1-2. Ananso la wala teŋ na baŋ teɛrɛ ka Jehoova ba kyɛllɛ wono te puoro?

 “VƐŊ KA ho popeɛloŋ zaa be Jehoova eŋɛŋ, o na ko boŋ ho sukyiri yelboɔree.” (Yiem. 37:4) A noɔre emmo ŋa soma yaga zaa! Kyɛ aseŋ ka te teɛrɛ ka bonzaa te naŋ puore sɔre yi Jehoova zie, o na e ko teŋ tɔntɔbaalɛ bee? Ananso la wala ka a soorebiri ŋa yɛlɛ e nimizeɛ? Te nyɛ yelmannee mine. Te yɔɔpɔge kaŋa naŋ ba kuli serɛ puore sɔrɛɛ Jehoova ka o somoo ka o toɔ̃ gaa Naaloŋ Duore-Enneba Sakuu. Kyɛ ka yuomo yaga wa pare kyɛ baŋ naŋ ba boɔloo ka o wa a sakuu. Te yɔɔdɔɔ pɔlee kaŋa sɔrɛɛ Jehoova puoro poɔŋ ka o somoo ka o nyɛ laafeɛ yi baaloŋ nimizeɛ kaŋa naŋ dɔnnoo ka o na toɔ̃ toŋ toma yaga soŋ a lantaapuoruu. Kyɛ o naŋ ba nyɛrɛ laafeɛ. Bidɔgreba naŋ e Kristabiiri puore sɔrɛɛ Jehoova ka o soŋ ba bie ka o naŋ kyɛnɛ be a yelmeŋɛ poɔŋ. Kyɛ ka a bie zagre Jehoova puoruu bare.

² Aminekaŋaŋ ho meŋ puore sɔrɛɛ Jehoova ka o e yelkaŋa ko bo, kyɛ ho naŋ ba nyɛ ana yɛlɛ na. Lɛ na baŋ vɛŋeŋ ka ho teɛrɛ ka Jehoova maŋ kyɛllɛ wonee noba mine puoro kyɛ O ba maŋ kyɛllɛ wono hooŋ yɛŋ puoro. Bee aminekaŋaŋ ho na teɛreŋ ka ho e la yelfaa kaŋa. Lɛ ka te yɔɔpɔge Janice b da teɛrɛ. O neŋ o serɛ da puore sɔrɛɛ Jehoova ka ba boɔrɔŋ ka ba gaa tonɔ toma Bɛɛtil. O yeleeŋ ka: “N da sagedieŋ ka a koŋ kɔɔre te na gaa la Bɛɛtil.” Kyɛ yuomo mine puoriŋ ba da ba boɔle ba ka ba wa Bɛɛtil. Janice yeleeŋ ka: “N eŋɛ zaaŋ da kyoɔre ka N teɛroŋ zaa gyɛre. N da teɛrɛɛŋ ka, boŋ yɛlɛ maŋ e a sãã Jehoova poɔ. N da puore sɔrooŋ yaga zaa ka N boɔrɔŋ ka N gaa Bɛɛtil. Ananso la wala oŋ ba iri N puoro noɔre?”

3. Bo yɛlɛ teŋ na zanne a zannoo ŋa poɔŋ?

³ Aminekaŋaŋ, saŋa kaŋa te gba na maŋ teɛrɛŋ ka ka lɛ Jehoova  maŋ wono la N puoro yɛŋ? Jehoova yelmeŋɛ puorebiiri mine meŋ naŋ da bebe takoreŋ saŋa na meŋ gba da soorɛɛ ba menne a soorebiri ŋa. (Joob 30:20; Yiem. 22:2; Hab. 1:2) Boŋ na baŋ soŋ bo ka ho sagedi ka Jehoova maŋ kyɛllɛ wono la ho puoro? (Yiem. 65:2) Te na zannɛɛ a soorebie ŋa yɛlɛ ka a soŋ te ka te nyɛ a soorebie ŋa nɔɛ iribo: (1) Bo teŋ na baŋ kaara soriŋ ka Jehoova e? (2) Bo ka Jehoova boɔrɔ ka te e? (3) Ananso la wala aŋ na fɛre ka te maŋ puoro sɔrɔ yelyobo saŋa kaŋa?

