1, 2. (a) Met Kot a kútta seni néún kewe aramas? (b) Menni kapas eis epwe pélú me lón ei lesen?

 FÁN án Jiowa emmwen aposel Petrus a eririfengeni ewe mettóch pin ewe puken Lifitikos a menlapei, me lamoten ach sipwe pin are limeliméch lón féfférúch kewe Chón Kraist. (Álleani 1 Petrus 1:14-16.) Jiowa, ewe Emén mi “pin,” a kútta seni ekkewe mi kepit me ekkewe ‘ekoch sip’ ar repwe féri úkúkún ar tufich le wiliti aramas mi pin, esap chék lón ekkóch féfférúr nge lón féfférúr meinisin.​—Joh. 10:16.

² Ach sópweló le káé ekkewe pwóróus mi aúchea lón puken Lifitikos epwe atoto watteen feiéch, me ach apwénúetá minne sia káé epwe álisikich ach sipwe aramas mi pin lón ach féffér meinisin. Sipwe káé pélúwen ekkeei kapas eis: Itá epwe met meefiach usun ach féri och mettóch epwe eingawaló ach úéch mwen mesen Kot? Met ewe puken Lifitikos a áiti ngenikich ren ach sipwe peppeni án Jiowa nemenem? Met sia tongeni káé seni ekkewe asor chón Israel ra eáni ngeni Kot?

3, 4. (a) Pwata mi lamot ngeni ekkewe Chón Kraist ar repwe túmúnú pwe resap tunaló ekkewe allúk me kapasen emmwen lón Paipel? (b) Pwata sisap liwini ngeni emén chappen an féffér are amwéchú ach song?

³ Ren ach sipwe apwapwaai Jiowa, mi lamot sipwe úppós le  álleasochisi i. Sisap eáni ewe sókkun ekiek ese pin, ewe ekiek pwe fán ekkóch sia tongeni tunaló an kewe allúk me kapasen emmwen. Inaamwo ika sise chúen nóm fán ewe Allúkún Moses, nge ekkena allúk ra álisikich le weweiti ekkewe mettóch Kot a pwapwaiti me ekkewe mettóch a oput. Áwewe chék, iei eú allúk ngeni chón Israel: “Kosap püsin ngeni ätewe mi tipis ngonuk chappen an föför, kosap pwal chou ngeni eman lein aramasom. Nge kopwe echeni chon arum usun püsin om echenuk, pun ngang ewe Samol mi Lapalap.”​—Lif. 19:18.

⁴ Jiowa ese pwapwaiti ach liwini ngeni emén chappen an féffér are ach amwéchú ach song. (Rom 12:19) Ika sia tunaló án Kot kewe allúk me kapasen emmwen, sia apwapwaai ewe Tefil me sia tongeni eitengawa iten Jiowa we. Kot a efeiéchúkich ach sipwe usun “sepi mi för seni pwül” mi masou ren eú mettóch mi aúchea, ina wisach we, ewe angangen afalafal. (2 Kor. 4:1, 7) Inaamwo ika emén a ekinasa letipach sisap amwéchú ach song ngeni. Pún ika sia féri ena, sipwe usun ewe sókkun sepi mi masou ren song. Ena sókkun song mi efeiengaw mi usun efeiengawan acid ese fókkun fich ar repwe nómfengen me ewe mettóch mi aúchea lón eú sepi!

5. Met sia tongeni káé seni pwóróusen Aaron me málóón néún kewe mwán? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁵ Lifitikos 10:1-11 a pwóróus usun eú fansoun mi fókkun échúpwúl ngeni án Aaron famili. Ese mwáál ra fókkun rúké me letipechou lupwen Jiowa a tiinatiw ekkei seni láng me kenaló néún Aaron kewe mwán iter Natap me Apihu me ren ewe imwenfel mangaku. A ifa me watteen sóssótun án Aaron me an we famili lúkú ren án Kot ereniir pwe resap kechiweiti aramaser kana ra máló! Nge ifa usun en? Ka achocho óm kopwe emén mi pin ren óm kosap chiechi ngeni aramasom kewe are ekkewe ekkóch mi fen katowu?​—Álleani 1 Korint 5:11.

