MAZINEN ou en Kretyen ki pe viv dan premye syek. Ou kongregasyon fek ganny en let sorti kot zapot Pol. Anmezir ki sa let pe ganny lir, ou remarke ki Pol i souvan refer avek “Lekritir sakre,” setadir, Lekritir Ebre. (2 Timote 3:15) Ou dir dan ou menm, ‘Mon ti pou vreman kontan vwar kote sa parol ki i pe site i sorti.’ Me sa pa ti pou fasil. Akoz sa?

Annou vwar ki mannyer sa maniskri “Lekritir sakre” ki ti egziste dan letan Pol ti ete. En porsyon liv Izai ki ganny tire dan Roulo Lanmer Mor in ganny mete la. Ki ou vwar? Zis en ta lekritir! Napa ponktyasyon. Napa ni menm nimero sapit ek verse ki nou servi ozordi.

Bann ekriven Labib pa ti servi sapit ek verse pour separ zot mesaz. Zot ti zis ekri tou mesaz ki Bondye ti donn zot pour ki bann ki lir pa zis lir en bout me sa mesaz antye. Pa sanmenm sa ki ou anvi fer ler ou ganny en let enportan sorti kot en dimoun ki ou kontan? Ou lir sa let antye pa zis bann pti bout.

Lefet ki ti napa sapit ek verse, sa ti koz en problenm. Pol ti zis kapab idantifye son sitasyon avek bann parol tel parey “Lekritir i deklare” oubyen “parey Ezai in dir lontan davans” (Romen 3:10; 9:29) Sa bann sitasyon ti pou difisil pour trouve amwen ki ou ti abitye avek tou “Lekritir sakre.”

An plis, sa bann “Lekritir sakre” pa ti zis en senp mesaz sorti kot Bondye. Ver lafen premye syek Nou Letan, i ti annan en koleksyon 66 liv. Sanmenm sa ki laplipar dimoun ki lir Labib ozordi i kontan ki sapit ek nimero in ganny mete pour ed zot rod bann lenformasyon egzakt, parey sa kantite sitasyon dan bann let Pol.

‘Alor,’ ou kapab demande, ‘lekel ki’n met sapit ek verse dan Labib?’

Stephen Langton, en Angle ki apre ti vin larsevek Canterbury ti azout bann sapit dan Labib. I ti fer sa konmansman trezyenm syek Nou Letan, ler i ti en ansenyan kot liniversite Pari, Lafrans.

I paret ki bann spesyalis Labib ti’n esey diferan fason pou separ Labib par verse ek sapit, prensipalman pour bann rezon referans avan menm ki Langton ti konmans fer sa. Ou kapab mazinen ki mannyer i ti pou pli fasil pour zot trouv en verse si zot ti rod li dan en sapit olye ki dan en liv antye zis parey sa liv Izai ki annan 66 sapit.

Kantmenm sa, tousala ti kree en problenm. Bann spesyalis Labib ti envant plizyer kalite metod ki pa ti an armoni avek kanmarad. Levanzil Mark ti enn parmi. I ti ganny separe dan apepre 50 sapit olye ki sa 16 sapit ki nou annan konmela. Ler Langton ti Pari, i ti annan bann etidyan ki sorti dan diferan pei ki ti vin avek zot Labib. Me, bann ansenyan ek etidyan pa ti kapab eksplik kanmarad kote dan Labib ki zot ti pe refer avek. Akoz? Parski bann separasyon sapit dan zot maniskri pa ti al byen ansanm.

 Alor, Langton ti envant en lot metod pour separ bann sapit Labib. Sa liv The Book​—A History of the Bible, i dir ki son metod “ti enteres bann profeser lalwa ek dimoun ki ti lir” e i “ti propaz byen vit partou atraver Lerop.” Se li ki’n entrodwir bann nimero sapit ki nou trouve dan Labib ozordi.

Trwa san-z-an pli tar, dan milye sezyenm syek, Robert Estienne en spesyalis Labib ki ti osi enprim bann liv ti fer keksoz pli senp ankor. I ti anvi ankouraz dimoun pour etidye Labib. I ti realiz lenportans pour annan en sel metod pour annan bann nimero sapit ek verse.

Pa Estienne ki ti ganny sa lide pour azout bann verse dan Labib. Lezot ti’n fini fer sa avan. Plizyer syek avan, bann sekreter Zwif ti’n fini deza separ Labib dan langaz Ebre an antye oubyen sa parti ki laplipar dimoun i konnen konman Vye Testaman, par verse me pa par sapit. Parey avek lafason ki bann sapit ti ganny aranze, i ti napa zis en sel metod.

Estienne ti separ Lekritir Grek Kretyen oubyen sa ki apel Nouvo Testaman dan en nouvo fason e i ti met zot ansanm avek bann ki ti deza dan Labib Ebre. An 1553, i ti pibliy son premye Labib konplet (en tradiksyon Franse) dan preski menm fason ki bann sapit ek verse ki trouve dan laplipar Labib ozordi. Serten dimoun ti kritike e dir ki sa bann verse in ganny kase par morso e fer li paret perdi son vre sans. Me son metod ti vitman ganny aksepte e ti ganny servi par bann ki ti enprim Labib.

Nimero bann sapit ek verse, i paret senp. Sa i donn sak verse dan Labib en ladres inik zis parey en bwat postal. I vre, lafason ki bann sapit ek verse in ganny separe pa’n ganny enspire par Bondye e parfwa zot koup bann pasaz Labib dan en fason ki paret drol. Me zot fer li pli fasil pou trouv bann sitasyon e met lanfaz lo sa bann verse ki nou prefere oubyen ki nou ti a kontan partaz avek lezot, zis parey nou met en remark lo bann lekspresyon oubyen fraz, ki nou ti a vreman kontan pour mazinen dan en dokiman oubyen liv.

Alor, menm si i fasil e apropriye lafason ki bann sapit ek verse in ganny separe, toultan gard antet ki i pli enportan pour konpran konteks sa bann verse setadir konpran sa mesaz antye ki Bondye in donnen. Fer li en labitid pour lir Labib dan son konteks olye ki bann verse tousel. Si nou fer sa, sa pou ed nou pour vin deplizanpli familye avek “Lekritir sakre ki kapab donn ou lasazes ki kondir dan lavi eternel.”​—2 Timote 3:15.