使徒行傳 8:1-40

8  殺害Shāhài司提反Sītífǎnzhèjiànshì掃羅Sǎoluó贊同zàntóng+ Cóngtiān耶路撒冷Yēlùsālěngde會眾huìzhòngshòudào猛烈měngliède迫害pòhài除了Chúle使徒shǐtú以外yǐwài所有suǒyǒuréndōu分散fēnsàndào猶地亞Yóudìyà撒馬利亞Sāmǎlìyàtóngde地區dìqū+  一些Yìxiē虔誠qiánchéngderén司提反Sītífǎntái埋葬máizàngwèi痛哭tòngkū  shí掃羅Sǎoluó肆意sìyì殘害cánhài會眾huìzhòngchuǎngjìnměijiāměi無論wúlùn男女nánnǚdōu監禁jiānjìn+  分散Fēnsànderénzǒubiàn那些nàxiē地區dìqū到處dàochù宣揚xuānyáng上帝Shàngdì話語huàyǔde好消息hǎo xiāoxi+  腓力Féilì+xiàdào撒馬利亞Sāmǎlìyà Chéng+xiàng那裡nàlǐderén傳揚chuányáng基督Jīdū  人們Rénmendōu聚精會神jùjīng-huìshéndetīng腓力Féilì講話jiǎnghuà他們tāmen一邊yìbiāntīng一邊yìbiānkàn施行shīxíngde神跡shénjì  那裡Nàlǐyǒu許多xǔduōrénbèi邪靈xiélíng*附身fùshēn邪靈xiélíng大聲dàshēng喊叫hǎnjiàohòujiùcóng那些nàxiērén身上shēnshang出來chūláile+此外Cǐwài許多xǔduō癱瘓tānhuànde跛腳bǒjiǎoderénbèizhìhǎole  Chénglipiàn歡騰huānténg  Chéngliyǒurén名叫míngjiào西門Xīmén常常chángcháng自吹自擂zìchuī-zìléi向來xiàngláinéng施行shīxíng魔法mófǎ使shǐ撒馬利亞Sāmǎlìyàde居民jūmín驚嘆jīngtàn不已bùyǐ 10  Chéngliderén無論wúlùn長幼尊卑zhǎngyòuzūnbēidōutīngdehuàshuō:「這個Zhègerén擁有yōngyǒu來自láizì上帝Shàngdìde強大qiángdà能力nénglì。」 11  他們Tāmendōutīngdehuà因為yīnwèi大家dàjiā一直yìzhíduì施行shīxíngde魔法mófǎ驚嘆jīngtàn不已bùyǐ 12  Dàn腓力Féilìxiàng他們tāmen宣揚xuānyáng好消息hǎo xiāoxi傳揚chuányáng上帝Shàngdìde王國Wángguó+耶穌Yēsū基督Jīdūdemíng之後zhīhòu他們tāmenjiù相信xiāngxìnle男男女女nánnán-nǚnǚdōushòulejìn+ 13  西門Xīménchéngle信徒xìntú受浸shòujìn以後yǐhòu常常chángchánggēn腓力Féilìzài一起yìqǐ看見kànjiàn施行shīxíngde神跡shénjì大能dànéngde作為zuòwéijiù十分shífēn驚嘆jīngtàn 14  耶路撒冷Yēlùsālěngde使徒shǐtú聽說tīngshuō撒馬利亞Sāmǎlìyàrén接受jiēshòule上帝Shàngdìde話語huàyǔ+jiùpài彼得Bǐdé約翰Yuēhàndào他們tāmen那裡nàlǐ 15  Zhèliǎngrénxiàdào那裡nàlǐwèi他們tāmen禱告dǎogàoyàoràng他們tāmen得到dédào神聖力量shénshèng lìliàng+ 16  因為yīnwèi他們tāmen只是zhǐshìfèngzhǔ耶穌Yēsūdemíngshòulejìn神聖力量shénshèng lìliànghái沒有méiyǒujiàngzài他們tāmen任何rènhérén身上shēnshang+ 17  彼得Bǐdé約翰Yuēhànshǒufàngzài他們tāmen身上shēnshang+他們tāmenjiù得到dédàole神聖力量shénshèng lìliàng 18  西門Xīménjiàn使徒shǐtúshǒufàngzàishéi身上shēnshangshéijiù得到dédào神聖力量shénshèng lìliàng於是yúshìsòngqiángěi使徒shǐtú 19  shuō:「Qǐngràngyǒu這個zhège權力quánlìràngshǒufàngzàishéi身上shēnshangshéijiù可以kěyǐ得到dédào神聖力量shénshèng lìliàng。」 