6, 7. (a) Lón ach kefil ika sipwe fiti mwékútúkútún eú apwúpwúlú epwe fis lón imwen fel, ikkefa ekkóch mettóch mi lamot sipwe ekieki usun? (Ppii ewe footnote.) (b) Ifa usun sia tongeni áwewe ngeni aramasach chón lúkún meefiach usun ewe apwúpwúlú epwe fis lón imwen fel?

⁶ Eli sisap kúna ewe esin watteen sóssót Aaron me an famili ra kúna. Nge epwe ifa ika emén aramasach esap Chón Pwáraatá Jiowa a etiwakich ach sipwe fiti me álillis lón eú apwúpwúlú lón an we imwen fel? Ese wor och allúk lón Paipel mi tichikin pinei ach fiti, nge mi wor ekkewe kapasen emmwen lón Paipel mi weneiti epwe tongeni kkúú met sipwe filatá. *

⁷ Ach tipeppós le akkamwéchú ach liméch me pin mwen mesen Jiowa fán ena sókkun sóssót eli epwe aosukosuka aramasach kewe esap iir Chón Pwáraatá Jiowa. (1 Pet. 4:3, 4) Pwúngún pwe sipwe túmúnú ach sisap asonger, me sipwe wenechar lón ach fós ngeniir nge fán pwetete. Ika mi tufich sipwe mwittir fós ngeniir atun mi chúen towau ena ránin apwúpwúlú. Sia tongeni ereniir ach kilisou ren ar etiwakich le álillis lón na rán. Mwirin sia tongeni apasa pwe sia mochen epwe fókkun apwapwa ngeniir ena ránin apwúpwúlú me sise mochen ássáwer mwen ekkewe chón fiti ren ach sisap fiti och mwékútúkútún lón ar fel. Iwe, ina eú alen ach sipwe túmúnú pwe sisap féri och mettóch epwe atai minne sia fen eáni lúkú.

8. Ifa usun ewe puken Lifitikos a menlapei án Jiowa nemenem?

⁸ Ewe puken Lifitikos a menlapei án Jiowa nemenem. Sia kúna lón puken Lifitikos an a mak lap seni fán 30 pwe ekkewe allúk ra feito seni Jiowa. Moses a silei ena me a féri minne Jiowa a allúk ngeni an epwe féri. (Lif. 8:4, 5) Pwal ina chék usun, mi lamot fansoun meinisin sipwe féri minne Jiowa, ach we Samol mi Lapalap, a mochen sipwe féri. Án Kot we mwicheich  a tongeni álisikich lón ena mettóch. Nge sóssótun ach lúkú a tongeni torikich lupwen sia áláeménúló, usun chék met a fis ngeni Jesus me lón ewe fénúpéén. (Luk. 4:1-13) Ika sia nefotofot wóón án Kot nemenem me lúkúlúk wóón i, ese wor emén a tongeni etipetipakich ach sipwe atai án Kot kewe allúk me fangetá pokiten ach niwokkusiti aramas.​—SalF. 29:25.

9. Pwata aramasen fénúfan ra oput néún Kot chón angang?

⁹ Pokiten kich chón tapweló mwirin Kraist me Chón Pwáraatá usun Jiowa, iwe ekkewe mwúún fénúfan ra eriáfféwú mwáállikich. Sia silei pwe epwe fis ena pún Jesus a ereni néún kewe chón káé: “[Aramas] repwe fötekinikemi, repwe atolongakemi lepöün chokewe mi ariaföüükemi o nikemiila. Aramas meinisin repwe oputakemi pokiten itei.” (Mat. 24:9) Iwe nge, fán ena esin koput sia likiitú lón ach angangen afalafal me achocho le akkamwéchú ach limeliméch me pin mwen Jiowa. Met popun aramas ra oputakich inaamwo ika kich aramas mi wenechar, eáni manaw mi liméch, me álleasochisi allúkún mwú? (Rom 13:1-7) Popun, pún sia penaatá ach Sou Nemenem, Jiowa! Sia angang ngeni “i chök” me sise fókkun atai an kewe allúk mi pwúng me an kewe kapasen emmwen.​—Mat. 4:10.

