ lamɔ ani k’a minɛ ka ɲɛ. Ni loon dɔ la a murutira k’a yira ko a tɛ i jati wala a tɛ i kanu, o bena mun kɛ i la? O bena i dusu kasi dɛ! I ka miiri k’a filɛ cogo min na Jehova dusu kasira Adama ni Awa ka murutili kosɔn.

13. Jehova tun ko Adama bena kɛ cogo di n’a sara, ani o kɔrɔ ko di?

¹³ Kuun foyi tun t’a la Jehova ka Adama ni Awa mara niin na kudayi k’a sɔrɔ u tun y’a kaan bila. U sara i ko Ala tun y’a fɔ u ye cogo min na. U ta banna pewu. U ma taga sankolo la. An b’o lɔn Jehova ka kumaw fɛ, a ye minw fɔ tuma min na a ye Adama ɲininga a ka murutili koo la. Ala ko: “I [bena] kɔsegi dugukolo kɔnɔ, i bɔra min na. I ye buguri ye, i bena kɔsegi buguri la.” (Zɛnɛzi 3:19). Ala ye Adama dan ni dugukolo buguri ye (Zɛnɛzi 2:7). Sanni Ala ka Adama dan, a tun tɛ yen. O kama, Jehova kɛtɔ k’a fɔ Adama ye ko a bena kɔsegi buguri la, o kɔrɔ tun ko a tun tɛna kɛ yen tugun i ko sanni a ka dan. Adama tun bena kɛ nintanya la i ko buguri, a bɔra o min na.

14. Mun na an be sa?

¹⁴ Adama ni Awa tun be se ka kɛ ɲɛnamaya la hali bi, nka u sara katuguni u y’a latigɛ ka Ala kaan bila. O cogo la, u ye jurumu kɛ. An be sa katuguni Adama ye jurumu ni saya lase a bɔnsɔnw bɛɛ ma (Ɔrɔmukaw 5:12). O jurumu be komi bana jugu, mɔgɔ be wolo ni min ye ani mɔgɔ si tɛ se k’a yɛrɛ tanga a ma. A nɔfɛko ye saya ye, o min ye danga ye. Saya ye an jugu lo ye, an teri tɛ (1 Korɛntikaw 15:26). An be Jehova waleɲuman lɔn kosɔbɛ sabu a ye kunmabɔsara di walisa k’an kisi ka bɔ o jugu fariman bolo!

15. Ka tiɲɛn lɔn saya koo la, mun na o be mɔgɔ dusu saalo?

¹⁵ Bibulu be min fɔ suuw cogoya koo la, o be mɔgɔ dusu saalo. An y’a ye ka tɛmɛ ko mɔgɔ salenw tɛ tɔɔrɔ la farikolo ni dusu ta fan fɛ. Kuun t’a la an ka siran u ɲɛ katuguni u tɛ se ka koo jugu kɛ an na. U mako tɛ an ka dɛmɛ na ani u fana tɛ se k’an dɛmɛ. An tɛ se ka kuma n’u ye, u fana tɛ se ka kuma n’an ye. Diinan kuntigi caaman be ngalon tigɛ ko olu be se ka mɔgɔ salenw dɛmɛ ani minw be la u la, olu be wari di u ma. Nka tiɲɛn lɔnni b’an tanga o ngalontigɛlaw ka nanbara kumaw ma.

16. Jɔn lo be diinan caaman lafili u ka kalanw na, ani cogo di?

¹⁶ Bibulu be min fɔ mɔgɔ salenw koo la, yala i ka diinan sɔnna o ma wa? Diinan caamanba tɛ sɔn o ma. Mun na do? Katuguni Sutana b’u lafili u ka kalanw na. A be tɛmɛ ngalon diinanw fɛ k’a to mɔgɔw k’a miiri ko saya kɔ u be to niin na lahara. O ye ngalon ye Sutana be min fara ngalon wɛrɛw kan walisa ka mɔgɔw mabɔ Jehova Ala la. A b’o kɛ cogo di?

17. K’a fɔ ko Ala be mɔgɔ tɔɔrɔ fɔɔ abada, mun na o kalan be Jehova tɔgɔ tiɲɛ?

¹⁷ An y’a ye ka tɛmɛ ko diinan dɔw b’a fɔ ko n’i kɛra mɔgɔ jugu ye, i salen kɔ i be taga yɔrɔ dɔ la, yɔrɔ min na i bena tɔɔrɔ kudayi tasuma kɔnɔ. O kalan be Ala tɔgɔ tiɲɛ. Jehova ye kanu Ala ye, a tɛ se ka adamadenw tɔɔrɔ abada nin cogo la (1 Zan 4:8). I bena mun miiri cɛɛ dɔ koo la min b’a deen murutilen ɲangi a kɛtɔ k’a bolo don tasuma na? Yala i bena o cɛɛ sugu bonya wa? Yala i bena a ɲini yɛrɛ k’o cɛɛ lɔn wa? Abada. N’a sɔrɔ i bena a miiri ko a ka fari dɛ! Nka, Sutana b’a fɛ an k’a miiri ko Jehova be mɔgɔ tɔɔrɔ tasuma kɔnɔ fɔɔ abada!

18. Ka suuw bato, o basiginen be diinanw ka ngalon kalan juman kan?

¹⁸ Sutana be tɛmɛ diinan dɔw fɛ fana k’a fɔ ko mɔgɔ  mana sa, a be yɛlɛma ka kɛ danfɛn yebali ye mɔgɔ ɲɛnamaw ka kan k’a min bonya. Ka kɛɲɛ n’o kalan ye, o danfɛn yebaliw be se ka kɛ teri barikamanw ye wala jugu farimanw ye. Mɔgɔ caaman lanen be o ngalon kuma na. U be siran suuw ɲɛ ani u b’u bonya k’u bato. Nka Bibulu b’a fɔ ko mɔgɔ salenw be sinɔgɔra ani ko an ka kan ka tiɲɛn Ala Jehova kelenpe dɔrɔn lo bato. Ale lo ye an Danbaga ani fɛɛn bɛɛ Dibaga ye.—Yirali 4:11.

19. Ka tiɲɛn lɔn mɔgɔ salenw koo la, o b’i dɛmɛ ka Bibulu ka kalan wɛrɛ juman faamu?

¹⁹ Ka tiɲɛn lɔn mɔgɔ salenw koo la, o b’a to diinanw ka ngalon kalanw kana i lafili. O fana b’i dɛmɛ ka Bibulu ka kalan wɛrɛw faamu. Ɲɛyirali fɛ, i kɛtɔ k’a faamu ko mɔgɔ salenw tɛ taga lahara, layidu min tara ɲɛnamaya banbali koo la alijɛnɛ kɔnɔ dugukolo kan, o be kɛ sɔbɛ koo ye i fɛ.

20. An bena mun lo ye kalansen nata la?

²⁰ Kabi galen, cɛɛ tilennen Zɔbu tun ye ɲiningali nin kɛ ko: “Adamaden min sara, o be se ka kunun tugu wa?” (Zɔbu 14:14). Mɔgɔ min be sinɔgɔra saya la, yala o tigi be se ka segi ka kɛ ɲɛnamaya la kokura wa? Bibulu be min fɔ o koo la, o be mɔgɔ jigi tugu kosɔbɛ. An bena o lo ye kalansen nata la.