20  彼得Bǐdéduìshuō:「但願Dànyuàngēnde銀子yínzi一起yìqǐ毀滅huǐmiè居然jūrán以為yǐwéi上帝Shàngdì無償wúchánggěirénde恩賜ēncì*shì可以kěyǐyòngqiánmǎide+ 21  這個Zhège恩賜ēncìjuéhuìyǒudefèn因為yīnwèizài上帝Shàngdìyǎnzhōng心術不正xīnshù búzhèng 22  yào悔改huǐgǎi離開líkāi歧途qítúyào懇切kěnqiè祈求qíqiú耶和華Yēhéhuá也許yěxǔhuì寬恕kuānshù心裡xīnlǐ錯誤cuòwùde想法xiǎngfǎ 23  kànchūshì毒藥dúyàoshìzuì*de奴隸núlì。」 24  西門Xīmén回答huídá:「Qǐngwèi懇切kěnqiè祈求qíqiú耶和華Yēhéhuá不要búyàoràng你們nǐmenshuōdeshì臨到líndàotóushang。」 25  他們Tāmen傳講chuánjiǎng耶和華Yēhéhuáde話語huàyǔzuòle徹底chèdǐde見證jiànzhèng以後yǐhòujiùhuí耶路撒冷Yēlùsālěng一路yílùshangzài撒馬利亞Sāmǎlìyàrénde許多xǔduō村莊cūnzhuāng宣揚xuānyáng好消息hǎo xiāoxi+ 26  耶和華Yēhéhuáde天使tiānshǐ+duì腓力Féilìshuō:「wǎngnánzǒutiáocóng耶路撒冷Yēlùsālěngxià加沙Jiāshāde。」shì荒漠huāngmòzhōngdetiáo 27  腓力FéilìjiùleYǒu埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyàde內臣nèichénshì埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyà女王nǚwáng甘大基Gāndàjī手下shǒuxiàyǒu權勢quánshìderén掌管zhǎngguǎn女王nǚwángde一切yíqiè財寶cáibǎogāngguo耶路撒冷Yēlùsālěng崇拜chóngbài上帝Shàngdì+ 28  正在zhèngzài回程huíchéngde路上lùshangzuòzàichēshang朗讀lǎngdú以賽亞Yǐsàiyà先知xiānzhīde書卷shūjuàn 29  上帝Shàngdì通過tōngguò神聖力量shénshèng lìliàngduì腓力Féilìshuō:「zhuīshàngliàngchē。」 30  於是Yúshì腓力Féilìtiēzhe車子chēzipǎo聽見tīngjiàn這個zhègerén正在zhèngzài朗讀lǎngdú先知xiānzhī以賽亞Yǐsàiyàde書卷shūjuànjiùshuō:「de內容nèiróngzhēnde明白míngbaima?」 31  shuō:「沒有Méiyǒurén指導zhǐdǎo怎麼zěnmenéng明白míngbaine?」於是Yúshìqǐng腓力Féilìshàngchēzuòzài自己zìjǐ旁邊pángbiān 32  朗讀lǎngdúdeduàn經文jīngwénshì:「xiàng綿羊miányángbèirénqiān宰殺zǎishā+一直yìzhí開口kāikǒuxiàng綿羊羔miányánggāozàijiǎnmáoderén面前miànqián靜默jìngmò無聲wúshēng+ 33  shòu羞辱xiūrǔde時候shíhoubudào公正gōngzhèngde對待duìdài+既然Jìrán將要jiāngyàocóngshangbèichúdiàoháiyǒushéihuì談論tánlùn家世jiāshìde細節xìjiéne+ 34  內臣Nèichénduì腓力Féilìshuō:「Qiú告訴gàosu先知xiānzhīzài這裡zhèlǐshuōdeshìshéiShì自己zìjǐ還是háishi別人biérénne?」 35  腓力Féilìjiùcóngzhèduàn經文jīngwénshuōxiàng傳講chuánjiǎng關於guānyú耶穌Yēsūde好消息hǎo xiāoxi 36  他們Tāmen繼續jìxùxiàngqiánláidào地方dìfang看見kànjiàn那裡nàlǐyǒushuǐ內臣nèichénjiùshuō:「Kàn這裡zhèlǐyǒushuǐyǒu什麼shénme理由lǐyóu受浸shòujìnne?」 37   ---  38  jiù吩咐fēnfùrén停車tíngchē然後ránhòugēn腓力Féilì一起yìqǐxiàdàoshuǐliràng腓力Féilìwèishījìn 39  他們Tāmencóngshuǐli上來shànglái耶和華Yēhéhuáde神聖力量shénshèng lìliàng立刻lìkè腓力Féilìdàizǒu內臣nèichénjiùzàikànbujiànle然後Ránhòu內臣nèichén繼續jìxù上路shànglù非常fēicháng高興gāoxìng 40  至於Zhìyú腓力Féilìláidàole亞實突Yàshítūzǒubiàn整個zhěnggè地區dìqūzài所有suǒyǒu城鎮chéngzhèn宣揚xuānyáng好消息hǎo xiāoxi直到zhídào凱撒里亞Kǎisālǐyà+