10. Met a fis ngeni emén pwiich mwán lupwen a fangetá me fiti mwékútúkútún maun?

¹⁰ Pwal och, sise “pop seni ei fanüfan.” Ina popun sise angolong lón mwékútúkútún ei fénúfan lón maun me politics. (Álleani Johannes 15:18-21; Aisea 2:4.) Ekkóch mi fen fangóló manawer ngeni Kot ra fen atai ar pwon me angolong lón mwékútúkútún ei fénúfan. Chómmóng leir ra fen aier me ririéchsefál me Semach we lón láng mi úméúméch. (Kölf. 51:17) Nge ekkóch leir rese aier. Áwewe chék, lón ewe Oruuen Maunen Fénúfan, fán pwúngúngaw ewe Mwúún Hungary a kalapusei pwiich kewe mwán nge ese wor popun. Iwe ekkewe néúwis ra angei 160 me leir seni ekkena leenien kalapus meinisin, ekkewe 44 ieriir feitiw, me ochufengeniir lón eú sóópw. Ikena ie ra allúk ngeniir ar repwe fiti ewe mwichen soufiu. Pwiich kewe mi tuppwél ra úppós me rese fiti, nge tiwemén leir ra angei ewe pwon pwe repwe soufiu me fouteni fouten soufiu. Mwirin ruu ier, emén me lein ekkewe mi fangetá a angei ewe wis an epwe wisen peki ekkewe ekkóch Chón Pwáraatá mi tuppwél. Nge emén me lein chókkana epwe nireló, wesewesen pwisin pwiin we! Iwe nge, ese pwénútá ena kókkótun ninniiló.

11, 12. Met sia tongeni káé seni napanapen án chón Israel lóóm eáni asor ngeni Jiowa?

¹¹ Ewe Allúkún Moses a fen tichiki met sókkun asor chón Israel repwe eáni. (Lif. 9:1-4, 15-21) Itá ar kewe asor esap wor teriir pokiten ra liosuetá án Jesus asor mi unuséch. Pwal och, repwe eáni eú me eú ekkewe sókkun asor lón ewe napanap mi fen allúkútiw. Áwewe chék, nengeni ewe allúk fán iten emén inelap a kerán néúnatiw emén ménúkol. Lifitikos 12:6 a erá: “Lupwen ra wesöchüla ränin an limelim, ese lifilifil ika an limelim fän iten eman ät ika eman nengin, epwe uwato eman lam eu ierin leasamalapen ewe imw mangaku ia aramas ra churi Kot ie ren ewe souasor, pwe an asoren kek, epwe pwal uwato eman apansüsün lisom ika eman lisom pwe an asoren tipis.” Inaamwo ika mi tichik met Kot a kútta seniir ren met repwe eáni asor, nge a pwal pwáló lón ewe Allúk án Kot tong me tipepwetete. Ika ewe inelap ese wor an tufich le mééni emén siip, iwe mi mumutá ngeni an epwe eáni asor rúúemén lisom are rúúemén apansúsúún lisom. (Lif. 12:8) Inaamwo ika i mi wéúngaw, nge Kot a chúen aúcheani me tongei, usun chék an tongei emén mi uweato ewe sókkun asor mi mémmong. Met sia tongeni káé seni ei mettóch?

¹² Ewe aposel Paulus a pesei chienan kewe chón lúkú ar repwe “mwareiti Kot” pún ina ar  asor ngeni. (Ipru 13:15) Itá sipwe áeá tinawach le afalafala ngeni aramas iten Jiowa we mi pin. Pwiich kewe mi selingepúng are awemwéch ra áeá sign language pwe repwe tongeni mwareiti Kot. Pwiich kewe mi mwenilóng lón imwer ra mwareiti Kot ren ar afalafal lón taropwe, wóón phone me afalafal ngeni chón túmúnúúr are chón etto chuuriir. Úkúkún ach asor ngeni Kot le mwareiti i ren ach esilefetálei itan we, me afalafala ewe kapas allim, epwe lóngólóng wóón péchékkúlen inisich me tufichich. Nge minne sipwe asor ngeni itá epwe múrinné seni meinisin.​—Rom 12:1; 2 Tim. 2:15.

