Jiowa A Ochufengeni An we Famili

‘Üa mochen pese ngenikemi pwe oupwe tümwünü ämi tipeeufengen.’​—EF. 4:1, 3.

IFA USUN KOPWE PÉLÚWENI EKKEEI KAPAS EIS?

Ifa ewe angangen ammolnatá Jiowa a féfféri pwe epwe pwénúetá minne a tipeni?

Ifa usun sipwe ‘tümwünü ach tipeeufengen’?

Met epwe álisikich ach sipwe ‘eäni kirikiröch lefilach’?

1, 2. Met Jiowa a tipeni fán iten aramas me ei fénúfan?

 MET a piitá lón om ekiek lupwen ka rongorong ewe kapas famili? Ka ekieki usun tong me pwapwa? Om angangfengen me om famili le tikeri och mettóch? Are ka ekieki usun eú leeni mi kinamwe ikewe kopwe mááritá, káé, me uwawu meefiom ie? Ese mwáál ka ekieki usun ekkena mettóch ika ka mááritá lón eú famili mi wor tong lón. Jiowa pwisin a poputááni famili. (Ef. 3:14, 15) I a tipeni pwe meinisin mi nonnom lón láng me chókkewe mi nom wóón fénúfan repwe eú famili, repwe meefi núkúnúkéch, tipeeúfengen me lúkúlúkfengen.

² Mwirin án Atam me Efa tipis, ekkewe aramas rese chúen chón án Kot we famili. Nge Kot ese siwili minne a tipeni seni lepoputáán. Epwe féri pwe ewe Paratis wóón fénúfan epwe ur ren mwirimwirin Atam me Efa. (Ken. 1:28; Ais. 45:18) A fen ammolnatá mettóch meinisin mi lamot pwe epwe pwénútá minne a tipeni. Ekkóch me lein ekkewe mettóch Kot a fen ammolnatá, a mak lón puken Efisos, ewe puk mi menlapei ewe itelap tipeeúfengen. Sipwe pwóróus usun ekkóch wokisin seni ena puk me káé ifa usun sipwe álisatá minne Kot a tipeni le etipeeúfengeni chókkewe mi nom lón láng me chókkewe mi nom wóón fénúfan pwe repwe eú famili.

MET JIOWA A FÉFFÉRI FÁN ITEN PWÉNÚETÁÁN MINNE A TIPENI

3. Me ren Efisos 1:10, met Kot a poputá le féri lón “ewe fansoun mi afat”? Ineet a poputá ewe áeúin kinikinin ena angangen ammolnatá?

³ Meinisin minne Jiowa a féri mi chék álisatá pwénútáán minne a tipeni. Ina minne, lón “ewe fansoun mi afat,” Kot a poputá le ammolnatá ekkewe mettóch ren an epwe ochufengeni ekkewe mi nom láng me chókkewe mi nom wóón fénúfan pwe repwe eú famili. (Álleani Efisos 1:8-10.) A wor ruu kinikinin ena angangen ammolnatá ren an epwe  pwénúetá minne Kot a tipeni. Áeúin, a ammolnatá ekkewe mi kepit ar repwe nom lón láng, ikena ie repwe sópweló ar angang fán nemenien Jesus Kraist. A poputá ena lón ewe ier 33 lupwen Jiowa a ionfengeni chókkewe repwe eti Kraist le nemenem lón láng pwe epwe epitiir ren an we manaman mi fel. (Föf. 2:1-4) Pokiten án Kraist asorun méén kepich, ekkewe mi kepit ra kúna pwúng me ren Kot me ra fich ngeni manaw. Iir mi silei pwe Kot a fen mwuutiir pwe iir “noun Kot.”​—Rom 3:23, 24; 5:1; 8:15-17.

4, 5. Ifa ewe oruuen kinikinin ena angangen ammolnatá?