腳注

直譯Zhíyì不潔bùjiéde靈體língtǐ」。
Yòu禮物lǐwù」。
Yòu正義zhèngyìdeshì」。

注釋

腓力Féilì 使徒行傳Shǐtú Xíngzhuàn8:1shuō,「除了chúle使徒shǐtú以外yǐwài所有suǒyǒuréndōu分散fēnsàndào猶地亞Yóudìyà撒馬利亞Sāmǎlìyàtóngde地區dìqū」。因此Yīncǐběnjié經文jīngwéndàode腓力Féilìbìngshì使徒shǐtú腓力Féilì。(Tài10:3;1:13使徒們Shǐtúmencéngxuǎnchūyǒuhǎo名聲míngshēng……derén」,委派wěipài他們tāmenzài耶路撒冷Yēlùsālěngde基督徒Jīdūtú會眾huìzhòngliwèishuō希臘語Xīlàyǔde寡婦guǎfushuō希伯來語Xībóláiyǔde寡婦guǎfu分配fēnpèiměitiānde食物shíwù。(6:1-6看來Kànlái這裡zhèlǐdàode腓力Féilì就是jiùshìrénzhī聖經Shèngjīngzài使徒行傳Shǐtú Xíngzhuàn8zhāng記述jìshùde經歷jīnglìhòuzhǐzài使徒行傳Shǐtú Xíngzhuàn21:8再次zàicìdào稱呼chēnghuwéi傳福音者chuánfúyīnzhě腓力Féilì」。(Lìngjiàn21:8de注釋zhùshì

撒馬利亞城Sāmǎlìyà Chéng 有些Yǒuxiē抄本chāoběnzài這裡zhèlǐxiědeshì撒馬利亞Sāmǎlìyàdezuòchéng」。這裡Zhèlǐtándàodechéng看來kànlái就是jiùshì羅馬Luómǎ帝國dìguóde行政區xíngzhèngqū撒馬利亞Sāmǎlìyàde首府shǒufǔ。「撒馬利亞Sāmǎlìyà這個zhège名字míngzi最初zuìchūyòngláizhǐ北方běifāngshí部族bùzú以色列國Yǐsèlièguóde首都shǒudūyòngláizhǐ整個zhěnggè國家guójiāde疆土jiāngtǔ撒馬利亞城Sāmǎlìyà Chéng一直yìzhíshì北方běifāng以色列國Yǐsèlièguóde首都shǒudū直到zhídào公元前gōngyuánqián740nián這個zhège國家guójiābèi亞述Yàshù推翻tuīfān為止wéizhǐZài羅馬Luómǎ帝國dìguó統治tǒngzhì期間qījiānzhèzuòchéng仍然réngrán存在cúnzàiDàole耶穌Yēsūde時代shídài,「撒馬利亞Sāmǎlìyàyòngláizhǐ羅馬Luómǎ帝國dìguóde行政區xíngzhèngqū北面běimiànshì加利利Jiālìlì南面nánmiànshì猶地亞Yóudìyà。(Lìngjiàn詞語Cíyǔ解釋jiěshì撒馬利亞Sāmǎlìyà」)希律Xīlǜ大帝dàdì重建chóngjiànle撒馬利亞城Sāmǎlìyà Chéng並且bìngqiě為了wèile尊崇zūnchóng羅馬Luómǎ皇帝huángdì奧古斯都Àogǔsīdūérjiāng改名gǎimíngwéi塞巴斯泰Sàibāsītài(Sebaste)。(「塞巴斯泰Sàibāsītàishì拉丁Lādīng名字míngzi奧古斯都Àogǔsīdūzài希臘語Xīlàyǔzhōngde陰性yīnxìng形態xíngtài。)今天Jīntiānzhèzuòchéngde阿拉伯語Ālābóyǔ名字míngzisàibài(Sabastiya)réng保留bǎoliúzhe希律Xīlǜ當日dāngrìsuǒ名字míngzide痕跡hénjì。(Lìngjiàn附錄FùlùB10

撒馬利亞人Sāmǎlìyàrén接受jiēshòule上帝Shàngdìde話語huàyǔ 耶穌Yēsūxiàng撒馬利亞Sāmǎlìyà女人nǚrén傳道chuándào之後zhīhòuhěnduō撒馬利亞人Sāmǎlìyàréndōu信從xìncóngle。(Yuē4:27-42撒馬利亞人Sāmǎlìyàrénduì腓力Féilì傳講chuánjiǎngde信息xìnxīyǒu良好liánghǎode反應fǎnyìngzhè可能kěnénggēn耶穌Yēsū之前zhīqiánxiàde基礎jīchǔ有關yǒuguān。(8:1,5-8,14-17