4. Aŋa lɛ na Jeremaiya 29:12 naŋ yel na, boŋ ka Jehoova eŋ noɔre ka o na eŋ?

⁴ Jehoova eŋɛɛ noɔre ka o na maŋ kyɛllɛ wonee te puoro. (Kanne Jeremaiya 29:12.) Te Naaŋmen na nɔŋ teŋ te naŋ puoruu yelmennoŋ poɔŋ zuŋ, azuŋ o maŋ wonee te puoro. (Yiem. 10:17; 37:28) Kyɛ lɛ ba wuli ka o na maŋ ko teŋ bonzaa te naŋ puore sɔre yi o zieŋ. Aminekaŋaŋ gba yɛlɛ na mine te naŋ maŋ puore sɔre na, a donpaalaa poɔŋ teŋ na nyɛ a, azuŋ aseŋ ka te di kannyiri kyɛnlɛ.

5. Bo yɛlɛ ka Jehoova maŋ teɛrɛ ka o naŋ wa kyɛllɛ wono te puoro? Wuli a muni.

⁵ Ka Jehoova wa kyɛllɛ wono te puoro o maŋ teɛrɛɛ lɛ a neŋ o boɔbo eebo yɛlɛ naŋ kyaare taa. (Aiz. 55:​8, 9) O boɔbo na kyɛlee la ka a donɛɛ zu zaa paale neŋ nensaaleba naŋ de popeɛloŋ ane noɔreyine puoruu. Kyɛ Setaana yeleeŋ ka ka nensaalebaŋ kaara ba menne zu, lɛ baŋ na taa popeɛloŋ yaga. (Mun. 3:​1-5) Jehoova naŋ boɔrɔ ka neɛzaa nyɛ ka zirii ka a Dɛɛvul ŋmaara na zuŋ, o terɛɛ sori ka nensaaleba kaara ba menne zu. Nensaaleba naŋ kaara ba menne zu la vɛŋ teŋ dire dɔgɛɛ yaga zenɛ. (Ikil. 8:9) Te baŋɛɛŋ ka Jehoova koŋ iri te yelkpeɛne zaa te naŋ tuoro pampana bare. Ka o naŋ e lɛ, noba naŋ ba sage Naaŋmen di na teɛrɛ ka nensaaleba la vɛŋ ka te yelwonee zaa baare. Azuŋ ana wuliŋ ka nensaaleba na baŋ kaa la ba menne zu.

6. Ananso la wala aŋ seŋ ka te sagedi ka Jehoova maŋ erɛ yɛlɛ nɔmmo ane dantorii soriŋ?

⁶ Ka neŋbayiŋ puore sɔre yelbonyenaa yi Jehoova zie, Jehoova na baŋ tu la so tɛɛtɛɛ kyɛ iri a puoro noɔre ko ba kaŋa zaa. Aŋa mannoo poɔŋ, saŋa na Naa Hezekaiya naŋ da wa beɛrɛ nimizeɛ̃ na, o da puore sɔrɛɛ Jehoova ka o somoo ka o nyɛ laafeɛ. Jehoova meŋ da saŋ la o baaloŋ na. (2 Nam. 20:​1-6) Kyɛ a bitontona Pɔɔl da sɔrɛɛ Jehoova a yelka, “iri a goɔ ŋa bare ma,” aminekaŋaŋ baaloŋ kaŋa o naŋ da beɛrɛ zuŋ, kyɛ Jehoova da ba iri ana yeltuo na bare. (2 Kor. 12:​7-9) Te nyɛ a bitontonee Gyimisi ane Piita meŋ zemmo yɛlɛ. Naa Hɛrɔde da yeleeŋ ka o na ko baŋ. Aminekaŋaŋ a lantaapuoruu da puoro korɛɛ Piita ane Gyimisi. Kyɛ, ba da ko la Gyimisi kyɛ ka maleke kaŋa da tu soseɛlee poɔŋ a faa Piita. (Tom. 12:​1-11) Aminekaŋaŋ ho na sooreŋ ka, ‘Ananso la wala ka Jehoova da faa Piita kyɛ ba faa Gyimisi?’ A Baabole ba yel. c Kyɛ te na baŋ sagediŋ ka Jehoova yɛlɛ zaa, “daŋkyagre zaa ba kye [a] eŋɛŋ.” (Dut. 32:4) Kyɛ te baŋɛɛŋ ka Jehoova nɔŋ la Piita ane Gyimisi zaa. (Yel. 21:14) Saŋa kaŋa Jehoova koŋ maŋ iri te puoro nɔɛ ko te lɛ na te naŋ boɔrɔ na. Kyɛ te naŋ baŋ ka Jehoova maŋ erɛɛ o yɛlɛ zaa nɔmmo ane dantorii sori na zuŋ, te ba ŋmoonɔ neŋ sori na Jehoova naŋ maŋ tu kyɛ iri te puoro nɔɛ na.​—Joob 33:13.