⁴ Oruuan, Kot a ammolnatá chókkewe repwe manaw lón Paratis wóón fénúfan. Iir ra anomuur fán nemenien ewe Mwúún Messaia. Ewe “mwich mi fokun chocho,” iir ekkewe repwe manawewu seni Armaketon, repwe akkomw nonnom lón Paratis. (Pwär. 7:9, 13-17; 21:1-5) Mwirin, atun án Kraist nemenem úkúkún engeréú ier, fite fite million aramas repwe manawsefál wóón fénúfan me eti ewe mwich mi fókkun chóchó. (Pwär. 20:12, 13) Anchangei úkúkún chómmóngun ekkewe fansoun epwe suuk ngenikich ach sipwe pwáraatá ach tipeeúfengen! Le sópwólóón ewe engeréú ier “förian meinisin [woon]. . . fanüfan” repwe kúna sóssót, ewe mwich mi fókkun chóchó fengen me ekkewe chón manawsefál. Chókkewe mi amwéchú ar tuppwél repwe mumu pwe repwe “nöün Kot” wóón fénúfan.​—Rom 8:21; Pwär. 20:7, 8.

⁵ Ikenái Jiowa a ammolnatá ekkewe mi kepit ar repwe nom lón láng me ekkewe ekkóch siip ar repwe nom lón Paratis wóón fénúfan. Nge ifa usun emén me emén leich epwe álisatá án Kot we angangen ammolnatá?

“TÜMWÜNÜ ÄMI TIPEEUFENGEN”

6. Ikkefa ekkewe wokisin mi pwáraatá lamoten án Chón Kraist repwe mwichfengen?

⁶ Ewe Paipel a erá pwe mi lamot ngeni Chón Kraist ar repwe mwichfengen. (1 Kor. 14:23; Ipr. 10:24, 25) Án aramas enletin tipeeúfengen, ese wewe ngeni ar chék chufengen lón eú leeni, usun chék án aramas lo ngeni market are kúrantó. Sia tipeeúfengen lupwen sia apwénúetá minne Jiowa a áiti ngenikich me mut ngeni an we manaman mi fel an epwe álisikich le amúrinnéló napanapach.

7. Ifa usun sipwe apwénúetá ewe fén pwe sipwe ‘tümwünü ach tipeeufengen’?

⁷ Pokiten sia eáni lúkúlúk wóón án Kraist we asorun méén kepich, ekkewe mi kepit ra kúna pwúng me ren Jiowa, me ekkewe ekkóch siip iir chiechien Jiowa. Nge iei mwo sia nonnom lón ei otot, epwe chúen piitá osukosuk lefilach me ekkewe ekkóch. (Rom 5:9; Jas. 2:23) Ina popun ewe Paipel a pesekich ach sipwe mosonottamfengen. Nge met sipwe féri pwe epwe wor tipeeúfengen lefilach me pwiich kewe? Mi lamot sipwe “tipetekison fansoun meinisin.” Pwal och, Paulus a pesekich ach sipwe achocho le ‘tümwünü ach tipeeufengen . . . ren ewe kinamwe mi rifengenikich.’ (Álleani Efisos 4:1-3.) Sipwe tongeni apwénúetá ei fén ren ach mut ngeni án Kot we manaman mi fel le anapanapakich me uwaani uwaan kewe. Uwaan án Kot we manaman mi fel a áwesi tipefesen lefilen aramas, nge angangen fituk a etipefeseni aramas iteitan.

8. Ifa usun ekkewe angangen fituk ra atai ewe tipeeúfengen?

⁸ Ifa usun “ekewe angangen fituk” ra áimufeseni aramas? (Álleani Kalatia 5:19-21.) Lisowumwáál a áimuoló ewe chón tipis seni Jiowa me ewe mwichefel. Pwal án emén kirikiringaw ngeni pwúlúwan epwe tongeni áimufeseni chón ewe famili me efisi watteen riáfféú. Féffér mi limengaw a eppeti án emén tipeeúfengen me Kot me chókkewe mi tongei eménna. Ika ka mochen apachafengeni ruu mettóch, a lamot repwe liméch me ruu pwe repwe pachfengen. Án emén eáni féfférún angolosa, a pwáraatá pwe a unusen tunaló me súfélúngaweiti án Kot  kewe allúk. Ekkewe pwal ekkóch angangen fituk ra pwal áimufeseni aramas me áimuroló seni Kot. Ikkena ekkewe féffér mi ánioput me ren Jiowa.