西門Xīmén……sòngqiángěi使徒shǐtú 意思Yìsiwéi買賣mǎimai聖職shèngzhíde英語Yīngyǔ單詞dāncísimony,jiùyuán這個zhège聖經Shèngjīng記載jìzǎizhōngde西門Xīmén」(Simon)zhè名字míngzi。「買賣Mǎimai聖職shèngzhízhǐdeshì購買gòumǎihuò售賣shòumài職位zhíwèi尤其yóuqíshì宗教zōngjiào組織zǔzhīde職位zhíwèi彼得Bǐdéduì西門Xīménshuōdehuà8:20-23表明biǎomíng基督徒Jīdūtú必須bìxū留意liúyìjué不可bùkě通過tōngguò賄賂huìlùhuò其他qítā邪惡xiéʼède手段shǒuduànzài會眾huìzhòngli牟取móuqǔ權力quánlì」。(8:19;彼前Bǐ-Qián5:1-3

懇切Kěnqiè祈求qíqiú耶和華Yēhéhuá 這裡Zhèlǐzuò懇切kěnqiè祈求qíqiúde希臘語Xīlàyǔ動詞dòngcí出現chūxiànzài七十子Qīshízǐ譯本yìběnzhōng包含bāohán這個zhègede經文jīngwén總是zǒngshìgēn人們rénmenxiàng耶和華Yēhéhuá禱告dǎogào請求qǐngqiú懇求kěnqiú有關yǒuguān那些Nàxiē經文jīngwénde希伯來語Xībóláiyǔ原文yuánwén常常chángcháng包含bāohán上帝Shàngdìde名字míngzi。(Chuàng25:21;Chū32:11;Mín21:7;Shēn3:23;王上Wáng-Shàng8:59;13:6儘管Jǐnguǎn現存xiàncúnde希臘語Xīlàyǔ抄本chāoběnzàiběnjié經文jīngwénxiědedōushìzhǔ」(希臘語Xīlàyǔshìtou Ky·riʹou),dàn新世界Xīn-shìjiè譯本Yìběnzài正文zhèngwénzhōng使用shǐyòng耶和華Yēhéhuá這個zhège名字míngzishìyǒu理由lǐyóude具體jùtǐ解釋jiěshìjiàn以下yǐxià參考cānkǎo資料zīliào附錄FùlùC1;附錄FùlùC3de簡介Jiǎnjiè8:22。(關於Guānyúzuò懇切kěnqiè祈求qíqiúde希臘語Xīlàyǔ動詞dòngcílìngjiàn4:31de注釋zhùshì

毒藥Dúyào 直譯Zhíyì苦澀kǔsède膽汁dǎnzhī」。希臘Xīlà語詞yǔcíkho·leʹde字面zìmiàn意思yìsishì膽汁dǎnzhī」。Zhèzhǒng液體yètǐ產生chǎnshēng肝臟gānzàng儲存chǔcún膽囊dǎnnángchéng黃綠色huánglǜsè味道wèidào極其jíqí苦澀kǔsè具有jùyǒu消化xiāohuà功能gōngnéng。「膽汁Dǎnzhī後來hòulái引申yǐnshēnzhǐ苦澀kǔsèhuòyǒude東西dōngxiér這個zhègezàiběnjié經文jīngwén表達biǎodáde就是jiùshìzhècéng意思yìsi。(參看CānkànTài27:34de注釋zhùshì

Qǐngwèi懇切kěnqiè祈求qíqiú耶和華Yēhéhuá Jiàn8:22de注釋zhùshì以及yǐjí附錄FùlùC3de簡介Jiǎnjiè8:24。