7. Bo teɛroŋ aŋ ba seŋ ka te taa, ka ananso la wala?

⁷ A ba seŋ ka te de te zemmo yɛlɛ manna neŋ te taaba mine. Aŋa mannoo poɔŋ, aminekaŋaŋ te na baŋ puore sɔrɛɛ Jehoova ka o e yelkaŋa ko te, kyɛ te ba nyɛ yɛlɛ na te naŋ puore sɔre na. Kyɛ aminekaŋaŋ a puoriŋ te na  woŋeŋ ka neɛ kaŋa meŋ puore sɔrɛɛ ana yɛlɛ na neŋ a zu a nyɛ o puoro na noɔre iribo. Te yɔɔpɔge kaŋa yuori naŋ di Anna da tuoree a yɛlɛ ŋa mine. O da puoro sɔrɔŋ ka Jehoova saŋ o serɛ Matthew cancer baaloŋ. Kyɛ ana wagre na neŋ o zu, te yɔɔpɔgeba bayi mine naŋ da nyaaŋ gaŋ o serɛ na meŋ da beɛrɛɛ a cancer baaloŋ. Anna da puoreeŋ yaga zaa a ko o serɛ na ane te yɔɔpɔgeba bayi ŋa. A te yɔɔpɔgeba ŋa da nyɛ la laafeɛ kyɛ ka Anna serɛ na yɛŋ da kpi. A piilee na Anna da teɛrɛŋ ka ka lɛ Jehoova la soŋ te yɔɔpɔgeba bayi ŋa baŋ nyɛ laafeɛ bee? Ka ona la saŋ ba yɛŋ, ananso la wala oŋ ba saŋ o serɛ na yɛŋ baaloŋ? A yelmeŋɛ la ka, te koŋ baŋ yel bon naŋ soŋ te yɔɔpɔgeba bayi ŋa baŋ nyɛ baaloŋ saŋ. Kyɛ te baŋɛɛŋ ka Jehoova na vɛŋeŋ ka te yelwonee zaa baare kpɛlɛŋkpɛlɛŋ nendaare kaŋa, o boɔbo meŋ la ka o seŋ o zɔmenne zaa naŋ kpi na.​—Joob 14:15.

8. (a) Aŋa lɛ Aizeeya 43:2 naŋ yel na, sobuo ka Jehoova maŋ sonnɔ te? (b) Sobuo ka puoro na baŋ soŋ te ka teneeŋ wa tuoro yelkpeɛne? (Kaa a vidio ŋa, Puoro Na Toɔ̃ Soŋ Teŋ Ka Te Are Te Yelkpeɛne Noɔreŋ.)

⁸ Jehoova na maŋ sonnɔ teŋ wagre zaa. O naŋ e te Saa naŋ nɔŋ te yaga zaa na zuŋ, o ba maŋ nɔŋ ka o nyɛ te ka te dire dɔgɛɛ. (Aiz. 63:9) Kyɛ te yelkpeɛne zaa naane oŋ maŋ pige sori. Te na baŋ de la ana yelkpeɛne na manne neŋ baa koɔ̃ bee vũũ. (Kanne Aizeeya 43:2.) O eŋɛɛ noɔre ka o na soŋ teŋ ka te kpɛ a poɔ te yi. Azuŋ lɛ zaa te naŋ tuoro yelkpeɛne seŋ, o na soŋ teŋ ka te naŋ toɔnɔ puoruu. Jehoova maŋ ko teŋ o vooroŋ soŋ na ka a na soŋ te ka te are te yelkpeɛne noɔreŋ. (Luk. 11:13; Fil. 4:13) A lɛ zuŋ te na baŋ sagediŋ ka o na soŋ teŋ ka te baŋ toɔ̃ nyɛ bonzaa yɛlɛ naŋ fɛre te ka te na baŋ toɔ̃ puoruu yelmennoŋ poɔŋ. d

