ˈWƆN ˗GƆ 9
˗Mën ˈö ˗dho ka ˗bha ˈkɔdhi ˈwaannu?
1. ˗Mën ˈö ˗kë ˈö ˈkosüsü ˈö ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈ ˈö˗ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈkɔdhi ˗yö ˈwaannu?
Nɔɔn˗ ˗së ˗nu ˗wo ˗go Zoova ˈö ˗kë zuʋ̈gblüdhi ˗Zlan ˈka, ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈkɔdhi ˗nu ˗wo ˈwaannu bhë ˗a ˈˈpiʋ̈. (1 Timote 1:11) Yö ˈnën ˈö ˗tɔ ˈkosüsü ˗gɔ ˈgo ˗dhɛ. ˈKosüsü ˈö ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈ bhë ˗a ˗wɔn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈkɔdhi ˗yö ˈwaannu, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗ya ˗kë ˈö ˈnënmɛn ˗nu waa ˈnën ˗nu ˈwo ˗kë wo ˈko ˈˈpiʋ̈ zuʋ̈gblüdhi waa ˗dhɔkaadhe ˈgü. Kletiɛn ˗nu dua ˗mü kö ˗dhɛ ˈwo˗ ˗bha, ˈtɔŋ˗ ˈö mü ˈö ˗gban ˈkosüsü ˗bha, ˗wa ˈkun.—Dhukö 2:1, 4, 5 ˗wo pö.
˗Zlan ˗yö ˈkosüsü ˈö ˈˈkwi ˈˈdhiʋ̈ ˗a ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Ya ˈˈpiʋ̈ kö gɔɔn˗ waa dhebɔ ˗an ˗bha ˈkosüsü ˈya ˗dho ˈˈkan. (Eblö 13:4) Dhe ˗bho ˈˈblü ˗sü ɛɛnˈˈ ˗go gwaan˗ ˗bha ˗sü ˗san ˗ya ˗kë. (Malaki 2:16) ˈˈKɛɛ ˗yö ˗we ˗a ˗bha, kö Kletiɛn ˗yö ö ꞊kwaa mɛn ˈö waŋ ˈwo wo ˈko sü ˈö ꞊niënŋ ˗a ˗zü kö ˗yö ö ˗bha gwaan˗ ˗dɛɛ ˈkpɔ ɛɛnˈˈ kö ˗yö ö ˗bha dhe ˈˈwɛɛ ˈsü.—Matiö 19:3-6, 9 ˗wo pö.
2. Gɔɔn˗ waa dhe ˗an dua ˗mü kö ˗wo wo ˈko ˈkun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
Zoova ˗yö gɔɔn˗ waa dhebɔ ˗an ˗da kö ˗wo wo ˈko ˗nu ˗takun ˗an ˗bha ˈkosüsü ˈgü ꞊dhɛ ˗kɔ ꞊plɛ ˗bha ˈko ˈˈzu ˗sü ˈdhö. (ˈWunzüdɔdhɛ 2:18) Gɔɔn˗ dua ˗mü kö ˗yö ˈö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗bhöpë ˗nu, ˗an wɔdhɛ ˗nu waa ˗an bunbhapë ˗nu ˈˈɲanbhɔ, kö ˗yö ˗an ꞊klaŋ kë ˗Zlan ˗Wo ˈka, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ yö ˈnën ˗tɔ ˈkɔ dë. ˗A dua ˗mü kö ˗a ˗bha dhebɔ ˗dhɔ ˗ya kë ꞊dedewo, kö ˗yö ö ˗de ˗nu ˗ʒiaanwo ˗a ˗wɔn ˈgü. Dhegɔndë waa ö ˗bha dhebɔ ˗an dua ˗mü kö ˗an ˗dhɔ ˗yö ˗an ˈko kë, kö ˗wo ꞊bhlëë ˗ya wo ˈko ˗bha. ˈDhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ dhegɔndë waa ö ˗bha dhebɔ ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˗yö ˗an ˈgü bhë, ˗an dua ˗mü kö ˗wo wo ˈko ˗nu ˗bhawɔn ˈto ˗sü draanˈˈ. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˈnën ˈö ˗tɔ ˈkɔdhi ˈwaannu ˗sü ˈˈdhɛ.—Efɛzö 4:31, 32; 5:22-25, 33; 1 Piɛdhö 3:7 ˗wo pö.
3. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ka ˗bha ˈkɔdhi ꞊ya dɔ ˈˈzua ˈka, ˗kankwëësü ˈpö ˗tɔ ˗a ˈˈslö ˗ee?