耶和華Yēhéhuáde話語huàyǔ 這裡Zhèlǐzuò耶和華Yēhéhuáde話語huàyǔde希臘語Xīlàyǔ詞組cízǔyuán希伯來語Xībóláiyǔ經卷jīngjuànzhōng意思yìsi類似lèisìde希伯來語Xībóláiyǔ詞組cízǔ那個nàge詞組cízǔyóuliǎng部分bùfen組成zǔchéngshì意思yìsiwéi話語huàyǔde希伯來Xībólái語詞yǔcílìngshì代表dàibiǎo上帝Shàngdì名字míngzide希伯來字母Xībólái ZìmǔZài希伯來語Xībóláiyǔ原文yuánwénzhōng這個zhège詞組cízǔ出現chūxiànzài大約dàyuē200jié經文jīngwénli中文Zhōngwénzuò耶和華Yēhéhuádehuà」「耶和華Yēhéhuáyǒuhuàshuōděng。(以下Yǐxiàshì一些yìxiē例子lìzi撒下Sā-Xià12:9;24:11;王下Wáng-Xià7:1;20:16;24:2;Sài1:10;2:3;28:14;38:4;1:4;2:4;Jié1:3;6:1;1:1;1:1;9:1Zài死海Sǐ Hǎi附近fùjìnde猶地亞Yóudìyà沙漠shāmòde納里耳Nàlǐʼěr赫貝耳Hèbèiʼěr(Nahal Hever,yòu哈弗Hāfú乾河Gānhé」),發現fāxiànlefèn年代niándàijiè公元前gōngyuánqián50niándào公元gōngyuán50niánzhījiānde七十子Qīshízǐ譯本yìběn殘片cánpiàn根據Gēnjùzhèfèn古卷gǔjuàn這個zhège詞組cízǔzài撒迦利亞書Sājiālìyàshū9:1(「耶和華Yēhéhuá斥責chìzé……」,直譯zhíyì耶和華Yēhéhuáyǒuhuà針對zhēnduì……」)De寫法xiěfǎshìxiānyǒu希臘Xīlà語詞yǔcíloʹgos(意思yìsishì話語huàyǔ」),接著jiēzheshìyòng希伯來字母Xībólái Zìmǔ寫成xiěchéngde上帝Shàngdìde名字míngzi()。儘管Jǐnguǎn現存xiàncúnde希臘語Xīlàyǔ抄本chāoběnzài使徒行傳Shǐtú Xíngzhuàn8:25xiědedōushìzhǔde話語huàyǔ」,dàn新世界Xīn-shìjiè譯本Yìběnzài正文zhèngwénzhōng使用shǐyòng耶和華Yēhéhuáde話語huàyǔ這個zhège譯法yìfǎshìyǒu理由lǐyóude具體jùtǐ解釋jiěshìjiàn以下yǐxià參考cānkǎo資料zīliào附錄FùlùC3de簡介Jiǎnjiè8:25。

耶和華Yēhéhuáde天使tiānshǐ Jiàn5:19de注釋zhùshì以及yǐjí附錄FùlùC3de簡介Jiǎnjiè8:26。

埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyà Yòu衣索比亞Yīsuǒbǐyà」,埃及Āijínánde國家guójiāzuò埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyàde希臘Xīlà語詞yǔcí(Ai·thi·o·piʹa,意思yìsishì面部miànbù焦黑jiāohēiderén居住jūzhùde地區dìqū」)shì希臘人Xīlàrénduì非洲Fēizhōu地區dìqū位於wèiyú埃及Āijínánde稱呼chēnghu相當xiāngdāng希伯來語Xībóláiyǔ地名dìmíng古實Gǔshí」,ér古實Gǔshíde範圍fànwéi主要zhǔyào包括bāokuò現代xiàndài埃及Āijídezuìnán現代xiàndàide蘇丹Sūdān七十子Qīshízǐ譯本yìběnde譯者yìzhě差不多chàbuduō總是zǒngshìyòng希臘Xīlà語詞yǔcí埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyàlái翻譯fānyì希伯來Xībólái語詞yǔcí古實Gǔshí」。例子lìzishì以賽亞書Yǐsàiyàshū11:11經文jīngwénlièchūle猶大Yóudà國民guómínbèi巴比倫Bābǐlún征服zhēngfúhòu流放liúfàngdàode一些yìxiē地方dìfang其中qízhōngjiù包括bāokuò古實Gǔshí」(《七十子Qīshízǐ譯本yìběnzuò埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyà」)。因此Yīncǐ這個zhège埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyà內臣nèichén也許yěxǔshìzàiběnguó接觸jiēchùdào猶太人Yóutàiréndeyòu或者huòzhězài埃及Āijíyǒu機會jīhuìgēn猶太人Yóutàirén來往láiwǎng因為yīnwèi那裡nàlǐzhùzheshǎo猶太人Yóutàirén