9. Aŋa lɛ na Gyimisi 1:​6, 7 naŋ yel na, ananso la wala aŋ seŋ ka te sagedi ka Jehoova na soŋ teŋ?

⁹ Jehoova boɔrɔŋ ka te dɛloo. (Hib. 11:6) Saŋa kaŋa, te na maŋ nyɛŋ ka yelkpeɛne na te naŋ tuoro na gaalee te faŋa. Aminekaŋaŋ te gba na baŋ piili bonnɔŋ ka ka lɛ Jehoova na soŋ teŋ bee. Kyɛ a Baabole eŋ teŋ noɔre ka Naaŋmen na baŋ soŋ teŋ ka te “ɛge gaŋ daaŋgoɔni.” (Yiem. 18:29) Azuŋ a ba seŋ ka te taa bonnoo zaa te teɛroŋ poɔŋ. Te maŋ yi sagediibu poɔŋ a puore sɔre Jehoova, a sagedi meŋ ka o na kyɛlle woŋ la te puoro.​—Kanne Gyimisi 1:​6, 7.

10. Tere yelmannaa a kyaare yɛlɛ naŋ seŋ ka te e ka teneeŋ wa puore sɔre yelkaŋa yi Jehoova zieŋ baare.

¹⁰ Jehoova boɔrɔŋ ka te puoro neŋ te yel-eree maŋ kyaare taa. Aŋa mannoo poɔŋ, te yɔɔ kaŋa na baŋ puore sɔrɛɛ Jehoova ka o somoo ka o nyɛ vuo yi toma zieŋ a toɔ̃ gaa te lammokpɛŋ na kaŋa. Sobuo ka Jehoova na tu kyɛ iri ana puoro ŋa noɔre? Aminekaŋaŋ o na kooŋ nyaa ka o toɔ̃ gaa te yel a yɛlɛ ko o toma neŋkpoŋ. Kyɛ aseŋ ka te yɔɔdɔɔ na meŋ gaa ka o neŋ o neŋkpoŋ na te yel a yɛlɛ. Kaapɔge a na seŋ ka o gaa te yel a yɛlɛ ko o toma neŋkpoŋ na gbɛɛ yaga sɛre kyɛ ka o sage a yɛlɛ. Aminekaŋaŋ a gba na fɛreŋ ka o sɔre o tontoŋtɔ kaŋa ka o toŋ koo kyɛ ka o naŋ wa yi a lammokpɛŋ zie wa ka o meŋ wa toŋ koo. Kyɛbee ka o de wagre fẽẽ yi toma zieŋ kyɛ ka ba ŋmaa o saŋyɔɔ bare.

11. Ananso la wala aŋ seŋ ka te maŋ moɔ̃ nimiri puoro sɔrɔ te yelfɛree yɛlɛ yi Jehoova zie?

¹¹ Jehoova maŋ boɔrɔŋ ka te puoro sɔrɔ yɛlɛ naŋ e nimizeɛ ko te wagre zaa. (1 Tɛs. 5:17) Yezu da yeleeŋ ka yelzaa te naŋ puore sɔre yi Naaŋmen zieŋ naane oŋ na maŋ e ko te tɔntɔnbaalɛ. (Luk. 11:9) Azuŋ ta vɛŋ ka ho eŋɛ kyoɔre! Puoro tegitegilɛ a ta bara. (Luk. 18:​1-7) Ka teneeŋ wa moɔ̃ nimiri a puoro sɔrɔ yelkaŋa  yire Jehoova zie, a maŋ wuliŋ ka yɛlɛ na te naŋ puoro sɔrɔ na eɛ nimizeɛ ko te. Te maŋ lɛ wuliŋ ka te taa la sagediibu ka o na soŋ teŋ.

12. (a) Bo soorebie mine la aŋ seŋ ka te maŋ soore te menne a kyaare te puoro, ka ananso la wala? (b) Wala teŋ na baŋ wuli te puoro poɔŋ ka te taa la gyeremɛ ko Jehoova? (Kaa a daga ŋa, “ N Puore Sɔre Maŋ Wuliŋ Ka N Taa La Gyeremɛ Ko Jehoova Bee?”)