9. Ifa usun sipwe etittina pwisin kich ika sia ‘fokun achocho le tümwünü ach tipeeufengen’?

⁹ Ina minne, mi lamot emén me emén leich epwe pwisin eisini: ‘Ngang mi fókkun achocho pwe aupwe kinamwefengen me tipeeúfengen me pwii kewe Chón Kraist? Met ua féri lupwen aua osukosuk me emén? Ua apwóróusa ngeni chiechiei kewe usun ám osukosuk me sótun peseer ar repwe peni ei? Ua ekieki pwe itá ekkewe elter repwe angolong lón ám osukosuk me wisen ataweei, lap seni ai upwe pwisin achocho le chácháári eménnewe? Ika ua silei pwe emén a chou rei, ua kan sú seni pwe esap wor atun ám aupwe pwóróus wóón ám osukosuk?’ Ika sia féri ekkeei féffér, sia álisatá minne Kot a tipeni an epwe etipeeúfengeni meinisin usun eú famili fán nemenien Kraist?

10, 11. (a) Ifa lamoten an epwe wor kinamwe lefilach me pwiich kewe? (b) Met sipwe tongeni féri pwe sipwe amwéchú ewe kinamwe me angei feiéch seni Jiowa?

¹⁰ Jesus a apasa: “Iei mine are kopwe wätä om asor ngeni Kot won ewe rongen asor, o ikenan ka chechemeni pwe pwiüm a chou ngonuk, kopwe likiti om we asor mwen ewe rongen asor o liwinla, pwe kopwe achä ngonuk pwiüm. Mürin kopwe liwinto o wätä om we asor won ewe rongen asor. . . . Kopwe müttir chächäri.” (Mat. 5:23-25) James a makkeei pwe “ekewe chon afisätä kinamwe mi fofot fän kinamwe repwe kini ewe uän pwüng.” (Jas. 3:17, 18) Weween pwe sisap tongeni akkamwéchú ach féfféri minne mi pwúng ika esor ach kinamwefengen me ekkewe ekkóch.

¹¹ Ren chék áwewe, lón ekkóch fénú ikewe ia a fen fis maun ie, ika aramas rese niweiti ekkewe pakutang mi sósó lón ekkena leeni, iwe itá úrúrún epwe fen watte ekkewe leeni repwe atake wóón lap seni met ra akkatake wóón iei. Lupwen a púng eféú pakutang, ekkewe chón atake rese chúen atakeni ena fénú, iwe a weires ar repwe kúna pwal eú angang lón sópwur kewe me kút ener mwéngé lón ekkewe telinimw. Pwal ina chék usun, ach ásimaúóló lón ach riri ngeni Kot epwe tongeni pinepin ika sia eáni ekkewe napanap mi kan atai ewe kinamwe lefilach me pwiich kewe. Iwe sia tongeni usun chék ena pakutang. Nge ika sia mwittir omusaaló tipisin ekkewe ekkóch me féfféréch ngeniir, iwe epwe wor kinamwe lefilach, me Jiowa epwe efeiéchúkich.

12. Ifa usun ekkewe elter repwe álisikich pwe epwe wor tipeeú lefilach?

¹² Pwal och, ekkewe Chón Kraist elter, iir ra wesewesen álisatá ewe tipeeúfengen lón ewe mwichefel. Ra fen kawor pwe repwe álisikich le ‘tümwünü ach tipeeufengen.’ (Ef. 4:13) Lupwen sia mwin me ekkewe elter lón ach angang ngeni Jiowa, me ra fénékich me ren ewe  Paipel, iwe ra álisikich le amúrinnéló napanapach Chón Kraist. (Ef. 4:22-24) Ka mirititi pwe ren án ekkena elter fénok, Jiowa a néúnéú iir pwe epwe ammolnaketá le manaw lón ewe fénúfan sefé? Ámi kana elter, oupwe túmúnú pwe napanapen ámi apwúngú ekkewe ekkóch epwe pwáraatá pwe oua mochen álisiir.​—Kal. 6:1.