內臣Nèichén 直譯Zhíyì宦官huànguān」,希臘語Xīlàyǔshìeu·nouʹkhos,字面zìmiàn意思yìsishì閹人yānrén」,就是jiùshìbèi閹割yāngēér失去shīqù生殖shēngzhí能力nénglìde男人nánrénZài古代gǔdài中東Zhōngdōng北非Běi-Fēide宮廷gōngtíngchángyǒubèi閹割yāngēde男人nánrénfèngpàizuòtóngde工作gōngzuò特別tèbiéshì服侍fúshi王后wánghòu妃嬪fēipín不過Búguò這個zhège總是zǒngshìzhǐ閹人yānrén後來hòulái泛指fànzhǐzài宮廷gōngtíng擔任dānrènzhǒng官職guānzhíde男人nánrénGēn這個zhège希臘Xīlà語詞yǔcí類似lèisì字面zìmiàn意思yìsiwéi閹人yānrénde希伯來Xībólái語詞yǔcí(sa·risʹ)可以kěyǐzhǐ宮廷gōngtínglide官員guānyuán例如Lìrú波提乏Bōtífá這個zhège已婚yǐhūnde男人nánrénjiùbèichēngwéi法老Fǎlǎode內臣nèichén直譯zhíyì宦官huànguān』]」。(Chuàng39:1Zài使徒行傳Shǐtú Xíngzhuànde記載jìzǎili經文jīngwényòngeu·nouʹkhoslái稱呼chēnghu這個zhège掌管zhǎngguǎn女王nǚwáng財寶cáibǎode埃塞俄比亞人Āisàiʼébǐyàrénshí看來kànláiyòngde就是jiùshì宮廷gōngtíng官員guānyuánzhècéng意思yìsi既然Jìrán這個zhège外族人wàizúréngāngguo耶路撒冷Yēlùsālěng崇拜chóngbài上帝Shàngdì顯然xiǎnránshìshòuguo割禮gēlǐbìng歸信guīxìnle猶太教Yóutàijiàoderén此外Cǐwài摩西Móxī法典fǎdiǎn規定guīdìng閹人yānrén不得bùdé加入jiārù以色列Yǐsèliède會眾huìzhòngShēn23:1),可見kějiàn可能kěnéngshìbèi閹割yāngēderén由於Yóuyú這個zhège來自láizì埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyàde歸信者guīxìnzhě顯然xiǎnrán算是suànshì外族人wàizúrén所以suǒyǐ歸信guīxìn基督教Jīdūjiàode外族人wàizúrénbìngshìérshì沒有méiyǒushòuguo割禮gēlǐde哥尼流Gēníliú。(10:1,44-48關於guānyú閹人yānrénde比喻bǐyù意義yìyìlìngjiànTài19:12de注釋zhùshì

甘大基Gāndàjī甘大基Gāndàjīshì人名rénmíngérshì頭銜tóuxiánjiùxiàng法老Fǎlǎo」「凱撒Kǎisā一樣yíyàng古代Gǔdài作家zuòjiā例如lìrú斯特拉博Sītèlābólǎo普林尼Pǔlínní優西比烏斯Yōuxībǐwūsīdōuyòng這個zhège頭銜tóuxián稱呼chēnghuzài埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyà擔任dānrèn女王nǚwángderénLǎo普林尼Pǔlínníyuē公元gōngyuán23~79nián曾經céngjīngxiědào:「Chéng麥羅埃Màiluóʼāi古代gǔdài埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyàde都城dūchénglide建築物jiànzhùwù寥寥可數liáoliáo-kěshǔ他們Tāmenshuōzhèzuòchéngyóuchēngwéi甘大基Gāndàjīde女人nǚrén統治tǒngzhìér許多xǔduōniánláiměi繼承jìchéng王位wángwèide女王nǚwángdōuchēngwéi甘大基Gāndàjī。」(《zhì》,6juàn,35zhāng[186duàn])

明白Míngbai 希臘語Xīlàyǔshìgi·noʹsko,基本jīběn意思yìsishì知道zhīdào」。Dàn這個zhège希臘Xīlà語詞yǔcíde意思yìsihěnguǎng可以kěyǐ翻譯fānyìwéi明白míngbaihuò領會lǐnghuì」。

家世Jiāshì 這裡Zhèlǐ引用yǐnyòngle以賽亞書Yǐsàiyàshū53:8其中qízhōngde家世jiāshì看來kànláizhǐrénde世系shìxìhuò家族jiāzú歷史lìshǐ」。儘管Jǐnguǎn耶穌Yēsū應驗yìngyànlegēn彌賽亞Mísàiyàde世系shìxì有關yǒuguānde預言yùyándànzài公議會gōngyìhuì受審shòushěnshí公議會gōngyìhuìde成員chéngyuán根本gēnběn沒有méiyǒu考慮kǎolǜde家世jiāshì