Ya kë ꞊dhɛ ka bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü ka ˗bha ˈkosüsü ˈgü, mɛn ꞊plɛ ˈö ˈka bhë, ˈmɛn ˈö ˈdhö ˗a dua ˗mü kö ˗yö ö ˗zo kë ˈö ˈˈtɛɛdo ˈˈpiʋ̈ ˗dhɔkaa ˈgü. (1 Kodhɛngtö 13:4, 5) ˗Zlan ˗Wo ˈyaa mɛn ˗nu ꞊faan ˈmën ˗kankwëësü ˗bha ꞊dhɛ ˈkɔdhigüwɔn ˈˈɲanbhɔ ˈˈslö ˈdhö.—1 Kodhɛngtö 7:10-13 ˗wo pö.
4. ˈNën ˗nu, ˗mën ˈö ˗Zlan ˈdhö ˗a ˈˈpiʋ̈ ka ˗bhaa ˈka?
Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ka zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü ˗yö dhi. ˗Yö ˗dhioo ˗së ˈö dho ka ˗takun kö ka ˗bha wlüüˈˈ ˈnëndhɛ ˗yö dhi ka ˗gɔ, ˗ya ˗dɔ ka ˗ta. ˗Ya ˈˈpiʋ̈ kö ꞊kpɔɔdhɛ waa ˗gleŋ ˈö go ka ˈkpɔmɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˈka˗ ꞊trɔɔn ꞊slɔɔ. (Kodhɔsö 3:20) Zoova ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ waa ö Gbö yö ˗kë ˗an ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˈgü.—Efɛzö 6:1, 2; Matiö 19:13-15; 21:15, 16 ˗wo pö.
5. ˈNënmɛn ˗nu, ˈmën ˈö ka ˗bha ˈnën ˗nu ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha kö ˗wo zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ?
˗Ka yö kë ka ꞊faan ˈka kö ˈka ˗bhöpë ˗nu, wɔdhɛ ˗nu waa ˗da ˗sɔ ˗nu nu ka ˗bha ˈnën ˗nu ˗dhɛ. (1 Timote 5:8) ˈˈKɛɛ ˈka˗ pö ka ˗bha ˈnën ˗nu ˗wo zuʋ̈gblüdhi ꞊slɔɔ, ka dua ˗mü ˈzü kö ˈka ˗Zlan ˗dhɔ ˗da ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈, kö ˗wo wo ꞊kwaa wo ˗de ˗zü kö ˗yö ˗an draanˈˈ. (Efɛzö 6:4) Ka ˗bha ˗Zlan ˗dhɔ ˗zɔn ˗sü ˈö ka ˈˈta ˗kɔ ˈgü bhë, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈˈyɛ ka ˗bha ˈnën ˗nu zuʋ̈ˈˈ ˗bha. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ka ˗bha ˈnën ˗nu dɔɔˈˈ ˗kɔ ˗ya ˗gban ˗Zlan ˗Wo ˗ta, ˗yö ˗dho ˗an ˗takun ˈö ˗an ˗zota ˗kɔ ˗yö ˗kë ˗së.—Deutéronome 6:4-7; 2 Timote 3:15 ˗wo pö.
Kö ˈka ka ˗bha ˈnën ˗nu ꞊faan ˈmën, kö ˈka ˗an ˈˈnuɛ bho, ˗wo ˗dho kë wo ˗de ˈgü ˗së. ˗An ˗bhawɔn ˗yö ˗dhioo waa ˗an dɔɔˈˈ ˗sü ˗nu ˗bha ˈpö. ˈNën ˗nu dɔɔˈˈ ˗kɔ ꞊suu ˈö bhë ˗ya ˗kë ˈö ˈˈta ˗kɔ ˈö ˗dhö zuʋ̈gblüdhi ˈkun ˗an ˗gɔ, ˈyö ˈwaa wo ˗gɛn ˗da ˗a ˈgü. (Proverbes 22:15) ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈnën dɔɔˈˈ ˗kɔ dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö kë zuʋ̈dhiʋ̈dhɛ ˈka ˈtoŋtoŋdhö.—Kodhɔsö 3:21 ˗wo pö.
Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗wo ˈsëëdhɛ ˗be ꞊va ˗yö ˗kë, kö ˗wo ˈnënmɛn ˗nu waa ˈnën ˗nu ˗an ˗takun. ˗A ˈsëëdhɛ ˗be ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗wo ˗gban Biblö ˗ta.—Psaume 19:7, 11 ˗wo pö.