‘OUPWE EÄNI KIRIKIRÖCH LEFILEMI’

13. Epwe met mwirilóón ach tunaló ewe kapasen fén mi mak lón Efisos 4:25-32?

¹³ Efisos 4:25-29 a affata ekkewe féffér sisap féri. Áwewe chék, ren kapas chofona, songongaw, chipwang are eáni kapas mi ngaw. Nge sipwe fen eáni ekkewe kapas mi múrinné chék, sokun kapas mi áfeffeitáái aramas. Emén mi tunaló ei kapasen fén epwe áimufeseni aramas me eletipechowu án Kot we manaman mi fel, pun ina ewe manaman a kan apéchékkúla ewe tipeeúfengen. (Ef. 4:30) Ren an epwe wor tipeeú me kinamwe, mi lamot sipwe pwal apwénúetá met Paulus a makkeei mwirin, a erá: “Oupwe atoaua senikemi sokun koum, chou me song. Ousap chüen akürang ngeni aramas ika turunufaser, ousap pwal chüen oput eman aramas. Nge oupwe eäni kirikiröch o leluköch lefilemi, oupwe amusamusfengen usun chök Kot a amusala ämi tipis ren Kraist.”​—Ef. 4:31, 32.

14. (a) Ewe itiitin kapas “oupwe eäni kirikiröch” a wewe ngeni met? (b) Met a álisikich ach sipwe eáni kirekiréch?

¹⁴ Ewe itiitin kapas “oupwe eäni kirikiröch” a wewe ngeni pwe fán ekkóch sise kon lien kirekiréch ngeni aramas, nge eli mi fen lamot sipwe alapaaló ach pwáraatá ena napanap. Mi lamot sipwe káé ach sipwe áfánni meefien ekkewe ekkóch lap seni pwisin meefiach. (Filip. 2:4) Eli fán ekkóch sia ekiekin apwóróusa och mettóch aramas repwe takir ren are repwe ekieki pwe kich mi tipachem. Nge ika ena pwóróus esap pwáraatá kirekiréch ngeni ekkewe ekkóch, iwe sisap fen apasa. Ach akkomw ekieki met sipwe eáni fós, epwe álisikich ach sipwe kirekiréch ngeni aramas.

KÁÉ TONG ME SÚFÉL LÓN EWE FAMILI

15. Ifa usun Efisos 5:28 a álisi ekkewe mwán pwúpwúlú le weweiti ifa usun repwe áppirú Kraist?

¹⁵ Ewe Paipel a alélléfengeni ewe riri lefilen Kraist me ewe mwichefel me ewe riri lefilen ekkewe mi pwúpwúlú. Án Kraist we leenien áppirú a álisi ewe mwán pwúpwúlú an epwe weweiti lamoten an epwe emmweni, túmúnú me tongei pwúlúwan we. Nge ena leenien áppirú a pwal álisi ewe fin pwúpwúlú le nom fán nemenien pwúlúwan we. (Ef. 5:22-33) Lupwen Paulus a makkeei: “Ina usun ekewe mwän repwe echeni pwülüer usun chök ar püsin echeni inisiir,” met weween án erá pwe epwe “ina usun”? (Ef. 5:28) Met a apasa usun Kraist me ewe mwichefel epwe álisikich le pélúweni ena kapas eis. A erá pwe Kraist a tongei ewe mwichefel me fangoló manawan fán itan, me a “limeti mwichefel ren koluk, iei an kapas.” Ina minne, wisen ewe mwán pwúpwúlú an epwe álisi emén me emén lón an famili pwe epwe ririéch ngeni Jiowa. Ren an féri ena, a álisatá minne Jiowa a tipeni le etipeeúfengeni meinisin usun eú famili fán nemenien Kraist. 