13. Pwata sia kan féri néúch repot fán iten ewe angangen afalafal?

¹³ Sia pwapwa le eáni ekkewe asoren mwareiti Kot pokiten sia tongei i. (Mat. 22:37, 38) Nge a wor án ach we mwicheich kókkót pwe sipwe repotei néúch awa lón ewe angangen afalafal. Itá epwe met meefiach usun ei kókkót? Ewe repot sia kan féri iteiten maram mi pwal weneiti ach pwáraatá tuppwél ngeni Kot. (2 Pet. 1:7, Agapé) Pwúngún pwe itá sisap meefi pwe mi lamot sipwe áeá watteen fansoun le afalafal fán iten chék ach sipwe tongeni repotei watteen awa. Ina ewe popun chókkewe mi nóm lón ewe leenien túmún chinnap are ekkewe mi apwangapwang inisiir ra tongeni repotei 15 minich lón néúr repot. Jiowa a aúcheani ekkena minich pún ina úkúkún met ena chón afalafal a eáni asor ren an tufich mi pwáraatá an tongei Jiowa me aúcheani wisan wisen emén Chón Pwáraatá Jiowa. Usun chék ekkewe chón Israel lóóm ekkewe rese tufichin eáni ekkewe sókkun asor mi mémmong, néún Jiowa kewe aramas ikenái mi aúkúk tufichiir ra chúen tongeni repotei néúr awan afalafal. Repotun ach angang wóón unusen fénúfan ina kapachelapen néúch kewe repot meinisin, iwe, ena repot epwe tongeni álisi ach mwicheich le akkóta kókkótun ach angangen afalafal fán iten mwachkkan. Iwe, itá epwe kon áweires ngenikich ach sipwe féri repotun ach angangen afalafal?

14. Áweweei pwata a lamot sipwe etittina napanapen ach káé.

¹⁴ Mwirin óm káé ekkóch lesen mi fókkun aúchea seni ewe puken Lifitikos, neman kopwe ekieki, ‘Iei a lapóló ai weweiti ika pwata ei puk a kapachelong lón án Kot we Kapas.’ (2 Tim. 3:16) Neman iei a lapóló óm tipeppós pwe kopwe emén aramas mi pin, esap chék pokiten ina met Jiowa a kútta sonuk nge pokiten a fich ngeni óm kopwe unusen achocho le apwapwaai I. Ese mwáál minne ka káé me lón ekkeei ruu lesen usun ewe puken Lifitikos a fen apéchékkúlaló óm mochen káéfichi án Kot we Kapas. (Álleani Än Salomon Fos 2:1-5.) Ekiekifichi fiti iótek napanapen óm káé. Ese mwáál ka mochen Jiowa epwe pwapwaiti óm asoren mwareiti. Iwe, pwisin eisinuk ei kapas eis: ‘Ua kan mut ngeni prokram lón TV, video game, urumwot, are minen apwapwa ar repwe eppeti ai feffeitá lón ewe enlet?’ Ika ina, iwe epwe fókkun éch ika kopwe ekilonei minne aposel Paulus a makkeei lón ewe puken Ipru.

15, 16. Pwata Paulus a tuwenewen lupwen a mak ngeni ekkewe Chón Kraist chón Ipru?

¹⁵ Paulus a tuwenewen lón néún we taropwe ngeni pwiin kewe Chón Kraist chón Ipru. (Álleani Ipru 5:7, 11-14.) A ereniir pwe iir ra “fokun wewemang.” Pwata Paulus a kon tuwenewen  ngeniir? Usun chék Jiowa, Paulus a tongei me lólileniesini ekkena Chón Kraist mi chék ekieki pwe ra tongeni manaw ren ar chék úkkún milik, are silei ekkewe popun afalafal lón ewe lamalamen Chón Kraist. A fókkun aúchea ach sipwe silei ekkena afalafal, iwe nge, “mongö mi pöchökül” a lamot ngeni ekkewe Chón Kraist lón ar feffeitá ngeni ásimaw lón pekin lúkú.

¹⁶ Inaamwo ika a fen tori ewe fansoun itá ekkewe chón Ipru repwe tongeni asukula aramas, nge mi chúen lamot án emén epwe pwal asukuler. Pwata? Pokiten iir rese mochen angei ewe “mongö mi pöchökül.” Pwisin eisinuk: ‘Ua eáni ewe ekiek mi pwúng usun ewe mwéngé mi péchékkúl lón pekin lúkú? Ua kan mwétéresiti? Are, use kan káé ekkewe mettóch mi alóllóól lón Paipel me use ikkiótek? Ika ina, iwe itá napanapen ai káé iei eú popun ua eáni ei esin ekiek ese pwúng?’ Sisap chék afalafal ngeni aramas nge sipwe pwal asukuler me álisiir le wiliti chón áppirú Kraist.​—Mat. 28:19, 20.