¹² Ka teneeŋ ba nyɛrɛ te puoro noɔre iribo, te na baŋ soorɛɛ te menne soorebie ata mine. A dɛndɛŋ soba, ‘Ka lɛ N sereŋ puoro sɔrɛɛ yɛlɛ naŋ na baŋ soŋ ma?’ Gbɛɛ yaga te maŋ teɛreŋ ka te baŋɛɛ yɛlɛ naŋ soma ko te. Kyɛ aminekaŋaŋ yɛlɛ na teŋ maŋ puoro sɔrɔ koŋ baŋ soŋ te. Ka hooŋ wa puoro sɔrɔ ka Jehoova soŋ bo yelkaŋa poɔŋ, kaapɔge sori kaŋa bebeŋ ka Jehoova na baŋ tu kyɛ soŋ te ana yɛlɛ na poɔŋ a gaŋ lɛ na te naŋ puoro sɔrɔ Jehoova ka o e ko te na. Aminekaŋaŋ meŋ yɛlɛ na mine teŋ maŋ puoro sɔrɔ na neŋ Jehoova boɔbo ba maŋ kyaare taa. (1 Gyn. 5:14) Aŋa mannoo poɔŋ, te leɛ nyɛ a bidɔgreba na teŋ yel ba yɛlɛ a piilee saŋa na. Ba da puore sɔrɛɛ Jehoova ka o soŋ ba bie ka o naŋ kyɛnɛ be a yelmeŋɛ poɔŋ. A waa ŋa ana puore sɔre ŋa somaŋ. Kyɛ Jehoova koŋ baŋ fere neɛzaa ka o puoruu. O boɔrɔŋ ka te zaa ane te biiri zaa menne de a gbɛre ka te na puoruuŋ. (Dut. 10:​12, 13; 30:​19, 20) Kyɛ a bidɔgreba ŋa da naaŋ baŋ puore sɔrɛɛ Jehoova ka o soŋ ba ka ba wuli ba bie na ka a tɔ o sukyiri ka o wa nɔŋ Jehoova a e O zɔmeŋɛ.​—Yeng. 22:6; Efe. 6:4.

13. Aŋa lɛ Hiburu 4:16 naŋ yel na, bo saŋa ka Jehoova na soŋ te? Wuli a muni.

¹³ A yiiloŋ soorebiri la ŋa, ‘Ka lɛ wagre taɛ̃ ka Jehoova iri N puoro noɔre ko ma bee?’ Aminekaŋaŋ te na boɔrɔŋ ka Jehoova iri te puoro noɔre ko te tɔntɔbaalɛ. Kyɛ a yelmeŋɛ la ka,  Jehoova baŋɛɛ saŋa naŋ seŋ neŋ ka o e lɛ. (Kanne Hiburu 4:16.) Ka teneeŋ ba nyɛ te puoro noɔre iribo tɔntɔbaalɛ, kaapɔge te na teɛrɛɛŋ ka Jehoova koŋ e a yɛlɛ ko te ‘Togitogi.’ Kyɛ aminekaŋaŋ ‘Wagre naŋ ba ta’ ka Jehoova iri te puoro na noɔre ko te. Aŋa mannoo poɔŋ, hooŋ leɛteɛre te yɔɔdɔɔ na naŋ puore sɔre ka o nyɛ baaloŋ saŋ na. Jehoova da ba tu soseɛlee kaŋa kyɛ saŋ te yɔɔdɔɔ ŋa baaloŋ, ka lɛ naane, aminekaŋaŋ Setaana da naaŋ yeleŋ ka, Jehoova naŋ saŋ o baaloŋ na zuŋ oŋ puoruu. (Joob 1:​9-11; 2:4) Kyɛ Jehoova sɛgrɛɛ wagre biŋ oŋ na saŋ baalonne zaa. (Aiz. 33:24; Yel. 21:​3, 4) Ka ana saŋa naŋ ba ta, a ba seŋ ka te kaara soriŋ ka Jehoova tu soseɛlɛ eŋɛŋ kyɛ saŋ te baalonne ko te. Azuŋ te yɔɔdɔɔ na na baŋ puore sɔreŋ ka Jehoova koo faŋa ane sukyiri maaroŋ ka o toɔ̃ are o baaloŋ na noɔreŋ kyɛ toɔ̃ puoruu yelmennoŋ poɔŋ.—Yiem. 29:11.