16. Met epwe fis ika ekkewe sam me in ra apwénúetá wiser me ren Kot lón ewe famili?

¹⁶ Mi lamot ekkewe sam me in repwe chechchemeni pwe wiser me ren Jiowa ar repwe túmúnú néúr kewe. Iwe nge, lón ei fansoun a mmen eletipengaw pwe chómmóng “resap eäni tong.” (2 Tim. 3:1, 3) Chómmóng sam ra tunaló wiser, iwe pokiten ena, néúr kewe ra osupwangeló me letipengaweló. Nge Paulus a ereni ekkewe sam Chón Kraist: “Ousap föri ngeni nöümi kana mine repwe song ren. Nge oupwe tümwünüöchür fän ämi fönöör o öüröürer lon ach Samol.” (Ef. 6:4) Lón ewe famili ekkewe semirit ra káé usun tong me súfél ngeni ekkewe aramas mi wor ar nemenem.  Ekkewe sam me in mi áiti ngeni néúr kewe ekkeei mettóch ra álisatá minne Jiowa a tipeni le etipeeúfengeni meinisin. Itá repwe féri pwe ar famili epwe ur ren tong, repwe nemeni ar song, resap chúwérúwér ngeni néúr kewe are apasawu ekkewe kapas epwe ámeteki letiper. Lón ei napanap, ra áiti ngeni néúr ekkewe lesen mi lamot usun pwáratáán tong me súfél ngeni aramas. Ina met epwe ammolnatá ekkewe semirit ar repwe manaw lón án Kot we fénúfan sefé.

17. Met a lamot ren ach sipwe ú ngeni ewe Tefil?

¹⁷ Mi lamot sipwe mirititi pwe ewe Tefil a achocho úkúkún an tufich le aúkaló án aramas akkangang ngeni Jiowa. Chómmóng aramas ra fen apwénúetá letipen ewe Tefil lupwen ra mufesen, nomfengen nge rese pwúpwúlú me etiwa án mwán me mwán, fefin me fefin repwe pwúpwúlúfengen. Nge sise áppirú ekkena féffér chón ei fénúfan ra ekketiwa lón ei fansoun. Sia fen áppirú Kraist. (Ef. 4:17-21) Ina minne, ren ach sipwe ú ngeni ewe Tefil me néún kewe chónláng, mi lamot sipwe ‘pwilitalong woch än Kot kewe pisekin maun’ meinisin.​—Álleani Efisos 6:10-13.

“CHEN EPWE NEMENI MANAUEMI”

18. Met a lamot epwe wor rech pwe epwe wor ach tipeeúfengen?

¹⁸ Tong ina ewe kii fán iten tipeeú. Letipach a ur ren tong fán iten ach we ‘eman chök Samol,’ Jesus Kraist, fán iten ach we “eman chök Kot,” Jiowa, me ach tongfengen lefilach. Ina popun a pos letipach le akkamwéchú ach kinamwe me tipeeú. (Ef. 4:3-6) Iei án Jesus iótek usun ena tong: “Nge üsap chök iotek fän iter, pwe üa pwal iotek fän iten chokewe mi lüküei ren ar afalafal. Semei, üa iotek pwe ir meinisin repwe eu chök. Usun chök en ka nonom loi, nge ngang üa nonom lomw, iei usun ir repwe nonom loch.” A pwal erá: “Ngang üa asile ngeniir itom, nge üpwe sopwela ai föri iei usun, pwe ewe chen ka eäni ngeniei epwe nonom lor, pwal ngang üpwe nonom lor.”​—Joh. 17:20, 21, 26.

19. Ka fen apposa letipom le féri met?

¹⁹ Eli epwe wor och napanapach mi weires ach sipwe siwili, nge itá tong epwe amwékútúkich le eáni án ewe soumak kélfel ei iótek, a erá: “Kopwe fang ngeniei eu leluk esap tipekinikin, pwe üpwe niuokusiti itom.” (Kölf. 86:11) Sipwe apposa letipach le ú ngeni ewe Tefil lupwen a sótun áimukicheló seni Semach we mi tong, me seni pwiich kewe. Iwe, ‘pokiten kich nöün Kot mi achengicheng, sipwe fokun apirü i’ me ‘chen epwe nemeni manauach’ lón ewe famili, ach angangen afalafal, me lón ewe mwichefel.​—Ef. 5:1, 2.

[Sasing lon pekin taropwe 29]

A likitatiw an we asor mwen ewe rongen asor, iwe a feiló ekinamwei lefiler me pwiin we

[Sasing lon pekin taropwe 31]

Sam me in kana, áiti ngeni néúmi kewe ar repwe pwáraatá súfél