受浸Shòujìn Yòujìnshuǐzhōng」。希臘Xīlà語詞yǔcíba·ptiʹzode意思yìsishì使shǐ……jìn」。這裡Zhèlǐde上下文shàngxiàwén表明biǎomíngrén接受jiēshòu浸禮jìnlǐshí需要xūyào完全wánquánjìnshuǐzhōng這個Zhège內臣nèichén當時dāngshízài荒漠huāngmòli8:26),hěn可能kěnéng隨身suíshēndàizhe皮袋pídàishuǐ如果rúguǒ受浸shòujìnzhǐ需要xūyàoshuǐdǎozàihuòzài身上shēnshang那麼nàmedàideshuǐ應該yīnggāijiùgòuleshì需要xūyàozàiyǒushuǐde地方dìfangtíngxiàchēláide儘管Jǐnguǎn無法wúfǎ確定quèdìng這裡zhèlǐshuōdeshuǐshìtánshuǐ還是háishitiáodàn經文jīngwén明確míngquèdeshuō內臣nèichén]……gēn腓力Féilì一起yìqǐxiàdàoshuǐli」。(8:38其他Qítā聖經Shèngjīng記載jìzǎi表明biǎomíngrén受浸shòujìnshíhuì完全wánquánjìnshuǐzhōng例如Lìrú耶穌Yēsū就是jiùshìzàitiáo約旦河Yuēdàn Héli受浸shòujìnde另外Lìngwài施浸者shījìnzhě約翰Yuēhànyǒuzài撒琳Sālín附近fùjìnde約旦河谷Yuēdànhé Gǔwèirén施浸shījìn,「因為yīnwèi那裡nàlǐshuǐduō」。(Yuē3:23值得Zhídé留意liúyìdeshì七十子Qīshízǐ譯本yìběnzài翻譯fānyì列王紀下Lièwángjì Xià5:14shíyòngle希臘Xīlà語詞yǔcíba·ptiʹzolái描述miáoshù乃縵Nǎimànzài約旦河Yuēdàn Hélijìnle」。此外Cǐwài聖經Shèngjīng受浸shòujìnzuòbèi埋葬máizàngzhè說明shuōmíng受浸shòujìnderénhuì完全wánquánshuǐzhōng。(Luó6:4-6;西2:12

有些Yǒuxiē後期hòuqīde希臘語Xīlàyǔ抄本chāoběn以及yǐjímǒuxiē語言yǔyánde古老gǔlǎo譯本yìběnzài這裡zhèlǐjiāleduànhuà這些zhèxiē抄本chāoběn譯本yìběndeyòngshāoyǒutóng):「腓力Féilìduìshuō:『如果rúguǒ全心quánxīn相信xiāngxìnjiù可以kěyǐ。』回答huídáshuō:『相信xiāngxìn耶穌Yēsū基督Jīdūshì上帝Shàngdìde兒子érzi。』」不過Búguò這些zhèxiēhuàbìng沒有méiyǒu出現chūxiànzài那些nàxiēzuì早期zǎoqīzuì可靠kěkàode抄本chāoběnli因此yīncǐhěn可能kěnéngshì使徒行傳Shǐtú Xíngzhuàn原文yuánwénde部分bùfen。(Lìngjiàn附錄FùlùA3

耶和華Yēhéhuáde神聖力量shénshèng lìliàng Jiàn5:9de注釋zhùshì以及yǐjí附錄FùlùC3de簡介Jiǎnjiè8:39。

亞實突Yàshítū亞實突Yàshítūshì希伯來Xībólái地名dìmíng這個zhège地方dìfangzài公元gōngyuán1世紀shìjì阿佐圖斯Āzuǒtúsī這個zhège希臘Xīlà地名dìmíngwéirénsuǒzhī。(Shū11:22;15:46lìngjiàn附錄FùlùB6B10

多媒體資料

傳福音者Chuánfúyīnzhě腓力Féilì做zuò過guo的de事shì
傳福音者Chuánfúyīnzhě腓力Féilìzuòguodeshì

聖經Shèngjīng記述jìshùle熱心rèxīnde傳福音者chuánfúyīnzhě腓力Féilìzuòguode一些yìxiēshì。(21:8腓力Féilìshìyǒuhǎo名聲míngshēng……derénzhī他們tāmenzài耶路撒冷Yēlùsālěngwèishuō希臘語Xīlàyǔde門徒méntúshuō希伯來語Xībóláiyǔde門徒méntú分配fēnpèi食物shíwù。(6:1-6司提反Sītífǎnhòu,「除了chúle使徒shǐtú以外yǐwài所有suǒyǒuréndōu分散fēnsàndàotóng地區dìqū當時dāngshí腓力Féilìle撒馬利亞Sāmǎlìyàzài那裡nàlǐ腓力Féilì傳揚chuányáng好消息hǎo xiāoxibìng施行shīxíng神跡shénjì。(8:1,4-7後來Hòulái耶和華Yēhéhuáde天使tiānshǐ吩咐fēnfù腓力Féilì荒漠huāngmòzhōngdetiáoshìtiáocóng耶路撒冷Yēlùsālěngxià加沙Jiāshāde。(8:26Zàitiáoshang腓力Féilìdào埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyà內臣nèichénbìngxiàng宣揚xuānyáng好消息hǎo xiāoxi。(8:27-38隨後Suíhòu腓力Féilìbèi耶和華Yēhéhuáde神聖力量shénshèng lìliàngdàizǒu。(8:39繼續jìxù傳道chuándàocóng亞實突Yàshítū開始kāishǐzǒubiàn沿海yánhǎide城鎮chéngzhèn直到zhídào凱撒里亞Kǎisālǐyà。(8:40Duōniánhòu路加Lùjiā保羅Bǎoluódào凱撒里亞Kǎisālǐyàshízài腓力Féilìjiāli留宿liúsùshí腓力Féilìyǒu未婚wèihūnde女兒ʼér她們tāmendōuzài上帝Shàngdì啟示qǐshìxià發言fāyán」。(21:8,9