14. Boŋ hoŋ zanne yi Janice zemmo yɛlɛ na poɔŋ?

¹⁴ Te leɛ nyɛ Janice naŋ da puore sɔre Jehoova ka o somoo ka o te tonɔ toma Bɛɛtil na yɛlɛ. Yuomo anuu wa pare gaayɛŋ sɛre kyɛ oŋ wa nyɛ ka Jehoova tu la so zaala kaŋa kyɛ iri o puoro na noɔre koo. O yeleeŋ ka: “Jehoova da de la ana saŋa na wuli ma yɛlɛ yaga, a kyɛ soŋ ma maŋ wa e Kristabi-soŋ. A da seŋ ka N maaleŋ dɛloo yaga zaa. A da ferɛɛŋ ka N maŋ maaŋ N meŋɛ a kyɛ zanne a Baabole poɔ yɛlɛ gaa tɔɔre. A da seŋ ka N zanne baŋ meŋ ka zie zaa N naŋ be puoro Jehoova, kyɛ N na baŋ taa la popeɛloŋ.” A puoriŋ ba da toŋ boɔlɛɛ te yɔɔpɔge ŋa neŋ o serɛ ka ba wa tonɔ a gbandige zukaara toma. O leɛteɛrɛɛ saŋa kaŋa naŋ pare yɛlɛ a yelka: “Jehoova sereŋ da iree N puoro na noɔre ko ma aneazaa ka o eɛ lɛ sori maŋ da ba kaara soriŋ. A da kɔɔrɛɛŋ fẽẽ kyɛ maŋ wa nyɛ ka lɛ na Jehoova naŋ iri N puoro noɔre na eɛ kyɔɔta-soŋ o naŋ ko ma. N puoruuŋ  bareka yaga zaa o naŋ wuli ma nɔmmo ane nimimaaroŋ a ko ma a soyuokpoŋ ŋa.”

15. Bonso ka saŋa kaŋa aŋ ba seŋ ka te maŋ puore sɔre yelyenaa kaŋa yoŋ yire Jehoova zie? (Kaa a fotori meŋ.)

¹⁵ A taaloŋ soorebiri, ‘Ka lɛ aseŋ ka N leɛre yɛlɛ na maŋ puoro sɔrɔ na bee?’ A maŋ somaŋ ka te puore sɔre Jehoova a yel yɛlɛ na meŋɛ te naŋ boɔrɔ ka o e ko te na. Kyɛ saŋa kaŋa a na maŋ somaŋ ka te ta e lɛ, ka lɛ soŋ te ka te baŋ bon na meŋɛ Jehoova naŋ boɔrɔ ka o e ko te. Te leɛ nyɛ te yɔɔpɔge naŋ ba kpɛ kultaa poɔ na naŋ puore sɔre ka o toɔ̃ gaa a Naaloŋ Duore-Enneba Sakuu na. O boɔrɔŋ ka o gaa a sakuu ŋa a toɔ̃ nyɛ a vuo a gaa soŋ zie ba naŋ boɔrɔ naaŋ moɔleba yaga. Azuŋ saŋa na oŋ puoro sɔrɔ ka ba toŋ boɔle o ka o wa a sakuu na, o na baŋ puore sɔrɛɛ Jehoova ka o somoo ka o nyɛ soe mine oŋ na baŋ tu kyɛ toŋ a naaŋ moɔloo toma gaa nimitɔɔre yaga. (Tom. 16:​9, 10) Ka onaŋ wa puore sɔre lɛ baare, o na baŋ soorɛɛ o gbandige zukaara nyɛ ka lantaapuoruu kaŋa be la ba gbandige naŋ a boɔrɔ paaneere ka ba wa soŋ a lantaapuoruu bee. Bee ka onaŋ boɔrɔ, o na baŋ sɛge te ko la Bɛɛtil a soore ba nyɛ ka lantaapuoruu mine bebeŋ a boɔrɔ naaŋ moɔleba yaga bee. e

16. Bo yɛlɛ teŋ na baŋ sagedi?

¹⁶ Aŋa lɛ te naŋ nyɛ na, te na baŋ sagediŋ ka Jehoova na iree te puoro noɔre ko te nɔmmo ane dantorii soriŋ. (Yiem. 4:3; Aiz. 30:18) Saŋa kaŋa te koŋ nyɛ a noɔre iribo lɛ teŋ da kaara soriŋ na. Kyɛ Jehoova na iree te puoro nɔɛ ko te. O nɔŋ teŋ yaga zaa. O daŋ koŋ zagre te bare zaa. (Yiem. 9:10) Azuŋ naŋ kyɛnɛ “dɛloo wagre zaa,” a maŋ yel ho sukyiri yɛlɛ zaa koo puoro poɔŋ.​—Yiem. 62:8.