17, 18. (a) Pwata a lamot sipwe akkangei mwéngé mi péchékkúl lón pekin lúkú iteitan? (b) Ifa ach ekiek usun ach ún sakaw me mwen ach fiti ach kewe mwich?

¹⁷ Neman ren chómmóng me leich mi weires ngenikich ach sipwe káé ewe Paipel. Pwúngún, Jiowa ese kan emengiringiri néún kewe aramas pwe repwe káé Paipel. Iwe nge, ese lifilifil ika sia fen fiti ewe enlet langattam fansoun are sia kerán chék fiti, mi lamot sipwe sópweló le kákkáé ekkewe pwóróus lón Paipel mi alóllóól. Ach féri ena a fókkun lamot ika pwe sia mochen emén aramas mi pin.

¹⁸ Ren ach sipwe aramas mi pin, mi lamot sipwe ekiekifichi met ewe Paipel a apasa me féri met Kot a kútta senikich. Ekieki usun néún Aaron kewe Natap me Apihu, ekkewe Kot a nireló pún ra eáni ewe “sokun asor Kot esap allük ngeniir,” eli lupwen ra sakaw. (Lif. 10:1, 2) Nengeni met Kot a ereni Aaron. (Álleani Lifitikos 10:8-11.) Itá ei wokisin a wewe ngeni pwe mi lamot sisap fókkun ún sakaw are mettóch mi nofit ngeni sakaw me mwen ach sipwe fiti mwich? Ekieki usun ekkeei pwóróus: Kich sise chúen nóm fán ewe Allúk. (Rom 10:4) Lón ekkóch fénú, pwiich kewe Chón Kraist ra ún sakaw fán úkúkéch lupwen ra mwéngé me mwen repwe fiti ekkewe mwich. Lón fansoun ewe Pasofer, ra áeá rúáánú kap wain. Lupwen Jesus a poputááni Áchechchemenien an we máló, i a ereni néún kewe chón káé ar repwe ún seni ewe kapen wain mi liosuetá chchaan we. (Mat. 26:27) Ewe Paipel a allúkú ach sisap únnúpuch me únnúmmóng sakaw. (1 Kor. 6:10; 1 Tim. 3:8) Me chómmóng Chón Kraist, mwelien letiper a ámmeef ngeniir ar resap fókkun ún sakaw me mwen repwe féri óch angang fán iten Kot. Iwe nge, mi sókkóló nónnómun eú me eú fénú, nge ewe mettóch a lamot, Chón Kraist repwe “alefila lefilen mettoch mi pin me mettoch resap pin” pwe repwe tongeni eáni féffér mi pin me apwapwaai Kot.

19. (a) Ifa usun sipwe áéchúeló napanapen ach famili fel me pwisin káé Paipel? (b) Met ka tipeppós le féri pwe kopwe emén aramas mi pin?

¹⁹ Ika kopwe káéfichi án Kot we Kapas ka tongeni káé chómmóng pwóróus mi aúchea. Néúnéú ekkewe minen álillisin kúttafichi pwóróus lón Paipel pwe epwe échúló napanapen óm famili fel are óm pwisin káé Paipel. Alapaaló óm sile usun Jiowa me minne a tipeni. Kopwe akkarap ngeni I. (Jas. 4:8) Iótek ngeni Kot usun ewe soumak kélfel ewe a kélú: “Kopwe suki mesei pwe üpwe küna ekewe mettoch mi amwarar seni lon om kewe allük.” (Kölf. 119:18) Kosap fókkun tunaló ekkewe allúk me kapasen emmwen lón Paipel. Kopwe tipemecheres le álleasochisi án Jiowa, ewe Kot mi “pin,” allúk mi fókkun tekia. Kopwe tinikken le féri “ewe angang mi pin fán iten ewe kapas allim seni Kot.” (1 Pet. 1:15; Rom 15:16, NW) Kopwe aramas mi pin lón ekkeei fansoun mi áweires. Amwo kich meinisin sipwe aramas mi pin lón féfférúch kewe me sipwe penaatá án Jiowa, ewe Kot mi pin, nemenem.