1.Zài耶路撒冷Yēlùsālěng負責Fùzé分配fēnpèi食物shíwùde工作gōngzuò。(6:5

2.Zài撒馬利亞Sāmǎlìyà傳揚Chuányáng好消息hǎo xiāoxi。(8:5

3.Zài荒漠huāngmòzhōngtōngwǎng加沙JiāshādeshangXiàng埃塞俄比亞Āisàiʼébǐyà內臣nèichén解釋jiěshì經文jīngwénbìngwèi施浸shījìn。(8:26-39

4.Zài沿海yánhǎi地區dìqūZài各個gègè城鎮chéngzhèn宣揚xuānyáng好消息hǎo xiāoxi。(8:40

5.Zài凱撒里亞Kǎisālǐyà迎接Yíngjiē保羅Bǎoluódàojiāli留宿liúsù。(21:8,9

凱撒里亞Kǎisālǐyà
凱撒里亞Kǎisālǐyà

1.羅馬Luómǎ劇場jùchǎng

2.宮殿Gōngdiàn

3.競技場Jìngjìchǎng

4.神殿Shéndiàn

5.港口Gǎngkǒu

Zài短片duǎnpiànli可以kěyǐkàndào凱撒里亞Kǎisālǐyàde遺址yízhǐ其中qízhōngde3D圖像túxiàng復原fùyuánlechéngzhōng一些yìxiē主要zhǔyào建築物jiànzhùwù可能kěnéngde樣貌yàngmào凱撒里亞Kǎisālǐyàchéng港口gǎngkǒuyóu希律Xīlǜ大帝dàdì公元前gōngyuánqián1世紀shìjì建造jiànzào希律Xīlǜ凱撒Kǎisā奧古斯都Àogǔsīdūde名字míngziwèizhèzuòchéng命名mìngmíng凱撒里亞Kǎisālǐyàzài耶路撒冷Yēlùsālěng西北面xīběimiàn大約dàyuē87公里gōnglǐchù位於wèiyú地中海Dìzhōng Hǎi沿岸yánʼàn一度yídùshì重要zhòngyàode海運hǎiyùn樞紐shūniǔChéngliyǒu羅馬Luómǎ劇場jùchǎng(1),zuòshēnhǎizhōngde宮殿gōngdiàn(2),néng容納róngnà大約dàyuē3wàn觀眾guānzhòngde競技場jìngjìchǎng賽馬場sàimǎchǎng)(3),háiyǒuzuò神殿shéndiàn(4)。Zhèzuòchéngde人工réngōng港口gǎngkǒu(5)shì工程學gōngchéngxuéshangde傑作jiézuòChéngliyǒu輸送shūsòng淡水dànshuǐde水道shuǐdàoyǒu下水道xiàshuǐdào系統xìtǒng使徒Shǐtú保羅Bǎoluó其他qítā基督徒Jīdūtú凱撒里亞Kǎisālǐyàdōushìchéngchuán往返wǎngfǎnde。(9:30;18:21,22;21:7,8,16保羅Bǎoluózài那裡nàlǐ囚禁qiújìnle大約dàyuēliǎngnián。(24:27傳福音者Chuánfúyīnzhě腓力Féilìzài傳道chuándàozhī快要kuàiyào結束jiéshùshíláidào凱撒里亞Kǎisālǐyà然後ránhòu可能kěnéngzài那裡nàlǐzhùle下來xiàlái。(8:40;21:8哥尼流Gēníliúzhùzài那裡nàlǐshì沒有méiyǒushòuguo割禮gēlǐér成為chéngwéi基督徒Jīdūtúde外族人wàizúrén。(10:1,24,34,35,45-48路加Lùjiāhěn可能kěnéngshìzài凱撒里亞Kǎisālǐyà執筆zhíbǐxiě路加福音Lùjiā Fúyīnde